دستور توقف عملیات ساختمانی توسط ناظر و شهرداری + نمونه گزارش
توقف کار یا توقف عملیات ساختمانی یکی از موارد رایج در پروژه‌های ساخت‌وساز است که می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله مسائل فنی، قانونی یا هر گونه تخلفی که منجر به حادثه شود، به‌وجود آید. دستور توقف کار معمولا توسط ناظر به مراجع صدور پروانه ساختمان مانند شهرداری اعلام شده و متوقف کردن عملیات نیز توسط شهرداری انجام می‌شود. ما در این مقاله، به بررسی دلایل مختلف توقف کار، نقش مهندسان ناظر و شهرداری در این فرایند و همچنین مراحل رفع توقف و عواقب آن پرداخته‌ایم. لازم به ذکر است که با درک عمیق این موضوع، می‌توانید مانع از بروز مشکلات و خسارات ناشی از توقف عملیات ساختمانی شوید؛ پس تا انتها همراه آکادمی عمران باشید.
توصیه می‌کنم قبل از مطالعه ادامه مقاله، فیلم زیر در خصوص دستور توقف کار ناظر را مشاهده کنید. این فیلم تنها بخشی از آموزش گزارش نویسی مهندس ناظر است که در گام پنجم آموزش نظارت و اجرای ساختمان آکادمی عمران به آن پرداخته‌ایم.
توقف عملیات ساختمانی
توقف کار یا توقف عملیات ساختمانی به معنای متوقف کردن کلیه فعالیت‌های مرتبط با ساخت‌وساز در یک پروژه است. این توقف ممکن است به دلایل مختلفی مانند مشکلات ایمنی، مغایرت با قوانین و ضوابط شهرسازی ، عدم رعایت استانداردهای فنی یا حتی شکایت همسایگان رخ دهد.
ناظر پروژه یا مسئولین شهرداری بسته به اختیارات و وظایف قانونی خود، می‌توانند دستور توقف کار صادر کنند. این دستور در راستای جلوگیری از خطرات احتمالی یا تخلفات تا زمان رفع مشکلات ادامه خواهد داشت.
دلایل توقف کار ساختمانی
از مهمترین دلایل توقف کار در عملیات ساختمانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گزارشات تخلف مهندسان ناظر: یکی از مهمترین عوامل توقف عملیات ساختمانی، گزارش‌های مهندسان ناظر شامل تخلفات فنی، مغایرت با نقشه‌های مصوب یا رعایت نکردن استانداردها و مقررات ساختمانی است.
- مشاهده تخلف‌های ساختمانی توسط بازدیدهای دوره‌ای شهرداری: در طی این بازدیدها، اگر تخلفاتی مانند سد معبر به دلیل انباشت مصالح در خیابان مشاهده شود، شهرداری می‌تواند دستور توقف کار را صادر کند.
- نامه ارگان‌ها: دریافت نامه یا دستور از ارگان‌های دولتی مرتبط مانند اداره کل راه و شهرسازی که می‌تواند شامل تخلفات قانونی یا الزامات خاص باشد.
- شکایات از پروژه عمرانی: در صورت شکایت همسایگان یا افراد ذی‌نفع، ممکن است شهرداری دستور توقف کار صادر کند.
توقف کار توسط ناظر
مهندسان ناظر ساختمان، بر اساس مبحث دوم مقررات ملی ساختمان و تبصره 7 ماده 100 قانون شهرداری ، موظف به ارائه گزارش تخلفات ساختمانی به مراجع صدور پروانه مانند شهرداری‌ها هستند. اگر چه تمام گزارش‌های تخلفات ساختمانی منجر به توقف عملیات اجرایی نمی‌شود، اما مطابق ماده 7 آیین نامه حفاظتی کارگاه‌های ساختمانی چنانچه تخلف احتمال وقوع حادثه یا خطر را افزایش دهد، سریعا دستور توقف کار باید به مراجع ذی‌ربط اعلام شود.
تفسیر ماده 7 آیین‌نامه حفاظتی کارگاه‌های ساختمانی
به‌طور کلی، ماده 7 بر نقش و مسئولیت مهندسان ناظر در شناسایی خطرات ایمنی و ارائه راهکارهای لازم برای رفع آن‌ها تأکید دارد. در ادامه، این ماده را به تفصیل تفسیر و نکات کلیدی آن را بررسی می‌کنیم.
ماده 7: هر گاه مهندسان ناظر در ارتباط با نحوه اجرای عملیات ساختمانی ایراداتی مشاهده نمایند که احتمال خطر وقوع حادثه را در برداشته باشد، باید فوراً مراتب را همراه با راهنمایی‌ها و دستورالعمل‌های لازم، کتباً به کارفرما یا کارفرمایان مربوطه اطلاع داده و رونوشت آن را به واحد کار و امور اجتماعی محل و مرجع صدور پروانه ساختمان تسلیم نمایند. کارفرما موظف است فوراً کار را در تمام یا قسمتی از کارگاه که مورد ایراد و اعلام خطر واقع شده متوقف و کارگران را از محل خطر دور و اقدامات مقتضی در مورد رفع خطر بعمل آورد.
شناسایی خطرات توسط مهندسان ناظر
مهندسان ناظر باید در صورت مشاهده هرگونه تخلف و نقصان در نحوه اجرای عملیات ساختمانی که احتمال وقوع حادثه را ایجاد می‌کند، اقدامات لازم را انجام دهند. همچنین، این ماده تأکید می‌کند که مهندسان ناظر باید موارد خطر را به‌صورت کتبی به اطلاع کارفرما برسانند. این موضوع به جلوگیری از انکار یا نادیده گرفتن خطرات توسط کارفرما کمک می‌کند.
ارائه راهنمایی‌ها و دستورالعمل‌های لازم
مهندس ناظر باید علاوه بر اعلام تخلف منجر به وقوع حادثه، راهنمایی‌ها و دستورالعمل‌های دقیق و کاربردی برای رفع خطر ارائه دهند. توجه داشته باشید که صدور دستور کار توقف توسط ناظر بدون ارائه راهنمایی و دستورالعمل‌های لازم به منزله قصور وظایف مهندس ناظر تلقی می‌شود.
ارسال رونوشت به مراجع مرتبط
ناظران موظفند که پس از اعلام کتبی خطر همراه با راهنمایی‌ها و دستورالعمل‌های لازم به کارفرما (مالک پروژه یا سازنده)، رونوشتی از آن را به واحد کار و امور اجتماعی محل و مرجع صدور پروانه ساختمان (مانند شهرداری، دهیاری یا بنیاد مسکن شهرستان) ارسال کنند.
وظایف کارفرما پس از اعلام خطر
کارفرما باید فوراً عملیات را در بخش‌هایی از کارگاه که احتمال خطر وجود دارد متوقف کند. این توقف می‌تواند در تمام یا بخشی از کارگاه اعمال شود. همچنین، برای حفاظت از جان کارگران، لازم است کارفرما آن‌ها را از ناحیه خطر دور کرده و اقدامات لازم برای رفع حادثه را به سرعت انجام دهد.
گزارش توقف عملیات ساختمانی
گزارش توقف کار که توسط ناظر به کارفرما یا کارفرمایان و مراجع صدور پروانه ساختمان ارائه می‌شود، عمدتا شامل اطلاعات زیر است:
- مشخصات پروژه که شامل نام پروژه، آدرس، و مشخصات مالک می‌شود.
- ذکر دلایل توقف مانند عدم رعایت نقشه‌های مصوب، استفاده از مصالح نامرغوب یا خطراتی که منجر به بروز حادثه شده و جان کارگران و سایر افراد دخیل با پروژه را به خطر می‌اندازد.
- ارائه پیشنهادات اصلاحی و راهکارهایی برای رفع مشکلات که سبب ایجاد شرایط ایمنی و ادامه عملیات می‌شود.
توصیه می‌شود مهندسان ناظر متن زیر را از قراداد نظارت در دستور توقف کار خود نیز ذکر کنند:
مهندسان ناظر مسئولیتی در قبال حوادثی که در دوره تعلیق یا توقف کار و یا بعد از فسخ یا خاتمه قرارداد در کارگاه اتفاق می‌افتد و منجر به هرگونه خسارت به اشخاص یا کارگاه می‌شود، ندارد.
نمونه نامه توقف عملیات ساختمانی توسط ناظر
به منظور آشنایی بیشتر با گزارش توقف عملیات ساختمانی، نمونه نامه توقف عملیات ساختمانی توسط ناظر را از لینک زیر دریافت کنید.
دانلود نمونه گزارش توقف عملیات ساختمانیدستور توقف عملیات ساختمانی توسط شهرداری
به‌طور کلی، دستور توقف عملیات ساختمانی توسط شهرداری به دلایل زیر ممکن است صادر شود:
- ساخت‌وساز بدون پروانه
- تجاوز به حریم قانونی
- شکایت همسایگان یا مغایرت با قوانین شهرسازی
- اعلام تخلف یا دستور توقف کار توسط مهندس ناظر
اخطار توقف عملیات ساختمانی
شهرداری معمولاً ابتدا یک اخطار کتبی صادر کرده که در آن به مالک فرصت داده می‌شود تا مشکلات را برطرف کند. در صورت عدم همکاری، حکم توقف عملیات ساختمانی صادر خواهد شد و این وضعیت ممکن است منجر به تعطیلی کامل پروژه شود.
رفع توقف کار عملیات ساختمانی
مراحل رفع توقف عملیات ساختمانی به شرح زیر است:
- شناسایی علت توقف و رفع آن: پس از ابلاغ توقف کار توسط شهرداری، مالک باید علت متوقف شدن عملیات عمرانی مانند عدم حضور مهندس مجری در پروژه، عدم رعایت استانداردهای ایمنی و مشکلاتی که باعث ایجاد خطر شده را بررسی کرده و برطرف کند.
- تهیه و ارسال گزارش جدید: مالک موظف است یک گزارش جدید تهیه کند که در آن به‌طور واضح موارد ایمنی مرتبط با پروژه و دلایل رفع توقف را شرح دهد. سپس، در گزارش باید اقدامات اصلاحی که مالک برای رفع مشکلات ایمنی انجام داده نیز ذکر شود. در نهایت مالک باید گزارش تهیه شده را همراه با درخواست ادامه کار به شهرداری ارسال کند. این درخواست باید به صورت رسمی و مستند ارائه شود تا مورد بررسی قرار گیرد.
- بررسی گزارش توسط شهرداری: شهرداری گزارشی که مالک ارسال کرده را مورد بررسی قرار داده و به ارزیابی اقدامات ایمن‌سازی می‌پردازد. همچنین، شهرداری انطباق طرح و نقشه‌های ساختمانی با عملیات اجرایی، استانداردهای ساختمانی و الزامات قانونی را نیز بررسی می‌کند.
- صدور مجوز ادامه کار: اگر شهرداری به این نتیجه برسد که مشکلات ایمنی به‌طور کامل برطرف شده و پروژه مطابق با استانداردها و پلان‌ها اجرا شده، نامه‌ای مبنی بر رفع توقف عملیات ساختمانی صادر می‌کند. این مجوز به مالک به صورت کتبی ابلاغ می‌شود و او می‌تواند عملیات را مجدد از سر بگیرد.
- اجرا و نظارت بر ادامه پروژه: پس از دریافت مجوز، مالک می‌تواند کارگاه را دوباره راه‌اندازی کند و عملیات ساختمانی را ادامه دهد. در این مرحله، شهرداری یا مقامات نظارتی به‌طور مستمر بر پیشرفت عملیات ساختمانی نظارت خواهند کرد تا اطمینان حاصل شود که کلیه مراحل طبق ضوابط و استانداردهای ایمنی پیش می‌رود.
خسارت ناشی از توقف عملیات اجرایی
یکی از سوالات متداول در خصوص توقف کارهای ساختمانی این است که چنانچه توقف عملیات ساختمانی منجر به خسارت (مالی یا جانی) شود، مهندس ناظر مسئول است یا شهرداری؟
چنانچه مهندس ناظر هماهنگ کننده یا مهندسان ناظر در گزارش‌های خود به‌طور واضح دستور توقف عملیات ساختمانی را صادر کرده باشند، شهرداری ملزم است بر اساس آن دستور، عمل کند. در چنین شرایطی، مسئولیت هر نوع خسارت یا حادثه‌ای که به دلیل تعطیلی کارگاه پیش بیاید، به‌طور مشترک بر عهده مهندس ناظر، سازنده و مجری خواهد بود.
اما اگر شهرداری با مشاهده تخلفات و بدون دستور مستقیم از ناظر، اقدام به تعطیلی کارگاه کرده است، مسئولیت اصلی خسارت ناشی از توقف کار بر عهده شهرداری خواهد بود. اگر تعطیلی در یک مرحله حساس (مانند پایدارسازی گود) انجام شده و منجر به ریزش شود، شهرداری باید در محاکم قضایی پاسخگو باشد و احتمالاً پرداخت بخشی از خسارات ناشی از تاخیر در اجرای قراردادها نیز به عهده شهرداری خواهد بود.
البته لازم به ذکر است که توقف کار در زمان گودبرداری به دلیل عدم پایدارسازی گود باید از سوی مهندس ناظر اعلام شده و تمام عملیات ساختمانی به جزء اقدام به پایدارسازی گود متوقف شود. لذا به مهندسان توصیه می‌شود در گزارش توقف عملیات ساختمانی خود به‌طور دقیق به این موارد اشاره کنند.
جمع بندی
توقف کار عملیات ساختمانی، چه توسط ناظر و چه توسط شهرداری، یک اقدام جدی است که باید با دقت و توجه به مستندات قانونی پیگیری شود. داشتن آگاهی از فرآیندها و مستندات لازم، مانند نامه توقف کار یا نمونه گزارش توقف عملیات ساختمانی می‌تواند به جلوگیری از تاخیرهای غیر ضروری کمک کند. به طور کلی، این دستور ابزاری برای تضمین رعایت قوانین و استانداردها در ساخت‌وساز است و از بروز حوادث ناگوار یا تخلفات گسترده جلوگیری می‌کند.
در انتهای این مقاله امیدواریم اطلاعات خوبی درباره توقف کار عملیات ساختمانی کسب کرده باشید. در صورتی که در این مورد سوالی دارید می‌توانید آن را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
دستور توقف کار به معنای ابلاغ رسمی توقف تمامی فعالیت‌های ساختمانی در یک پروژه است که توسط نهادهای ذی‌صلاح مانند ناظر ساختمان یا شهرداری صادر می‌شود. این دستور معمولاً زمانی صادر می‌شود که تخلفاتی مشاهده شده یا شرایطی ایجاد شود که ادامه کار، ایمنی افراد، قوانین شهرسازی یا کیفیت ساخت را به خطر بیندازد.
صورتجلسه توقف معمولاً در مواردی که پروژه به‌صورت رسمی تعطیل می‌شود، تنظیم شده و به تأیید طرفین می‌رسد. این سند برای پیگیری‌های بعدی و تنظیم دستور موقت توقف عملیات ساختمانی بسیار اهمیت دارد.
بله، مالک می‌تواند با تنظیم دادخواست توقف عملیات ساختمانی به مراجع قانونی اعتراض کند.
دیدگاه خود را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش های مورد نیاز علامت گذاری شده اند *