نحوه گزارش نویسی نظارت ساختمان + دانلود نمونه و فیلم آموزشی

گزارش‌نویسی نظارت ساختمان یکی از مهم‌ترین وظایف مهندسان ناظر محسوب می‌شود. ناظران به‌عنوان مسئول فنی پروژه، موظف هستند که وضعیت پیشرفت پروژه، انطباق آن با مقررات ملی ساختمان و استانداردهای فنی را در قالب گزارش‌هایی مستند و دقیق به مراجع ذی‌صلاح ارسال کنند. این فرآیند نقش اساسی در تضمین ایمنی و کیفیت ساخت‌وساز دارد؛ لذا آموزش گزارش نویسی مهندس ناظر بسیار ضروری است. ما در این مقاله به بررسی اصول گزارش نویسی پرداخته و با ارائه چند نمونه گزارش نویسی مهندس ناظر به همراه فیلم رایگان، نحوه گزارش نویسی نظارت ساختمان را آموزش خواهیم داد؛ پس تا انتها همراه آکادمی عمران باشید.

آموزش گزارش نویسی مهندس ناظر

قبل آموزش اصول گزارش نویسی توصیه می‌کنم فیلم زیر را در خصوص آموزش گزارش نویسی ناظر مشاهده کنید.

این فیلم وبینار اصول حرف‌ای گزارش نویسی است که در سال 1403 برگزار شد. برای یادگیری کامل گزارش نویسی به دوره گزارش نویسی نظارت عمران مراجعه کنید.

در این دوره، فراگیران با روش‌های صحیح و استاندارد گزارش‌نویسی آشنا شده و چگونگی ثبت تخلفات را به‌صورت دقیق و مستند فرا خواهند گرفت. دوره گزارش نویسی نظارت با استفاده از تجربیات عملی و تحلیل نمونه‌های واقعی به مهندسان ناظر کمک می‌کند تا توانایی خود را در نظارت و مستندسازی پروژه‌های ساختمانی تقویت کنند و به بررسی دقیق‌تر مسائل فنی بپردازند. لذا، ثبت‌نام در آموزش گزارش نویسی آکادمی عمران می‌تواند گامی موثر برای پیشرفت حرفه‌ای در عرصه مهندسی ساخت و ساز شما باشد.

گزارش‌نویسی ناظر

مطابق با بند 13 – 7 مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، برای هر پروژه عمرانی، ناظران رشته‌های معماری، عمران، برق، مکانیک و یک ناظر هماهنگ کننده (که معمولاً یکی از ناظران معماری یا عمران خواهد بود)، توسط سازمان نظام مهندسی استان انتخاب شده و به صاحب کار، شهرداری و مجری ساختمان معرفی می‌شوند. ناظر هماهنگ کننده با هدف هماهنگی در کارهای نظارتی مهندسان ناظر رشته‌های مختلف ساختمان و همچنین، ارسال گزارش‌های مراحل مختلف کار از بازدیدهای مکرر ناظران از عملیات اجرایی، تعیین می‌شود.

ناظر هماهنگ‌کننده باید پس از پایان هر مرحله اصلی عملیات، گزارشی از کار خود و سایر ناظران را طبق مفاد ماده 23 آیین نامه ماده 33 و ترتیبات تبصره همین ماده به شرحی که در ادامه ذکر می‌شود به مرجع صدور پروانه ساختمان و سازمان نظام مهندسی استان ارسال کند.

همچنین مطابق با مفاد مبحث دوم مقررات ملی ساختمان و آئین نامه اجرائی ماده 33، چنانچه ناظر در طول ساخت با تخلفی مواجه شده یا ناظران دیگر به او در این زمینه اطلاع دهند، باید این موارد را به سازمان نظام مهندسی استان و مرجع صدور پروانه ساختمان گزارش کند.

به بیان ساده‌تر، گزارش‌نویسی ناظر با دو هدف بررسی جزئیات مراحل ساخت ساختمان و عدم مغایرت سازه با نقشه‌ها و دستور کارها و اعلام هرگونه تخلف فنی و قانونی به مراجع ذی‌ربط است.

بیش از 30 ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفتر‌فنی و ساختمان‌سازی

مشاهده مینی دوره

گزارش مرحله ای مهندس ناظر عمران

یکی از نکات مهمی که مهندسان ناظر در آموزش گزارش نویسی نظارت باید به آن توجه کنند، ارسال گزارش مرحله‌ای است. گزارش مرحله ای مهندس ناظر باید مطابق با گروه‌بندی ساختمان‌ها در مبحث دوم مقررات ملی ساختمان (الف ،ب ،ج ،د) ارائه شود.

گزارش مرحله ای ساختمان های گروه الف و ب

مطابق بند 13- 7- 1 مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، گزارش‌های مربوط به ساختمان‌های گروه الف و ب عبارت‌اند از:

الف) گزارش وضعیت همجواری محل ساختمان و اعلام شروع عملیات ساختمانی

ب) گزارش تایید تحکیم و پایدارسازی همجواری‌ها و پایان پی سازی ساختمان

پ) گزارش پایان اسکلت و سقف‌های ساختمان و اعلام وضعیت مجاری تاسیساتی

ت) گزارش پایان سفت کاری ساختمان

ث) گزارش پایان عملیات تاسیسات مکانیکی و تاسیسات برقی توکار و موتورخانه ساختمان

ج) گزارش پایان عملیات نازک کاری ساختمان

چ) گزارش پایان عملیات روی کار تاسیسات مکانیکی و تاسیسات برقی ساختمان

ح) گزارش پایان عملیات اجرای ساختمان

گزارش مرحله ای ساختمان های گروه د و ج

مطابق بند 13- 7- 2 مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، گزارش‌های مربوط به ساختمان‌های گروه د و ج به‌شرح زیر است:

الف) گزارش وضعیت همجواری محل ساختمان و اعلام شروع عملیات ساختمانی

ب) گزارش تایید تحکیم و پایدارسازی همجواری‌ها و پایان پی‌سازی ساختمان

پ) گزارش پایان اسکلت و سقف‌های زیرزمین یا زیرزمین‌ها و اعلام وضعیت مجاری و محل‌های تاسیسات عمومی و آسانسور ساختمان

ت) گزارش پایان اسکلت و سقف‌ها تا طبقه میانی ساختمان از روی زمین و اعلام وضعیت مجاری تاسیساتی

ث)گزارش پایان اسکلت و سقف‌های ساختمان تا طبقه آخر آن و اعلام وضعیت مجاری تاسیساتی

ج) گزارش پایان عملیات سفت کاری ساختمان

چ) گزارش پایان عملیات توکار تاسیسات مکانیکی و تاسیسات برقی ساختمان اعم از موتورخانه، آسانسور، تجهیزات و تسهیلات عمومی، برق اضطراری، لوله گذاری، لوله کشی گاز و غیره

ح) گزارش پایان نماسازی های خارجی ساختمان

خ) گزارش پایان نازک کاری‌های داخلی ساختمان

د) گزارش پایان عملیات تاسیسات برقی و تاسیسات مکانیکی عمومی ساختمان مانند موتورخانه، آسانسور،تابلو های برقی، گاز و غیره

ذ) گزارش پایان نصب لوازم و تجهیزات بهداشتی، ایمنی، حفاظتی و تاسیسات روکار برقی و مکانیکی ساختمان

ر) گزارش پایان عملیات اجرایی ساختمان

توجه داشته باشید که تعداد گزارش نویسی‌ها باید با تعداد مراحل مختلف ساخت‌وساز برابر باشد. از طرفی ناظر می‌تواند در صورت مشاهده تخلف از سوی مالک، اقدام به ابطال یکی از گزارش‌های قبلی کرده و گزارش جدیدی صادر کند.

به‌عنوان مثال، فرض کنید مهندس ناظر در زمان بررسی مرحله دیوار چینی، تأییدیه‌ای برای نظارت بر کیفیت دیوارها صادر می‌کند. اما بعد از این تأیید، متوجه می‌شود که مالک بدون اجازه، اقدام به تغییر در ضخامت دیوارها کرده است. در این صورت، ناظر می‌تواند تأییدیه خود را باطل کرده و گزارشی از این تخلف تهیه و به مراجع ذی‌ربط ارسال کند.

بهتر است بدانید که ارائه گزارش‌های به موقع و حداقل به تعداد مراحل اجرایی ناظر، یکی از بندهای تعهدات مهندسان ناظر در قرارداد نظارت است.

مراجع دریافت‌کننده گزارش‌های ناظر

گزارش‌های نظارت ساختمان معمولا به مراجع زیر ارسال می‌شوند:

• سازمان نظام مهندسی ساختمان
• مراجع صدور پروانه ساختمانی (شهرداری‌ها، دهیاری‌ها یا بنیاد مسکن شهرستان)
• اداره کار و رفاه اجتماعی
• ارگان‌ها و کمیته‌های فنی و نظارتی استانی و شهری (مانند سازمان آتش‌نشانی، محیط زیست و …)

مطابق با بند 13 – 2 مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، ناظران موظف‌اند بر عملیات ساختمانی که توسط مهندس مجری و تحت نظارت آن‌ها انجام می‌شود، نظارت کنند. این نظارت باید بر اساس صلاحیت‌های ذکر شده در پروانه، از نظر انطباق با مشخصات پروانه، نقشه‌ها، محاسبات فنی و مقررات ملی ساختمان انجام شود. همچنین، در پایان کار باید تأیید کنند که تمامی عملیات اجرا شده با این مدارک مطابقت دارد.

از طرفی طبق تبصره 7 ماده 100 قانون شهرداری، مهندسان ناظر موظف‌اند که به‌طور پیوسته بر عملیات اجرایی ساختمان‌هایی که تحت مسئولیت آنان ساخته می‌شوند، نظارت کنند. این نظارت باید از نظر انطباق با مشخصات مندرج در پروانه، نقشه‌ها و محاسبات فنی ضمیمه انجام شود. در پایان پروژه، آن‌ها مسئولیت تایید تطابق ساختمان با پروانه، نقشه و محاسبات فنی را دارند.

اما ارسال گزارش ناظر به اداره کار و سایر ارگان‌ها با توجه به شرایط پروژه یا تخلف‌های انجام شده، ملزم خواهد بود. به‌عنوان مثال چنانچه در پروژه‌ای اتباع غیر ایرانی استخدام شوند، مهندس ناظر موظف است که به ادراه کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی گزارش ارسال کند. یا اگر در پروژه احتمال بروز آتش‌سوزی وجود داشته یا تخلفی که منجر به بروز خطر در کارگاه شود، اعلام این موارد و ارسال گزارش به سازمان آتش‌نشانی الزامی است.

انواع گزارش مهندس ناظر

بر اساس مفاد قانونی، از وظایف مهندس ناظر ارسال انواع گزارش‌های نظارتی به مراجع ذی‌ربط است که عبارت‌اند از:

1. گزارش‌های مرحله‌ای: شامل گزارش‌هایی است که مطابق مبحث دوم مقررات ملی ساختمان در هر مرحله مهم از پروژه مانند فونداسیون، اجرای اسکلت، سفت‌کاری، نازک کاری تهیه می‌شوند.
2. گزارش تخلفات: در صورت مشاهده هرگونه تخلف از مقررات ملی ساختمان، ناظر موظف است گزارشی فوری تهیه کند.
3. گزارش‌های نهایی: گزارشی که در پایان پروژه و برای تایید نهایی ارائه می‌شود.

مهلت ارسال گزارش ناظر پروژه

مطابق با بند تعهدات مهندس ناظر در برگه تعهد نظارت که توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان تنظیم شده، مهلت ارسال گزارش ناظران با توجه به نوع آن به شرح زیر است:

گزارش‌های مرحله‌ای

ارائه گزارش به‌موقع به شهرداری از تمام مراحل ساختمانی (اتمام آرماتوربندی فونداسیون، اسکلت بندی، سفت‌کاری و …) و قبل از شروع مرحله بعدی الزامی است و تاخیر در ارسال این گزارش‌ها جایز نخواهد بود.

گزارش تخلف ها

در صورت عدم رعایت مفاد پروانه و نقشه‌های مصوب، نادیده گرفتن مسائل ایمنی و هر گونه تخلف در پروژه، مهندس ناظر ساختمان موظف است حداکثر ظرف 72 ساعت این نقض قوانین را در قالب گزارش به شهرداری منطقه اعلام کند. این نوع گزارش باید فوراً و بدون تاخیر در موعد مقرر به مراجع ذی‌صلاح ارسال شود.

توجه داشته باشید که عدم ارائه به‌موقع گزارش در صورت بروز تخلف می‌تواند منجر به مسئولیت حقوقی ناظر شده و پیامدهای زیر را به همراه داشته باشد:

• توقف پروژه توسط مراجع نظارتی
• مسئولیت حقوقی و انضباطی برای ناظر ساختمان
• ابطال پروانه اشتغال ناظر در صورت تکرار تخلف
• تحمیل جریمه‌های مالی

ثبت گزارش مرحله ای ناظر به سازمان نظام مهندسی

در حال حاضر، در بسیاری از استان‌ها و شهرها، سامانه‌های الکترونیکی برای ثبت و ارسال گزارش‌های نظارتی مهندسان راه‌اندازی شده است. در مجموع، سامانه گزارش نویسی مهندس ناظر امکان مستندسازی بهتر و دسترسی آسان‌تر به گزارش‌ها را فراهم می‌کند.

البته استفاده از این سامانه‌ها تابع دستورالعمل‌های سازمان نظام مهندسی هر استان است. به عنوان مثال مهندسان ناظر شاغل در تهران برای ارسال گزارش به نظام مهندسی باید به سامانه‌های www.observer.tceo.ir (سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران) یا www.urban.tehran.ir (سامانه یکپارچه احراز هویت شهرداری تهران) مراجعه کنند.

جهت آشنایی با مراحل ثبت گزارش مرحله ای ناظر شهرداری تهران راهنمای ثبت گزارش ناظر را از طریق لینک زیر دریافت کنید.

اصول گزارش نویسی مهندس ناظر

آموزش اصول گزارش‌نویسی برای ناظر عمران از اهمیت بالایی برخوردار است. یک گزارش خوب و دقیق نه تنها به‌عنوان سندی برای ارزیابی پیشرفت پروژه و شناسایی مشکلات مورد استفاده قرار می‌گیرد، بلکه در صورت بروز اختلافات نیز می‌تواند به عنوان مدرکی قابل استناد به کار رود.

به‌طور کلی، نحوه نوشتن صحیح و رعایت اصول گزارش نویسی مهندس ناظر عمران حیاتی است. لذا توصیه می‌شود مهندسین حوزه نظارت به اصول گزارش‌نویسی زیر توجه کنند:

• دقت و صراحت: گزارش باید به گونه‌ای نوشته شود که کاملاً واضح و روشن باشد و هیچ ابهامی در آن وجود نداشته باشد.
• جامع و کامل: تمام جزئیات مهم پروژه از جمله تاریخ بازدید، محل بازدید، موارد مشاهده شده، مقایسه با نقشه‌ها و مشخصات فنی و پیشنهادات اصلاحی باید در گزارش ذکر شود.
• ارسال به موقع: گزارش مهندس ناظر باید در زمان مقرر و طبق برنامه زمان‌بندی پروژه تهیه و ارسال شود. تاخیر در ارسال گزارش، به‌ویژه گزارش تخلف‌ها می‌تواند مشکلات جدی در روند اجرای پروژه ایجاد کند.
• استفاده از زبان ساده و روان: زبان و نوع نوشتن گزارش نویسی ناظر باید ساده و روان باشد تا همه افراد مرتبط با پروژه آن را درک کنند.
• ساختار منظم: گزارش باید دارای ساختار منظم و مشخصی باشد. معمولاً یک گزارش شامل بخش‌های عنوان گزارش، شرح گزارش و نتیجه‌گیری است.
• مستندسازی و ارائه ضمائم: گزارش نویسی مهندس ناظر سازه باید شامل مستندات تصویری، مکتوب و در صورت نیاز همراه با ضمائم مرتبط با شرح گزارش باشد.
• ارجاع به استانداردها و مقررات: هرگونه اظهار نظر باید بر اساس مقررات ملی ساختمان و استانداردهای مربوطه باشد.
• گزارش‌نویسی اخلاق‌مدار و حرفه‌‌ای: ناظران باید در تهیه گزارش‌ها از هرگونه جهت‌گیری شخصی یا منافع مالی پرهیز کرده و گزارش‌ها را به‌صورت بی‌طرفانه تنظیم کنند.

نحوه نوشتن گزارش نظارت ساختمان

مهمترین نکاتی که به هنگام گزارش نویسی نظارت ساختمان باید به آن توجه کنید، عبارت‌اند از:

• گزارش باید توسط مهندس ناظر امضا و مهر شده و تاریخ آن نیز ذکر شود.
• گزارش مهندس ناظر باید شامل اطلاعات کلی پروژه مانند نام پروژه، شماره پروانه و آدرس باشد.
• مطابق با تبصره 7 ماده 100 قانون شهرداری‌ها و نیز قانون نظام مهندسی، مخاطب گزارش‌های ناظر باید شهرداری باشد. برای مثال، ” به اطلاع شهرداری محترم منطقه …………می رساند که …”
• تاریخ تنظیم گزارش و شماره آن باید کاملا مشخص باشد.
• شرح موضوع باید شفاف بوده و هدف از ارسال گزارش (اعلام تخلف یا گزارش مرحله‌ای) ذکر شود.
• جزئیات مربوط به وضعیت کار و تخلفات احتمالی با ارائه عکس‌ها، فیلم‌ها، نقشه‌ها، ضمائم، آزمایش‌ها و مستندات مربوطه در گزارش لحاظ شود.
• استفاده از اصطلاحات تخصصی و پیچیده را به حداقل رسانده و از به کار بردن عبارت‌های مبهم و کلیشه‌ای پرهیز کنید.

فرم گزارش نویسی مهندس ناظر

مهندسان ناظر معمولا گزارش‌های خود را در قالب فرم گزارش نویسی به مراجع ذی‌ربط ارائه می‌کنند. این فرم‌ها معمولا از سوی سازمان نظام مهندسی استان‌ها و مراجع صدور پروانه صرفاً به‌عنوان راهنمای مهندسان ناظر تهیه شده است، اما الزامی به استفاده از آن‌ها نیست.

فرم‌های گزارش نویسی نظارت عمدتاً شامل چک‌لیست‌هایی از تخلفات رایج ساختمانی هستند، اما ممکن است تمامی تخلفات در آن‌ها ذکر نشده باشد. در برخی فرم‌ها بخشی برای ذکر تخلفات غیر موجود در چک‌لیست وجود دارد که ناظران می‌توانند تخلفات اضافی را ثبت کنند. چنانچه قسمت توضیحات اضافی پاسخگوی نیاز ناظر نبود، پیشنهاد می‌شود ناظران گزارش‌های جداگانه‌ای تنظیم کرده و به مراجع مربوطه تحویل دهند.

توجه داشته باشید که این فرم‌ها در هر استان به سلیقه متفاوت تنظیم شده‌اند و این تنوع ممکن است موجب سردرگمی ناظران شود. به همین علت در ادامه می‌توانید چند فایل نمونه گزارش نویسی ناظر ساختمان را دریافت کنید.

نمونه گزارش نویسی مهندس ناظر

در اینجا چند نمونه گزارش نویسی مهندس ناظر سازه وجود دارد که می‌تواند به عنوان الگو برای ثبت تخلفات و نکات مهم در فرآیند نظارت بر ساخت و ساز مورد استفاده قرار گیرد. این نمونه گزارش‌های ناظر عمران کمک می‌کنند تا شیوه صحیح گزارش‌نویسی را بهتر درک کنید. شما می‌توانید نمونه گزارش‌های مرحله ای مهندس ناظر عمران به شرح زیر را از طریق دکمه زیر دریافت کنید.

• نمونه گزارش مرحله ای شروع عملیات ساختمانی
• نمونه گزارش مرحله ای تخریب و گودبرداری
• نمونه گزارش مرحله فونداسیون
• نمونه گزارش مرحله ای اسکلت‌بندی و سقف طبقات
• نمونه گزارش مرحله ای سفت کاری و نازک کاری

جمع بندی

گزارش‌نویسی ناظر ساختمان، یک ابزار حیاتی برای تضمین کیفیت و ایمنی ساختمان‌ها است. ناظران با ارائه گزارش‌های دقیق و به‌موقع، نقش بسزایی در پیشگیری از تخلفات ساختمانی و ارتقای سطح کیفی ساختمان‌ها دارند. این گزارش‌ها نه تنها برای نظارت بر مراحل مختلف ساخت و ساز اهمیت دارند، بلکه در صورت بروز مشکلات قانونی نیز به عنوان مدرک قابل استناد مورد استفاده قرار می‌گیرند. عدم رعایت اصول گزارش‌نویسی و ارسال به‌موقع گزارش‌ها، می‌تواند عواقب قانونی جدی برای ناظران به همراه داشته باشد. در نتیجه با آموزش دوره گزارش نویسی نظارت عمران از بروز این مشکلات جلوگیری کنید.

در انتهای این مقاله امیدواریم اطلاعات خوبی درباره آموزش گزارش نویسی کسب کرده باشید. در صورتی که در این مورد سوالی دارید می‌توانید آن را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری