زنجاب کردن آجر چیست و چه دلیلی دارد ؟ به همراه فیلم و عکس

آجر به عنوان یکی از مصالح ارزان و در دسترس برای ساختمان‌سازی بسیار پرمصرف است. بدیهی است برای حفظ کیفیت آجر پس از استفاده باید اقداماتی انجام دهیم. یکی از این اقدامات زنجاب کردن آن است. اما منظور از زنجاب کردن آجر چیست و چرا اهمیت دارد؟ در این مقاله علاوه بر پاسخ به این سوالات می‌گوییم دلیل زنجاب آجر چیست و در انجام این فرآیند چه نکاتی را باید رعایت کنیم. با ما در آکادمی عمران همراه باشید!

زنجاب کردن آجر چیست؟

زنجاب آجر به معنی خیساندن آجرها در آب است. این کار به دلایلی مانند افزایش مقاومت، افزایش استحکام مکانیکی و پاک شدن آلودگی‌ها از بافت آجر انجام می‌شود.

به علت پرکاربرد بودن آجر و استفاده از آن در دیوار چینی و نمای آجری، حفظ استحکام این مصالح مسئله قابل توجهی است. از طرفی اگر این کار انجام نشده و خلل و فرج آجر از آب پر نباشد، آب داخل ملات را جذب کرده و به این ترتیب استحکام ملات از بین می‌رود.

اگر مایل به یادگیری تمام نکات اجرایی نماهای ساختمان هستید توصیه می‌کنیم آموزش دیوارچینی و نازک کاری را از دست ندهید. برای مطالعه سرفصل‌های این آموزش روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

برای آشنایی بیشتر با زنجاب کردن آجر، فیلم بالا را مشاهده کنی. در این فیلم به نکات اجرای نمای آجری در یک پروژه واقعی پرداخته‌ایم و در آن زنجاب کردن آجر را هم نشان داده‌ایم.

بیش از 30 ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفتر‌فنی و ساختمان‌سازی

مشاهده مینی دوره

دلیل زنجاب آجر 

حال که متوجه شدیم منظور از زنجاب کردن آجر چیست به اهمیت و دلیل زنجاب کردن می‌پردازیم.

فرض کنید آجرها را زنجاب نکنیم! چه اتفاقی برای این مصالح خواهد افتاد؟

همانطور که در مقاله آجر گفتیم در مرحله تولید و ساخت این متریال به آن‌ها حرارت داده تا به استحکام مورد نظر برسند. یعنی در زمان استفاده، خشک و فاقد رطوبت هستند. به عبارتی در خلل و فرج و بافت آجر هوا وجود دارد.

اگر زمانی که برای نصب آجرها از ملات استفاده می‌کنیم این مصالح خشک باشند آب ملات را به خود جذب می‌کنند.

این در حالی است که ملات، آب خود را برای انجام فرآیند هیدراتاسیون سیمان نیاز دارد.

فرآیند شیمیایی هیدراتاسیون سیمان در واقع یک فرآیند بین آب و سیمان است و هنگامی که آب به سیمان اضافه می‌شود آغاز می‌گردد. در نتیجه این واکنش شیمیایی، عمل گیرش و سخت شدن انجام می‌گیرد.

حال اگر آجرها زنجاب نشده باشند، زمانی که سیمان در ملات به آب نیاز دارد تا فرآیند گیرش خود را طی کند به دلیل کمبود آب نمی‌تواند بین آجرها پیوند ایجاد کند.

به عبارتی سیراب کردن آجرها باعث می‌شود تا نسبت سیمان به آب ملات بهم نخورد. زنجاب کردن باعث هیدراتاسیون کامل سیمان و یکپارچگی در آجرها می‌شود.

از بین رفتن نسبت آب به سیمان ملات باعث ضعیف شدن آجر نما و کاهش استحکام آن می‌شود. به همین دلیل است که لازم است قبل از چیدمان آجرها زنجاب شوند.

پس با این کار بدون صرف هزینه زیاد استحکام این متریال افزایش یافته و ملات نقش چسبندگی خود را به خوبی ایفا می‌کند.

نحوه‌ عملکرد زنجاب 

همانطور که گفتیم زنجاب کردن آجر یعنی غوطه‌ور کردن آن‌ها در آب باعث از بین رفتن گرد و غبار و آلودگی‌های آن می‌شود. در نتیجه علاوه بر بهبود چسبندگی بین این مصالح و ملات، از ایجاد سفیدک یا شوره جلوگیری می‌شود.

در یک مقاله کامل شوره آجر را بررسی کرده‌ایم. برای مطالعه آن روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

همچنین زنجاب کردن از آلوئک جلوگیری کرده و به نوعی اصلی‌ترین روش برای جلوگیری از آلوئک زدن است. در مقاله آلوئک آجر به طور کامل درباره آن صحبت کرده‎‌ایم. برای مطالعه این مقاله روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

طبق تحقیقات گفته شده زنجاب کردن آجر می‌تواند باعث افزایش 70 درصدی مقاومت ضربه‌ای این مصالح شود. علت این افزایش مقاومت ضربه‌ای دو عامل زیر است:

• این کار باعث می‌شود تا آب موجود در ملات جذب آجر نشده و خاصیت چسبندگی ملات از بین نرود.
• واکنش شیمیایی هیدراتاسیون به کمک آبی که در ملات سیمانی و آجر وجود دارد انجام شده و باعث یکپارچه شدن بافت دیوار می‌شود.

زنجاب کردن آجر چگونه است؟

در این بخش به سوال زنجاب کردن چگونه انجام می‌شود و چه نکاتی دارد پاسخ می‌دهیم.

آبی که برای زنجاب کردن استفاده می‌کنیم باید عاری از هرگونه مواد معدنی و سولفاتی بوده و کاملا تمیز باشد. ظرفی که آجرها را قرار است در آن قرار دهیم نیز باید تمیز باشد.

همانطور که در فیلم بالا مشاهده کردید برای این کار باید آجرها را کاملا در آب قرار دهیم و برای مدت مشخصی به آن‌ها اجازه دهیم تا در آب کاملا سیراب شوند به طوری که دیگر توانایی جذب آب نداشته باشند.

مدت زمان زنجاب کردن آجر 

شاید برایتان سوال باشد که مدت زمان زنجاب آجر چقدر است؟

آجرها باید آنقدری خیس بخورند که دیگر توانایی جذب یک قطره آب هم نداشته باشند. به طور کلی برای زنجاب کردن ۴۵ دقیقه تا ۱ ساعت زمان کافی است اما می‌توان آن‌ها را تا ۱۲ ساعت نیز در آب قرار داد.

البته این متریال نباید زیادتر از حد نیاز یا کمتر از آن در آب قرار گیرند. اگر کمتر در آب بمانند به خوبی سیراب نشده و ممکن است آب ملات را جذب کنند و اگر بیش از حد در آب بمانند ممکن است در بافت آن‌ها اختلالاتی رخ داده و در اجرای نما دچار مشکل شویم.

آجرهایی که دارای تخلخل بیشتری هستند زودتر سیراب شده و آن‌هایی که تخلخل کمتری دارند دیرتر سیراب می‌شوند یعنی به زمان بیشتری برای سیراب شدن نیاز دارند.

برای فهمیدن اینکه آجرهایی که تهیه کردیم به چه زمانی برای زنجاب شدن نیاز دارند می‌توان چند عدد از آن‌ها را در مدت زمان مشخصی در آب قرار داد و سپس بعد از گذشت مدت زمانی میزان جذب آب آن‌ها بررسی کرد. البته مدت زمان مورد نیاز برای زنجاب کردن و جذب آب توسط مصالح به شرایط جوی نیز بستگی دارد.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری