شرح وظایف ناظر هماهنگ کننده ساختمان + نمونه گزارش

مهندس ناظر هماهنگ‌کننده، رابط اصلی بین تمام مهندسان در یک پروژه ساختمانی چند ناظره است. او موظف است تا اطمینان حاصل کند تمام مراحل ساخت طبق قوانین و استانداردها پیش می‌رود. همچنین یکی دیگر از وظایف او ارائه گزارش‌های دقیق و به‌ روز از پیشرفت کار به شهرداری و سازمان نظام مهندسی است. در این مقاله از آکادمی عمران به طور کامل به اینکه ناظر هماهنگ کننده کیست و چه وظایفی دارد خواهیم پرداخت.

لازم است بدانید در حال حاضر سازمان نظام مهندسی ساختمان، نظارت بر پروژه‌ها را به دو صورت تک ناظره و چهار ناظره به مهندسان واگذار می‌کند. البته در برخی از پروژه‌ها ناظر نقشه‌برداری هم اضافه می‌شود و پروژه 5 ناظره خواهد شد.  اما به طور کلی اکثر پروژه‌های ساختمان سازی متداول 4 ناظره است.

ناظر هماهنگ کننده کیست؟

مهندسی است با صلاحیت نظارت یا پروانه اشتغال به کار نظام مهندسی در رشته معماری یا عمران که در قدم اول مسئولیت هماهنگی بین کارفرما، مجری و ناظران را به عهده دارد.
همچنین مهندس ناظر هماهنگ کننده با برقراری ارتباط با سایر ناظران رشته‌های مختلف و حضور مستمر در تمامی مراحل، از اجرای صحیح پروژه مطابق با پروانه ساخت و مقررات ملی ساختمان اطمینان حاصل می‌کند و گزارش‌های پیشرفت کار یا تخلف‌های صورت گرفته را به مراجع ذی‌ربط (شهرداری و سازمان نظام مهندسی استان و غیره) ارائه می‌نماید. در شرکت‌های حقوقی، این وظیفه معمولاً بر عهده مدیرعامل یا مسئول واحد فنی قرار می‌گیرد.

فیلم زیر بخشی از دوره آموزش نظارت ساختمان است که به توضیح کامل پروژه‌های نظارت جمعی و وظایف ناظر هماهنگ کننده پرداخته است:

شرح وظایف ناظر هماهنگ کننده ساختمان

مسئولیت‌ها و وظایف ناظر هماهنگ کننده شامل بخش‌های مختلفی است که در ادامه به توضیح جزئیات آن می‌پردازیم:

1. نظارت بر روند اجرای پروژه و گزارش‌دهی

• ناظر باید قبل از آغاز عملیات ساختمانی و پس از صدور پروانه ساخت، از ملک بازدید کرده و از عدم انجام هرگونه تخریب یا تغییرات غیرمجاز اطمینان حاصل نماید.
• پیش از آغاز عملیات اجرایی، سازنده موظف است برگه شروع به کار را به تایید ناظر هماهنگ‌کننده برساند. ناظر هماهنگ‌کننده با برگزاری جلسه هماهنگی در محل کارگاه ضمن بررسی وضعیت ملک و همجواری‌ها، برگه شروع عملیات را امضا می‌کند.
• مهندس ناظر هماهنگ کننده مسئولیت کنترل عملیات اجرایی ساختمان (از گودبرداری تا پایان کار) و جمع‌آوری گزارش سایر ناظرین به صورت مرحله‌ای و ارائه آن به مراجع مربوطه را به عهده دارد.
• همچنین در صورت مواجهه با هرگونه تخلف از سایر ناظران یا مجری پروژه که با پروانه ساخت یا مقررات ملی ساختمان تطابق نداشته باشد، موظف است آن را به به مرجع صدور پروانه و سازمان نظام مهندسی اعلام نماید.
• اگر پروژه به زمانی بیش از آنچه در قرارداد اعلام شده نیاز داشته باشد، ناظر هماهنگ کننده باید 2 ماه قبل از پایان مدت قرارداد این مورد را به کارفرما و سایر مراجع اطلاع دهد و قرارداد را تمدید کند. همچنین، ناظر هماهنگ‌کننده مکلف است حداقل دو ماه قبل از اتمام قرارداد ناظران، نسبت به تمدید یا قطع همکاری آنان اقدامات لازم را به عمل آورد و از پرداخت به موقع حق‌الزحمه ناظران اطمینان حاصل نماید.
• در انتهای پروژه ناظر هماهنگ کننده باید تایید و امضای برگه پایان کار را از سایر ناظران گرفته و بعد از آن خودش هم تایید نماید. این کار برای اطمینان از رفع کامل نواقص و انطباق پروژه با ضوابط فنی ضروری است و عدم رعایت این الزام علاوه بر ایجاد اختلاف بین ناظران، می‌تواند عواقب حقوقی برای ناظر هماهنگ کننده به دنبال داشته باشد. برای مشاهده انواع تخلفات ساختمانی به مقاله مربوطه مراجعه کنید.

بدیهی است اظهارنظر فنی در حوزه‌های خارج از تخصص ناظر هماهنگ‌کننده ممنوع بوده و مسئولیت هرگونه خطا یا اشتباه در این خصوص بر عهده وی خواهد بود.

مسئولیت سایر ناظران:

مسئولیت کلیه ناظران برای نظارت بر تمام مراحل پروژه از زمان صدور پروانه ساخت یا 15 درصد از مدت قرارداد، هرکدام کمتر بود آغاز شده و تا پایان عمر ساختمان ادامه خواهد داشت. البته بعد از امضای پایان کار توسط ناظرین مسئولیت اجرایی و گزارش دهی نخواهند داشت.

میزان مسئولیت هر یک از ناظرین به مراحل اجرایی کار وابسته است. به طور مثال در مرحله گودبرداری هر یک از ناظرین وظایف زیر را دارند:

سازه: با امضای برگه شروع به کار توسط ناظر هماهنگ‌کننده و آغاز عملیات ساختمانی، مسئولیت نظارت مستقیم بر عملیات تخریب بر عهده ناظر سازه قرار می‌گیرد.

معماری: کنترل عمق گودبرداری، بر و کف بر عهده ناظر معماری است.

برق: بررسی ایمنی کنتور برق و سایر تأسیسات برقی پروژه، خصوصا در برابر رطوبت و عوامل جوی به عهده ناظر برق است.

مکانیک: موظف به نظارت بر جابجایی و نصب مجدد تاسیسات مکانیکی شامل کنتور آب، علمک گاز و سیستم‌های گرمایشی موقت کارگاه ساختمانی و اطمینان از عملکرد صحیح آن‌ها در طول عملیات ساختمانی است.

طوفان تخفیفی آکادمی عمران تو راهه

مشاهده جزئیات

2. ایجاد هماهنگی و تعامل بین عوامل پروژه

برای اطمینان از پیشرفت پروژه و رفع به موقع مشکلات، ناظر هماهنگ‌کننده باید ارتباط موثری با تمامی عوامل اجرایی از جمله ناظران مختلف، مجری ذیصلاح و سایر ذینفعان برقرار نماید و در صورت لزوم، برگزاری جلسات دوره‌ای را هماهنگ کند.

ارتباط مستمر، تبادل نظر و بررسی مراحل اجرای تاسیسات برق و مکانیک، سازه و هماهنگی‌های مربوطه و تحویل نقشه‌ها بخشی از وظایف ناظر هماهنگ کننده است.

3. حل اختلاف و تصمیم‌گیری در موارد ضروری

در صورت بروز اختلاف نظر فنی یا هرگونه چالش بین مهندسان ناظر، عوامل اجرایی پروژه و کارفرما، ناظر هماهنگ‌کننده موظف است به عنوان داور اولیه و با استفاده از دانش فنی خود، نسبت به حل اختلاف اقدام نماید و اگر نتیجه‌ای حاصل نشد، باید موضوع جهت رسیدگی و صدور رای نهایی به کمیته داوری ارجاع داده شود.

نمونه گزارش ناظر هماهنگ کننده

طبق مبحث 2 مقررات ملی ساختمان، گزارش‌نویسی منظم و دقیق از الزامات اصلی ناظران است. عدم ارائه گزارش به موقع، علاوه بر نقض وظایف حرفه‌ای، می‌تواند عواقب جدی برای پروژه و مسئولین آن در پی داشته باشد.

در ادامه می‌توانید نمونه گزارش به صورت چک لیست را دانلود کنید:

دانلود pdf نمونه گزارش مرحله‌ای ناظر هماهنگ کننده

مهندس ناظر هماهنگ کننده چگونه انتخاب می‌شود؟

نظارت بر پروژه‌ها در اکثر شهرهای بزرگ مثل تهران به صورت 4 ناظره (سازه، معماری، برق و مکانیک) انجام می‌شود. بر اساس بند 16-2 مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، انتخاب ناظر هماهنگ کننده از بین ناظران عمران یا معماری و توسط سازمان نظام مهندسی استان انجام می‌شود.

دانلود pdf مبحث 2 مقررات ملی

در کارتابل مهندسین سازه و معماری پس از ارجاع هر پروژه، گزینه‌ای برای اعلام آمادگی به عنوان “ناظر هماهنگ کننده” در نظر گرفته شده و هر دو مهندس عمران و معماری می‌توانند این گزینه را انتخاب کنند.

اگر فقط یکی از آن‌ها آمادگی خود را اعلام نماید، به عنوان ناظر هماهنگ کننده انتخاب خواهد شد. اما در صورتی که هر دو یا هیچ‌کدام از ناظران این گزینه را انتخاب نکنند، سیستم به ترتیب اولویت زیر، ناظر هماهنگ کننده را تعیین می‌کند:

• پایه بالاتر: دارای پایه بالاتر در نظام مهندسی باشد.
• امتیاز بیشتر: در صورت تساوی پایه، مهندسی که امتیاز بیشتری در صف ارجاع کار داشته باشد.
• سابقه بیشتر: در صورت تساوی پایه و امتیاز، مهندسی که تاریخ اخذ پروانه اشتغال قدیمی‌تری داشته باشد.

در تهران معمولا ناظر سازه (عمران) به عنوان هماهنگ کننده انتخاب می‌شود، چون در بحث گودبرداری و پایدارسازی گود مسلط‌‌‌ تر است.

قرارداد ناظر هماهنگ کننده

قرارداد ناظر هماهنگ کننده در واقع همان قرارداد نظارت جمعی است. در ادامه فایل دانلود آن را قرار داده‌ایم:

دانلود نمونه قرارداد ناظر هماهنگ کننده

حق الزحمه ناظر هماهنگ کننده سال 1403

حق‌الزحمه مبلغی است که به مهندسان عضو سازمان نظام مهندسی بابت ارائه خدمات مهندسی در حوزه‌هایی مانند عمران، معماری، برق، مکانیک و غیره پرداخت می‌شود. این مبلغ هر ساله توسط سازمان نظام مهندسی کل کشور تعیین می‌شود و نرخ آن در هر استان متفاوت است.
تعرفه‌های خدمات مهندسی بر اساس نوع خدمت (نظارت یا طراحی)، رشته مهندسی (عمران، معماری و…) و تعداد طبقات ساختمان تعیین می‌شوند. برای مثال، حق‌الزحمه نظارت بر یک ساختمان 10 طبقه با یک ساختمان 2 طبقه متفاوت است.

برای اطلاع دقیق از تعرفه‌های خدمات مهندسی در سال 1403 در هر استان، بهتر است به سایت رسمی نظام مهندسی آن استان مراجعه کنید.

جمع بندی

پروژه‌های ساختمانی با توجه به فاکتورهای مختلف و طبق صلاحدید سازمان نظام مهندسی به صورت تک ناظره یا نظارت جمعی (4 یا 5 ناظره) به مهندسان واگذار می‌شوند. ناظر هماهنگ کننده یکی از مهندسین عمران یا معماری است و بر اساس اولویت بندی توسط سازمان نظام مهندسی انتخاب می‌شود و باید از تمامی مراحل پروژه و دستور کار سایر ناظران آگاه باشد و گزارش مرحله‌ای را به مراجع نظام مهندسی و صدور پروانه ارائه دهد.

در انتهای این مقاله امیدواریم اطلاعات خوبی درباره ناظر هماهنگ کننده کسب کرده باشید. در صورتی که در این مورد سوالی دارید می‌توانید آن را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری