بلوک سقفی از سیر تا پیاز + فیلم بررسی انواع بلوک سقفی

جهت اجرای سقف تیرچه و بلوک، انواع مختلفی از بلوک‌های سقفی وجود دارند که هر مهندس عمران باید با آن‌ها آشنایی کافی داشته باشد. بلوک سقفی یک المان غیرسازه‌ای است که هیچ نوع باری را تحمل نمی‌کند و صرفا برای قالب بندی سقف و حذف بتن زیر تار خنثی به کار می‌رود. در این مقاله به بیان ویژگی‌ها و انواع بلوک سقفی مانند بلوک سقفی سیمانی و یونولیت پرداخته‌ایم. با ما در آکادمی عمران همراه باشید.

فیلم بررسی انواع بلوک سقفی

پیش از خواندن ادامه مطلب، با مشاهده فیلم زیر با انواع بلوک سقفی آشنا شوید.

بلوک سقفی چیست؟

بلوک سقفی، المانی است که بین تیرچه‌ها قرار داده می‌شود. این عضو نقش سازه‌ای نداشته و فقط جهت قالب بندی بتن دال و جان تیر T شکل استفاده می‌شود.

معمولا برای سهولت اجرای کار نازک کاری زیر سقف‌های تیرچه بلوک، کف بلوک‌ها سطحی صاف داشته و تیغه‌های داخل آن برای تقویت ایستایی و استحکام بیشتر در نظر گرفته می‌شود.

برای مطالعه بیشتر در مورد انواع تیرچه‌ها و روش ساخت آن به مقاله ” تیرچه چیست ” مراجعه کنید.

وزن آن‌ها باید به اندازه‌ای باشد که کارگر بتواند به راحتی آن را حمل کند. البته وزن هر قدر کمتر باشد بهتر است، زیرا بار مرده سقف کمتر خواهد شد و نیروی زلزله کمتری را جذب می‌کند.

خاصیت مکندگی بلوک‌ها نباید از ۲۰ درصد وزن آن‌ها بیشتر و از ۱۳ درصد وزن آن‌ها کمتر باشد.

زیرا مکندگی بیشتر از 20 درصد سبب می‌شود تا بلوک‌، کلیه آب ملات را مکیده و باعث آسیب و کاهش مقاومت آن ‌شود. جذب آب کمتر از ۱۳ درصد نیز سبب می‌شود بلوک‌ها تمایلی به مکیدن آب ملات نداشته و گچ و خاک به آن نچسبد. بلوک‌ها باید قادر به تحمل ضربه‌‌های ناشی از حمل و نقل متعارف و نیروهای ناشی از عبور و مرور در زمان بتن ریزی باشند.

آن‌ها از مواد مختلفی مانند بتن، سفال و یونولیت ساخته می‌شوند و به طور کلی مواد تشکیل دهنده آن‌ها نباید روی بتن اثر شیمیایی داشته باشد.

ابعاد بلوک سقفی چقدر است؟

عرض آن‌ها، معمولا بین ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر تغییر می‌کند و ارتفاع و طول، تابع مشخصات سقف است.

اگر بار سقف زیاد یا دهانه بزرگ باشد که مجبور باشیم از تیرچه با خرپای بلند استفاده کنیم در این صورت باید از بلوک‌هایی با ارتفاع‌های بلند و یا از بلوک‌های دو تکه استفاده کنیم.

ارتفاعشان وقتی که روی هم قرار گیرند بر حسب محل مصرف تا ۳۵ سانتی‌متر هم می‌رسند و به دلیل اینکه به صورت کام و زبانه هستند، وقتی که روی هم قرار گیرند یکپارچه عمل می‌کنند.

تیغه‌های دو طرف آن، برای تامین شرایط مناسب‌تر بتن ریزی در سقف و همچنین برای افزایش میزان باربری به شکل شیب‌دار طراحی می‌شود.

بعضی از انواع بلوک‌‌ها، طوری طراحی می‌شوند که بدون نیاز به بتن ریزی در قسمت فوقانی آن‌‌‌ها، قادر به تحمل بار زنده و مرده سقف در مرحله بهره‌برداری باشند. از این نوع در اروپا بسیار استفاده می‌شود ولی به علت عدم مقاومت کافی در برابر نیروهای افقی، در مناطق زلزله خیز کاربرد ندارند. در ایران نیز، به همین دلیل استفاده از آن‌ها مجاز نیست.

از انواع بلوک‌های رایج در سقف می‌توان به:

• بلوک سقفی سفالی
• بلوک سقفی سیمانی
• بلوک پوکه ای
• بلوک سقفی یونولیت (پلی استایرن)

اشاره نمود. در ادامه به شرح هر یک از آن‌ها می پردازیم.

بیش از 30 ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفتر‌فنی و ساختمان‌سازی

مشاهده مینی دوره

بلوک سقفی سفالی

این بلوک‌ها در ابعاد مختلف تولید می‌شوند. عرض آن‌ها معمولا ۲۵ سانتی‌متر بوده و وزنی حدود ۳ تا ۱۰ کیلوگرم دارند.

سطح آن‌ها معمولا شیاردار است تا میزان چسبندگی با بتن افزایش یابد.

بلوک سقفی سفالی خوب، دارای صدای زنگداری است و صدای زنگ، نشانه توپری و تاب زیاد است. در صورتی که صدای خفه داشته باشد، خوب نپخته است یا ترک دارد. بلوک‌های خوب، عایق حرارت در برابر آتش سوزی است.

آن‌ها باید عاری از ترک و دانه‌های آهکی باشند و رنگشان کاملا یکنواخت بوده و به طور یکسان پخته شده باشند.

سطح بلوک سقفی سفالی باید صاف و عاری از انحنا و خمیدگی باشد، لبه‌های تیز، مستقیم و بافت ریز و متراکمی داشته باشند.

جذب آب آن نباید از ۲۰ درصد وزن آن بیشتر باشد و ضخامت تیغه‌ها نباید از ۸ میلی‌متر کمتر باشد. حداکثر رواداری ابعاد برای بعد کمتر از ۱۵ سانتی‌متر ۳ میلی‌متر و برای ابعاد بیش از ۱۵ سانتی‌متر ۶ میلی‌متر است.

مزایا بلوک سقفی سفالی

• کیفیت و ابعاد یکسان
•  قیمت مناسب
• عایق حرارتی مناسب است و آتش نمی‌گیرد.
• به صرفه و اقتصادی

معایب بلوک سقفی سفالی

• وزن زیاد
• پرتی و شکستگی زیاد در مرحله حمل و نقل و اجرا
• نفوذ بتن به داخل حفره‌ها و شکستگی‌های بلوک‌ها و افزایش وزن سقف
• سرعت اجرای کم

برای اینکه در مورد بلوک سفالی بیشتر بدانید به مقاله ” بلوک سفالی “ سر بزنید.

بلوک سقفی‌ سیمانی

ترکیبات بلوک سقفی سیمانی عمدتا از سیمان پرتلند، ماسه و آب است. این مواد به نسبت مشخص با یکدیگر ترکیب می‌شوند و گاهی افزودنی‌های دیگری به آن‌ها نیز اضافه می‌شود.

این بلوک‌ها در انواع مختلف تولید می‌شوند. برخی از آن‌ها به صورت سقفی و برخی نیز به صورت دیواری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در حین تولید، باید به عمل‌آوری و محافظت در برابر تابش، گرما، سرما، باد و بارندگی توجه نمود. آن‌ها به شکل‌های توپر و توخالی، در اندازه‌های مختلف در کارگاه‌های مجهز و کارخانه‌ها تولید می‌شوند.

استحکام بلوک سیمانی نسبت به سفالی بیشتر است.

حداقل ضخامت تیغه‌ها ۱۵ میلی‌متر و حداقل عرض نشیمنگاه (قسمتی که روی تیرچه‌ها قرار می‌گیرد) ۱۷.۵ میلی‌متر تعیین شده است. عرض آن‌ها معمولا ۳۰ سانتی‌متر بوده و وزنی حدود ۱۱ تا ۱۷ کیلوگرم دارند.

حداکثر رواداری در ابعاد و ارتفاع ۲± میلی‌متر و در طول و عرض ۳± میلی‌متر است.

مزایا بلوک سقفی سیمانی

• کاهش هزینه
• استحکام بیشتر
• مقاوم در برابر آتش سوزی

معایب بلوک سقفی سیمانی

• دوام کم در مقابل رطوبت
• ضایعات زیاد در زمان حمل و نقل و ساخت
• در ارتفاع بیش از سه متر سبب کاهش استحکام سازه می‌شود.
• وزن زیاد

برای مطالعه بیشتر در مورد بلوک سقفی سیمانی به مقاله ” بلوک سیمانی “ سر بزنید.

بلوک پوکه‌ ای

بلوک پوکه‌ای متشکل از سیمان، آب و سنگدانه‌های سبک پس از لرزاندن و متراک نمودن در دستگاه های مخصوص و در ابعاد مختلف و به صورت توخالی و توپر تولید شده و جزء بلوک‌های سقفی سبک قرار می‌گیرند.

بلوک‌های پوکه‌ای در دو نوع بلوک پوکه معدنی و پوکه صنعتی وجود دارد.

بلوک پوکه معدنی (بلوک پرلیت)

بلوک پوکه معدنی از مخلوط پوکه معدنی، سیمان و آب تولید می‌شود.

پوکه معدنی همان‌طور که از اسمش مشخص است پوکه‌ای است که از معدن استخراج می‌شود و همان خاکستر مواد آتش فشانی است.

سنگ معدن پرلیت یک ماده معدنی غیر آلی است که به طور طبیعی وجود دارد. پرلیت، یک سنگ آتشفشانی شیشه‌ای است که هنگام گرم شدن تا دمای هم‌جوشی، دانه‌های مذاب آن از چهار تا بیست برابر حجم اولیه، افزایش حجم پیدا می‌کنند.

بعد از این اتفاق ساختار داخلی پرلیت چیزی شبیه به فوم می‌شود. در واقع این فوم به شکل حباب‌های شیشه‌ای میکروسکوپی است. این تحول فیزیکی پرلیت باعث شده است که به عنوان یک عایق بسیار کارآمد و با چگالی پایین شناخته شود و بلوک پرلیت را تولید کنند.

بلوک پوکه صنعتی ( بلوک لیکا)

بلوک پوکه صنعتی از پوکه صنعتی تولید می‌شود. پوکه صنعتی همان‌طور که از اسمش مشخص است، پوکه‌ای است که به طور صنعتی تولید می‌شود و ماده اصلی آن خاک رس است.

بلو‌ک لیکا یکی از فراورده‌های پوکه صنعتی محسوب شده است. در ساخت آن‌ها، به جای سنگدانه‌های معمولی از سنگدانه‌های سبک رُسی استفاده شده است. نام این سنگدانه‌های سبک، لیکا است و به همین دلیل به آن‌ها، بلوک‌های لیکا گفته می‌شود.

دانه‌های لیکا از انبساط خاک رس در کوره‌های گردان حاصل می‌شود. حرارت این کوره‌ها گاهی به 1200 درجه سانتی‌گراد نیز می‌رسد. سنگدانه‌های لیکا، سطح زبری دارند و گرد هستند.

وقتی خاک رس به این دما می‌رسد گازهایی از آن خارج می‌شود که باعث می‌شود دانه‌ها به حالت منبسط در بیاید. منبسط شدن دانه‌ها، بلو‌ک‌‌های لیکا را سبک و بسیار مقاوم کرده است.

وقتی سنگدانه‌های لیکا با آب و سیمان ترکیب می‌شوند، بلوک‌های لیکا حاصل می‌شوند. لیکا به دو صورت توپر و توخالی تولید شده و در دیوار و سقف به کار می‌روند.

مزایا بلوک پوکه ای

• وزن کم و سبک
• حمل و نقل آسان
• ایق حرارتی و صوتی مناسب
• مقاومت لرزه‌ای مناسب
• مقاومت در برابر ترک
• مقاوم در برابر آتش‌سوزی
• مقاوم در برابر خوردگی
• مقاومت بالا در محیط‌های شیمیایی
• چسبندگی بسیار خوب بین بلوک‌ها و ملات

معایب بلوک پوکه ای

• هزینه زیاد نسبت به سایر قالب‌ها
• استحکام کم و شکننده بودن
• نفوذ بتن در قسمت‌های شکسته شده و افزایش وزن سقف
• در برخی مواقع در کارخانه‌های تولیدکننده، از مخلوط نمک و خاک استفاده می‌کنند که این امر موجب کاهش مقاومت آن می‌شود.

بلوک سقفی یونولیت (پلی استایرن)

پلی ‌استایرن یک پلیمر مصنوعی معطر از مونومر استایرن (یک ماده پتروشیمی) است.

پلی استایرن با نام اختصاری Expanded polystyrene) EPS) نوعی پلیمر سفید رنگ است که به آن‌ها یک عامل فوم‌کننده اضافه شده‌ و در ایران با نام یونولیت شناخته می‌شود. برای مطالعه درباره انواع سقف بتنی روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

وزن یونولیت‌ها حدود 2.5 کیلوگرم است و موجب پایین آوردن وزن ساختمان می‌شود و از آن‌ها در ساخت سقف ساختمان‌ استفاده می‌شود.

ماده استفاده شده در ساخت آن‌ها پلی استایرن انبساطی است و در حال حاضر بهترین جایگزین بلوک سقفی سیمانی و سفالی است.

در چند سال اخیر به دلیل استفاده زیاد از بلوک سقفی یونولیت یا پلی استایرن به سقف تیرچه بلوک، تیرچه یونولیت نیز گفته می‌شود.

برای مطالعه بیشتر در مورد سقف تیرچه بلوک و اجزای آن به مقاله ” سقف تیرچه بلوک ” مراجعه کنید.

مزایا بلوک سقفی یونولیت

• وزن سبک
• سرعت و سهولت در اجرای سقف
• عملکرد مناسب در مقابل زلزله
• ضربه پذیر
• حمل و نقل آسان
• کاهش ۱۵ تن وزن در هر ۱۰۰ متر مربع

معایب بلوک سقفی یونولیت

• اشتعال‌پذیری بالا

(حتما هنگام خرید یونولیت به غیر قابل اشتعال بودن آن دقت کنید.)

• تولید گازهای سمی و خطرناک در موقع آتش‌سوزی

برای اینکه با تمام نکات اجرای ساختمان آشنا شوید توصیه می‌کنیم به پکیج صفر تا صد اجرای ساختمان سر بزنید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری