انواع جوش شیاری و کاربرد های آن را اصولی یاد بگیرید!

آیا تا به حال در مورد جوش شیاری شنیده‌اید؟! آیا می‌دانید چه کاربردهایی دارند؟! اتصالات متنوعی در جوشکاری استفاده می‌شود که از متداول‌ترین و پرکاربردترین آن‌ها می‌توان به جوش شیاری اشاره کرد. این اتصال انواع مختلفی دارد که در این مقاله به طور کامل بررسی خواهیم کرد. همچنین نکات مهم طراحی، کاربرد آن را نیز توضیح خواهیم داد. پس با آکادمی عمران همراه باشید!

جوش شیاری چیست؟

قبل از این که به ریزه‌کاری‌ها و جزئیات این بخش بپردازیم، توصیه می‌کنیم فیلم زیر را مشاهده کنید تا در زمانی کوتاه بیشتر از قبل با جوش شیاری آشنا شده و با دیدی بهتری بتوانید ادامه مقاله را مطالعه کنید.

جوش شیاری با نفوذ کامل اغلب برای انتقال کامل نیروی اعضایی در ساخت اسکلت فلزی که توسط این نوع اتصال متصل می‌شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اتصال بال تیرآهن به بال ستون برای انتقال کل نیروی فشاری یا کششی بال به ستون توسط جوش‌های شیاری‌ با نفوذ کامل یک نمونه از کاربرد این نوع اتصال است.

در صورتی که نیازی به انتقال کل نیرو از یک عضو به عضو دیگر نباشد، استفاده از جوش شیاری با نفوذ ناقص نیز امکان‌پذیر است.

در اجرای این عملیات جفت و جور کردن اعضای مورد نظر، آماده سازی و پخ زدن لبه‌های اتصال باید با دقت بسیار بالا انجام شود و به عبارتی می‌توان گفت که از آن برای یکسره کردن تمام قدرت ورق‌ها و برقراری درز جوش‌ها استفاده می‌شود.

برای انجام آن باید لبه‌های کار به منظور نفوذ کامل اتصال آماده شوند که در آن اغلب از درز ساده یا درز جناغی استفاده می‌شود.

انواع جوش شیاری

انواع درزهای جوش شیاری که هر یک برای اندازه خاصی از ضخامت ورق مناسب هستند، شامل موارد زیر است:

• جناغی یک طرفه
• نیم جناغی
• جناغی دو طرفه
• نیم جناغی دو طرفه
• ساده
• لاله‌ای
• لاله‌ای دو طرفه
• نیم لاله‌ای دو طرفه
• نیم لاله‌ای

هر یک از انواع درزها برای ضخامت معینی از ورق‌های مورد اتصال مناسب بوده که در جدول زیر انواع درزها با توجه به ضخامت ورق‌های مورد اتصال همراه با علائم ترسیمی آن آمده است:

این اتصال را می‌توان در ساخت اتصال سپری نیز استفاده کرد، نمونه‌های آن در تصویر زیر آمده است:

انواع جوش شیاری با نفوذ ناقص

1. نفوذ ناقص در جوش شیاری یک طرفه

اتصال جوشی ذوبی باید در پشت قطعه اتصال یا هم سطح در قطعه باشد (در صورت استفاده از پشت بند) یا از پشت کار بیرون بزند (نهایتاً به اندازه ۳ میلی‌متر) در غیر این صورت نفوذ ناقص است.

طوفان تخفیفی آکادمی عمران تو راهه

مشاهده جزئیات

2. نفوذ ناقص در جوش شیاری دو طرفه

در این حالت از جوشکاری پاشنه کار و ریشه اتصال، در مرکز ضخامت قطعه واقع است که باید توسط اتصال جوشی ذوبی کاملاً ذوب و پر شود و اگر این شرایط ایجاد نشود به عنوان عیب در نظر گرفته می‌شود.

در حالت کلی جوش شیاری‌ با نفوذ نسبی در ساختمان‌ها مجاز بوده و کاربرد زیادی در ساخت اسلکت خصوصاً ساخت مقاطع قوطی شکل یا I از ورق دارد.

اندازه جوش شیاری

اگر در جوش شیاری یک طرفه نفوذ کامل اتفاق افتاده باشد، اندازه جوش با اندازه ضخامت قطعه نازک‌تر اتصال، بدون برجستگی تقویتی برابر است.

در صورتی که جوش شیاری‌ با نفوذ نسبی در اتصال باشد، مجموع دو مقدار نفوذ در طرفین اتصال اندازه جوش محسوب می‌شوند یعنی E1+E2 اندازه جوش خواهد بود. این موضوع در خصوص استانداردهای آمریکایی و اروپایی یکسان است.

منظور از E1: نفوذ روی سطح کار

منظور از E2: نفوذ در پشت درز

نکات مهم در طراحی جوش شیاری

در طراحی این اتصال پرکاربرد نکات مهمی وجود دارد که در ادامه به طور کامل توضیح داده‌ایم:

• سطح مقطع مؤثر

سطح مقطع مؤثر در جوش شیاری‌ عبارت است از:

• حاصل ضرب طول مؤثر در ضخامت مؤثر جوش
• طول مؤثر جوش برابر با طول جوش‌شده و ضخامت مؤثر جوش شیاری با نفوذ کامل برابر با ضخامت قطعه نازک‌تر در اتصال لب به لب و ضخامت قطعه جوش‌شده در اتصال کنج و سپری در نظر گرفته می‌شود.
• ضخامت مؤثر در جوش شیاری‌ با نفوذ نسبی برابر با عمق شیار جوش منهای ۳ میلی‌متر در نظر گرفته می‌شود. استفاده از این اتصال با نفوذ نسبی در وضعیتی که بارگذاری متناوب (اثر خستگی) وجود داشته باشد مجاز نیست.
• ضخامت مؤثر جوش شیاری‌ که بین دو لبه گرد (مانند شیار بین دو میلگرد) یا بین یک لبه گرد و لبه تخت (مانند میلگرد در مجاورت ورق) داده می‌شود، مانند شکل زیر است:

• محدودیت‌ها

ضخامت مؤثر در این انصال با نفوذ نسبی نباید از مقادیر درج شده در جدول زیر کمتر باشند یا به عبارتی حداقل ضخامت جوش شیاری طبق جدول زیر است (اگر با تلفن همراه خود مقاله را مطالعه می‌کنید، برای مشاهده بهتر جدول، گوشی را بچرخانید).

حداقل ضخامت مؤثر با توجه به ضخامت قطعه نازک‌تر تعیین می‌شود و ضخامت این اتصال نباید از ضخامت نازک‌ترین قطعه متصل شونده بیشتر شود.

• تنش مجاز روی سطح مؤثر جوش

میزان تنش مجاز برای این اتصال با نفوذ کامل و ناقص در جدول زیر نوشته شده است (اگر با تلفن همراه خود مقاله را مطالعه می‌کنید، برای مشاهده بهتر جدول گوشی را بچرخانید).

کاربرد جوش شیاری

هرچند اجرای این اتصال برای اتصالات لب به لب، گونیا و سپری امکان‌پذیر است اما استفاده عمده آن در اتصالات لب به لب است. در اتصالات لب به لب اجرای این اتصال با و بدون استفاده از پشت‌بند انجام می‌شود.

در شکل زیر هندسه درز قبل از جوشکاری با و بدون ورق پشت‌بند طبق علائم و قراردادهای نشریه ۲۲۸ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور نشان داده شده است.

نحوه آماده کردن لبه‌ها، اندازه و شکل پخ‌ها به ضخامت ورق‌های اتصالی مدنظر وابسته است. به شکل زیر توجه کنید:

در صورتی که مایل به یادگیری تمام نکات اجرای ساختمان هستید توصیه می‌کنیم حتما به پکیج صفر تا صد اجرای ساختمان سر بزنید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری