هرآنچه که باید از طریقه نصب صفحه ستون بدانید!

یکی از حساس‌ترین بخش‌های تشکیل‌دهنده سازه فولادی، محل اتصال ستون فلزی به فونداسیون است. به دلیل چنین حساسیتی و همچنین با توجه به اهمیت زیاد ستون در سازه های فولادی ، لازم است دقت بسیاری در طرح و نصب صفحه ستون بر روی پی به عمل آید. اما چقدر در مورد نکات حرفه‌ای آن می‌دانید؟! در این مقاله به شرح جزئیات نحوه نصب صفحه ستون بر روی پی ، بولت و صفحه ستون ، شابلون و همچنین هواگیری آن می‌پردازیم. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا با دست پر از آکادمی عمران خارج شوید.

تعریف صفحه ستون

پیش از شرح طریقه نصب صفحه ستون بهتر است درکی از نحوه عملکرد صفحه ستون داشته باشید.

کلیه بارهای وارده به سازه (بار مرده و زنده) پس از جمع شدن در کف‌ها و تیرها، به ستون ها انتقال پیدا می‌کنند. ستون ها این بار را به وسیله صفحه ستون یا همان بیس پلیت به فونداسیون بتنی منتقل کرده که در نهایت این بار از طریق پی به زمین می‌رسد.

نحوه نصب صفحه پای ستون بر روی پی

جایگذاری بیس پلیت به دو روش زیر انجام می‌شود.

در روش اول، نصب صفحه ستون ها به این شکل صورت می‌گیرد که در کارخانه بیس پلیت بر روی ستون توسط جوش نفوذی نصب می‌شود.

سپس مجموعه ستون و ورق زیر آن از طریق میل مهارهایی که قبلا در پی کار گذاشته شده ( میلگردهای انتظار ) و از سطح پی بیرون آمده است، به پی متصل می‌شوند.

این نحوه اجرا برای ساختمان‌هایی که تعداد زیادی ستون سبک دارند یا تیرهای برق خیابان‌ها مناسب و متداول است.

در مقاله “نصب بیس پلیت و نحوه اتصال ستون فلزی به فونداسیون“ با جزئیات بیشتری در مورد نحوه اتصال ستون فلزی به فونداسیون صحبت کردیم. در این مقاله به نحوه جایگذاری بیس پلیت می‌پردازیم.

بولت و صفحه ستون

در روش دوم، نصب صفحه ستون ها اولین قدم در اجرای اسکلت فلزی است که باید دقت کافی در انجام آن به کار رود.

در این روش بیس پلیت به صورت جداگانه در کارگاه روی فونداسیون نصب شده و ستون بعد از اتمام بتن ریزی فونداسیون به کمک بولت های از قبل کار گذاشته شده در بیس پلیت روی آن سوار می‌شود. 

در ادامه طریقه نصب صفحه ستون به این روش را شرح می‌دهیم.

جهت تقویت بیس پلیت‌ها روش‌های مختلفی وجود دارد که در مقاله “انواع صفحه‌ستون، نکات حرفه‌ای ۵ نوع بیس پلیت در یک مقاله“ به طور کامل در مورد آن صحبت می‌کنیم.

نصب شابلون صفحه ستون

معمولا به دلیل ضخامت زیاد و ابعاد بزرگ صفحات و بالطبع سختی جابه‌جایی آن‌ها، در هنگام بتن ریزی فونداسیون، از صفحات نازک‌تری به نام شابلون استفاده می‌شود.

ضخامت شابلون صفحه ستون معمولا ۶ یا ۸ میلی‌متر است و سوراخ‌های آن کاملا با صفحات اصلی منطبق است.

پس از بتن ریزی، شابلون صفحه ستون باز شده و در صورت نیاز بتن زیر آن‌ها ترمیم می‌شود. سپس صفحات اصلی روی بولت ها نصب شده و توسط مهره های تحتانی کاملا رگلاژ می‌شوند.

حتی الامکان نباید از شابلون با ضخامت ۶ میلی‌متر مخصوصا در صفحات بزرگ به دلیل فشار زیاد و احتمال اعوجاج ناشی از فشار بولت ها استفاده شود. ضخامت ۸ میلی‌متر در این موارد مناسب‌تر است.

تصویر زیر یک شابلون برای نصب صفحه ستون را نشان می‌دهد.

جهت هواگیری صفحه ستون قبل از نصب شابلون صفحه ستون ، در مرکز آن‌ها با هوابرش سوراخی به قطر حدود ۱۵ سانتی‌متر ایجاد شود تا مانع از جمع شدن هوا و عدم پر شدن کامل زیر صفحات هنگام بتن ریزی شود. 

با این حال حتی با رعایت مواردی که گفتیم، معمولا پس از برداشتن شابلون صفحه ستون ، فضاهای خالی زیر بعضی از آن‌ها قابل مشاهده است.

به همین دلیل جهت صرفه جویی در مصرف گروت و محدودیت در ضخامت لایه‌های گروت ریزی، باید نسبت به پر کردن حفرات بزرگ احتمالی با بتن اقدام کرد.

برای اتصال بیشتر بتن این قسمت با لایه گروت بعدی، سطح بتن باید مضرس (یعنی دندانه دندانه) شود.

نصب و رگلاژ صفحه ستون

پس از باز کردن شابلون صفحه ستون و تسطیح زیر کار باید نسبت به نصب و رگلاژ صفحات اصلی اقدام شود. نکات مهم در نصب صفحه‌ستون‌ها عبارتند از:

بیس پلیت‌ها باید کاملا تراز باشند. رگلاژ صفحات به وسیله پیچ های تراز زیر آن‌ها انجام شده و با کمک تراز دستی در دو جهت عمود بر هم کنترل می‌شود.

آکس بیس پلیت‌ها کاملا در یک ردیف باشند (صفحات ریسمانی باشند).

کدهای ارتفاعی صفحات کاملا یکسان باشند. معمولا کد ارتفاعی صفحات در پروژه‌های کوچک با شیلنگ تراز و در پروژه‌های بزرگ با استفاده از دوربین نیوو کنترل می‌شود.

نصب بولت و صفحه ستون به گونه‌ای باشد که پس از سفت کردن مهره ها، حداقل سه دنده از بولت بیرون بماند.

گروت ریزی زیر صفحه ستون

پس از اطمینان از موارد گفته شده، باید زیر بیس پلیت با استفاده از گروت پر شود.

در این مرحله دقت شود که به دلیل حرارت بالا ناشی از واکنش‌های شیمیایی گروت، حداکثر ضخامت گروت زیر صفحه ستون در هر مرحله به حدود ۷۵ میلی‌متر (۷٫۵ سانتی‌متر) برای گروت سیمانی و ۳۰ میلی‌متر (۳ سانتی‌متر) برای گروت اپوکسی محدود می‌شود.

در صورت نیاز به ضخامت‌های بیشتر، این کار به صورت لایه لایه و پس از گذشت حدود ۶ ساعت از ریختن لایه قبلی قابل انجام است.

گروت ریزی صفحه ستون در ضخامت های زیاد و در یک مرحله به سبب افزایش احتمال وقوع ترک به دلیل افزایش تنش‌های حرارتی و افت مقاومت، مناسب نخواهد بود.

جهت انجام گروت ریزی بیس پلیت باید دور تا دور آن با استفاده از قالب چوبی یا فلزی قالب بندی شود و پای قالب‌ها با استفاده از ملات گچ درزگیری شود.

شیب توزیع تنش در فونداسیون حدود ۳۰ تا ۴۵ درجه است که به صورت محافظه کارانه می‌توان آن را ۴۵ درجه فرض کرد. به همین دلیل با توجه به ضخامت گروت زیر صفحه ستون ، لازم است فاصله افقی قالب بندی تا لبه صفحه‌ستون‌ها تعیین شود.

به عنوان مثال در ضخامت گروت پنج سانتی‌متر، فاصله قالب بندی تا لبه بیس پلیت حدود ۵ سانتی‌متر مناسب است. 

پر کردن زیر صفحات با مصالح دیگری غیر از گروت که شامل دوغاب سیمان، ملات ماسه سیمان، بتن و غیره می‌شود، به دلیل انقباض و کاهش حجم پس از گیرش مجاز نیست.

پس از گروت ریزی زیر صفحه ستون ، حداقل تا سه روز نسبت به عمل آوری و مراقبت از آن اقدام شود.

برای مطالعه بیشتر در مورد عمل آوری به مقاله “هر آنچه که باید در مورد عمل آوری بتن بدانید!“ سر بزنید.

هواگیری صفحه ستون

در مواردی که ستون و بیس پلیت به صورت یکپارچه در کارخانه ساخته می‌شود، لازم است پس از نصب ستون فلزی ، نصب پل‌ها و شاقولکاری نهایی نسبت به پر کردن زیر صفحات اقدام شود.

جهت اطمینان از پر شدن زیر صفحات و خروج هوا باید قبل از گروت ریزی ، دو کابل یا زنجیر از هر دو جهت زیر صفحات عبور داده شود. پس از ریختن گروت ، تکان دادن کابل‌ها موجب خروج حباب‌های هوا از زیر صفحات می‌شوند.