روش‌های رفع شوره یا سفیدک آجر از صفر تا صد

سفیدک یا شوره آجر چیست ؟! حتما شما هم نماهای آجری که لکه‌های سفیدی روی آن‌ها ایجاد شده است دیده‌اید. تا به حال به این فکر کرده‌اید چرا آجر شوره می‌زند؟ چه روش‌هایی برای رفع شوره آجر نما وجود دارد؟ انواع سفیدک یا شوره‌های آجر کدام است؟ در این مقاله به تمام این سوالات به طور کامل پاسخ داده و شوره آجر نما را زیر ذره‌بین می‌بریم. سپس تمام را‌ه‌های جلوگیری از ایجاد آن و رفع شوره را عنوان می‌کنیم. با ما در آکادمی عمران همراه باشید.

سفیدک یا شوره آجر نما چیست؟

همانطور که در مقاله آجر چیست گفتیم امروزه نسبت به گذشته با افزایش استفاده از آجر به عنوان نمای ساختمان مواجه هستیم. بنابراین لازم است با چالش‌هایی که در بکارگیری این متریال خواهیم داشت آشنا شویم. یکی از مسائلی که در مورد این مصالح باید بدانیم بیماری‌های آجر است.

آجر ممکن است در مرحله ساخت یا بعد از تمام شدن ساخت ساختمان، دچار دو بیماری سفیدک (شوره آجر) و آلوئک شود. در مقاله آلوئک آجر چیست به طور کامل این بیماری را بررسی کرده و روش‌های رفع آلوئک را گفته‌ایم. برای مطالعه آن روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

اما سفیدک یا شوره آجر چیست؟

منظور از سفیدک یا شوره آجر لکه‌های سفیدی است که به علت وجود نمک‌های محلول در آب، طی مدت زمان نصب رسوب کرده و روی سطح آن باقی می‌مانند. این لکه‌ها غالبا سفید رنگ هستند اما با توجه به علت بوجود آمدن سفیدک ممکن است در رنگ‌های سبز، زرد یا خاکستری نیز باشند. همچنین ممکن است در تابستان، شوره کمرنگ یا ناپدید شود اما غالبا در طول سال روی دیوار باقی می‌ماند.

برخی از شوره‌ها پایه نمکی داشته که همان رسوبات نمک موجود در آب است و در عمق بافت آجر نفوذ کرده است. این آب می‌تواند ناشی از باریدن باران روی مصالح باشد یا اینکه از آب ملات آجر به خود آن نفوذ پیدا کند.

همچنین این نمک ممکن است از سه حالت زیر وارد این مصالح شود:

• در خاک اولیه آجر که برای تولید آن استفاده می‌گردد (وجود آهک یا گچ در خاک نامرغوب آجر نما)
• زمان نصب و استفاده از سیمان نامناسب در تهیه ملات
• بر اثر واکنش‌هایی که در کوره آجرپزی رخ می‌دهند.

در  ادامه عوامل ایجاد شوره آجر نما یا سفیدک را بررسی می‌کنیم.

بیش از 30 ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفتر‌فنی و ساختمان‌سازی

مشاهده مینی دوره

عوامل ایجاد سفیدک یا شوره آجر نما چیست؟

شاید برایتان سوال باشد که چرا آجر شوره می‌زند؟ دانستن اینکه شوره به چه علتی ایجاد شده می‌تواند ما را در رفع سریع‌تر آن کمک کند.

به طور کلی ایجاد شوره یا سفیدک زدن آن می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد. در این قسمت تعدادی از این عوامل را بررسی می‌کنیم.

• نمک موجود در آب استفاده شده

همانطور که می‌دانید نمک یکی از دلایل اصلی سفیدک است. وجود نمک در آبی که تمیز کردن دیوار آجری با آن انجام می‌شود نیز می‌تواند باعث شوره زدن شود. همچنین نمک‌های موجود در خاک آجر، دوغاب و حتی بخش‌های دیگر دیوار نیز ممکن است سبب سفیدک زدن شوند.

• وجود رطوبت در دیوار

بافت حفره‌ای شکل آجر سبب می‌شود تا رطوبت به راحتی نمک‌های موجود در هر یک از بخش‌های یک دیوار را جا به جا کرده و در نهایت سفیدک را ایجاد می‌کند.

• ملات آجر

در مقاله نمای آجری درباره انواع روش‌های نصب آن صحبت کردیم و گفتیم در روش تر، از ملات برای اجرای نمای آجری استفاده می‌شود. تماس ملات با آجر یکی از دلایل اصلی شوره زدن است. علت این موضوع این است که ملات به طور کامل با آجر در ارتباط بوده و نمک موجود در آن با جذب رطوبت و انتقال نمک به آجر باعث ایجاد شوره در سطح آن شود.

در چنین حالتی میزان سفیدک ایجاد شده بستگی به دو عامل دارد یکی درصد نمک موجود در ملات و دیگری میزان رطوبتی است که توسط آجر جذب شده است.

اگر مایل به یادگیری تمام نکات اجرایی نماهای ساختمان هستید توصیه می‌کنیم آموزش دیوارچینی و نازک کاری را از دست ندهید. برای مطالعه سرفصل‌های این آموزش روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

• خاک آجر 

عامل دیگری که باعث بروز شوره و ایجاد سفیدک می‌شود نمک‌هایی است که در هنگام ساخت آجر در خاک آن وجود داشته است. قبل از اینکه برای رفع سفیدک و شوره اقدام کنیم برای تشخیص میزان شوره، قبل از مصرف به مدت 7 روز تعدادی از آن را داخل آب مقطر نگهداری کرده و سپس با نمونه اولیه مقایسه می‌کنیم. اگر در میزان مرغوبیت مصالح نیز تردید داشتیم می‌توانیم این کار را انجام دهیم.

البته از آنجایی که در این تست میزان رطوبت رسانی به آجرها بالا است ممکن است بعضی از آن‌ها که در این تست، شوره زده‌اند در شرایط عادی مشکلی نداشته باشند. به عنوان مثال در آجر نسوز احتمال شوره زدن تقریبا نزدیک به صفر است، اما به سبب رطوبت بالا ممکن است منجر به شوره زدن شود.

• زمان نصب آجر

دیگر دلیل سفیدک زدن دمای آبی است که زمان نصب مصالح مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر آب آجر در فصل زمستان هنگام کار یخ بزند و در روزهای گرم آب شود و این اتفاق چندبار تکرار شود، هیدروکسید کلسیم موجود در سیمان داخل آب حل شده و  این اتفاق باعث می‌شود تا ملات به‌کار رفته در ساخت دیوار، زمان بیشتری نیاز داشته باشد تا خشک شود. همین دلایل سبب رسیدن شوره به سطح می‌شود.

روش‌های پیشگیری از ایجاد سفیدک یا شوره آجر نما چیست؟

تا اینجا فهمیدیم دلایل به وجود آمدن شوره چیست. در این بخش روش‌هایی را ذکر می‌کنیم که با انجام آن‌ها می‌توان از ایجاد سفیدک جلوگیری کرد.

• کاهش سولفات های قلیایی در رس تشکیل دهنده آجر ملات و دوغاب سیمان
• کاهش امکان حرکت رطوبت از داخل دیوار به سطح آن
• جلوگیری از نفوذ آب به داخل دیوار بنایی با انجام 4 اقدام زیر:

1. استفاده از حداقل آب مورد نیاز هنگام ساخت دوغاب و سیمان
2. استفاده از سایه بان‌ یا درپوش سنگی بر روی دیوار
3. استفاده از مواد پوششی بر روی نمای ساختمان برای ضدآب کردن نما
4. عایق بندی به کمک ایزوگام در قسمت پایینی دیوار که با زمین مرتبط است

روش‌های رفع سفیدک یا شوره آجر نما کدام است؟ 

در این بخش روش‌هایی را عنوان می‌کنیم تا به کمک آن‌ها بتوانید نسبت به رفع شوره اقدام کنید.

• شستن آجر با فشار آب (استفاده از واترجت)

در روش شستن آجر نما با فشار آب یا Power Washing Brick، آب را با جریان پر فشار یا واتر جت روی نما گرفته تا هرگونه سفیدک از روی دیوار پاک شود.

نکته مهم در این روش این است که پس از شستن آجرهای نما باید آن‌ها را به خوبی خشک کنیم چرا که آب باقی مانده بر روی سطح نما می‌تواند مجددا باعث جابجایی نمک‌ها و بروز دوباره شوره و سفیدک گردد.

• برس‌زنی (فرچه) خشک

ساده‌ترین و کم هزینه‌ترین روش برای از بین بردن شوره استفاده از برس یا فرچه برای پاکسازی سطح آجر سفیدک زده است. شوره را می‌توان با سایش سطح به وسیله یک فرچه سیمی یا مینی فرز پاک کرد.

• استفاده از مواد اسیدی مانند جوهر نمک یا سرکه 

یکی از بهترین روش‌ها برای رفع شوره آجر، استفاده از جوهر نمک رقیق است.
در این حالت می‌توان از محلول جوهر نمک و آب با نسبت ۱ به ۱۲ و محلول اسید فسفریک و آب با نسبت ۱ به ۹ نیز برای رفع شوره استفاده کرد.

این مواد اسیدی می‌توانند از آجر در برابر شوره زدن جلوگیری کنند چرا که در برابر شرایط جوی نامناسب مانند گرما و سرمای بیش از حد و باران‌های اسیدی بسیار مقاوم هستند.

• ماسه‌پاشی یا سند بلاست

در این روش ماسه به همراه فشار هوا روی آجر پاشیده می‌شود.

بهتر است بعد از سند بلاست، سطح نما را با رزین پر کنیم تا ضد آب شود و مجددا دچار سفیدک و شوره نشود. این روش نسبت به سایر روش‌ها هزینه بالاتری دارد.

• محلول کلر

یک روش دیگر برای پاکسازی سطح آجر از شوره استفاده از محلول کلر است. این روش به این صورت است که مقدار مساوی آب و کلر را مخلوط کرده و روی نما اسپری می‌کنیم. البته باید قبل از خشک شدن محلول کلر از روی نمای آجری آن را سریعا بشوریم.

• نانو

در روش دیگر می‌توانیم از محلول‌های نانو برای شوره‌هایی که در طول زمان رسوب کرده و سخت شده‌اند استفاده کنیم. این ماده دارای قدرت بالا در برابر شوره زدن است.

انواع سفیدک یا شوره آجر نما 

در این قسمت انواع سفیدک و شوره را بررسی کرده و راه جلوگیری از آن‌ها را بیان می‌کنیم.

• شوره کربناتی

اگر اجرای آجر با ملات آهکی و سیمانی صورت گیرد زمانی که آجر، ملات را جذب می کند، کلسیم هیدروکسید یا Ca(OH)₂ موجود در آن با دی اکسید کربن CO₂ هوا ترکیب شده، آب و کلسیم کربنات CaCO₃ را تولید می‌کند. سپس آب، تبخیر شده و کلسیم کربنات CaCO₃ روی دیوار باقی می‌ماند و تبدیل به شوره می‌گردد.

از طرفی اگر آب ملات سخت بوده و بیش از اندازه دارای آهک باشد پس از سفت شدن ملات و بخارشدن آب اضافه آن، گرد سنگ آهک به شکل سفیدک‌هایی روی دیوار باقی می‌ماند.

در صورتی که باران در دیوار نفوذ کند، آب باران که حاوی مقداری CO₂ است با کربنات کلسیم باقی‌مانده در دیوار ترکیب شده و کلسیم بی‌کربنات Ca (HCO3)₂ را می‌سازد که پس از خروج CO₂ و آب، در این حالت نیز کلسیم کربنات CaCO₃ به شکل شوره یا سفیدک بر روی دیوار باقی می‌ماند.

راه جلوگیری از ایجاد شوره یا سفیدک کربناتی :

• خیس کردن تمام آجر و سیراب کردن آن قبل از مصرف
• عدم استفاده از آب سخت برای ملات
• آب پاشی سطوح دیوار تازه ساخته شده پیش از بارندگی

• شوره سولفاتی

شوره یا سفیدک سولفاتی در حالت‌های زیر بروز می‌کند:

• ملات استفاده شده در دیوار گچی باشد.
• در ساخت ملات، آب سولفات‌دار مصرف شود.
• خاک اولیه حاوی سولفات‌های گوناگون باشد.

اگر آب باران در این گونه کارهای آجری نفوذ‌‌ کند سبب حل شدن سولفات‌ها شده و پس از تبخیر، سولفات‌های محلول به صورت سفیدک سولفاتی روی نمای دیوار به جا‌‌ می‌مانند.

راه جلوگیری از ایجاد شوره یا سفیدک سولفاتی:

• عدم استفاده از آجرهای سولفاتی
• عدم مصرف ملات های گچی
• عدم استفاده آب سولفات دار

• شوره کلروری

اگر که برای رفع سفیدک کربناتی که بالاتر توضیح دادیم، از جوهر نمک مایع استفاده کنیم ممکن است این محلول با سفیدک آهکی که بر روی دیوار است واکنش نشان داده و کلرور کلسیم به صورت شوره و سفیدک ایجاد می‌شود.

راه جلوگیری از ایجاد شوره یا سفیدک کلروری:

• مصرف نکردن آب و آجر کلرور دار
• خیس نمودن دیوارهایی که با اسید کلریدریک شسته می‌شوند.

• شوره نیتراتی

این نوع سفیدک هنگامی ایجاد‌‌ می‌شود که آجرها از خاک شوره‌دار ساخته شوند یا در آب و ماسه ملات شوره وجود داشته باشد. که در این حالت شوره با جذب رطوبت و سپس خشک شدن دیوار به شکل سفیدک بر روی دیوار ظاهر می‌گردد. به این نوع شوره نیتراتی گفته می‌شود.

آلوده شدن مصالح به موادی مانند کودها یا گیاهان دارای نیترات هم باعث شوره می‌شوند . همچنین مجاورت دائمی این مصالح با مواد یا آب‌های حاوی نیترات باعث پیدایش نیترات کلسیم‌‌ شده که در نهایت سبب لقی ملات، کاهش و افزایش رطوبت و در نتیجه منجر به متلاشی شدن ملات‌ می‌گردد.

راه جلوگیری از ایجاد شوره یا سفیدک نیتراتی:

• پرهیز از مصرف آجر و ماسه و آب نیترات‌دار 
• جلوگیری از نفوذ مواد و آب‌های نیترات‌دار به ساختمان

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری