سقف کرومیت و صفر تا صد مراحل اجرای آن زیر ذره بین

احتمالا با مشاهده تصاویر سقف تیرچه کرومیت این سوال در ذهن شما شکل بگیرد که ” تفاوت تیرچه کرومیت با تیرچه بلوک چیست ؟” در این مقاله تمام جزئیات مربوط به سقف تیرچه کرومیت از جمله علت لرزش سقف کرومیت ، نحوه ساخت یک سقف تیرچه کرومیت استاندارد و تفاوت تیرچه کرومیت با تیرچه بلوک را زیر ذره بین برده‌ایم. با ما همراه باشید.

سقف تیرچه کرومیت چیست؟

سقف ها به طور کلی به چند دسته تقسیم می شوند، که این دسته بندی مطابق با کارایی و عملکرد های مختلفی که دارند، صورت می گیرد. در ادامه به معرفی انواع سقفها می پردازیم:

۱) سقف طاق ضربی

۲) سقف تیرچه بلوک

۳) سقف دال بتنی

۴) سقف کرومیت

۵) سقف کامپوزیت

۶) سقف عرشه فولادی

۷) سایر سقفها (کوبیاکس ، یوبوت ، بابل دک ، وافل و …)

برای مطالعه بیشتر در مورد هر کدام از این سقف‌ها، روی لینک آبی کلیک کنید.

سقفهای کرومیت، کامپوزیت و عرشه فولادی از سقفهای متداول در اسکلت فلزی هستند اما موضوع اصلی مورد بحث ما در این مقاله سقف کرومیت است.

 سقف کرومیت از لحاظ عملکرد مانند سقف تیرچه بلوک معمولی است.

تفاوت تیرچه کرومیت با تیرچه بلوک در این است که پاشنه تیرچه‌ها در سقف کرومیت فلزی است ولی در سقف تیرچه بلوک اصولا از بتن در ساختار آن استفاده می شود.

نحوه ی اجرای آن هم شباهت زیادی به همان سقفهای تیرچه بلوک دارد و از لحاظ کلی تفاوت چندانی در بین این دو سقف نیست و به طور معمول هم کاربرد اجرای آن ها در ساختمان های ۳-۴ طبقه تا حدودا ۹ طبقه است.

در فیلم زیر تصاویری از سقف کرومیت مشاهده می‌کنید.

اجزای سقف کرومیت

تیرچه فولادی با جان باز (تیرچه کرومیت)

میلگردهای حرارتی

بلوک پر کننده با توجه به نوع سقفها

کلاف عرضی

بتن رویه

اجزای تیرچه کرومیت شامل ۳ بخش فوقانی، میانی و تحتانی است.

در بخش فوقانی یک ورق نرم به نام نبشی وجود دارد، در بخش میانی میلگردهایی به شکل زیگزاگ یا خرپایی جوش داده شده است و در بخش تحتانی ورقی از جنس فولاد وجود دارد که هر سه مورد نام برده شده این تیرچه‌ها را تشکیل می‌دهند.

جنس بلوک ها در سقف تیرچه کرومیت 

بلوک ها در این سقف عموماً نقش پرکننده داشته و در استحکام و مقاومت آن تاثیری ندارند. جنس بلوک ها می تواند از انواع زیر باشد:

۱) بلوک های سیمانی

۲) بلوک های سفالی

۳)  بلوک های پلی استایرن (یونولیت)

برای مطالعه بیشتر در مورد انواع بلوک های سقفی به مقاله “الف تا ی جزئیات و انواع بلوک سقفی + فیلم روش ساخت“ مراجعه کنید.

کلاف عرضی سقف تیرچه کرومیت

در سقف کرومیت برای دهانه های تا ۵٫۵ متر حداقل یک کلاف عرضی و در دهانه های بزرگتر کلاف ها باید به نحوی اجرا شود که فاصله دو کلاف مجاور از هم ۲٫۵ متر بیشتر نباشد.

عرض حداقل این کلاف ۱۰ سانتیمتر و حداقل شامل دو میلگرد به قطر حداقل ۱۲ میلیمتر است‌‌.

میلگرد حرارتی

برای مقابله با تنش‌های ناشی از تغییرات دما، میلگردهای افت و حرارت در جهت عمود بر تیرچه‌ها در قسمت بالای سقفها (حدود ۲ سانتی‌متر پایین تر از سطح بالایی بتن ) نصب می‌گردند.

از میلگرد بالای تیرچه در صورتی که داخل دال بالایی باشد، می‌توان به عنوان میلگرد حرارتی استفاده کرد.

در تصویر زیر کلاف عرضی و میلگرد های حرارتی مشخص هستند.

در مقاله “آرماتور حرارتی چیست | صفر تا صد ضوابط میلگرد حرارتی“ به طور کامل در مورد میلگرد حرارتی صحبت می‌کنیم.

بتن رویه

بتن رویه قسمتی از تیر مرکب است که پس از جاگذاری تیرچه‌ها و بلوک‌ها بتن‌ریزی می‌گردد.

بتن رویه پس از آنکه به مقاومت مورد نیاز رسید به کمک عضو کشی فولادی (تیرچه فولادی با جان باز) بار وارد بر سقفها را تحمل می‌کند.

تاب فشاری بتن پوششی، مطابق روش درج شده در فصل چهارم نشریه شماره ۹۴، محاسبه و تعیین می‌شود.

دانلود نشریه ۹۴

دانلود نشریه ۹۴

نحوه ساخت و اجرا سقف تیرچه کرومیت

ساخت و اجرا سقف تیرچه کرومیت ترکیبی از تیرچه‌های فلزی و دال بتنی روی آن است که با عملکرد به صورت تیرهای T شکل، بار را به تیر های اصلی انتقال می دهد.

خرپاهای فلزی در این سیستم به صورت خود ایستا با تکیه گاه مفصلی هستند که جز در موارد محدود و در دهانه بلند نیازی به شمع بندی ندارند.

بال تحتانی تیرچه‌ها عموما از تسمه فولادی به عرض حداقل ۸ سانتی متر ساخته شده که به منزله عضو کششی خرپا، بارهای وارده را تحمل می کند.

برای مطالعه در مورد انواع تیرچه‌ها به مقاله “تیرچه چیست ؟ انواع + فیلم روش ساخت“ مراجعه کنید.

بال فشاری فوقانی نیز معمولا از تسمه، نبشی یا ناودانی و اتصال دو عضو کششی و فشاری با استفاده از میلگردهای مورب جهت ایستایی خرپا تامین می شود.

جهت اجرای سیستم کرومیت ابتدا تیرچه‌ها با توجه به طول دهانه و مطابق با نقشه های اجرایی ساخته می شوند. ساخت تیرچه‌ها به دو صورت دستی در کارگاه و یا سفارش تولید در کارخانه قابل اجرا است.

سرعت اجرای پایین تر، کیفیت نسبی کمتر و قیمت ارزان تر، از ویژگی های روش دستی نسبت به روش اتوماتیک به شمار می رود.

در مرحله بعد برای ایجاد تکیه گاه مناسب، نبشی های فولادی روی جان تیر های اصلی جوش شده و تیرچه‌ها روی آن قرار داده می شود.

لازم به ذکر است که در صورت هم ارتفاع بودن تیرچه با تیر اصلی، نیازی به نصب نبشی نبوده و تیرچه‌ها روی بال پایینی تیر اصلی قرار می گیرند.

جهت جلوگیری از افتادن و یا در رفتن تیرچه از روی تیر، انتهای آن ها به طول حداقل ۵ سانتی متر به تکیه گاه جوش داده می شود.

پس از این مرحله بلوک های سفالی و یا پانل های یونولیت بین تیرچه‌ها قرار می گیرد.

آرماتور های حرارتی به قطر ۶ یا ۸ میلی متر در جهت عمود بر تیرچه‌ها به فواصل حداکثر ۳۰ سانتی متر روی سقف پهن می شوند. 

در مرحله نهایی پس از کنترل آرماتور بندی، نصب قالب های پیرامونی، نصب میلگرد های عصایی و اتکای تیرچه‌ها و تمیز کاری سقف، نسبت به بتن ریزی دال به ضخامت حداقل ۵ سانتی متر اقدام شده و سطح کار با تخته ماله تسطیح می گردد.

ابزارهای مورد نیاز در نصب سقف کرومیت

جرثقیل، اره، فرز، پمپ بتن، تیشه، سیم آرماتوربندی، دستگاه جوش و انبر

اگر این سقف به خوبی اجرا شوند، در مقایسه با سایر سقف ها دارای مزیت هایی مثل انسجام بسیار بالا، ضخامت قابل قبول، عدم نیاز به سقف کاذب، سرعت اجرای بالا خواهند بود.

علت لرزش سقف تیرچه کرومیت

اصلی ترین علت لرزش سقف تیرچه کرومیت صلبیت پایین آن است.

صلبیت پایین به معنای این است که ممان اینرسی خمشی خارج از صفحه سقف تیرچه کرومیت کم بوده و با اعمال بار روی آن خیز بر می دارد. این خیز برداشتن علت ایجاد لرزش سقف تیرچه کرومیت هنگام تردد از روی سقفها می‌شود.

نکات اجرایی در ساخت سقف تیرچه کرومیت

در حین ساخت و نصب سقف کرومیت باید به نکات اجرایی آن توجه کرد. نکات اجرایی در ساخت سقف کرومیت به شرح زیر هستند:

در ساخت و جوشکاری تیرچه‌ها با دقت و نظارت عمل کنید تا از هرگونه انحنا در اثر عملیات حرارتی جلوگیری شود.

آرماتور تیرچه‌ها و کلاف عرضی به صورت ساده یا آج دار و از نوع AI و AII  جوش پذیر انتخاب شوند.

حداقل عرض تسمه تحتانی تیرچه برای دهانه های زیر ۴ متر، ۸ سانتی‌متر و برای دهانه‌های بزرگتر، حداقل ۱۰ سانتی‌متر در نظر گرفته شود.

ضخامت ورق‌ها، نبشی‌ها و تسمه‌هایی که در ساخت سقف کرومیت جوشکاری می شوند، نباید از ۳ میلی‌متر کم تر باشند.

طول نشیمن تیرچه‌ها روی تکیه گاه فولادی حداقل ۲ سانتی متر در نظر گرفته شود و با جوش به طول حداقل ۵۰ سانتی‌متر و بعد جوش حداقل ۳ میلی متر به تکیه گاه جوش شود.

در صورت استفاده از نبشی تکیه گاهی، عرض آن حداقل ۲ سانتی‌متر از بال تحتانی تیرچه‌ها بزرگتر باشد.

در دهانه های بلند جهت افزایش صلبیت و تقویت تکیه گاه تیرچه، ترجیحا از نبشی یا تسمه روی بال تحتانی استفاده شود.

استفاده از کلاف عرضی به عرض حداقل ۱۰ سانتی متر با استفاده از ۲ میلگرد به قطر حداقل ۱۲ میلی‌متر الزامی است.

جهت قالب بندی کلاف ها باید تخته هایی به عرض ۱۲ سانتی متر با سیم نجاری زیر بال تیرچه‌ها نصب گردند.  

برای دهانه های تا ۵٫۵ متر حداقل یک کلاف عرضی و در دهانه های بزرگتر، کلاف ها باید به نحوی اجرا شود که فاصله دو کلاف مجاور هم از ۲٫۵ متر بیشتر نباشد.

میلگرد پایینی کلاف به بال زیرین تیرچه‌ و میلگرد فوقانی کلاف به بال بالایی آن جوش شود.

اورلپ میلگردهای کلاف در صورت نیاز با جوش پهلو به پهلو به طول حداقل ۵ سانتی متر تامین شود.

فاصله دو میلگرد حرارتی متوالی از ۵ برابر ضخامت دال و یا ۳۰ سانتی متر بیشتر نشود.

ضخامت دال بتنی از یک دوازدهم فاصله آزاد تیرچه‌ها یا ۵ سانتی متر کمتر نباشد.

مزایای سقف کرومیت 

مزایای سقف کرومیت شامل موارد زیر است:

سرعت و سهولت اجرا

عدم نیاز به شمع بندی

یکپارچگی سقفها و اسکلت

امکان اجرای همزمان چند سقف و مقرون به صرفه بودن آن

امکان حذف کلاف های عرضی

سهولت اجرای داکت

پایین بودن تنش در بتن

امکان طراحی و اجرای سقفها با دهانه ها و باربری های خاص 

امکان عبور لوله های تاسیساتی از درون جان تیرچه‌ها و کاهش ضخامت سقفها

معایب سقف کرومیت

نیاز به نیروی ماهر و آموزش دیده جهت ساخت تیرچه کرومیت

نمایان شدن اثر تیرچه از زیر گچ کاری در طولانی مدت

لرزش سقفها در صورت داشتن صلبیت پایین

میلگرد اوتکا در تیرچه کرومیت

آرماتور ادکا یا اوتکا جهت تقویت مقاومت برشی و اتصال مناسب تیر به تیرچه در سقف‌های تیرچه و بلوک استفاده می‌شود. در سقف کرومیت به دلیل اینکه تیرچه به تیر جوش داده می‌شود نیازی به استفاده از میلگرد اوتکا نیست.

همچنین جهت تقویت مقاومت برشی به جان تیرچه، ورق جوش می‌دهند.

برای مطالعه بیشتر در مورد آرماتور ادکا به مقاله “میلگرد ادکا یا اتکا | بررسی نکات آن با فیلم از صفر تا صد“ سر بزنید.

میلگرد ممان منفی در تیرچه کرومیت

زمانی که دال بتنی، بتن ریزی می‌شود، در قسمت اتصال تیر به تیرچه و در بالای تیر مقداری لنگر منفی ایجاد می‌شود. این لنگر منفی به دلیل این است که در هنگام بتن ریزی دال، بین بتن دال و بتنی که روی تیر فلزی قرار می‌گیرد، یکپارچگی وجود دارد و اتصال تیر به تیرچه را تا حدی گیردار می‌کند.

برای مقابله با این لنگر منفی از میلگرد ممان منفی در تیرچه کرومیت استفاده می‌شود.

برای اینکه در مورد میلگرد ممان منفی بیشتر بدانید به مقاله “آرماتور ممان منفی تیرچه چیست؟“ سر بزنید.