قرارداد نظارت همراه با نحوه تمدید آن + دانلود نمونه PDF

قرارداد نظارت یکی از اصلی‌ترین سندهایی است که یک مهندس ناظر باید پیش از صدور پروانه ساختمانی امضا کند. در حقیقت قرارداد نظارت، پیوندی است حقوقی بین مالک پروژه و مهندس ناظر که طی آن، مهندس ناظر متعهد می‌شود بر اجرای صحیح و کامل پروژه نظارت کند. این قرارداد، نقشی کلیدی در تضمین کیفیت، ایمنی و پایایی ساختمان‌ها ایفا می‌کند. ما در این مقاله به بررسی انواع قراردادهای نظارت از جمله قرارداد نظارت نظام مهندسی ساختمان پرداخته و علاوه‌ بر تفسیر مقررات حاکم بر این قراردادها، دانلود قرارداد نظارت، نحوه تمدید آن را نیز شرح خواهیم داد، لذا تا انتها همراه آکادمی عمران باشید.

قرارداد نظارت چیست؟

قرارداد نظارت، توافقی بین کارفرما (مالک پروژه) و مهندس ناظر است که در آن، مهندس ناظر متعهد می‌شود بر اجرای صحیح و کامل پروژه نظارت داشته باشد. این نظارت شامل بررسی طرح‌ها، مشخصات فنی، نحوه اجرای کار، کنترل کیفیت مصالح و اجرا و تطبیق پروژه با قوانین و مقررات ساختمانی است.

توصیه می‌کنم قبل از مطالعه ادامه مقاله فیلم زیر در خصوص امضای قرارداد نظارت را مشاهده کنید. این فیلم بخش کوتاهی از پکیج آموزش نظارت ساختمان است که در آن به جزئیات نظارت ساختمان و همچنین گزارش‌نویسی پرداخته‌ایم.

انواع قرارداد نظارت

مهندسان ناظر با توجه به نوع پروژه (ساختمانی، راه‌‌سازی، تونل‌سازی و غیره) و همچنین طرفین قرارداد (دولتی یا خصوصی) ملزم به عقد قرارداد نظارت بر پروژه هستند.

به‌طور کلی، 3 نوع قرارداد نظارت وجود دارد که عبارت‌اند از:

• قرارداد نظارت عالیه
• قرارداد نظارت ساختمانی
• قرارداد مابین ناظر و مهندسین مشاور پروژه شامل قرارداد نظارت عالی و نظارت کارگاهی یا فنی

بیش از 30 ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفتر‌فنی و ساختمان‌سازی

مشاهده مینی دوره

معمولا مالکینی که ملک خود را در قالب قرارداد مشارکت در ساخت با یک سازنده می‌سازند از کیفیت ساخت و نحوه اجرای آن نگران هستند. از طرفی می‌دانند ناظرین نظام مهندسی به دلیل حق الزحمه کم وقت کافی برای بررسی ضوابط و تطابق مصالح صرفی با لیست متریال قرارداد ندارند. لذا مالکین از یک فرد آگاه و خبره جهت نظارت بر عملکرد سازنده استفاده می‌کنند که به این فرد ناظر عالیه می‌گویند.

قرارداد یا توافق‌نامه نظارت عالیه مابین مهندس ناظر و کارفرمای خصوصی جهت پایش نقشه‌ها، کنترل کیفیت و راهنمایی بهتر در اجرای پروژه منعقد می‌شود. توجه داشته باشید که انتساب ناظر جهت نظارت عالیه الزامی نیست و تنها به درخواست کارفرما استخدام می‌شود. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص توصیه می‌کنیم مقاله نظارت عالیه را مطالعه کنید.

قرارداد نظارت ساختمان نیز بین کارفرما و ناظری که نظام مهندسی ساختمان تعیین کرده است، معنقد می‌شود.

در قراردادهای زیر مجموعه نظام فنی و اجرایی کشور کارفرما از یک شرکت مهندسین مشاور به‌عنوان دستگاه نظارت کمک می‌گیرد تا عملکرد پیمانکار را بررسی و موارد قراردادی از جمله صورت وضعیت‌ها، لایحه تاخیرات و ادعاهای پیمانکار را رسیدگی کند. این دستگاه نظارت معمولا دو بخش دارد، بخش اول کارگاهی یا فنی است که در محل اجرای پروژه مقیم هستند و به عنوان ناظر مقیم شناخته می‌شوند. بخش دوم، ناظران با تجربه‌تر هستند که نیازی به حضور بر سر پروژه نداشته و وظایفی چون رسیدگی به لایحه تاخیرات، گزارش‌ها و ادعاهای دیگر پیمانکار را دارند.

بر همین اساس قرارداد نظارت کارگاهی یا فنی و قرارداد نظارت عالی بین مهندسین ناظر و شرکت‌های نظارتی یا مهندسین مشاور بسته می‌شود.

مراحل عقد قرارداد نظارت

مراحل انعقاد قراردادهای نظارت به شرح زیر است:

1. انتخاب مهندس ناظر: مسئولیت انتخاب مهندس ناظر در قراردادهای نظارت بر ساختمان بر عهده سازمان نظام مهندسی خواهد بود. اما در سایر قراردادها از جمله قرارداد نظارت عالیه و همچنین نظارت کارگاهی، کارفرما مسئولیت انتخاب مهندس ناظر را بر عهده دارد.
2. تهیه پیش‌نویس قرارداد: در این مرحله پس از مشخص شدن مهندس ناظر، پیش‌نویس قرارداد توسط کارفرما، مهندس ناظر یا یک مشاور حقوقی تنظیم می‌شود. در این پیش‌نویس، شرایط کلی قرارداد از جمله موضوع قرارداد، وظایف و مسئولیت‌های مهندس ناظر، مدت زمان قرارداد و حق‌الزحمه ذکر خواهد شد.
3. توافق بر سر مفاد قرارداد: توصیه می‌شود که طرفین قبل از امضا قرارداد نظارت مفاد قرارداد را به‌طور کامل بررسی کرده و جهت جلوگیری از هرگونه مشکلات در آینده بر سر تمامی جزئیات قرارداد، مذاکره کنند.
4. امضا قرارداد نظارت: پس از اینکه طرفین بر روی تمامی مفاد قرارداد به توافق رسیدند، قرارداد باید از سوی هر دو طرف امضا شود. امضای قرارداد به معنای این است که هر یک از طرفین نسبت به تعهدات خود متعهد شده‌اند و باید به شرایط ذکر شده در قرارداد پایبند باشند.

مفاد قرارداد نظارت

مفاد این قرارداد با توجه به نوع پروژه و قرارداد متفاوت است، با این حال، اکثر قراردادهای مهندسین ناظر شامل مفاد زیر هستند:

• تعریف پروژه: مشخصات کامل پروژه، شامل نوع ساختمان، مساحت، محل ساخت و …
• تعهدات مهندس ناظر: وظایف مهندس ناظر در طول اجرای پروژه
• تعهدات کارفرما: تعهدات کارفرما در قبال مهندس ناظر
• مدت زمان قرارداد: مدت اعتبار قرارداد و شرایط تمدید آن
• حق‌الزحمه مهندس: نحوه محاسبه و پرداخت حق‌الزحمه مهندس ناظر
• مسئولیت‌ها: مسئولیت هر یک از طرفین در صورت بروز اختلاف یا خسارت
• حل اختلافات: روش حل اختلافات احتمالی بین طرفین

حال که با انواع قراردادهای نظارت آشنا شدید، در ادامه شرایط و مفاد قرارداد نظارت بر ساختمان را بررسی خواهیم کرد.

قرارداد نظارت بر اجرای ساختمان

قرارداد نظارت ساختمان، توافق‌نامه‌ای است که میان کارفرما (مالک یا سازنده) و مهندس ناظر منعقد می‌شود. هدف اصلی این قرارداد تعیین شرایط و وظایف مهندس ناظر در راستای کنترل و نظارت بر اجرای پروژه ساختمانی مطابق با استانداردها و طرح‌های معین است. بر اساس همین قرارداد مهندس ناظر متعهد می‌شود که بر اجرای صحیح و کامل پروژه نظارت کند.

توجه داشته باشید که ناظر قرارداد جهت نظارت ساختمان از سوی نظام مهندسی معرفی شده و حضور آن الزامی است. همچنین، بهتر است بدانید که قرارداد نظارت از نوع قراردادهای لازم است. بدین معنا که دو طرف قرارداد امکان فسخ یا خاتمه یک طرفه قرارداد را ندارند مگر در شرایط معین که طبق قانون یا مفاد قرارداد تعیین شده است.

انواع قرارداد نظارت ساختمان

به‌طور کلی، قرارداد نظارت بر اجرای ساختمان با توجه به تعداد مهندسین به دو دسته تقسیم بندی می‌شود:

1. قرارداد نظارت تک ناظره (یا توافق‌نامه نظارت بر اجرای ساختمان توسط شخص حقیقی)
2. قرارداد نظارت چهار ناظره (یا جمعی)

قرارداد نظارت بر اجرای ساختمان توسط شخص حقیقی

قرارداد نظارت تک ناظره به توافقی اطلاق می‌شود که در آن یک مهندس ناظر (فرد حقیقی) به عنوان تنها مسئول نظارت بر اجرای پروژه ساختمانی تعیین می‌شود. در این نوع قرارداد، تمامی وظایف و مسئولیت‌های نظارت بر اجرای پروژه به یک شخص اختصاص داده می‌شود و این مهندس ناظر موظف است تا بر تمامی جوانب پروژه، از جمله کیفیت کار، تطابق با طرح‌ها و مشخصات فنی و انطباق با قوانین و مقررات ساختمانی نظارت کند. هدف این قرارداد، متمرکز کردن نظارت در دست یک ناظر واحد برای تسهیل و بهبود فرآیند نظارت بر پروژه است.

قرارداد نظارت چهار ناظره

قرارداد نظارت چهار ناظره به توافقی اشاره دارد که در آن مسئولیت نظارت بر اجرای پروژه ساختمانی به‌صورت جمعی و بر اساس تخصص‌های مختلف به چهار نفر (حقیقی یا حقوقی) واگذار می‌شود. در این نوع قرارداد، هر یک از ناظران نقش خاص و مشخصی دارند و وظایف خود را بر اساس تخصص‌های مربوطه انجام می‌دهند. البته در برخی شهرها ناظر نقشه‌برداری نیز به‌عنوان ناظر پنجم به چهار ناظر سازه، معماری، مکانیک و برق اضافه شده و قرارداد نظارت پنج ناظره می‌شود.

یکی از این ناظران (مهندس عمران یا مهندس معمار) علاوه بر وظایف فردی خود، مسئولیت هماهنگی با سایر ناظران و انجام مکاتبات با مراجع صدور پروانه را بر عهده می‌گیرد که به آن ناظر هماهنگ کننده می‌گویند. در حال حاضر، اغلب قراردادهای نظارت بر اجرای ساختمان چهار ناظره هستند، چرا که با وجود چند ناظر، احتمال بروز خطا کاهش می‌یابد و نظارت جامع‌تری بر تمامی جوانب پروژه انجام می‌شود.

نمونه قرارداد نظارت ساختمان

برای آشنایی بیشتر با ساختار و مفاد یک قرارداد حرفه‌ای نظارت، می‌توانید نمونه قرارداد نظارت را دانلود کنید. نمونه قرارداد نظارت بر پروژه می‌تواند به عنوان الگویی برای تنظیم قراردادهای شخصی شما مورد استفاده قرار گیرد. جهت دریافت نمونه قرارداد برای نظارت چهار ناظره و تک ناظره بر روی دکمه زیر کلیک کنید.

دانلود قرارداد نظارت تک ناظره

دانلود قرارداد نظارت چهار ناظره

مدت زمان قرارداد نظارت ساختمان

مدت قرارداد نظارت نظام مهندسی از جمله مواردی است که در تمام توافق‌نامه‌های نظارت به آن اشاره شده است. به‌طور کلی، مدت این قرارداد بر اجرای ساختمان 12 ماه شمسی از زمان صدور پروانه ساختمانی یا مدت معینی از شروع عقد قرارداد در نظر گرفته می‌شود. با این وجود شروع قراردادهای نظارتی با توجه به نوع قرارداد (تک ناظره یا چهار ناظره) کمی متفاوت است.

مطابق با قرارداد مهندس ناظر در پروژه‌های تک ناظره مدت زمان آن 12 ماه که از تاریخ صدور پروانه ساختمانی گذشته یا 2 ماه پس از تاریخ عقد قرارداد آغاز می‌شود.

این در حالی است که در توافق‌نامه نظارت ساختمان چهار ناظره این مدت 12 ماه از زمان صدور پروانه ساختمانی یا پس از سپری شدن 15 درصد از زمان عقد قرارداد (معادل 54 روز) آغاز خواهد شد.

توجه داشته باشید که مسئولیت مهندس ناظر با ایجاد یکی از شرایط فوق از جمله صدور پروانه ساختمانی یا سپری شدن مدت معین از زمان عقد قرارداد، شروع خواهد شد. چنانچه مدت زمان معین از عقد قرارداد گذشته باشد، مهندس ناظر موظف است تا زمان صدور پروانه ساختمانی منتظر بماند، اما ملک مورد نظر را زیر نظر داشته باشد.

برای مثال چنانچه مالک یا سازنده قبل از صدور پروانه ساختمانی، شروع به کار داده و عملیات تخریب و گودبرداری را آغاز کنند، مهندس ناظر موظف است این مورد تخلف را به مراجع ذی‌ربط اطلاع دهد.

اتمام قرارداد نظارت

به‌طور کلی، پس از اتمام مدت قرارداد مابین مالک و مهندس ناظر دو رویکرد اتخاذ می‌شود:

1. خاتمه قرارداد (یا عدم تمدید)
2. تمدید مدت قرارداد نظارت

یکی از مهمترین نکاتی که در خصوص اتمام مدت قرارداد نظارت ساختمانی وجود دارد، شرایط آن است. چنانچه سازنده یا ناظر پس از پایان مدت قرارداد تمایلی به ادامه همکاری نداشته باشند، موظف است ناظر جدیدی برای پروژه از سازمان نظام مهندسی درخواست کند.

اگر چه طبق قرارداد مدت نظارت مهندس ناظر به پایان رسیده است، اما مهندس موظف است تا مشخص شدن مهندس ناظر جدید مسئولیت نظارت را بر عهده بگیرد. چنانچه تعویض ناظر انجام شده و اسم شما به‌عنوان مهندس ناظر از پروانه حذف شود، دیگر مسئولیتی در قبال این پروژه نخواهید داشت. توجه داشته باشید این شرایط حتی به هنگام فسخ یا خاتمه پیمان نیز صدق می‌کند.

نحوه تمدید قرارداد نظارت ساختمان

مطابق با قرارداد نظارت بر اجرای ساختمان، تمدید مدت قرارداد بلامانع است و طرفین می‌توانند با امضای مجدد فرم تمدید قرارداد نظارت ساختمان به وظایف خود پایبند باشند. مراحل تمدید این قرارداد به شرح زیر است:

مرحله ۱: درخواست تمدید توسط مهندس ناظر

در صورت توافق طرفین بر تمدید قرارداد نظارت، مهندس ناظر یک ماه قبل از پایان قرارداد، وارد سامانه مدیریت خدمات مهندسی شهر خود شده و درخواست تمدید را ثبت می‌کند.

سپس، در این مرحله، تاریخ شروع قرارداد و مدت زمان مورد نظر برای تمدید را وارد می‌کند. سامانه به صورت خودکار اطلاعات پرونده را در شهرداری بررسی کرده و در صورت وجود هرگونه مغایرت (مانند وجود درخواست تمدید قبلی، عدم صدور پروانه و غیره) به مهندس ناظر اطلاع می‌دهد.

چنانچه در تهران مشغول به کار هستید، جهت دریافت فرم تمدید قرارداد وارد سامانه sso.tceo.ir شده و نسبت به قرارداد نظارت نظام مهندسی تهران خود اقدام کنید.

مرحله ۲: بررسی درخواست توسط سازمان نظام مهندسی

در این مرحله، درخواست تمدید به واحد مربوطه در سازمان نظام مهندسی ارجاع می‌شود. کارشناسان واحد تمدید، درخواست را به دقت بررسی می‌کنند تا مطمئن شوند که تمام شرایط برای تمدید قرارداد فراهم است. در صورت تایید درخواست، صورت وضعیت نهایی هزینه تمدید برای مالک صادر می‌شود.

مرحله ۳: پرداخت هزینه توسط مالک

در این مرحله، برای مالک شناسه قبض پرداخت صادر می‌شود که موظف است ظرف ۲۲ روز مبلغ مشخص شده را پرداخت کند.

توجه داشته باشید که در صورت عدم پرداخت به موقع، عملیات ساختمانی در پروژه‌های فعال متوقف خواهد شد.

مرحله ۴: تایید نهایی و پرداخت به مهندس ناظر

پس از پرداخت هزینه توسط مالک، تاییدیه تمدید قرارداد به صورت خودکار صادر شده و مجوز پرداخت ۲۵ درصد مبلغ تمدید نظارت به مهندس ناظر (یا مهندسان ناظر در پروانه های ۴ناظره) به قسمت مالی سازمان ارسال می شود.

الباقی مبلغ در ابتدای بازه‌های زمانی سه ماهه، به ناظر پرداخت خواهد شد به طوری که پس از گذشت ۱۲ ماه و اتمام مهلت تمدید، کل مبلغ به ناظر پرداخت شده باشد.

جهت راهنمایی بیشتر می‌توانید فایل راهنمای تمدید قرارداد مهندس ناظر را از لینک زیر دریافت کنید.

دانلود راهنمای تمدید قرارداد نظارت

تعرفه تمدید قرارداد نظارت ساختمان

مطابق با ضوابط و مفاد قانون، حق الزحمه تعرفه تمدید قرارداد نظارت و برابر با مابه التفاوت تعرفه حق‌الزحمه سال جاری با تعرفه حق‌الزحمه سال قبل (صدور پروانه ساختمان) است.

عدم تمدید قرارداد نظارت ساختمان

توجه داشته باشید که در برخی از پروژه‌ها به دلایل مختلف درخواست تمدید قرارداد نظارت وجود ندارد. مواردی که سبب عدم تمدید قرارداد خواهد شد، عبارت‌اند از:

• در صورتی‌که پرونده مورد نظر دارای درخواست جاری و در گردش در سیستم شهرداری باشد.
• اگر پروانه‌ای برای پرونده مورد نظر صادر نشده باشد.
• چنانچه پروانه ساختمانی صادره، باطل شده باشد.
• در صورتی‌که هنوز حداقل ۱۱ ماه تمام از پروانه صادره قبلی نگذشته باشد.
• چنانچه، مهندس درخواست کننده در حال حاضر، ناظر پرونده ذکر شده نباشد.
• اگر یک درخواست تمدید قرارداد نظارت بلاتکلیف برای پرونده ذکر شده موجود باشد.
• در صورتی‌که مدت قرارداد تمدید قبلی آن پرونده هنوز به پایان نرسیده باشد. (بیشتر از یک ماه تا اتمام قرارداد قبلی تمدید نظارت مانده باشد)

جمع بندی

قرارداد نظارت با تعریف وظایف و مسئولیت‌های مهندس ناظر و کارفرما، چارچوبی مشخص برای اجرای پروژه فراهم می‌کند. این قرارداد، نه تنها برای تضمین کیفیت و ایمنی ساختمان‌ها ضروری است، بلکه نقش مهمی در جلوگیری از بروز اختلافات و دعاوی حقوقی بین طرفین قرارداد ایفا می‌کند. ما در این مقاله، به بررسی انواع قراردادهای مهندس ناظر، از جمله قرارداد نظارت عالیه، کارگاهی و نظارت ساختمانی (تک‌ناظره و چهار ناظره) و همچنین شرایط تمدید یا عدم تمدید آن‌ها پرداختیم.

در انتهای این مقاله امیدواریم اطلاعات خوبی درباره قراردادهای نظارت کسب کرده باشید. در صورتی که در این مورد سوالی دارید می‌توانید آن را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری