انواع ترک در ساختمان (سازه‌ای و غیر سازه‌ای) | 5 روش ترمیم ترک

ایجاد ترک در ساختمان دلایل متعددی دارد که در صورت بی‌ توجهی، ممکن است منجر به مشکلات جدی‌تری شود. ظاهر شدن ترک در سقف و دیوارها، نه‌ تنها زیبایی بصری ساختمان را تحت‌ تاثیر قرار می‌دهد، بلکه می‌تواند نشانه‌ای از نقص‌های ساختاری در سازه باشد. بنابراین شناسایی دقیق و به‌ موقع ترک‌های خطرناک در ساختمان از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند از گسترش ترک‌ها و تبدیل آن‌ها به بحران‌های بزرگ‌تر مثل تخریب، جلوگیری کند.

البته ایجاد ترک در سازه‌های بتنی، خصوصا به‌ دلیل ضعف ذاتی بتن در برابر نیروهای کششی، پدیده‌ای رایج و تا حد زیادی اجتناب‌ ناپذیر است. به همین دلیل، ترمیم و تقویت این نوع سازه‌ها، یکی از نیازهای اساسی در پروژه‌های عمرانی است که نیازمند دانش بالا و تجربه مرتبط است. برای آشنایی کامل با انواع ترک در ساختمان (سازه‌ای و غیر سازه‌ای، ترک افقی، عمودی، مورب و غیره) و روش‌های تعمیر و ترمیم ترک‌ها، در این مقاله از آکادمی عمران با ما همراه باشید.

فرق ترک مرده و زنده چیست؟

اگر ضخامت ترک ایجاد‌ شده روی دیوار به‌ مرور زمان افزایش یابد، نشان‌ دهنده زنده بودن ترک است. در این شرایط ابتدا باید از گسترش آن جلوگیری کرد و بعد برای ترمیم ترک و مقاوم‌ سازی اقدام کرد. لازم به ذکر است که مشاهده ترک زنده در دیوارهای باربر، می‌تواند بسیار خطرناک باشد و تشخیص علت و ترمیم ترک ساختمان باید در اولین فرصت انجام شود.

در مقابل، ترک‌های مرده معمولا بدون تغییر باقی می‌مانند و از نظر سازه‌ای خطر جدی‌ ندارند.

تشخیص انواع ترک ساختمان

به طور کلی سه دسته ترک در ساختمان قابل تشخیص است:

ترک‌های فعال: این ترک‌ها عرض ثابتی ندارند و بر اثر عواملی مانند بارگذاری، تغییرات دما و رطوبت، باز و بسته می‌شوند.

ترک‌های غیر فعال: این ترک‌ها در گذشته به وجود آمده‌اند و عرض ثابتی دارند، به این معنی که دیگر تغییر نمی‌کنند.

ترک‌های رشد کننده: این نوع ترک‌ها به دلیل ادامه داشتن علت اصلی ایجادشان (مثلا نشست پی ساختمان) به مرور زمان عریض‌تر می‌شوند.

همچنین ترک‌ها را می‌توان به روش‌های زیر طبقه‌ بندی کرد که به درک بهتر ماهیت و علت ایجاد آن‌ها کمک می‌کند. این طبقه‌بندی‌ها شامل موارد زیر هستند:

انواع ترک در ساختمان از لحاظ ساختار

انواع ترک در ساختمان‌ها بسته به محل ایجاد و تأثیرشان بر پایداری، به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:

ترک‌های سازه‌ای

این ترک‌ها اغلب در فونداسیون، سقف‌، تیر و ستون‌ها ایجاد می‌شوند و از آنجا که می‌توانند ایمنی ساختمان را به خطر بیندازند و حتی منجر به تخریب یک بخش یا کل سازه شوند، شناسایی و اقدام به موقع برای ترمیم آن‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد.

مشخصات ترک سازه‌ای:

• ابعاد: به طور کلی اگر عرض و عمق ترک‌ در ساختمان بیش از ۱ تا ۱.۵ سانتی‌متر باشد، به عنوان ترک سازه‌ای طبقه‌ بندی می‌شود. این ابعاد نشان‌ دهنده گستردگی و جدی بودن آسیب هستند.
• محل وقوع: ترک‌های سازه‌ای عمدتا در تیرها، ستون‌ها، دال‌ها (سقف)، دیوارها و فونداسیون ساختمان مشاهده می‌شوند که از اجزای حیاتی و باربر سازه هستند.
• خطرناک بودن: وقوع این ترک‌ها در ساختمان به ویژه در تیرها، ستون‌ها و فونداسیون، به دلیل نقش اساسی این المان‌ها در تحمل بار و انتقال نیرو، به شدت خطرناک است.

ترک‌های سازه‌ای معمولا بسیار آسیب‌ زا هستند و باید به سرعت ترمیم شوند. تعلل در رسیدگی به آن‌ها می‌تواند منجر به عواقب جبران‌ ناپذیری مثل تخریب سازه شود.

علت ترک‌های سازه‌ای:

• ضعف در طراحی و محاسبات سازه: عدم رعایت اصول مهندسی و خطاهای محاسباتی در مرحله طراحی
• روش اجرای نادرست: عدم رعایت استانداردها و اصول فنی در هنگام ساخت و ساز باعث ایجاد ترک در ساختمان می‌شود.
• عدم استفاده از مصالح استاندارد: به کار بردن مصالح بی‌کیفیت یا نامناسب که مقاومت لازم را ندارند.
• بارگذاری بیش از حد بر روی سازه: اعمال بارهای قائم یا افقی (مانند نیروی باد یا زلزله) بیشتر از ظرفیت طراحی شده سازه
• نشست (جابجایی) فونداسیون: نشست‌های ناتراز و بیش از حد فونداسیون باعث ایجاد تنش‌های اضافی در سازه و ایجاد ترک در ساختمان می‌شود.
• گودبرداری غیراصولی در مجاورت سازه: گودبرداری‌ بدون رعایت ضوابط فنی که پایداری سازه‌های همجوار را تهدید می‌کند.
• تغییرات دمایی: نوسانات دمای شدید و ناگهانی که می‌تواند باعث ایجاد تنش‌های کششی و فشاری در مصالح سازه شود.

ترک‌های غیر سازه‌ای

این نوع ترک‌ در ساختمان معمولا در سطح دیوارها، کنار چارچوب و پنجره‌ها و محل اتصال دیوار و سقف ایجاد می‌شود. عمق و عرض این ترک‌ها کم است و در دسته ترک‌های غیر سازه‌ای قرار می‌گیرند.

مشخصات ترک‌های غیر سازه‌ای:

• عرض و عمق کم: معمولا عرض و عمق ترک‌های غیرسازه‌ای اندک هستند.
• ایجاد در نواحی غیر بحرانی: این نوع ترک‌ها معمولا در پوشش‌ها و اندودهای سطحی مانند گچ یا رنگ دیده می‌شوند، نه در اعضای باربر
• فاقد خطر جانی یا تخریب سازه‌ای: با توجه به اینکه ترک‌های غیر سازه‌ای در اعضای اصلی سازه ایجاد نمی‌شوند، خطر قابل توجهی برای پایداری ساختمان ایجاد نمی‌کنند.

علت ترک‌های غیر سازه‌ای:

شایع‌ترین دلایل ایجاد ترک‌های غیر سازه‌ای به شرح زیر است:

• تغییرات دمایی: انبساط و انقباض مصالح در اثر گرم و سرد شدن هوا می‌تواند باعث ایجاد ترک‌هایی سطحی شود.
• رطوبت و نم: افزایش رطوبت در فصول بارانی یا نشت آب از لوله‌ها می‌تواند منجر به تورم یا تغییر شکل مصالح و در نهایت ایجاد ترک در ساختمان شود.
• نشست مصالح یا خاک: پس از ساخت ساختمان، نشست طبیعی در خاک یا مصالح (به‌ویژه در مرحله خشک‌شدن گچ و بتن) ممکن است ترک‌هایی در ساختمان به‌وجود آورد.
• اجرای نادرست گچ‌کاری یا اندود: استفاده از ملات یا گچ نامرغوب و اجرای غیراصولی آن‌ها می‌تواند باعث ایجاد ترک‌های سطحی در ساختمان شود.

انواع ترک در ساختمان بر اساس اندازه (عرض ترک)

ترک‌های ایجاد شده در ساختمان بسته به علت ایجاد آن‌ها دارای عرض‌های متفاوتی هستند و می‌توانند از ترک‌های سطحی و مویی تا ترک‌های عمیق و سازه‌ای طبقه‌‌بندی شوند. به‌ طور کلی انواع ترک در ساختمان بر اساس اندازه را می‌توان در پنج گروه زیر دسته‌ بندی کرد:

روش اندازه‌ گیری ترک‌های ساختمان

به فاصله‌ بین دو لبه یک شکستگی روی سطح یک سازه (مثل دیوار یا سقف) عرض ترک گفته می‌شود و فرقی نمی‌کند که این شکستگی افقی باشد یا عمودی. برای اندازه گیری دقیق این فاصله، از وسیله‌ای به نام ترک‌ سنج استفاده می‌کنیم.

زمانی که می‌خواهیم یک ترک را بررسی کنیم علاوه بر عرض آن، عمق و همچنین میزان فشردگی بتن اطراف ترک هم اهمیت دارد. برای اینکه بتوانیم تغییرات ترک را در آینده بهتر بررسی کنیم، لازم است که در زمان اندازه‌گیری، تاریخ دقیق، وضعیت آب و هوا و دمای محیط را هم یادداشت کنیم. این اطلاعات کمک می‌کنند تا در طول زمان، تحلیل دقیق‌تری از ترک داشته باشیم.

انواع ترک در ساختمان بر اساس شکل و جهت امتداد

در ادامه با شکل‌های مختلف و جهات امتداد انواع ترک در ساختمان آشنا خواهید شد:

ترک‌های افقی در ساختمان

ترک‌های افقی که در طول دیوار امتداد می‌یابند، می‌توانند نشانه‌ای از مشکلات ساختاری یا اجرایی باشند. ترک‌های خمشی و برشی هم در همین دسته قرار دارند و اغلب به دلیل پایین بودن مقاومت کششی و برشی ایجاد می‌شوند. سایر دلایل ایجاد ترک افقی در ساختمان به شرح زیر است:

• ضعف در دیوارچینی: عدم دقت و مهارت کافی در دیوارچینی، مانند عدم رعایت ملات‌ کشی مناسب یا چیدمان صحیح آجر یا بلوک، می‌تواند به ایجاد نقاط ضعف و در نتیجه ترک‌های افقی منجر شود.
• خیز تیر زیر دیوار: اگر تیر زیر دیوار به دلیل بارگذاری بیش از حد یا نامتقارن دچار خیز (خم شدن رو به پایین) شود، نیروهای کششی و برشی در دیوار ایجاد می‌کند.
• کمانش و شکم‌دادگی دیوار: دیوارهایی که به‌ صورت یکپارچه و بلند اجرا می‌شوند یا تحت فشارهای جانبی (مثل فشار خاک) قرار می‌گیرند، مستعد کمانش یا شکم‌ دادگی هستند. این پدیده به معنای تغییر شکل و خم شدن دیوار است که ایجاد ترک‌های افقی را در پی دارد.
• اجرای دو مرحله‌ای دیوار: در صورتی که دیوار در دو مرحله جداگانه ساخته شود، ناپیوستگی در محل اتصال این دو مرحله به وجود می‌آید. اگر این محل به‌درستی تمیز نشود (مثلاً از گردوغبار)، چسبندگی کافی بین دو بخش ایجاد نمی‌شود و در نتیجه یک ترک افقی در راستای محل اتصال ظاهر خواهد شد.

ترک‌های عمودی در ساختمان

ترک‌های عمودی یکی از انواع ترک‌های سازه‌ای هستند که اغلب به دلایل زیر ایجاد می‌شوند:

• نبودن یا کمبود شناژ قائم: در صورتی که دیوار فاقد شناژ قائم مناسب باشد یا فاصله بین شناژها زیاد باشد، مقاومت کافی در برابر نیروهای جانبی و عمودی نخواهد داشت و در نتیجه، دیوار دچار شکست یا ترک‌ خوردگی عمودی می‌شود. این حالت در اصطلاح رایج با عنوان “کمر شکستن دیوار” شناخته می‌شود.
• حرکت یا نشست پی: هرگونه جابجایی یا نشست نامتقارن در فونداسیون می‌تواند منجر به ایجاد ترک‌های عمودی در دیوارها شود، زیرا تنش‌های ناگهانی به دیوار منتقل می‌شود و دیوار توانایی تحمل آن را ندارد.
• اجرای نامناسب هشت‌گیر در تقاطع دیوارها: عدم رعایت اصول فنی در اجرای اتصال دیوارهای متقاطع (هشت‌گیر) باعث ضعف در پیوستگی دیوارها شده و منجر به ایجاد ترک‌های عمودی در محل تقاطع خواهد شد.
• کیفیت غیر یکدست بتن یا عدم اتصال صحیح بین لایه‌های بتن‌ریزی: در اعضای بتن‌آرمه، تفاوت در کیفیت بتن یا اجرای ناصحیح در محل اتصال لایه‌ها نیز می‌تواند عامل بروز ترک‌های عمودی باشد. این ترک‌ها به‌ ویژه زمانی که عمق یا عرض زیادی داشته باشند یا در سایر اجزای ساختمان مانند سقف، کف یا حتی سنگ قرنیز امتداد یابند، از اهمیت زیادی برخوردارند و نشان‌ دهنده مشکلات سازه‌ای بالقوه هستند.

ترک‌های مورب و پلکانی

ترک‌هایی که با زاویه‌ای در حدود ۴۵ درجه ظاهر می‌شوند، به عنوان ترک‌های مورب یا مایل شناخته می‌شوند. این ترک‌ها معمولا به دلیل نشست یا یالا آمدن خاک در زیر پی ساختمان ایجاد می‌شوند و می‌توانند نشانه ایجاد مشکلات جدی باشند. در صورتی که نشست ادامه‌‌دار باشد، تعداد و عرض این ترک‌ها افزایش یافته و ممکن است به ساختار دیوار آسیب جدی وارد کند. بنابراین، مشاهده این ترک‌ها هشداری جدی بوده و نیازمند بررسی و اقدام فوری برای رفع علت نشست می‌باشد.

برای تعیین محل دقیق نشست، ابتدا مسیر ترک مورب را بررسی کرده و در راستای عمود بر ترک، به سمت پایین حرکت می‌کنیم. سمتی که دیوار به آن‌ سو حرکت کرده یا افتاده باشد، نشان‌دهنده محل نشست پی است.

ترک‌های پلکانی هم نوعی از ترک‌های مورب هستند که در امتداد بندهای ملات (هم خطوط عمودی و هم افقی) بین بلوک‌ها یا آجرها ظاهر می‌شوند. علت اصلی بروز این ترک‌ها، نشست خاک در زیر پی ساختمان است. ضعف ملات یا ناهمگونی مصالح نیز می‌تواند به شکل‌ گیری و پیشرفت این ترک‌ها کمک کند. این نوع ترک در ساختمان، مسیر کم‌ مقاومت‌تر در دیوار را دنبال می‌کند و به همین دلیل به شکل پله‌ای دیده می‌شود.

بیش از ۵۰ ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفترفنی و ساختمان سازی

دریافت

انواع ترک‌ در ستون‌های بتنی

در ادامه انواع رایج ترک‌ در ستون‌های بتنی را بررسی می‌کنیم:

ترک‌های قطری: این ترک‌ها نشان‌ دهنده ضعف در تحمل نیروهای کششی هستند و معمولا به دلیل کمبود میلگرد طولی یا خاموت، ضعف بتن یا ناکافی بودن ظرفیت باربری کلی ستون ایجاد می‌شوند.

ترک‌های افقی: این ترک‌های ساختمان اغلب در محل اتصال تیر به ستون قابل مشاهده‌اند و ناشی از مقاومت خمشی ناکافی یا کمبود فولاد در این ناحیه هستند.

ترک‌های هم‌ راستا با ستون (عمودی): این ترک‌ها اغلب به دلیل ضعف مقاومت فشاری بتن، فاصله زیاد بین خاموت‌ها یا اعمال بار بیش از حد مجاز در ستون رخ می‌دهند.

ترک‌های ناشی از واکنش شیمیایی یا خوردگی میلگردها: این ترک‌ها معمولا در امتداد میلگردها ظاهر می‌شوند و عرض تقریبا یکسانی دارند. علت اصلی آن‌ها خوردگی میلگردها یا ضعف پیوند بین بتن و فولاد است. در صورت عدم رسیدگی این ترک‌ها سریعا گسترش می‌یابند.

ترک در دیوار

بعضی از ترک‌ها در دیوار، فقط در سطوح ظاهری نمایان می‌شوند و به عنوان ترک‌های غیرسازه‌ای و مرده به حساب می‌آیند و مشکل خاصی ایجاد نمی‌کنند. اما بعضی دیگر از ترک‌ها در ساختمان مثل ترک‌های مورب، نشان دهنده مشکلات جدی مثل نشست پی ساختمان هستند.

علت ترک در دیوارهای بنایی و بالای بازشوها (در و پنجره)

۱. برداشتن پنجره‌ها یا درها بدون در نظر گرفتن تکیه‌گاه: این اتفاق اغلب زمانی رخ می‌دهد که چارچوب پنجره‌های قدیمی برای نصب پنجره‌های دوجداره (PVC) برداشته می‌شوند. در این حالت، بار آجرهای بالای بازشو به طور مستقیم روی چارچوب جدید پنجره قرار می‌گیرد و منجر به ایجاد ترک روی دیوار بالای بازشو خواهد شد. بنابراین اگر نعل درگاهی وجود نداشته باشد یا اگر چارچوب جدید توانایی تحمل این بار را نداشته باشد، ترک‌ها ظاهر می‌شوند و حتی ممکن است آجرکاری فروبریزد. برای اطلاعات بیشتر درمورد نعل درگاه روی لینک آبی کلیک کنید.

• راهکار: نصب مجدد نعل درگاه و تعمیر آجرکاری بالای بازشو تنها راهکار برای پیشگیری از ایجاد ترک بالای بازشو است. تعمیرات ضعیف که تنها شامل پر کردن ترک‌ها می‌شود و بار را به درستی منتقل نمی‌کند، موقتی خواهد بود.

۲. پیشامدگی‌های نامناسب نعل درگاه: طول پیشامدگی (طول تکیه‌گاه) یک نعل درگاه در بالای بازشوها باید حداقل ۱۵ سانتی‌متر در هر طرف بازشو باشد. اگر طول پیشامدگی کم باشد، نمی‌تواند بار را به درستی به دیوارهای جانبی منتقل کند و در نتیجه منجر به ایجاد ترک در دیوار می‌شود.

• راهکار: در این شرایط بهتر است نعل درگاه فعلی با نوعی جدید و دارای طول پیش‌آمدگی مناسب جایگزین شود.

۳. وارد شدن بار بیش از حد بر بالای بازشو: این نوع ترک‌ها معمولا در بالای نعل درگاه‌های طبقه اول و در مکان‌هایی که تیرهای سقف مستقیما روی دهانه‌های پنجره قرار می‌گیرند، ایجاد می‌شوند. در این حالت بار وارد شده بر نعل درگاه بیش از ظرفیت تحمل آن است و فشار رو به پایین، منجر به ایجاد ترک می‌شود.

• راهکار: یک بار دیگر جایگزینی نعل درگاه با یک نعل درگاه جدید با ظرفیت باربری بالاتر توصیه می‌شود. شدت و عمر این ترک‌ها تعیین می‌کنند که آیا تا زمان تعویض پنجره، صرفا تعمیر ساده بندکشی کافی است یا خیر.

۴. نبودن نعل درگاه در دیوار بنایی: در بعضی از ساختمان‌های قدیمی، ممکن است هیچ نعل درگاهی در چهارچوب پنجره برای پشتیبانی از دیوار بنایی وجود نداشته باشد. در چنین شرایطی با تعویض پنجره و از بین رفتن تکیه‌گاه موقتی که چارچوب قدیمی ایجاد می‌کرده، ترک‌ها ظاهر می‌شوند.

• راهکار: در این شرایط باید ابتدا نعل درگاه‌ها اضافه شده و پس از آن ترک‌ها تعمیر شوند.

برای تعمیر ترک دیوار چکار کنیم؟

اصلی‌ترین علت ایجاد ترک در دیوارها، نبودن اتصال مناسب یا هشت‌گیر است. تعمیر ترک دیوار در مراحل زیر انجام می‌شود:

• اگر ترک‌ها خیلی عمیق باشند، باید ابتدا سطح ترک را از دو طرف با کاردک باز کرده و پس از تمیزکاری، آن را مرطوب کنیم. در صورت نیاز، کناره‌های ترک را کمی بیشتر باز می‌کنیم تا گچ بهتر در عمق نفوذ کند.
• سپس با ملات گچ تیزون یا گچ پرمایه، ترک را به‌طور کامل پر کرده و سطح آن را صاف می‌کنیم.
• بعد از آن اندود گچ و خاک و در ادامه سفیدکاری با گچ آماده و گچ کشته انجام می‌شود.
• در پایان با پرداخت نهایی، گچ‌کاری به پایان می‌رسد.

نکته: اگر در محل تقاطع دیوار، ماهیچه یا ابزار گرد ایجاد شود، احتمال ترک دوباره کاهش می‌یابد.

علت ترک در ساختمان نوساز

ایجاد ترک در ساختمان نوساز بعد از گذشت مدت زمان کوتاه به دلایل گوناگونی اتفاق می‌افتد که در ادامه بعضی از آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

• نشست ساختمان: یکی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد ترک در ساختمان نوساز است که معمولا به دلیل خشک شدن مصالح اتفاق می‌افتد.
• وجود رطوبت: در فصول مرطوب سال احتمال ایجاد ترک در ساختمان زیاد است. یکی از مشخصات این نوع ترک‌ها، وجود حاشیه زرد رنگ در اطراف آن‌ها است.
• مقاومت پایین سازه: عدم رعایت استانداردها در اجرای ساختمان می‌تواند باعث کاهش مقاومت سازه در برابر نیروهای جانبی مثل زلزله شود. در نتیجه با وقوع اولین زلزله یا نیروی جانبی شاهد ترک‌های ریز و درشت روی دیوار و سقف ساختمان نوساز خواهید بود.
• گچکاری غیر اصولی: انجام نشدن گچکاری اصولی به دلایل مختلف مثل رقیق بودن ملات تهیه شده می‌تواند باعث ایجاد ترک در ساختمان نوساز شود.

ترک‌های خطرناک در ساختمان کدامند؟

خطرناک‌ترین نوع ترک‌ در ساختمان شامل ترک‌های عمیق، عریض، مورب یا پلکانی هستند که معمولا بر اثر نشست پی (فونداسیون‌ منفرد یا نواری)، جابجایی سازه‌ای یا ضعف مقاومت اعضای باربر به‌وجود می‌آیند. این ترک‌ها ممکن است به‌صورت زنده (در حال گسترش) باشند و در صورت عدم رسیدگی، به سرعت تشدید شوند.

وجود چنین ترک‌هایی به‌ویژه در دیوارهای حمال یا باربر بسیار نگران‌ کننده و تهدیدی جدی برای پایداری سازه محسوب می‌شود. از این‌رو، شناسایی دقیق علت، نظارت مهندسی و اقدام فوری برای مهار و ترمیم آن‌ها ضروری است.

روش‌های ترمیم ترک ساختمان

برای انتخاب مناسب‌ترین روش ترمیم ترک در ساختمان، باید علت دقیق ترک خوردگی و نوع و میزان آسیب ترک‌ها را مشخص کنیم. با در نظر گرفتن جوانب فنی، اجرایی و اقتصادی و اطمینان از موثر بودن روش ترمیم ترک، یکی از گزینه‌های زیر را انتخاب می‌کنیم:

1. ترمیم ترک ساختمان به روش دوخت

در ترمیم ترک ساختمان به روش دوخت، ابتدا شیارهایی متقاطع در مسیر ترک ایجاد می‌کنیم و سپس گیره‌های دوخت را به وسیله چسب اپوکسی در جای مناسب قرار می‌دهیم و شیارها را پر می‌کنیم. به کمک این روش، ترک خوردگی المان سازه‌ای به راحتی ترمیم می‌شود.

2. ترمیم ترک در ساختمان به روش تزریق رزین اپوکسی

روش تزریق رزین یکی از شیوه‌های ساده و کاربردی برای ترمیم انواع ترک‌ در ساختمان است. این روش قابلیت پر کردن ترک‌های ریز و عمیق را دارد و می‌توان از آن برای تقویت و ترمیم ترک‌های موجود در دیوار، سقف و کف استفاده کرد. رزین با نفوذ بالا، چسبندگی خوب و مقاومت فشاری مناسب، گزینه‌ای مؤثر در رفع آسیب‌ها به شمار می‌رود. البته این تکنیک باید روی سطوح خشک اجرا شود؛ در غیر این صورت استفاده از فوم پلی‌یورتان جایگزین مناسبی است.

3. ترمیم ترک خوردگی ساختمان با کامپوزیت FRCM و FRP

برای ترمیم ترک در ساختمان با استفاده از کامپوزیت (FRCM) می‌توان از مش فایبرگلاس و ماتریس سیمانی تقویت شده با الیاف کمک گرفت. در روش ترمیم ترک با کامپوزیت، اولین قدم یکدست کردن سطح کار و پوشاندن سطح ترک‌ها با مش فایبرگلاس است. اگر ترک‌ها عمیق باشد، می‌توان از چند لایه مش برای پوشش دادن آن‌ها استفاده کرد. در مرحله آخر هم یک لایه ملات گچ یا سیمان روی مش‌ها اعمال می‌شود.

روش تقویت و ترمیم ترک با کامپوزیت‌های FRP، یکی از گزینه‌های موثر و قابل قبول برای ترمیم انواع ترک‌های سازه‌ای و غیرسازه‌ای در ساختمان‌ها است. این روش علاوه بر این که باعث افزایش مقاومت سازه در برابر عوامل محیطی می‌شود، از بروز ترک‌های احتمالی در آینده هم جلوگیری می‌کند. کامپوزیت FRP به دلیل ویژگی‌هایی مثل وزن سبک، استحکام بالا و سهولت در نصب و نگهداری، در پروژه‌های بهسازی و مقاوم‌سازی بسیار پرکاربرد است و می‌تواند به‌طور مؤثری عملکرد کلی سازه را بهبود بخشد.

از این فناوری برای ترمیم ترک‌ ساختمان در بخش‌های مختلفی مثل دیوارها، ستون‌ها، سقف، دال‌های بتنی و سایر اجزای غیر باربر، استفاده می‌شود.

4. ترمیم ترک با مسیریابی و آب‌بندی

برای ترک‌های سطحی که جنبه سازه‌ای ندارند، می‌توان از روش مسیریابی و آب‌بندی (Routing & Sealing) کمک گرفت. در این روش، ابتدا ترک کمی باز شده و سپس با یک ماده خمیری مناسب پر می‌شود. این شیوه نسبت به تزریق رزین ساده‌تر بوده و نیازی به مهارت تخصصی بالا ندارد.

5. ترمیم ترک‌های افقی با خورانش ثقلی

این روش اغلب برای ترمیم ترک‌های موجود در سطوح افقی مانند پل‌ها، کف پارکینگ‌ها یا سقف طبقات کاربرد دارد. در روش خورانش ثقلی، رزین اپوکسی بدون فشار و تنها با نیروی وزن خود وارد ترک‌ها می‌شود. این شیوه برای ترک‌هایی که تا قسمت زیرین سطح افقی گسترش یافته‌اند کاربرد دارد، اما نباید به عنوان یک راه حل دراز مدت برای
رفع مشکل ترک خوردگی و حمله سولفات‌های مورد توجه قرار گیرد.

6. افزودن آرماتور برای ترمیم ترک خوردگی

در این روش ابتدا سوراخ‌هایی مناسب در امتداد ترک ایجاد شده و سپس ترک و سوراخ‌ها به‌ خوبی تمیز می‌شوند. پس از آن، سطح ترک به‌صورت موقت درزگیری شده و سوراخ‌ها و ترک با رزین اپوکسی پر می‌شوند. در مرحله بعد، میلگردهای تقویتی داخل سوراخ‌ها قرار می‌گیرند.

معمولا استفاده از میلگردهایی با قطر ۱2 تا ۱۶ میلی‌متر که حداقل نیم متر در دو سمت ترک امتداد دارند، به منظور تأمین استحکام لازم، پیوستگی مناسب بین دو طرف ترک و جلوگیری از گسترش بیشتر آن انجام می‌شود.

جمع بندی

ترک‌های ایجاد شده در ساختمان می‌توانند دلایل مختلفی داشته باشند که در صورت عدم بررسی و رفع به موقع، مشکلات جدی‌تری را به دنبال خواهند داشت. ترک‌های سازه‌ای که معمولا عرض بیشتر از 1 سانتی‌متر دارند، خطرناک‌تر بوده و نیازمند ترمیم سریع و دقیق هستند. در حالی که ترک‌های غیر سازه‌ای معمولا سطحی و کم‌ خطر بوده و ترمیم آن‌ها آسان‌تر است. شناخت نوع ترک و علت آن اهمیت زیادی دارد تا بتوان بهترین روش ترمیم را انتخاب کرد و از گسترش آسیب‌ها جلوگیری نمود.

در انتهای این مقاله امیدواریم اطلاعات کاملی درباره انواع ترک در ساختمان و روش‌های ترمیم آن کسب کرده باشید. در صورتی که در این مورد سوالی دارید می‌توانید آن را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری