نمای آجری از صفر تا صد به همراه فیلم اجرا
حتما شما هم این روزها متوجه افزایش اجرای نمای آجری به عنوان نمای ساختمان‌ها شده‌اید! علت این موضوع چیست؟ نمای آجری چه مزایایی دارد؟ انواع آجر نما کدام است؟ نمای آجری از جمله نماهایی است که از گذشته تا به امروز پرکاربرد و پر طرفدار بوده و برای بسیاری از ساختمان‌ها با کاربری‌های مسکونی، تجاری، اداری و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد. ما در این مقاله صفر تا صد نمای آجری ساختمان از جمله انواع و نکات مهم اجرای آن را به همراه فیلم بررسی می‌کنیم. با ما در آکادمی عمران همراه باشید!
نمای آجری چیست؟
آجر به عنوان متریالی با قدمت زیاد همواره دارای محبوبیت بالایی نزد ایرانیان بوده است. مهم‌ترین دلیل محبوبیت آجر وجود خاک مناسب به خصوص خاک رس در ایران است. از دیگر دلایل پر کاربرد بودن این متریال می‌توان به ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاص برای استفاده از این متریال در شرایط مختلف اشاره کرد.
در مقاله آجر چیست ابتدا تاریخچه این متریال پرکاربرد را بررسی کرده و سپس به سراغ انواع آن می‌رویم و ریز به ریز آن‌ها را بررسی می‌کنیم. در نهایت به مشخصات و تمام اطلاعاتی که لازم است درباره آن داشته باشید، می‌پردازیم. برای مطالعه این مقاله روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.
امروزه علاوه بر کاربردهای دیگر آجر، مانند دیوار چینی از این متریال برای انواع نمای ساختمان نیز استفاده می‌شود.
از طرفی به دلیل اجبار مراجع صدور پروانه ساخت مبنی بر استفاده از آجر در قسمتی از نمای ساختمان در بعضی مناطق شهر و تصمیمات شورای عالی شهرسازی و معماری با هدف احیای معماری ایرانی اسلامی نمای آجری بیشتر از قبل مورد توجه طراحان و سازندگان قرار گرفته است.
همچنین به علت تنوع زیاد در انواع موجود این متریال، افراد مختلف با سلیقه‌های متفاوت می‌توانند طراحی نمای ساختمان مورد نظر خود را انتخاب و پیاده‌سازی کنند.
در تصویر زیر نمای خانه آجری را مشاهده می‌کنید.
با توجه به ریزه کاری‌های اجرای نمای آجری، وجود مجری ماهر از نیازهای اساسی در اجرای این نوع نما است.
در بخش بعد دو فیلم کاربردی از اجرای نمای آجری را قرار داده‌ایم اما اگر مایل به یادگیری تمام نکات اجرایی نمای آجری و دیگر نماهای ساختمان هستیدتوصیه می‌کنیم آموزش دیوارچینی و نازک کاری را از دست ندهید. برای مطالعه سرفصل‌های این آموزش روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.
فیلم اجرای آجر نما
همانطور که گفتیم نمای آجری امروزه بسیار پر طرفدار بوده و داشتن اطلاعات به روز و نکات اجرایی مهم آن ضروری است. اما دیتیل نمای آجری چیست و چگونه اجرا می‌شود؟ به دو فیلم زیر درباره نمای آجری توجه کنید.
اگر می‌خواهید بدانید نمای آجری چگونه انجام می‌شود، در فیلم زیر مراحل آجر چینی نمای ساختمان را مشاهده کنید.
حتما شما هم به عنوان مهندس اجرای ساختمان درباره اهمیت قپان انداختن شنیده‌اید. قپان انداختن به معنی شاقول کردن بدنه ساختمان برای اجرای دیوار چینی نما و در واقع اجرای نمای آجری است. در این فیلم درباره نکات قپان انداختن در نمای ساختمان صحبت می‌کنیم.
اجرای آجر نما
امروزه به علت پر طرفدار بودن نمای آجری، داشتن اطلاعات به روز و نکات اجرایی مهم این نما ضروری است.
اما نمای آجری چگونه اجرا می‌شود؟ در ابتدای اجرای نمای ساختمان باید کارهایی انجام دهیم. نصب داربست، نصب توری برای جلوگیری از سقوط اشیا به خیابان و بستن کمربند ایمنی برای کار در ارتفاع از جمله این کارها است.
در اجرای نمای آجری که در کشور ما اصولا به روش تر انجام می‌شود استفاده از دو نوع ملات مرسوم است.
یکی ملات ماسه سیمان یا دوغاب که از ماسه، سیمان معمولی و آب تشکیل شده و دیگری ملات نرمه که از سیمان سفید، پودر سنگ و آب تشکیل شده است.
ملات نرمه برای اتصال بین رج‌های آجر استفاده می‌شود. در تصویر زیر ملات نرمه را مشاهده می‌کنید.
ملات ماسه سیمان برای اتصال آجرها به پشت نما است. نمونه این ملات را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.
همچنین به کارگیری صحیح شمشه، ریسمان، تراز و همچنین قپان انداختن در دقت و تمیزی نما بسیار اثرگذار بوده و باید به آن توجه شود.
در صورتی که ابعاد آجر برای قسمتی از نما نیاز به تغییر داشت می‌توان آجر را با فرز یا اره مخصوص برید. در تصویر زیر نمونه‌ای از بریدن آجر با فرز را مشاهده می‌کنید.
در بخش بعد به توضیح و بررسی انواع آجر نما می‌پردازیم.
۳۰ ساعت آموزش حرفه‌ای دفترفنی و ساختمان سازی
انواع آجر نما
آجری که برای نما استفاده می‌شود دارای انواع مختلفی از جمله آجر نما شیل، نسوز، پلاک، آنتیک و رستیک است. در ادامه هر یک از آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
1) آجر نما شیل
آجر نما شیل دارای طرح مدرن و در عین حال سنتی است. این نوع دارای عمر طولانی بوده و چون در تولید آن از مواد رنگی مصنوعی استفاده نشده و دارای رنگ طبیعی است به راحتی تغییر رنگ نمی‌دهد. با توجه به ویژگی‌های آجر نما شیل بسیاری افراد این نوع را بهترین گزینه برای استفاده به جای آجر قزاقی معرفی کرده‌اند. وجود شیل در این متریال از نفوذ گرد و غبار و دوده به بافت آن جلوگیری کرده و اجازه ورود چنین موادی را نمی‌دهد.
به طور کلی نوع شیلی مقاومت بیشتر و جذب آب کمتری نسبت به نمونه‌هایی از جنس رس دارد.
2) آجر نما نسوز
آجر نسوز یکی از انواع آجر نما جدید است. این نوع برای استفاده در نمای ساختمان‌ها بسیار پرکاربرد بوده و از خاک‌های نسوز با دمای پخت 1500 درجه سانتی‌گراد ساخته می‌شود. این آجر نما جذب آب کم و مقاومت فشاری بالایی دارد.
در مقاله آجر نسوز درباره تمام نکات، مزایا و کاربردهای این نوع آجر صحبت کرده‌ایم. برای مطالعه آن روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.
3) آجر نما پلاک
این نوع متریال از خاک رس تشکیل شده است و بر اساس درجه حرارتی که در مرحله ساخت در معرض آن قرار می‌گیرد دارای رنگ‌های متفاوتی خواهد بود. طیف رنگی آجر نما پلاک از رنگ قرمز و گلبهی تا رنگ زرد را شامل می‌شود.
این نوع به نسبت سایر انواع این متریال دارای قیمت مناسب و تنوع رنگی بالایی است.
از دیگر مزایای این نوع می‌توان به مقاومت آن در برابر آتش و همچنین تولید آسان آن به دلیل در دسترس بودن مواد اولیه اشاره نمود.
4) آجر نما رستیک
از انجام یک مرحله فرآوری روی آجر نما پلاک به وجود می‌آید. در واقع بعد از پخت آجر، به کمک دستگاهی به وسیله فشار آب در چندین مرحله شکل بی نظم و با خلل و فرج‌های زیاد شبیه به کوه یا صخره ایجاد می‌شود.
این نامنظمی، شکل و شمایل زیبا و خاصی به آجرها می‌دهد. از طرفی استحکام و مقاومت بالایی که این نوع دارد، باعث شده تا کاربردهای بسیار زیادی داشته باشد.
5) آجر نما آنتیک
از اعمال یک مرحله فرآوری روی آجر نما رستیک تولید می‌گردد. در این فرآوری لبه‌های تیز قطعات از بین رفته و کمی انحنا ایجاد می‌کنند. بیشترین مصرف از این نوع به علت رفع لبه های تیز و لطافت در شکل آن است.
ویژگی‌های آجر نما
همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم در دهه‌های اخیر استفاده از آجر نما برای نمای ساختمان‌ها با کاربری‌های متفاوت باب شده و طرفداران خاص خود را پیدا کرده است.
با توجه به اینکه آجرهای نما دارای انواع و طرح‌های مختلفی هستند، برای اینکه بتوانید بهترین نوع را با توجه به شرایط پروژه خود انتخاب کنید باید به مواردی دقت کنید.
به طور کلی آجر نما باید از مقاومت کافی در برابر گرما، رطوبت و نفوذ آب برخوردار بوده و به علت قرارگیری در معرض تابش نور خورشید ماندگاری رنگ بالایی داشته باشد.
هر چند عواملی مانند بودجه، شرایط محیطی پروژه و سلیقه در انتخاب آجر نما دخیل است. اما ویژگی‌های یک نوع آجر نمای خوب عبارتند از:
- وزن کم
- کیفیت بالا و پایدار
- توپر و مقاوم
- سطح بدون حفره و سوراخ
- جذب آب مناسب و استاندارد
- تنوع در رنگ و طرح
- نصب آسان (گیرایی و جذب بالا در تماس با سایر مصالح)
- عایق صدا و دما در حد استاندارد
- پایین بودن احتمال خوردگی، شوره زدن یا لقی
انواع روش‌ها در اجرای نمای آجری
با پیشرفت تکنولوژی و افزایش تنوع مصالح ساختمانی، انواع آجر نما در طرح‌های متفاوتی به وجود آمدند. همچنین روش‌های اجرایی دیگری نیز به وجود آمده که سرعت اجرا و مقاومت بالاتری دارد. در این بخش با روش‌های اجرای نمای آجری آشنا می‌شویم.
اجرای نماهای آجری به دو روش انجام می‌گیرد که عبارتند از:
- روش خشک: فاقد ملات و استفاده از زیرسازی فلزی برای اتصال آجرها
- روش تر: استفاده از ملات یا مواد با خاصیت چسبندگی
در کشور ما عمدتا از روش تر به سبب هزینه کمتر استفاده می‌گردد. در این بخش جزییات نحوه اجرای هر روش را توضیح داده و نکات آن را بیان می‌کنیم.
• روش اجرای خشک
همانطور که گفتیم سیستم خشک فاقد ملات بوده و در این روش برای اتصال آجرها از زیرسازی فلزی استفاده می‌گردد. در این روش پیشنهاد می‌شود در مرحله اول یک لایه عایق حرارتی مانند پشم شیشه یا پشم سنگ به کمک بست به بدنه ساختمان متصل شود. در مرحله بعد ریل‌ها و زیرسازی فلزی به ساختمان متصل می‌شود. سپس نمای خشک آجری با رعایت فاصله از عایق حرارتی بر روی چارچوب نگهدارنده قرار می‌گیرد.
فضای خالی بین نما و عایق باعث می‌شود تا عایق‌بندی حرارتی ساختمان بهبود پیدا کند.
اجرای روش خشک برای نصب نمای آجری دارای هزینه بالایی است لذا استفاده از آن در سازه‌های بلند توجیه پذیر بوده و در ساختمان‌های کوتاه به صرفه نیست.
مزایای نصب نمای آجری به روش خشک
- سرعت اجرای بالا
- کمترین پرت مصالح
- مقاومت بالا
- وزن کم در نتیجه مقاومت بالاتر در برابر زلزله می‌شود
- احتمال تخریب کمتر به نسبت نمای تر هنگام وقوع زلزله
- تعمیر و تعویض راحت قطعات نما در صورت آسیب دیدگی
- بدون نیاز به نیروی انسانی با مهارت بالا
- امکان استفاده از بست‌‌ها، قطعات فلزی در ساختمان‌های دیگر در صورت تخریب ساختمان
معایب نصب نمای آجری به روش خشک
علی رغم مزایای فراوان روش خشک نمی‌توان گفت هیچ معایبی در آن وجود ندارد. دو مورد از مهم‌ترین معایب این روش عبارتند از:
- هزینه‌ی بالای اجرا
- احتمال سقوط آجرهای نما در صورت اصولی اجرا نشدن
• روش اجرای تر
روش اجرای تر می‌تواند به دو حالت ملاتی و چسبی اجرا گردد.
• نصب آجر به روش ملاتی
قدیمی‌ترین و متداول‌ترین روش اجرای نمای آجری از گذشته تا امروز، روش استفاده از ملات ماسه سیمان است.
به طور کلی اجرای نمای آجری با ملات نیازی به محاسبه مهندسی خاصی نداشته و استادکاران تجربی به راحتی می‌توانند آن را اجرا کنند. اجرای این نوع نمای ساختمان، باعث یکدست شدن سطح دیوار شده و گزینه مناسبی برای پوشاندن عیوب سطحی دیوار اصلی ساختمان است.
روش اجرای تر با استفاده از ملات به این صورت است که ابتدا بیرو‌نی‌ترین نقطه نما مشخص شده و مبنای کار قرار می‌گیرد. سپس در دو طرف کار شمشه‌گذاری شده و بین آن‌ها ریسمان کشی می‌شود. در مرحله بعد آجرهای زنجاب شده در هر ردیف متناسب با طرح نما چیده می‌شوند.
منظور از زنجاب کردن این است که حداقل 2 ساعت آن‌ها را در آب قرار داده تا عیوب احتمالی آن مانند وجود مواد آهکی مشخص شود. آجرهای آلوئک زده نباید برای نما به کار روند.
اگر میزان آهک موجود در خاک رس بیش از حد باشد بعد از پخت در کوره، هنگام استفاده یا زنجاب کردن با جذب رطوبت شکفته شده و باعث تخریب این مصالح می‌شود، به این پدیده آلوئک می‌گویند.
مقاومت و استحکام مکانیکی آجرها با ماندن در آب بالا رفته و آماده ساب زدن و تراشیدن لبه‌ها می‌شوند.
پس از اتمام نماسازی داخل درزها با ملاتی مرکب از ماسه بادی، آب و سیمان توسط قلم فلزی باریک بندکشی شده و در انتها سطح نما کاملا تمیز می‌شود. البته استفاده از سیمان سفید، آب و پودر سنگ رنگی برای بندکشی مرسوم تر است.
در روش تر از نظر زمانی دو راه برای اجرای نما داریم :
- اجرای دیوار و نمای ساختمان به صورت همزمان: در این روش همزمان با دیوارچینی، آجرهای نما نیز اجرا شده تا پیوستگی لازم بین آجرهای پشت کار و نما ایجاد شود. نکته مهم در این حالت این است که اندازه‌ی آجر نما با آجر پشت کار برابر باشد.
- اجرا پس از اتمام دیوارچینی: در این روش بعد از اتمام کار دیوارچینی، به اجرای نما می‌پردازیم. نکته‌ی مهم در این روش حفظ پیوستگی نمای ساختمان و دیوار پشت کار است که برای آن از اتصالات فلزی استفاده می‌کنیم.
به این صورت که دو قطعه‌ی متصل شده به هم که اتصالات فلزی را تشکیل داده‌اند، یک طرف آن‌ها در داخل دیوار پشتیبان قرار گرفته و طرف دیگر آن، در درز افقی نما که با ملات پر شده است؛ جاسازی می‌شود. برای این کار می‌توان از بست رادیکالی (بست ارتجاعی U شکل) استفاده کرد.
مزایای نصب آجر نما به روش ملاتی
- هزینه پایین
- نیاز به محاسبه‌ی خاصی ندارد و به راحتی قابل اجرا است.
معایب نصب آجر نما به روش ملاتی
- سرعت پایین اجرا
- پرتی مصالح زیاد
- احتمال کثیف شدن نما
• اجرای نمای آجری به وسیله چسب
یکی دیگر از روش‌هایی که برای اجرای نماهای آجری به کار می‌برند، استفاده از چسب‌های مخصوص است. این چسب‌ها برای اتصال مصالح مختلف مانند کاشی و سنگ و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرند.
چسب مخصوص مانند یک ماده ارتجاعی عمل کرده و به اصطلاح الاستیک است که سبب خنثی شدن ضربات وارده به دیوار اصلی ساختمان و همچنین نما شده و مقاومت نما و دیوار پشت کار را بالا می‌برد.
در اجرای نما به کمک چسب باید زیرسازی کامل و به صورت یکدست با چسب پوشانده شده تا اگر در هنگام بارندگی آب به داخل نما نفوذ کرد، چسب‌ها مانع رسیدن آب به بستر و دیوار پشت نما شوند.
اما نکته مهم این است که پیش از آن باید بر سطح دیوار، پلاستر سیمانی اجرا گردد.
اما پلاستر سیمانی چیست؟ پلاستر سیمانی لایه‌ای از ملات سیمان است که به صورت یکدست بر روی دیوار کشیده شده و مانع نفوذ رطوبت به دیوار اصلی یا دیوار پشت نما می‌شود. این ماده اجازه نمی‌دهد شرایط محیطی بر بدنه اصلی ساختمان تاثیر بگذارد.
در این روش، بندکشی صحیح بین قطعات آجر دارای اهمیت است چرا که در صورت اجرای نادرست بندکشی، رطوبت به داخل نما نفوذ کرده، در فصل سرما یخ می‌زند و باعث ایجاد ترک و افتادن آجرها در نما می‌گردد.
همانطور که گفتیم در این روش به سادگی چسب را به زیر آجر می‌زنند اما باید به دو نکته مهم توجه داشت:
- هیچ قسمتی از سطح زیرین آجر نباید بدون چسب بماند.
- بندکشی باید به صورت اصولی و با دقت انجام شود چرا که در غیر این صورت آب از درزها به داخل نما نفوذ می‌کند و در فصول سرد سال باعث یخ‌زدگی می‌گردد.
مزایای نمای آجری
تا اینجای مقاله چگونگی اجرای نمای آجری را توضیح دادیم. در این قسمت مزایای این نوع نما را عنوان می‌کنیم.
- نصب آسان و سریع
- کم هزینه و مقرون به صرفه بودن
- عایق و ضد صدا بودن
- نگهداری آسان
- مقاومت بالا
- تنوع بالای رنگ، ابعاد و طرح
- سازگار با محیط زیست
نکات اجرایی نمای آجری
- تناسب رنگ در نمای ساختمان بین اجزای مختلف مانند سنگ، آجر و چوب باید مورد توجه قرار گیرد. آجر نما معمولا در رنگ‌های طیف زرد و قرمز مثل گلبهی، پرتقالی، قهوه‌ای تیره و غیره تولید می‌شود.
- آجرها باید عاری از هرگونه ترک، حفره، لب پریدگی، پوسته شدگی، آلوئک و ناهمواری سطحی باشند.
- آجر باید دارای رنگ طبیعی، یکنواخت و پایدار باشد.
- برای چسبندگی بهتر و عدم جذب آب ملات، لازم است قبل از نصب آجرها نسبت به آبپاشی و مرطوب کردن سطح زیر کار اقدام کنیم.
- بروز شوره یکی از عیوب رایج در نماهای آجری است. بنابراین باید از انواع مرغوب آجر استفاده کنیم. در صورتی که در میزان مرغوبیت مصالح تردید داشتید ترجیحا قبل از مصرف به مدت 7 روز داخل آب مقطر نگهداری کرده و سپس با نمونه اولیه مقایسه کنید.
- حمل و نگهداری از این متریال باید به نحو مناسب انجام شده تا از بروز آسیب و رطوبت در آن‌ها جلوگیری گردد.
- در زمان یخبندان و دمای زیر صفر نباید عملیات نماکاری انجام شود. دمای مناسب برای نصب آجرها ۵ تا ۳۵ درجه سانتی گراد است.
- وجود انواع نمک‌ها شامل کلریدها، سولفات‌ها، نیترات‌ها و کربنات‌ها در آجر، آب ملات و سنگدانه سبب شوره زدن روی سطح می‌شود. استفاده از محلول اسیدسیتریک رقیق و سپس شستشوی نما با اب گرم یکی از راهکارهای نسبتا موثر در پاک کردن شوره است.
- برای کنترل صحت فرآیند پخت باید صدای حاصل از برخورد دو آجر مانند زنگ باشد.
- قاب‌های دور پنجره که با آجرهای L شکل اجرا می‌شوند در طبقات متوالی باید کاملا به لحاظ افقی و عمودی همباد و ریسمانی باشند.
- بندکشی باید همگن، یکنواخت و پرمایه باشد. همچنین حداقل عیار سیمان در ملات بندکشی 400 کیلوگرم در مترمکعب و قطر سنگدانه ملات بندکشی حداکثر ۱ میلی‌متر است.
- نمای آجری باید شاقول باشد و بندها باید به صورت ریسمانی و بدون پستی و بلندی اجرا شوند.
- در بند کشی بندهای قائم، دو ردیف متوالی نباید زیر هم قرار بگیرند.
- نصب سنگ درپوش در بالاترین قسمت نما جهت جلوگیری از ریختن آب باران روی کار و تمیز ماندن سطح ضروری است.البته باید توجه کنیم که شیب عرضی سنگ درپوش باید به طرف پشت بام قرار بگیرد نه به طرف نما، تا آب باران به سمت بام سرازیر شود.
- نمای ساختمان باید کاملا به دیوار پشتی مهار شود تا در صورت وقوع زلزله و بادهای شدید دچار ریزش نشوند.
- قبل از بندکشی محل بندها باید با برس سیمی تمیز شده و سطح کار کاملا آبپاشی شود.
- در صورت ریختن ملات روی آجرها نباید از دستمال مرطوب یا گونی برای پاک کردن آن استفاده کنیم. بلکه راه درست این است که پس از چند ساعت نسبت به تراشیدن ملات خشک شده با کاردک اقدام کنیم.
مصالح مورد نیاز برای اجرای نمای آجری
در این بخش به متریال و مصالح مورد نیاز برای اجرای این نوع نما به هر یک از روش‌های گفته شده اشاره می‌کنیم. این مصالح عبارتند از:
- قطعات آجر
- ملات ماسه سیمان (دوغاب)
- ملات نرمه از ترکیب سیمان سفید، پودر سنگ و آب
- داربست
- توری برای جلوگیری از سقوط ابزار و مصالح
- کمربند ایمنی برای جلوگیری از سقوط از ارتفاع
- چسب مخصوص در صورت اجرا به کمک چسب
- ریل برای نصب خشک
- قطعات فلزی
هزینه اجرای نمای آجری
همانطور که گفتیم این متریال در انواع مختلفی تولید می‌شوند. مهم‌ترین شاخص برای برآورد قیمت اجرای این نما نوع آجر است.
از دیگر عوامل اثرگذار بر قیمت اجرای این نما موارد زیر را می‌توان نام برد:
- روش اجرا
- دستمزد مجری
- مصالح و ابزار آلات مورد نیاز برای نصب
مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران
سلام
مهندس مگه نباید اون دیوار نما از ستون یا از وال پست جدا بشه !!!حرکت دیوار نما و دیوار داخلی و ستون و …. همه معادلاتش اینطوری عوض میشه که !!!
این فیلم اجرایی واقعا ایرادی ندارد ؟؟؟
ممنون میشم توضیح دهید جهت آموزش.
موفق باشید
سلام وقت بخیر
توضیحات این مورد خیلی مفصل است و در قالب دیدگاه نمی گنجد. برای مشاهده جزئیات و نسخه کامل فیلم، آموزش دیوارچینی و نازک کاری را مشاهده بفرمایید.