چه قدر در مورد انواع اتصالات پیچ و مهره ای میدانید؟! داشتن دانش کافی در مورد این نوع اتصالات برای هر مهندس عمران امری مهم است. یکی از مهمترین موارد در ساخت و اجرای سازههای فولادی، نوع اتصال قطعات است، چرا که در استحکام سازه نقش بسیار مهمی دارد. همانطور که میدانید برای این کار دو روش اتصال پیچی و جوشی وجود دارد. در این مقاله به بررسی کامل اتصالات پیچی به همراه انواع، مزایا و کاربرد آن خواهیم پرداخت. بنابراین این مقاله جامع و کامل را در رابطه با اتصالات پیچ و مهره ای از دست ندهید!
آنچه در این مقاله می آموزید:
اتصالات پیچی چیست ؟
انواع انتقال نیرو در اتصالات پیچی
انواع اتصالات پیچی در سازه های فولادی
انواع سوراخها
مزایای اتصالات پیچی
اتصالات پیچی چیست ؟
استفاده از پیچ برای متصل کردن قطعات خصوصاً در سازههای فولادی بسیار رایج شده است. حال شاید برایتان سوال باشد که از یک نوع پیچ برای این کار استفاده میشود یا انواع مختلفی از پیچ وجود دارد؟
باید بگوییم که پیچها برحسب مقاومت کششی و نوع مصالحی که در ساختشان استفاده میشود، طبقهبندی میشوند. بنابراین میتوان گفت که انواع پیچها در اتصالات پیچی بدین شرح است:
پیچ معمولی
پیچ معمولی عمدتاً از فولاد نرمه با کربن کم ساخته میشود که بیشتر در سازههای سبک مثل خرپاهای کوچک، سازههای موقتی کاربرد دارد. همچنین به عنوان وسیله کمکی مونتاژ نیز در اتصالاتی که اعضای اصلی آن توسط جوش یا پیچ پر مقاومت متصل میشوند، استفاده میشود.
برای اینکه در مورد پیچ معمولی بیشتر بدانید به مقاله “پیچ معمولی چیست | انواع، کاربرد و ویژگی پیچ های معمولی“ سر بزنید.
پیچ پرمقاومت
پیچ پرمقاومت و مهره آن از فولاد با کربن متوسط در طی عملیات مرغوبسازی (حرارت دهی و کاهش حرارت) ساخته میشود که کاربرد گستردهای در اتصالات اصطکاکی به خاطر تحمل نیروهای پیشتنیدگی دارد.
در مقاله “پیچ پر مقاومت چیست | انواع ، کاربرد و مزایا زیر ذرهبین“ همراه با جزئیات این نوع پیچ را معرفی میکنیم.
انواع انتقال نیرو در اتصالات پیچی
پیچها برای انتقال نیرو دو رفتار زیر را دارند:
رفتار برشی
در صورتی که پیچها در برابر نیروی برشی یا لنگر پیچشی باشند، به آن رفتار برشی گویند.
رفتار کششی
در صورتی که پیچها در برابر نیروی کششی یا لنگر خمشی باشند، به آن رفتار کششی گویند.
توجه داشته باشید که پیچها برای مقاومت در برابر نیروهای فشاری طراحی نمیشوند چرا که دو قطعه در تماس با یکدیگر بوده و قادر به انتقال نیرو هستند.
انواع اتصالات پیچی در سازه های فولادی
تا این قسمت از مقاله فهمیدیم که اتصال از نوع پیچی عمدتاً در سازههای فولادی برای متصل کردن قطعات استفاده میشود و پیچهای مورداستفاده نیز در دو نوع پرمقاومت و معمولی هستند. حال به بررسی انواع اتصالات پیچ و مهره ای میپردازیم:
اتصالات پیچی با عملکرد اتکایی
برای مواردی که لغزش جزئی بین صفحات اتصال مجاز باشد اتصال اتکایی استفاده میشود؛ این نوع از اتصال را اتصال معمولی یا اتصال غیر اصطکاکی نیز میگویند.
اگر بخواهیم این لغزش را دقیقتر بگوییم، به صورتی است که بدنه پیچ با جداره سوراخها تماس مییابد. حال شاید برایتان سوال باشد که این نوع اتصال با اصطکاکی چه تفاوتی دارد؟
تفاوتشان در ضریب اطمینان مقابل لغزش صفحات است که این ضریب در اتصال اتکایی کمتر از اصطکاکی است.
برای اینکه در مورد اتصال اتکایی بیشتر بدانید به مقاله “اتصال اتکایی و تفاوت آن با اتصالات اصطکاکی از صفر تا صد“ حتما سر بزنید.
اتصالات پیچی با عملکرد اصطکاکی
به دومین مورد از انواع اتصالات پیچ و مهره ای میرسیم. به زبان ساده هنگامی که مهره پیچ بعد از محکم شدن اتصال بیشتر پیچانده میشود تا نیروی پیش تنیدگی بیشتری بر روی ورقهای اتصال وارد شود، به آن عملکرد اتصالات پیچی از نوع اصطکاکی گفته میشود.
پس میتوان گفت هنگامی که هدف عدم لغزش دو ورق در اثر بارهای وارده باشد، از اتصالات پیچی نوع اصطکاکی استفاده میشود. یکی دیگر از عوامل مهم در این کار، تناسب داشتن بین قطر پیچ و سوراخ است؛ بنابراین باید نهایت دقت را در سوراخکاری داشت تا مقاومت این اتصال حفظ شود.
در مقاله “اتصالات اصطکاکی چیست | مزایا و کاربرد آن از صفر تا صد“ به طور کامل در مورد آن صحبت میکنیم.
انواع سوراخها
پس از بررسی انواع اتصال پیچی به انواع سوراخها میرسیم. شاید برایتان جالب باشد تا با انواع سوراخها نیز آشنا شوید:
سوراخ استاندارد گرد (STD)
سوراخ بزرگ شده گرد (OVS)
سوراخ لوبیایی بلند (LSL)
سوراخ لوبیایی کوتاه (SSL)
سوراخ لوبیایی (بلند یا کوتاه) عمود بر جهت نیرو (NSL)
در اتصالات و وصلههای اعضای سیستم باربر لرزهای و وصله تمامی ستونها، سوراخها باید از نوع NSL باشند.
بر اساس مبحث دهم مقررات ملی ساختمان باید به نکات زیر دقت کنید:
سوراخهای STD تنها در اتصال اصطکاکی مجاز است.
سوراخ لوبیایی کوتاه یا همان SSL در تمام امتدادها در اتصال اصطکاکی مجاز بوده اما در اتصال از نوع اتکایی، امتداد طولی سوراخ باید بر امتداد نیرو عمود باشد.
سوراخ لوبیایی بلند تنها در امتداد عمود بر مسیر نیرو در اتصال اتکایی مجاز هستند. در اتصالات اصطکاکی در تمام امتدادها مجاز بوده اما تنها در یکی از ورقهای اتصال وجود داشته باشد.
در ورق کف ستونها، ضمن رعایت رواداریهای مبحث یازدهم، حداکثر قطر سوراخ مساوی d+6 میلیمتر در نظر گرفته میشود.
برای مطالعه بیشتر در مورد سوراخ پیچ به مقاله “سوراخ پیچ به همراه صفر تا صد نکات فواصل پیچ که باید بدانید!“ حتما سر بزنید.
مزایای اتصالات پیچی
در ادامه مقاله اتصالات پیچی سازه های فولادی به مزایای این روش میرسیم. چرا که شاید در ذهن شما نیز سوال ” اتصالات پیچی و جوشی ؟ کدام بهتر است؟” وجود داشته باشد.
در وهله اول برای رفع ابهام پیشنهاد میکنم مقاله “جوشکاری چیست و انواع روش های جوشکاری کدام است؟“ را مطالعه کنید تا به خوبی از جوشکاری و روشهای آن آگاه شوید. در ادامه مهمترین مزایای این اتصال را آوردهایم:
سرعت نصب و مونتاژ بالا
امکان باز کردن سازه و استفاده دوباره
محدودیت در تأمین ابزارهای جوشکاری
عدم نیاز به کارگر ماهر
عدم ایجاد آلودگی صوتی
این موارد تنها بخشی از مزایای اتصال پیچی هستند. برای آشنایی با تمامی مزایای آن کافی است به مقاله “مزایا و معایب اتصالات پیچی یا پیچ و مهره ای کدام است؟“ سر بزنید و به خوبی با مزایا و معایب آن آشنا شوید.
امیدواریم در پایان این مقاله به جواب تمام سوالهای خود در مورد اتصالات پیچ و مهره رسیده باشید و از اینکه تا پایان مقاله با ما همراه بودید، تشکر میکنیم. نظرات و تجربیات خود را در مورد این مقاله با ما به اشتراک بگذارید.