هر آنچه باید درباره مسیر شغلی مهندس عمران بدانید به همراه فیلم

تا به حال به مسیر شغلی مهندس عمران فکر کرده‌اید؟ مهندس عمران در اجرای پروژه‌های مختلف مانند ساخت تونل یا ساختمان‌های مسکونی چه نقشی دارد؟ رشته مهندسی عمران به عنوان یکی از محبوب‌ترین رشته‌های مهندسی در دنیا شناخته می‌شود که زمینه‌های شغلی بسیاری دارد. این رشته یکی از اساسی‌ترین تخصص‌ها در آبادانی یک کشور به شمار می‌رود. اگر شما هم دانشجو یا فارغ التحصیل رشته مهندسی عمران هستید یا می‌خواهید این رشته را برای تحصیل در دانشگاه انتخاب کنید یا حتی اگر چند سال است که در یکی از حوزه‌های مهندسی عمران فعالیت می‌کنید، حتما این سوال برایتان پیش آمده که مسیر شغلی مهندس عمران چیست؟

پاسخ به این سوال می‌تواند آینده شما را تحت تاثیر قرار دهد چرا که امروزه شغل یک فرد از مهم‌ترین ابعاد زندگی او خواهد بود. اگر از خواندن مقالات دیگر و پیدا نکردن جواب این سوال خسته شدید، این مقاله از آکادمی عمران را از دست ندهید! ما در این مقاله تمام موقعیت‌های شغلی مهندس عمران را با جزئیات و در یک فیلم بررسی کرده و درآمد هر یک را نیز عنوان کرده‌ایم. همچنین در انتها به چالش‌هایی مانند سربازی و ارشد خواندن پرداختیم. با ما همراه باشید!

فیلم مسیر شغلی مهندس عمران

پیش از مطالعه این مقاله فیلم زیر را مشاهده کنید تا به خوبی با مسیر شغلی مهندس عمران آشنا شوید.

کار مهندس عمران

مهندسی عمران یکی از رشته‌های پر متقاضی است که بسیاری از افراد با دیپلم ریاضی آن را به عنوان رشته دانشگاهی خود در مقطع لیسانس انتخاب می‌کنند. رشته‌های دیگری مانند مهندسی برق، صنایع، کامپیوتر و غیره هم وجود دارد که هر کدام بازار کار مربوط به خود را دارند.

رشته مهندسی عمران به عنوان یک رشته پر کاربرد و مهم، همواره مورد نیاز جوامع برای رشد و توسعه کشورها بوده است. چرا که مهندسی عمران تنها رشته‌ای است که به طور خاص وظیفه ساخت و آبادانی یک کشور را بر عهده دارد. با اینکه برخی از رشته‌های مهندسی مانند برق، مکانیک و معماری نیز در ساخت و ساز فعال هستند اما این مهندس عمران است که بار فنی ساخت و ساز را بر دوش می‌کشد.

برای مثال در یک پروژه پل سازی اصلی‌ترین تخصص مورد نیاز، عمران است. مگر در موارد خاص که پل جنبه گردشگری داشته که در این حالت به مهندس معماری نیز احتیاج خواهد بود.

موقعیت های شغلی مهندس عمران

برای بررسی موقعیت های شغلی موجود می‌توان عملیات عمرانی را به چهار دسته زیر تقسیم کرد:

• عملیات عمرانی در حوزه شهرسازی

تمام عملیات‌هایی که برای بهبود وضعیت یک شهر انجام می‌شود مانند ساخت تونل‌ها، پل‌ها، بزرگراه‌های داخل شهر، آسفالت و جدول کردن کوچه و خیابان‌ها و فعالیت‌هایی از این دست را به عنوان عملیات عمرانی در حوزه شهرسازی در نظر می‌گیریم.

در این فعالیت‌ها کارفرما میتواند شهرداری، اداره گاز، اداره آبفا (آب و فاضلاب) و غیره باشد. البته در اینگونه عملیات‌های عمرانی معمولا کارفرمای اصلی شهرداری است.

• عملیات عمرانی در حوزه راهسازی

به طور کلی تمام فعالیت‌های عمرانی برون شهری از جمله احداث، تعریض، مقاوم سازی و نگهداری راه‌ها جزء عملیات عمرانی در حوزه راهسازی هستند. فعالیت‌هایی مثل احداث بزرگراه تهران شمال، تعریض جاده هراز، احداث تونل و پل‌ در جاده‌های بین شهری در این دسته از عملیات عمرانی قرار می‌گیرند. چنین پروژه‌هایی معمولا خارج از محدوده مسکونی هستند.

• عملیات عمرانی در حوزه پروژه‌های ملی

در این دسته از عملیات عمرانی پرو‌ژه‌های ملی قرار می‌گیرند. به پروژه‌هایی که فقط مربوط به یک استان و شهر نیستند ملی گفته می‌شود. برای مثال احداث سد یا نیروگاه در این دسته قرار می‌گیرند. پروژه ساخت ساختمان نیروگاه از طرح عمرانی احداث نیروگاه برق آبی از برنامه تامین برق شهر تهران را در نظر بگیرید. در ادامه برای درک بهتر سطوح مختلف عملیات عمرانی به تعریف آن‌ها می‌پردازیم.

برنامه عمرانی

برنامه‌ای جامع است که در آن هدف‌ها، سیاست‌ها و میزان اعتباراتی که برای تامین یک نوع نیاز جامعه (در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) مشخص شده است. به طور کلی هر برنامه شامل یک یا چند طرح عمرانی است. برای مثال برنامه تامین برق شهر تهران یک برنامه عمرانی محسوب می‌شود.

طرح عمرانی

طرح عمرانی مجموعه عملیات و خدمات مشخصی است که براساس مطالعات فنی، اقتصادی و اجتماعی در یک موقعیت مشخص و با اعتبار معین اجرا می‌شود. معمولا طرح‌های زیر بنایی و تولیدی از قبیل سدها، شبکه آبیاری و تاسیسات کشاورزی، راه‌ها و بنادر را طرح‌های عمرانی می‌گویند. برای مثال طرح عمرانی احداث نیروگاه برق آبی یکی از طرح‌های برنامه تامین برق شهر تهران است. طرح عمرانی می‌تواند ملی یا استانی باشد.

• طرح‌های عمرانی ملی

طرح‌هایی که مستقیماً توسط وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مرکزی برنامه ریزی شده و کلیه مراحل طراحی و ساخت آن پیگیری می‌شود را طرح ملی می‌نامند. ابعاد این طرح‌ها معمولا گسترده بوده به طوری که اجرای آن از توان یک استان خارج است. اعتبار این طرح‌ها از اعتبارات ملی هزینه می‌شود.

• طرح‌های عمرانی استانی

طــــرح‌های استانی توسط شورای برنامه ریزی استان و در قالب بودجه استانی خواهد بود. اصولا طرح‌های عمرانی استانی با ظرفیت و توان اجرایی استان متناسب است. بودجه این طرح‌ها از محل اعتبارات استانی تامین می‌گردد.

پروژه

به مجموعه عملیات، خدمات طراحی و ساخت تمام یا قسمتی از یک طرح عمرانی، پروژه گفته می‌شود. در واقع پروژه واحدی مستقل یا قابل بهره برداری از طرح است و از نظر ساخت در قالب یک یا چند قرارداد به اجرا گذاشته می‌شود.

• عملیات عمرانی در حوزه ساختمان سازی

آخرین مورد از دسته بندی چهارگانه مسیر شغلی مهندسی عمران عملیات عمرانی در حوزه ساختمان سازی است. ساختمان سازی چه به صورت جزئی و محدود و چه به صورت انبوه‌سازی مانند ساخت شهرک و برج در این دسته قرار می‌گیرد. در این حوزه علاوه بر شهرداری، سازمان نظام مهندسی نیز تاثیرگذار است.

به طور کلی هر ساختمان برای شروع عملیات ساختمانی نیاز به مجوزهایی دارد که باید آن‌ها را از شهرداری منقطه دریافت کند. اما علاوه بر آن در ماده 100 قانون شهرداری عنوان شده که هر ساختمانی باید توسط مهندسینی که مورد تائید سازمان نظام مهندسی هستند یعنی دارای پروانه نظام مهندسی‌اند ساخته شود.

اگر مایل به مطالعه بیشتر درباره آزمون نظام مهندسی عمران هستید، روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

مسیر شغلی مهندس عمران

برای بررسی مسیر شغلی مهندس عمران لازم است تا درباره نهادهایی که در کار مهندسی عمران با آن سر و کار دارید آشنا باشید. در ادامه این موارد را بررسی کرده و سپس به مسیر شغلی مهندس عمران می‌پردازیم.

نهادهای مرتبط با کار عمرانی

شهرداری

شهرداری، یک نهاد محلی است که وظایفی از جمله اداره امور محلی، بهبود شرایط عمران و آبادانی منطقه مانند آسفالت خیابان‌ها، افزایش سطح بهداشت شهر و به طور کلی اقداماتی که باعث رفاه ساکنان آن شهر شود را بر عهده دارد. یکی از مهم‌ترین وظایف شهرداری نظارت بر اجرای ساختمان‌ها و صدور مجوزهای مربوط به ساخت و ساز در شهر است.

نظام مهندسی و کنترل ساختمان

نظام‌ مهندسی ‌و کنترل ‌ساختمان‌ عبارت‌ است‌ از مجموعه‌ قانون‌، مقررات‌، آئین‌نامه‌ها، استانداردها و تشکل‌های‌ مهندسی‌، حرفه‌ای و صنفی که ‌در جهت‌ رسیدن ‌به‌ اهداف‌ مشخص شده در قانون‌ نظام مهندسی تـدوین‌ شده است. سازمان نظام مهندسی مجموعه مقررات ملی ساختمان را در مباحث جداگانه تدوین کرده و در اختیار مهندسین قرار داده تا برای ساخت ساختمان‌ها از آن استفاده کنند.

برای مثال در مبحث نهم مقررات ملی ساختمان درباره بتن و بتن ریزی صحبت شده است. شاید برایتان سوال باشد پس آیین نامه بتن ایران چه استفاده‌ای دارد. در پاسخ به این سوال باید بگوییم که آیین نامه بتن ایران برای پروژه‌های زیرمجموعه نظام فنی و اجرایی کشور است. اما مباحث مقررات ملی ساختمان برای پروژه‌های ساختمانی که تحت نظر نظام مهندسی هستند استفاده می‌شود.

نظام فنی و اجرایی کشور

منظور از پروژه‌های زیر نظر نظام فنی و اجرایی تمام پروژه‌هایی است که در آن دولت یا یک سازمان دولتی با بودجه دولت، بانی و کارفرما است. برای مثال پروژه‌های راهسازی، سد سازی، پل‌سازی و ساختمان‌سازی زیر نظر وزارت راه و شهرسازی، راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، شرکت ساخت و توسعه راه‌ها، راه و شهرسازی استان‌ها و غیره زیر مجموعه نظام فنی و اجرایی هستند.

آینده شغل مهندس عمران

مهندس عمران در انواع عملیات عمرانی که بالاتر توضیح دادیم می‌تواند در موارد زیر مشغول به کار شود:

1) ارگان‌های کارفرمایی

سازمان‌هایی مانند شهرداری، وزارت راه و شهرسازی، شرکت ساخت و توسعه راه‌ها، اداره راه و شهرسازی استان‌ها، اداره حمل و نقل جاده‌ای، سازمان آب و فاضلاب و تمام ارگان‌هایی از این دست را ارگان کارفرمایی نامیده که یک مهندس عمران در تمامی این موارد می‌تواند مسئولیت داشته باشد. البته باید در نظر داشته باشید که به علت قوانین سیستم اداری احتمالا محدودیت‌هایی برای شما وجود خواهد داشت چرا که فعالیت در سیستم‌های دولتی طبق چارچوب سازمان است. در این ارگان‌ها سمت‌های شغلی از کارشناس آغاز شده و نهایتا به مدیر کلی ختم می‌شود.

در صورتی که روحیه لازم برای کار در ادارات را دارید می‌توانید به عنوان مهندس عمران این مسیر شغلی را برای خودتان انتخاب کنید.

2) مهندسین مشاور

شما به عنوان مهندس عمران می‌توانید در شرکت‌های مهندسین مشاور مشغول به کار شده یا حتی خودتان یک شرکت مشاور تاسیس کنید. شرکت مهندسین مشاور یک مجموعه حقیقی یا حقوقی به صورت موسسه دولتی، تعاونی، خصوصی یا خارجی است که کار مطالعه، طراحی و نظارت یک طرح یا پروژه عمرانی را با عقد قرارداد از طرف دستگاه اجرایی به عهده می‌گیرد.

هرچند در اکثر مواقع به علت سهولت در روند کار، همان مهندسین مشاوری که برآورد و مناقصه را انجام می‌دهند در ادامه کار نظارت بر پروژه را هم انجام می‌دهند اما مهندسین مشاور می‌تواند با دستگاه‌ نظارت یکی نباشد. به این صورت که یک مهندسین مشاور کار برآورد و برگزاری مناقصه را انجام داده و پس از مشخص شدن پیمانکار، مهندسین مشاور دیگری، کار نظارت را انجام دهند.

به صورت کلی مهندسین مشاور در دو حوزه فعالیت می‌کنند.

طراح و محاسب:

برای مثال طراحی یک پل یا تونل توسط طراح انجام می‌گردد.

مهندس دفتر فنی:

در این حوزه مهندس عمران به برآورد پروژه می‌پردازد. وظایف مهندس دفتر فنی به طور کلی مواردی از جمله برآورد پروژه، متره کردن، تنظیم صورت وضعیت، تعدیل، تهیه و تنظیم لایحه تاخیرات و پیروزی در مناقصات است. مهندس دفتر فنی در شرکت مشاوره، با توجه به توانایی‌ و تجربه‌ای که دارد در دو سمت ناظر عالی و ناظر مقیم فعالیت می‌کند.

• ناظر مقیم در کارگاه حضور داشته و مستقیما روی کار پیمانکار نظارت می‌کند. ناظر مقیم در کارگاه به تنظیم صورت جلسه، کنترل صورت وضعیت‌ها و به طور کلی نظارت بر امور پیمانکار می‌پردازد.

• ناظر عالی مقام بالاتری نسبت به ناظر مقیم داشته و معمولا در دفتر مرکزی شرکت مهندسین مشاور حضور دارد. ناظر عالی کارهایی همچون تنظیم لایحه تاخیرات، ابلاغ موارد مهم، افزایش مقادیر، برگزاری مناقصه و امور پیمان را انجام می‌دهد.

۳۰ ساعت آموزش حرفه‌ای دفترفنی و ساختمان سازی

دریافت مینی دوره رایگان

3) شرکت پیمانکاری

در ادامه بررسی مسیر شغلی مهندس عمران به شرکت‌های پیمانکاری می‌رسیم. اما منظور از پیمانکار چه کسی است؟

مجمــــوعه حقیقی یا حقوقی که با عقد موافقتنامه مسئولیت تهیه، حمل، نصب و اجرای یک عملیات عمرانی را به عهده می‌گیرد پیمانکار نامیده می‌شود.

ارکان یک شرکت پیمانکاری عبارتند از:

مهندس دفتر فنی:

مهندس دفتر فنی در یک شرکت پیمانکاری نقش بسیار مهمی است چرا که شروع کار یک شرکت پیمانکاری با گرفتن مناقصه خواهد بود و یکی از وظایف مهم مهندس دفتر فنی است. حتی در پایان اجرای کار نیز این وظیفه و تبحر مهندس دفتر فنی است که باید در صورت وضعیت قطعی سود پیمانکار از پروژه را از کارفرما طلب کند.

به عنوان مهندس دفتر فنی باید با انواع پیمان آشنا باشید که عبارتند از:

در صورتی که در یک پروژه کارفرما و پیمانکار باشد پیمان‌ دو عاملی خواهد بود.

اگر کارفرما، پیمانکار و مشاور پروژ باشند پیمان سه عاملی است. این پیمان‌ها بسیار متداول هستند.

اگر کارفرما، مدیر طرح، پیمانکار و مشاور باشند این پیمان‌ها چهار عاملی هستند.

مهندس اجرایی:

مهندس اجرایی همانطور که از اسمش مشخص است صفر تا صد مراحل اجرای یک پروژه عمرانی را انجام می‌دهد. این فرد باید به تمام مراحل اجرای ساختمان از تخریب و گودبرداری گرفته تا نازک کاری مسلط باشد.

4) آزمایشگاه

اگر به عنوان مهندس عمران به کارهای آزمایشگاهی علاقه دارید می‌توانید در آزمایشگاه‌های خاک، بتن، آسفالت و غیره مشغول به کار شوید.

5) فروشنده ابزار، مصالح و خدمات

با احداث کارخانه آسفالت، بچینگ بتن یا خدماتی مانند جوش فورجینگ می‌توان به عنوان مهندس عمران فعالیت کرد. همچنین می‌توانید در زمینه فروش ابزار و مصالح حضور داشته باشید.

6) دفتر فنی مهندسی ساختمان:

در مبحث دوم مقررات ملی ساختمان درباره دفتر فنی مهندسی ساختمان صحبت شده است. دفتر فنی مهندسی از گروهی مهندسین تشکیل شده که برای یک ساختمان نقشه‌هایی در فاز معماری، سازه، تاسیسات برقی و مکانیکی ارائه می‌کنند که مورد تایید شهرداری باشند. این دفاتر معمولا در اطراف شهرداری‌های هر منطقه قرار دارند. پس سازنده در ابتدای کار باید به این دفاتر مراجعه کند.

شما می‌توانید به عنوان مهندس عمران در دفاتر فنی مهندسی ساختمان مشغول به کار شوید. همانطور که توضیح دادیم برای این کار باید به نقشه کشی مسلط بوده و ریزه کاری‌های آن را بدانید. عنوان شغلی این دفاتر برای مهندسین عمران، طراح و محاسب سازه است.

7) ساختمان سازی:

یکی از انواع مسیر شغلی مهندس عمران ورود به حوزه ساختمان سازی است. به طور کلی ساخت ساختمان‌ها به چند صورت می‌تواند انجام پذیرد. شما می‌توانید به عنوان سازنده، زمینی را خریداری کرده و شروع به ساخت آن کنید. یا اینکه به صورت قرارداد مشارکت در ساخت زمینی را با شراکت مالک آن بسازید. در ساخت و ساز به صورت مشارکت در ساخت، مالک زمین به علت سرمایه سازنده و همچنین توانایی وی در ساخت و ساز با او شریک می‌شود به این صورت که در نهایت واحدهای ساخته شده را طبق قرارداد تقسیم می‌کنند. برای مثال از 10 واحد ساخته شده، 6 واحد برای مالک زمین و 4 واحد برای سازنده خواهد بود. قرارداد مشارکت در ساخت ریزه کاری‌های فراوانی دارد که در یک مقاله کامل به آن پرداختیم. برای مطالعه این مقاله روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

همانطور که گفتیم هر مهندس عمرانی که بخواهد به عنوان سازنده ساختمان فعالیت کند، باید علاوه بر دانش و مهارت دارای سرمایه خوبی باشد.

یکی از نکاتی که لازم است در ساختمان سازی به آن توجه کنیم این است که اصولا سازنده ساختمان، تجهیزات مورد نیاز برای ساخت و ساز را ندارد و با پیمانکار مربوطه قرارداد می‌بندد. برای مثال برای انجام عملیات تخریب و گودبرداری سازنده با پیمانکاری که تجهیزات و نیروی انسانی ماهر برای انجام این فعالیت را دارد قرارداد می‌بندد تا کار را انجام دهد. این کار برای دیگر فعالیت‌های پروژه ساختمانی نیز انجام می‌شود مثلا پیمانکار برای اسکلت فولادی و بتنی، بنا و گچ کار برای نازک کاری و دیوارچینی. یک مهندس عمران می‌تواند به عنوان پیمانکار در هر یک از فعالیت‌های ساختمانی مشغول به کار باشد.

همانطور که بالاتر گفتیم طبق قوانین لازم است تا هر ساختمان توسط مهندس مجری که دارای پروانه نظام مهندسی صلاحیت اجرا است ساخته شود. یعنی سازنده از مجری دارای پروانه می‌خواهد تا ساختمان را بسازد.

متاسفانه امروزه این کار به صورت اصولی انجام نمی‌شود و سازنده اصطلاحا پروانه نظام مهندسی یک مجری را برای مدت زمان پروژه خود با پرداخت هزینه اجاره کرده و کار را بدون حضور مجری و دخالت آن انجام می‌دهد. این کار خلاف اصول ساختمان سازی بوده و در صورت بروز هر مشکلی در ساختمان چه در زمان اجرا چه بعد از بهره برداری، این مجری ساختمان است که باید پاسخگوی مقامات قضایی باشد.

شاید برایتان سوال شود که چرا در ساختمان سازی حرفی از مهندس دفتر فنی به میان نیامد. واقعیت این است که در پروژه‌هایی که به ساخت یک ساختمان ختم می‌شود چون سازنده به کار نظارت داشته و همه فعالیت‌ها زیر نظر خودش انجام می‌شود نیازی به مهندس دفتر فنی نخواهد بود. اما اگر پروژه‌های مسکونی در مقیاس‌های بزرگ مانند مسکن مهر یا شهرک سازی باشد، چون معمولا یک ارگان کارفرمایی به عنوان کارفرمای پروژه خواهد بود و به علت گسترده بودن پروژه و تعدد فعالیت‌ها، پروژه به شکل فهرست بهایی انجام می‌شود.

فهرست بها لیستی از فعالیت‌های اجرایی و مصالح به همراه قیمت آن‌ها است که سازمان برنامه و بودجه هر ساله آن را در رشته‌های مختلف منتشر می‌کند. برای مشاهده و دانلود تمامی رشته‌های فهرست بهای 1402 روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

علت کار کردن به صورت فهرست بهایی مشخص شدن حدودی قیمت فعالیت‌ها و مصالح کار در اجرای فازهای مختلف پروژه برای تنظیم صورت وضعیت‌ها است. پس حضور مهندس عمران به عنوان مهندس دفتر فنی در پروژه‌های ساخت بزرگ نیز ضروری است.

عناوین شغلی که در زمینه ساختمان سازی به عنوان مهندس عمران می‌توانید در آن فعالیت کنید عبارتند از:

1. سازنده : به عنوان مالک زمین یا قرارداد مشارکت در ساخت
2. سرپرست کارگاه یا عوامل اجرایی : در این حالت مهندس عمران به عنوان یکی از نیروهای سازنده است که با دانش فنی خود در کنار سازنده به اجرای ساختمان می‌پردازد.
3. مهندس دفتر فنی در پروژه‌های ساختمانی بزرگ
4. پیمانکار اسکلت، فورجینگ و غیره

دقت کنید در انجام عملیات عمرانی نیاز به پروانه نظام مهندسی نیست. فقط در ساختمان سازی به عنوان مهندس ناظر و اجرا نیاز به پروانه نظام مهندسی است.

8) مهندس مجری، ناظر، طراح دارای پروانه نظام مهندسی

برای ساخت‌ و‌ ساز املاک با کاربری‌های مختلف اعم از تجاری، اداری و مسکونی باید مقررات و ضوابطی که برای اطمینان از ایمنی صاحبان ساختمان در نظر گرفته‌ شده رعایت شود. پس انجام عملیات اجرایی و ساخت‌ و‌ ساز بدون اخذ پروانه نظام مهندسی غیرقانونی است. در واقع پروانه نظام مهندسی در صلاحیت‌های مختلف مانند اجرا و نظارت ابزاری است که به عنوان اعتبارسنجی و تایید تخصص مهندسین برای ساخت ساختمان از آن استفاده می‌شود.

مهندسین عمران با دریافت پروانه هر یک از این صلاحیت‌ها، وظایفی را در قبال پروژه‌های محول شده دارند که همه آن‌ها را در مقاله پروانه نظام مهندسی عنوان کردیم. در این مقاله به طور کامل درباره مراحل اخذ پروانه و تمدید آن صحبت کردیم. برای مطالعه آن روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

با اینکه داشتن پروانه نظام مهندسی مزایایی همچون بالا رفتن اعتبار مهندس عمران دارد اما بسیاری از مهندسان بدون پروانه نظام نیز مشغول به کار هستند. به این صورت که مهندس عمران که پروانه و مهر نظام مهندسی ندارد به عنوان طراح نقشه‌ها را کشیده و در نهایت از یک مهندس دارای پروانه می‌خواهد تا پس از بررسی کار، مهر نظام مهندسی خود را زیر نقشه‌ها بزند. معمولا در ازای این کار درصدی از دستمزد مهندس طراح به صورت توافقی به مهندس دارای پروانه نظام مهندسی داده می‌شود.

9)  کارشناس رسمی دادگستری یا قوه قضائیه

مهندسین عمرانی که بیش از 5 سال سابقه کار و سن بیش از 25 سال داشته باشند می‌توانند به عنوان کارشناس رسمی مشغول به کار شوند. البته برای ورود به این حوزه باید در آزمون کارشناس رسمی و مصاحبه‌های آن قبول شوید.

کار در این حوزه به این صورت است که مثلا وقتی سازنده و مالک با یکدیگر به اختلاف خورده و از هم شکایت می‌کنند، کارشناس رسمی از طرف دادگستری یا قوه قضائیه کار را بررسی می‌کند.

دیگر انواع مسیر شغلی مهندس عمران عبارتند از:

10) استاد دانشگاه یا مدرس

11) بازسازی ساختمان

12) بهینه سازی 

به طور کلی منظور از بهینه سازی ساختمان سبک سازی آن است که در مقاله بهینه سازی ساختمان به طور کلی آن را بررسی کردیم.

13) بهسازی و مقاوم سازی

در مقاله تحلیل رفتار سازه در برابر زلزله به طور کامل درباره این مفاهیم از جمله تعمیر، ترمیم، مرمت توضیح دادیم. برای مطالعه آن روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

14) مهندس بهداشت، ایمنی و محیط زیست یا HSE man

شما می‌توانید با گذراندن دوره‌های HSE به عنوان کارشناس ایمنی در پروژه‌ها عمرانی مشغول باشید به این صورت که مسائل مربوط به ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست کار را مدیریت و کنترل کنید.

جمع بندی مسیر شغلی مهندس عمران

تا اینجای مقاله تمام انواع مسیر شغلی مهندس عمران که بیشتر رایج هستند را بررسی کردیم. برای اینکه راحت‌تر به آموزش در زمینه‌ای که بیشتر به آن علاقه مندید بپردازید مسیرهای شغلی مهندسی عمران را به سه دسته زیر تقسیم می‌کنیم.

1) طراحی و محاسبات

برای کار در این زمینه باید ابتدا به مفاهیم طراحی به خوبی مسلط بوده و سپس مهارت‌های نرم افزاری مانند ایتبس را بلد باشید. برای این کار باید با بسیاری از مفاهیم دیگر مانند چگونگی انتقال بارها، طراحی اسکلت بتنی و فولادی و طراحی انواع سیستم‌های باربر جانبی آشنا باشید.

2) دفترفنی و امور پیمان

اگر می‌خواهید به عنوان مهندس عمران به کارهایی همچون متره و برآورد، صورت وضعیت نویسی، تعدیل، تهیه و تنظیم لایحه تاخیرات و به طور کلی شرکت در مناقصات فعالیت کنید باید وارد حوزه دفتر فنی و امور پیمان شوید. شما می‌توانید در شرکت‌های پیمانکاری بزرگ و کوچک به عنوان مهندس دفتر فنی مشغول به کار شوید.

اگر شما هم دغدغه یادگیری تمام مباحث دفتر فنی را دارید دوره نخبگان دفتر فنی آکادمی عمران را به شما معرفی می‌کنیم. این آموزش کامل‌ترین آموزشی است که تمام مباحث مربوط به یک مهندس دفترفنی را پوشش داده است. برای مشاهده سرفصل‌های این آموزش روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

3) اجرای سازه

مهندسینی که در حوزه طراحی و دفترفنی مشغول به کار هستند هم باید تا حدودی به مراحل اجرای ساختمان آگاه باشند، اما اجرای ساختمان به عنوان یک زمینه شغلی مجزا در مهندسی عمران است. یک مهندس اجرایی ساختمان باید صفر تا صد مراحل اجرای ساختمان از تخریب و گودبرداری گرفته تا نازک کاری و دیوارچینی را به خوبی بداند.

اگر در زمینه اجرای ساختمان به دنبال برترین آموزش هستید دوره صفر تا صد اجرای ساختمان آکادمی عمران را از دست ندهید. برای مشاهده سرفصل‌های این آموزش روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

درآمدهای جانبی مهندس عمران

یک مهندس عمران علاوه بر مسیرهای شغلی که تا اینجا گفتیم می‌تواند درآمدهای جانبی دیگری نیز داشته باشد. این زمینه‌ها عبارتند از:

1. پروانه نظام مهندسی در صلاحیت‌های طراحی، اجرا و نظارت
2. کارشناس رسمی دادگستری و قوه قضائیه
3. خدمات مشاوره

حقوق و درآمد شغل مهندس عمران

پیش از اینکه بخواهیم درآمد یک مهندس عمران را در حوزه‌های مختلف بررسی کنیم باید بگوییم که درآمد مهندسین عمران طیف گسترده‌ای دارد و طبیعتا به میران توانایی و مهارت فرد وابسته است. همانطور که بالاتر گفتیم داشتن پروانه نظام مهندسی می‌تواند به عنوان درآمد جانبی مهندس عمران در نظر گرفته شود. در ادامه درآمد یک مهندس عمران را بدون در نظر گرفتن درآمدهای جانبی و با توجه به حقوق پایه وزارت کار در سال 1402 عنوان می‌کنیم.

• حوزه دفترفنی و امور پیمان

از 10 میلیون تومان تا 50 میلیون تومان و بیشتر

• اجرای سازه

• در قالب معاونت و سرپرست کارگاه:

از 10 میلیون تومان تا 40 میلیون تومان و بیشتر

• در قالب سازنده و پیمان مدیریت:

از 50 میلیون تومان تا 100 میلیون تومان و بیشتر

• طراحی و محاسبات

از 10 میلیون تومان تا 25 میلیون تومان و بیشتر

توصیه هایی برای مهندسین عمران

تا اینجای مقاله به خوبی با تمام انواع مسیر شغلی مهندس عمران آشنا شدید. در این بخش می‌خواهیم مواردی که به شما کمک می‌کند تا مهندس عمران بهتری باشید را عنوان کنیم. این موارد عبارتند از:

تمام حوزه‌های کاری عمران را بشناس!

اگر شما به عنوان مهندس دفتر فنی در یک شرکت پیمانکاری مشغول به کار هستید نباید دید خود را محدود به همین حوزه کنید. با دیگر مهندسین عمران در حوزه‌های اجرا، طراحی و حتی سایر حوزه‌های خدماتی هم ارتباط بگیرید! شاید مسیر شغلی مناسب‌تری برای شما وجود داشته باشد.

با گوگل رفیق باش!

بدیهی است در مسیر پیشرفت در هر یک از حوزه‌های رشته مهندسی عمران با مفاهیمی برخورد می‌کنید که از آن‌ها اطلاعی ندارید. به شما توصیه می‌کنیم حتما درباره موضوعاتی که نمی‌دانید در گوگل جستجو کنید. البته توجه کنید که به مطالب هر سایتی هم نباید اطمینان کرد. اگر به دنبال بهترین مسیر یادگیری مهندسی عمران برای مفاهیم تمم حوزه‌های آن هستید، ما در آکادمی عمران برایتان این مسیر را آماده کرده‌ایم. کافی است روی لینک آبی رنگ کلیک کنید تا مقاله‌های آکادمی عمران را به تفکیک هر یک از حوزه‌های مسیر شغلی مهندس عمران مشاهده کنید.

علم دانشگاهی را دست کم نگیر!

شاید دانشگاه تمام دانش کافی برای ورود به بازار کار و کسب درآمد در مهندسی عمران را به شما یاد نداده باشد اما فراموش نکنید که پایه مفاهیمی که در کار خود نیاز دارید همان موضوعاتی است که باید آن‌ها را در دانشگاه یاد بگیرید! آموزش‌های ورود به بازار کار در راستای همان مسیری است که آغاز آن با درس‌های تخصصی دانشگاهی بوده است. در واقع می‌توان گفت شاید مفاهیم دانشگاهی برای ورود به بازار کار کافی نباشد اما دانستن آن‌ها لازم بوده و پایه و اساس مسیر شغلی مهندس عمران خواهد بود.

نرم افزارهای حوزه کاریت رو بلد باش!

در عصر تکنولوژی نباید به هیچ وجه از اهمیت مهارت‌های نرم افزاری غافل شد. در هر یک از حوزه‌های مهندسی عمران که کار می‌کنید حتما نرم افزار مربوط به آن را یاد بگیرید. در کنار آن تمام مهندسین عمران در هر حوزه‌ای که مشغول به کار هستند باید نرم افزار اتوکد و اکسل را به خوبی بلد باشند. در ادامه تعدادی از نرم افزارهای مهم در چند حوزه مهندسی عمران را برایتان قرار دادیم.

• حوزه دفتر فنی: تدکار و تکسا
• حوزه طراحی : ایتبس و SAP

تقویت مهارت‌های نرم را فراموش نکن!

علاوه بر دانش فنی، توانایی‌ ارتباطی و برخی از ویژگی‌های شخصیتی هم وجود دارد که به افراد کمک می‌کند تا در یک موقعیت شغلی موفق‌تر باشند. به عبارتی مهارت‌های نرم چگونگی تعامل افراد با دیگران را مشخص می‌کند.

از آنجایی که افراد ساعات زیادی را در تعامل با همکاران خود بوده و از طرفی بسیاری از کارها به صورت تیمی و با نظارت سرپرست انجام می‌شود، اهمیت مهارت‌های نرم با گذر زمان افزایش یافته است. تعدادی از این مهارت‌ها عبارتند از:

• کار گروهی
• مسئولیت پذیری
• رهبری
• مدیریت ارتباطات
• مذاکره و حل اختلاف
• انعطاف پذیری
• توانایی کار تحت فشار با مدیریت زمان
• قدرت تصمیم گیری
• توانایی حل مسئله

برای یادگیری مهارت‌های نرم توصیه می‌کنیم آموزش رایگان ماراتن استقامت را از دست ندهید.

از کار تیمی غافل نشوید!

با توجه به شرایط اقتصادی شاید خرید یک ملک در ابتدای کار برای یک مهندس عمران به تنهایی کار سختی باشد. اما اگر شما گروهی از مهندسین عمران را تشکیل داده و به صورت گروهی پروژه بگیرید هم در ابتدای کار تجارب زیادی به دست خواهید آورد هم اینکه سرمایه بیشتری برای شروع کار خواهید داشت.

کمتر تجربه کن! 

شاید این جمله برایتان عجیب باشد اما اگر سری به نظرات دانش پذیران آکادمی عمران بزنید با افراد با سابقه‌ای مواجه می‌شوید که سال‌ها تجربه کسب کرده‌اند اما آموزش دیدن را جدی نگرفته‌اند. به جرات به شما می‌گوییم آموزش درست می‌تواند به اندازه سال‌ها تجربه شما را جلو بیاندازد چرا که با آموزش دیدن از تجربه سایر افراد استفاده می‌کنید بدون اینکه آن زمان را از دست بدهید. برای مشاهده آموزش‌های آکادمی عمران روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

کارآموزی مفید اما کوتاه!

کارآموزی یکی از مراحل مهم در مسیر شغلی مهندس عمران به حساب می‌آید. به عبارتی دوران کارآموزی یک فرصت خوب برای تجربه در محیط کار است اما دقت کنید که این دوران نهایتا باید یک تا دو ماه طول بکشد. چرا که این دوران فقط برای دیدن روابط بین سمت‌های مختلف مانند سرپرست کارگاه و مدیر پروژه است. ‌با توجه به اینکه شما در طول دوران کارآموزی حقوقی دریافت نمی‌کنید نباید خود را در این سطح نگه دارید. باید از وقت آزاد خود برای آموزش دیدن در کنار کارآموزی استفاده کنید. در واقع با آموزش دیدن باید مدت زمان کارآموزی خود را کاهش دهید.

چالش‌های پیش روی مهندس عمران

در انتهای بررسی مسیر شغلی مهندس عمران بد نیست اشاره‌ای به چالش‌هایی که یک مهندس عمران در ابتدای کار خود با آن مواجه می‌شود داشته باشیم. دو مورد از مهم‌ترین چالش‌ها را در ادامه بررسی می‌کنیم.

ارشد عمران بخوانیم یا نه 

در تعریف صحیح کارشناسی ارشد می‌توان آن را پلی بین کارشناسی و دکتری به شمار آورد. همچنین مقطع کارشناسی ارشد فرصتی برای جستجو در گرایش خاصی از مهندسی عمران است. البته نباید از این نکته هم غافل شد که احتمالا گرایش ارشد به شما جهت بهتری برای پیدا کردن مسیر شغلی موردعلاقه‌تان خواهد داد. برای مثال فردی که در مقطع ارشد گرایش خاک را می‌خواند، اگر بخواهد به عنوان مهندس دفترفنی هم مشغول به کار شود می‌تواند اما در شرکت‌های پایدارسازی گود نقش پر رنگ‌تری خواهد داشت.

به شما توصیه می‌کنیم اگر می‌خواهید وارد مقطع ارشد شوید حتما در کنار درس، کار پاره وقتی داشته باشید چرا که این سابقه و تجربه در انتخاب ادامه آینده شغلیتان بسیار به کار خواهد آمد.

ما در یک مقاله کامل، مقطع ارشد عمران را بررسی کرده و به سوال ارشد عمران بخوانیم یا نه پاسخ دادیم. برای مطالعه این مقاله روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

سربازی یا کار؟

سربازی رفتن یا نرفتن سوالی است که خودتان با توجه به شرایطتان باید به آن پاسخ بدهید. اما لازم است بدانید در صورتی که سربازی نرفته باشید نمی‌توانید تعدادی از فعالیت‌های مسیر شغلی مهندسی عمران را انجام دهید. در واقع بدون داشتن کارت پایان خدمت نمی‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:

• نمی‌توانید پروانه نظام مهندسی دریافت کنید.
• نمی‌توانید به عنوان کارشناس رسمی دادگستری یا قوه قضائیه فعالیت کنید.
• قادر به ثبت شرکت پیمانکاری و مهندسین مشاور نخواهید بود.

با اینکه برای انجام سایر فعالیت‌های عمرانی نیازی به داشتن کارت پایان خدمت ندارید اما توصیه ما به شما این است که هر چه زودتر دوره سربازی را سپری کنید تا با دید بازتری در مسیر شغلی مهندس عمران قرار گرفته و بدرخشید.

جمع بندی

مشخص کردن مسیر شغلی یکی از مهم‌ترین کارهایی است که باید برای خودتان انجام دهید. برای اینکه در هریک از زمینه‌های رشته عمران بدرخشید و برنامه‌ریزی بلند مدتی برای پیشرفت شغلی خود داشته باشید لازم است تا به خوبی با مسیر شغلی مهندس عمران آشنا باشید. در این مقاله به تمام حوزه‌های کاری مهندس عمران پرداخته و حتی سازمان‌هایی که می‌توانید در آن‌ها فعالیت کنید را معرفی کردیم.

در انتهای این مقاله امیدواریم اطلاعات خوبی از مسیر شغلی مهندس عمران کسب کرده باشید. در صورتی که در این مورد سوالی دارید می‌توانید آن را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری