آجر چیست و انواع آن از صفر تا صد

آیا تا به حال به اهمیت آجر به عنوان یکی از مصالح ساختمانی با قدمت زیاد فکر کرده‌اید؟ آیا می‌دانید با شناخت انواع آجر و انتخاب نوع مناسب و در عین حال مقرون به صرفه می‌توانید در هزینه‌های پروژه صرفه جویی کنید؟ در این مقاله ابتدا به سوال آجر چیست پاسخ می‌دهیم سپس به سراغ انواع آجر رفته و ریز به ریز آن‌ها را بررسی می‌کنیم. در نهایت به مشخصات آجر و تمام اطلاعاتی که لازم است از آجر داشته باشید، می‌پردازیم. با ما در آکادمی عمران همراه باشید.

تاریخچه آجر

تا به حال به تاریخچه آجر فکر کرده‌اید؟ آجر یکی از قدیمی‌ترین مصالح ساختمانی است که قدمت و تاریخچه آن، طبق نظر باستان ‌شناسان به ده هزار سال پیش برمی‌گردد. به صراحت می‌توان گفت ساختمان‌های قدیمی تهران، جذابیت و هویت خاص خود را مدیون همین آجرها هستند.

نمای آجری که یکی از محبوب‌ترین انواع نمای ساختمان بوده، به عنوان یکی از هنرهای اصیل ایرانی، یکی از مولفه‌های شناسایی بناهای ایرانی در سرتاسر دنیا شناخته می‌شود.

در گذشته پس از طغیان گل‌ و لای در کناره‌های رودها، رسوباتی که چسبندگی خاصی داشتند به جا می‌ماند. این مواد به علت قرارگیری در معرض نور خورشید و تبخیر آب آن‌ها ترک خورده و سبب پیدایش قطعات نامنظمی می‌شدند. به مرور به نظر آمد که پخت این قطعات باعث افزایش استحکام آن‌ها می‌شود و برای ساخت بنا از آن استفاده می‌شد.

آجر چیست؟

آجر از چه چیزی ساخته شده است؟ این متریال پرکاربرد یک نوع سنگ مصنوعی از انواع فرآورده‌های ساختمانی است.

این متریال پر کاربرد از ترکیب خاک رس با آب، قالب‌گیری و در نهایت پخت در کوره به دست می‌آید.

خاک آجر مخلوطی از خاک رس، ماسه، فلدسپات، سنگ آهک، سولفات‌ها و غیره است. اما اصولا عنصر اصلی این مصالح ساختمانی خاک رس است. این سنگ مصنوعی عمدتا در دیوارچینی ، کرسی چینی، کف سازی و نمای ساختمان به کار می‌رود.

وجود خاک مناسب به خصوص خاک رس به مقدار زیاد در ایران، یکی از مهم‌ترین دلایل استفاده گسترده از این متریال بوده است.

البته با گذشت زمان، به علت تولید مصالح متنوع و به روز مانند کامپوزیت، شیشه و سنگ، استفاده از این مصالح کاهش یافته است.

همچنین در سال‌های اخیر با توجه به اجبار مراجع صدور پروانه ساخت مبنی بر استفاده از آجر در قسمتی از نمای ساختمان در بعضی مناطق شهر و تصمیمات شورای عالی شهرسازی و معماری با هدف احیای معماری ایرانی اسلامی، مجددا استفاده از آجر مورد توجه قرار گرفته است.

طوفان تخفیفی آکادمی عمران تو راهه

مشاهده جزئیات

انواع آجر

در ابتدا باید بدانیم که آجر بر اساس مصالح ساخت به چند دسته رسی، شیلی، ماسه آهکی و غیره طبقه‌بندی می‌شود. در این بخش به بررسی تمام انواع متعارف آن می‌پردازیم.

1) آجر سنتی (دستی)

این نوع از متریال به صورت دستی و سنتی ساخته می‌شوند. علی رغم سنتی بودن، بسیاری از مواقع می‌توانند کیفیت مطلوبی داشته باشند.

آجرهای سنتی عبارتند از قزاقی، جوش، فشاری و غیره که همه آن‌ها را به علاوه انواع ماشینی بررسی می‌کنیم.

2) آجر قزاقی (نظامی)

آجر قزاقی یا نظامی در ابعاد 50 در 50 در 5 یا 40 در 40 در 5 تولید می‌شود. در گذشته این مدل برای مکان‌های نظامی مانند قزاق خانه و پادگان‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفته و سپس به علت ظاهر مناسب و کیفیت قابل قبول حتی در نمای ساختمان به کار گرفته شده است.

3) آجر فشاری

آجر فشاری یکی از انواع قدیمی است که به نام‌های سنتی، توپر، زبره و گری هم نامیده می‌شود. این نوع در ساختمان‌سازی و در مرحله سفت‌کاری استفاده زیادی دارد. آجر فشاری به صورت دستی خشت زنی شده و برای پخت در کوره قرار می‌گیرد.

از این نوع در ساخت دیوارهای باربر و تیغه‌های جداکننده به علت مقاومت فشاری بالا استفاده می‌شود.

مقاومت فیزیکی نوع فشاری نسبت به انواع دیگر زیاد است.

4) آجر جوش

از ذوب شدن آجرهای سالم به علت قرار گرفتن در معرض حرارت بیش از حد در کوره سنتی به وجود می‌آید. آجر کلینکر یا جوش به علت ذوب و خمیری شدن شکل طبیعی خود را از دست داده و برای استفاده در نمای ساختمان مناسب نیست.

این در حالی است که نفوذ آب در این نوع نسبت به نوع معمولی بسیار کمتر بوده و از طرفی مقاومت آن در برابر عوامل جوی و اسیدهای آلی از مدل معمولی بیشتر است. لذا یکی از کاربردهای آن، کف فرش کانال‌های فاضلاب، انبارها، کارخانه‌ها و پیاده رو‌ها است.

5) آجر لعابی 

آجر لعابی همان نوع معمولی است که سطح آن با لعاب کاشی پوشیده می‌شود. لعاب به نوعی باعث کاهش ضعف این متریال در برابر هوازدگی و تغییرات دمایی شده و از طرفی باعث بیشتر شدن عمر آن می‌گردد.

این نوع در رنگ‌های متنوعی مانند قرمز، آبی‌، سورمه‌ای، نارنجی و قهوه ای تولید می‌شود که باعث زیبایی و جذابیت فضا می‌گردد.

بدیهی‌است که به علت استفاده از لعاب، قیمت این نوع از انواع معمولی بالاتر است.

6) آجر ختایی

به آجر با ابعاد 25 در 25 در 5 یا 20 در 20 در 5 و 20 در 20 در 4 ختایی می‌گویند. که از گذشته در کف فرش ساختمان‌ها در خانه‌های قدیمی مورد استفاده بوده است.

7) آجر دکوراتیو

آجر دکوراتیو به نوعی می‌گویند که در ساختار آن از مواد پلیمری و نانو استفاده می‌شود و این مواد باعث شوره نزدن سطح آجر خواهد شد. در این نوع می‌توان از رنگ‌های مختلف برای پوشش ظاهر آن استفاده کرد.

این مدل را هم در دکوراسیون داخلی و هم در دکوراسیون بیرونی یک خانه می‌توان به کار برد. از ویژگی‌های آن می‌توان به مقاومت مکانیکی بالا، نفوذ‌پذیری کم و مقاومت در برابر تغییرات دمایی اشاره کرد.

8) آجر شیلی

آجر شیلی با استفاده از پودر سنگ شیل ساخته می‌شود. شیل نوعی سنگ رسوبی است. یکی از ویژگی‌های این سنگ این است که زود ورقه ورقه می‌شود. تصویر زیر نمونه‌ای از سنگ شیل را نشان می‌دهد.

نمای نوع شیلی نسبت به نوع رسی مزایای زیر را دارا است:

• مقاومت بالاتر
• جذب آب کمتر
• مقاومت در برابر دوره‌های یخ‌زدگی
• ثبات رنگ بیشتر

9) آجر نسوز

آجر نسوز یکی از جدیدترین انواع تولید شده است که اخیرا بیشتر از قبل در نمای ساختمان‌ها استفاده می‌شود. این نوع از خاک‌های چینی و نسوز با دمای پخت 1500 درجه سانتی‌گراد ساخته می‌شود.

آجر نسوز مزایای زیادی دارد. برخی از مزایای آن عبارتند از :

• استحکام و طول عمر زیاد
• جذابیت و زیبایی ظاهری
• حفظ خصوصیات فیزیکی و شیمیایی در حرارت بالا
• جلوگیری از اتلاف انرژی
• مقاومت در برابر حرارت و گرما
• مقاوم در برابر اشعه آفتاب

اجر نسوز انواع مختلفی دارد که عبارتند از آجرنسوز کروم، سیلیسی و قلیایی.

از نوع معمولی آن برای استفاده در نما و از نوع خاص و ویژه آن در شومینه‌ها یا کوره‌های صنعتی برای عایق‌بندی استفاده می‌شود.

به علت مواد اولیه خالص و از نظر کیفی مناسب، سطح آجر نسوز فاقد شوره و آلوئک است. البته باید بگوییم که آجر نسوز نسبت به سایر مدل‌ها قیمت بالاتری دارد.

توصیه می‌کنیم برای آشنایی بیشتر با نکات و ریزه کاری‌های آجر نسوز حتما روی لینک آبی رنگ کلیک کرده و مقاله مربوط به آن را مطالعه کنید.

10) آجر ماشینی

آجرهای ماشینی همانطور که از اسم آن‌ها مشخص است در کارخانه تولید می‌شوند. یکی ار انواع آن‌ها آجر سوراخ‌دار است.

در این نوع به کمک پر کردن سوراخ‌ها با ملات، مقاومت سازه افزایش می‌یابد. تعداد سوراخ‌های این نوع اصولا بین 8 تا 10 عدد است.

پس در مرحله سفت‌کاری ساختمان از این نوع استفاده می‌شود. آجر ماشینی از قیمت مناسبی برخوردار است و می‌توان گفت به نوعی قابل استفاده در تمام پروژه‌های ساختمان‌سازی است.

11) آجر ماسه آهکی 

در ادامه بررسی انواع این متریال، به آجر ماسه آهکی یا آجر سیلیکات کلسیم می‌رسیم که از ترکیب آب، آهک و سیلیس به دست می‌آید. این نوع در پی‌سازی ساختمان استفاده می‌شود. همچنین آن‌ها با استفاده از رنگدانه‌های متنوع، در رنگ‌های مختلف تولید می‌شوند.

از مزایای این نوع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مقاومت فشاری بالا
• ظرفیت باربری بالا
• میزان پرتی کم
• عایق سرما و گرما

12) آجر سفالی یا ایتال

آجر سفالی به علت سبک بودن باعث سبک شدن سازه و افزایش سرعت اتمام کار می‌شود. از نظر هزینه، این نوع دارای قیمت کمتری نسبت به انواع دیگر است زیرا فرآیند تولید آن ساده بوده و محدود به پخت در کوره سفال‌پزی است.

این نوع از نظر ظاهری به بلوک‌های سوراخ‌دار شباهت دارد و کاربرد آن در ساختن دیوارهای غیرباربر و تیغه‎‌های جداکننده است.

13) آجر لفتون یا سوراخ‌دار

در ساخت این نوع می‌توان از خاک رس یا شیل استفاده کرد. همانطور که از اسم آن مشخص است روی آن سوراخ‌هایی وجود دارد و در اندازه‌های کوچک و بزرگ قالب‌گیری می‌شود. همچنین لفتون در رنگ‌های قرمز، زرد و گلبهی موجود است.

این مدل تنوع‌های بسیاری دارد اما رایج‌ترین آن آجر ده سوراخ است. به طور کلی کاربرد اصلی لفتون در مرحله دیوار چینی ساختمان است.

14) آجر بتنی 

همانطور که در مقاله بتن گفتیم این ماده یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی است. آجر بتنی بر خلاف بقیه مدل‌ها از خاک رس و آب تولید نشده و نوعی بلوک سیمانی توپر است که از سیمان پرتلند، سنگدانه معدنی و آب ساخته می‌شود. برای مصارف ویژه از آن، به آن افزودنی‌های مناسب اضافه می‌شود.

این نوع برحسب مقاومت فشاری و جذب آب، در دیوارهای خارجی و مصارف عمومی کاربرد دارد. از این نوع در داخل و خارج ساختمان و همچنین به عنوان کفپوش نیز استفاده می‌شود.

آجر بتنی به دو نوع سبک و سنگین طبقه بندی شده که در ساختار نوع سبک آن، هوا وجود دارد. از طرفی نوع سنگین آن دارای استحکام بیشتری‌ است. نوع سبک در رنگ‌های مختلف تولید می‌شود. در ساختمان‌سازی از این متریال به عنوان مصالح پرکاربرد استفاده می‌شود. این نوع ضد زلزله بوده و  استحکام ساختمان را بالا می‌برد.

15) آجر رسی 

فرآورده‌ای است مصنوعی که از پخت خشت خشک شده به دست می‌آید. ماده اصلی آجر رسی، خاک رس است.
در تولید آجر با روش نیمه خشک، خاک مرطوب (گل) پرس شده و خشت خام و آماده‌ای برای پختن تولید می‌شود.

آجرهای رسی بر حسب مصرف به سه دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شوند:

1. آجر مهندسی

این نوع به دو دسته توپر و سوراخ دار و هر کدام بر حسب مقاومت فشاری به دو درجه 1 و 2 تقسیم بندی می‌شوند.

2. آجر نما

یکی دیگر از انواع کاربرد این متریال، استفاده به عنوان آجر نما برای طراحی نمای ساختمان بوده که توجه به مقاومت آن در برابر تغییرات دمایی‌، نفوذ آب و رطوبت بسیار پررنگ است.

این نوع به دو دسته متعارف و پلاکی تقسیم می‌شود. هر کدام از آن‌ها به دو دسته توپر و سوراخ‌دار و براساس مقاومت فشاری به دو درجه 1 و 2 تقسیم‌بندی می‌شوند.

3. آجر توکار

این نوع براساس  محل مصرف به دو نوع بابر و غیر باربر تقسیم شده و هر کدام نیز به دو دسته توپر و سوراخ دار طبقه‌بندی می‌شوند.

آجرهای رسی در دو دسته کلی آجرهای دستی یا سنتی و ماشینی تولید می‌شوند.

انواع آجر از نظر کیفیت 

آجر درجه یک

• بدون ترک و دوام بالایی دارد.
• به خوبی پخته شده اند.
• دارای ابعاد استاندارد
• دارای بافت منظم و همگن
• همگی هم اندازه و یک شکل
• دارای رنگ زرد، قرمز یا گیلاسی به صورت یکدست
• فاقد هرگونه شوره‌زدگی و آلوئک در سطح آن
• دارای لبه‌های تیز و سطوح صاف
• کاربرد در دیوارهای باربر
• ایجاد صدایی شبیه سرامیک در صورت برخورد دو نوع مشابه آن با یکدیگر
• طول عمر بالا ( تا 100 سال ) حتی در شرایط جوی نامطلوب
• دارای مقاومت بالا در صورت خراشیدگی سطح با ناخن

آجر درجه دو

• دارای ابعاد استاندارد
• کیفیت کمتر نسبت به نوع درجه یک
• تقریبا به خوبی پخته شده است.
• دارای بی نظمی‌های جزئی ولی در کل دارای شکل منظم
• بدون لبه‌های تیز و سطوح صاف به علت نوع قالب‌گیری
• سطح آن در برابر خراشیدگی با ناخن مقاومت خوبی دارد.
• هنگام برخورد با یکدیگر صدای زنگ می‌دهند.
• کاربرد در دیوارهای باربر سازه‌های کوچک
• دارای طول عمر کم هستند ( 15 سال )

آجر درجه سه

• دارای کیفیت پایین
• از نظر اندازه و شکل نامنظم
• دارای سطوح ناهموار
• رنگ آن قرمز کم رنگ است.
• بافت همگنی ندارد.
• زمانی که بهم برخورد می‌کنند صدای بم و خامی می‌دهند.
• اثر خراشیده شدن با ناخن روی آن‌ها باقی می‌ماند.
• خوب پخته نشده‌اند. (کمتر از حالت عادی یا در حد سوختن)
• کاربرد آن‌ها در سازه‌های موقت است.

مقاومت فشاری

در انتهای این بخش در جدول زیر به بررسی مقاومت فشاری انواع آجر می‌پردازیم.

اگر با موبایل مشغول مطالعه این مقاله هستید، برای مشاهده جدول به صورت کامل، صفحه را بچرخانید.

مشخصات آجر

آجرهای رسی تنوع فراوانی دارند که براساس کاربردشان می‌توانند در مقاومت سازه یا برای نمای ساختمان استفاده شوند. مشخصات و خصوصیات هر نوع تعیین می‌کند که برای چه کاربردی مورد استفاده قرار گیرد.

به عنوان مثال اگر نوع موردنظر از مقاومت خوبی در برابر سرما برخوردار باشد، در نقاطی از ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد که در معرض یخبندان است.

بنابراین در نهایت مهندس ساختمان براساس شرایط محل مصرف، بهینه‌ترین نوع را انتخاب می‌کند.

در این بخش درباره انواع مشخصات فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی آجر بر اساس استاندارد شماره 7 ایران صحبت می‌کنیم.

• مشخصات فیزیکی

• معایب ظاهری 

آجر نما باید بدون هرگونه ترک‌خوردگی، شوره‌زدگی و آلوئک باشد. اما آلوئک چیست؟ اگر میزان آهک موجود در خاک رس بیش از حد باشد بعد از پخت در کوره، هنگام استفاده یا زنجاب کردن آجر با جذب رطوبت شکفته شده و باعث تخریب این مصالح می‌شود، به این پدیده آلوئک می‌گویند.

• ابعاد و اندازه‌ها 

طول، عرض و ضخامت انواع مختلف باید مطابق جدول زیر باشند.

اگر با موبایل مشغول مطالعه این مقاله هستید، برای مشاهده جدول به صورت کامل، صفحه را بچرخانید.

• لبه

خط فصل مشترک سطوح باید مستقیم، زوایای تلاقی آن‌ها قائمه و سطوحشان صاف باشد.

• آجر سوراخ دار

سوراخ‌ها باید عمود بر سطح بزرگ بوده و به طور یکنواخت در سطح توزیع شده باشند. جمع مساحت سوراخ‌ها باید 24 تا 42 درصد سطح باشد.

• وزن مخصوص

وزن مخصوص هر دو نوع ماشینی و دستی نباید از 1.7 و وزن مخصوص فضایی آن‌ها از 1.3 گرم بر سانتی‌متر مکعب کمتر شود.

• مقاومت دربرابر بخبندان

نوع مصرفی در نما باید در برابر یخبندان پایدار باشند و در آزمایش یخ‌زدگی دچار خرابی ظاهر مانند ورقه ورقه شدن، ترک خوردن و خوردگی نشوند.

• ضریب جذب آب

درصد وزنی جذب آب در آزمایش 24 ساعته در مورد نوع ماشینی نباید از 12 و در نوع دستی از 22 بیشتر شود. همچنین باید در هر دو نوع از 8 کمتر باشد.

• ترک در سطح 

وجود یک ترک عمیق در سطح متوسط آجر حداکثر تا عمق 42 میلی‌متر در پشت کار بدون اشکال است. به طور کلی درصد آجرهای ترک دار نباید بیشتر از 21 باشد.

انحنا و فرورفتگی 

نباید انحنا و فرورفتگی بیشتر از 1 میلی‌متر در مصالح وجود داشته باشد. این مقدار در صورتی قابل قبول است که درصد آن از 22 درصد کل افزایش پیدا نکند.

چند نکته دیگر

• آجر باید به صورت کامل پخته شده و یکنواخت باشد و در برخورد با یکدیگر صدای زنگ دار ایجاد کند. تا حد امکان به علت عدم چسبندگی آجرهای کهنه به ملات از آن‌ها استفاده نمی‌شود. تنها در صورت انجام اقدامات لازم یعنی ساییدن یا برس سیمی استفاده از آن مجاز است.
• نوع ساختمانی این متریال مقاومت خوبی در برابر آتش دارد مثلا یک دیوار 22 سانتی‌متری حدود 6 ساعت در برابر آتش‌سوزی مقاومت از خود نشان می‌دهد.
• ضریب انقباض و انبساط در آجر حدود 0.0003 بوده که بسیار ناچیز است.
• این مصالح هادی صوت هستند. در صورتی که انتقال صوت توسط عملکرد دیافراگمی دیوار باشد این مقاومت به وزن دیوار بستگی دارد، یعنی کاهش انتقال صوت در دیوار آجری همگن با لگاریتم وزن دیوار متناسب است. جذب صدا سطح در فرکانس طبیعی پایین است. این خاصیت با اندودکردن دیوار و نقاشی کمتر می‌شود.

• مشخصات مکانیکی

حداقل مقاومت فشاری برای نوع رسی بر اساس استاندارد شماره 7 ایران برابر با جدول زیر است. استفاده از انواع غیر استاندارد این متریال به شرطی مجاز است که دست کم مقاومت فشاری آن 82 درصد مقادیر مندرج در استاندارد ایران باشد.

اگر با موبایل مشغول مطالعه این مقاله هستید، برای مشاهده جدول به صورت کامل، صفحه را بچرخانید.

• مشخصات شیمیایی

محیط‌های شیمیای روی ملات اثر گذاشته و آن را تخریب می‌کنند. پس استفاده از ملات مناسب در فضاهایی که به نحوی مواد شیمیایی در آن‌ها جاری است اهمیت زیادی دارد. استفاده از نوع لعاب‌دار مانع از جذب مواد در خلل و فرج می‌شود.

• نمک های محلول 

نمک‌های محلول در خاک رس اولیه موجود بوده یا در حرارت کوره تولید می‌شوند. نمک‌های محلول می‌توانند باعث بروز شوره شوند.

سولفات‌های محلول ممکن است به سمت سطح حرکت کرده و داخل ملات، موجب انتشار شوره و فساد ملات به وسیله حمله سولفات‌ها شوند. در صورت استفاده از آن‌ها در خارج از ساختمان باید از ملات سیمان ضد سولفات استفاده کنیم.

• شوره

شوره به صورت گرده سفیدی بر سطح کار پدیدار می‌شود. این پدیده به علت انتقال نمک‌های حل شده در رطوبت، از داخل به سطح نما یعنی جایی که آب تبخیر می‌شود، نمایان است. اغلب اوقات اینگونه شوره در طول یک سال بدون بر جای گزاردن اثر تخریبی از بین می‌رود.

شوره می‌تواند هر زمانی در کارهای آجری خارج از ساختمان و در محیط هایی که دائما مرطوب و خشک می‌شوند ظهور کند. مسئله مهم‌تر شکل‌گیری نمک‌های متبلور شده در زیر پوسته است که ایجاد نمای آبله‌گون یا پوسته‌شدن نما می‌کنند.

شاید برایتان سوال باشد که چگونه می‌توان شوره‌ها را از بین برد. برای بر طرف کردن شوره، سطح شوره زده را با مخلوط 2 تا 4 درصد آب و سرکه به کمک برس نرم یا مواد حفاظت‌کننده نما پاک می‌کنند.

اگر مایل هستید با شوره یا سفیدک آجر بیشتر آشنا شوید، حتما روی لینک آبی رنگ کلیک کرده و مقاله مربوط به آن را مطالعه کنید.

• لکه

ممکن است هنگام عملیات بنایی سطح کار لکه بردارد. برای تمیز کردن سطوح از لکه باید به وسیله برس  و بدون آلوده کردن سایر سطوح اقدام کنیم.

قیمت آجر

شاید برایتان سوال باشد که چطور باید قیمت آجر مصرفی را برآورد کنیم. برای این کار ابتدا باید با شناخت درستی که از انواع آجر بدست آورده‌اید، نوع مناسب برای پروژه خود را انتخاب کنید. در قدم بعدی با توجه به متراژ و مقدار کار، تعداد آجر مصرفی را تخمین زده و در نهایت به تهیه آجر مصرفی بپردازید.

مزایای آجر

تا اینجا موارد مهمی را درباره آجر بررسی کردیم. در هر بخش به تعدادی از کاربردهای آجرها پرداختیم اما در این قسمت می‌خواهیم علت محبوب بودن آن از گذشته تا امروز را دقیق‌تر بررسی کنیم.

مزایای این مصالح پرکاربرد عبارتند از:

• دوام و استحکام
• تنوع در تولید
• محصول طبیعی
• سهولت تولید و نگهداری
• مقرون به صرفه
• هزینه نگهداری کم
• قابل استفاده مجدد و قابل بازیافت
• مقاوم در برابر آتش
• تولید آلودگی کمتر در حین فرآیند تولید
• سازگاری با سایر مصالح مانند کاشی، سنگ و گچ

معایب آجر

بدیهی‌است که در کنار مزایایی که گفته شد این متریال دارای معایبی هم باشد که آن‌ها شامل موارد زیر هستند.

• استحکام کششی کم
• غیر قابل استفاده در مناطق زلزله خیز 
• کاهش کیفیت رنگ در معرض نور خورشید
• احتمال بروز شوره مخصوصا در آجر نما
• زیاد بودن نسبی وزن 
• سخت بودن تمیزکاری نما

تقسیم بندی آجر

1) آجر نیمه یا نیمچه

با تقسیم به دو قسمت مساوی به دست می‌آید. ابعاد آن 55 در 100 در 105 میلی‌متر است.

کاربرد آن در پیوند دیوار ۱۰ سانتی‌متری و پوشش سقف آجری است.

نمای آن در نقشه به صورت یک مربع که قطرهای آن رسم شده، است.

2) آجر کلوک یا چارک 

یک چهارم طول یک نمونه کامل است. ابعاد آن 55 در 100 در 55 میلی‌متر است.

کاربرد آن در پیوند کله راسته در دیوار 35 سانتی‌متری و در پیوندهای خاص است.

در نقشه به شکل یک مستطیل که در وسط آن یک نقطه باشد نمایش داده می‌شود.

3) آجر سه قدی

به اندازه سه چهارم طول یک نمونه کامل است. ابعاد آن 55 در 100 در 155 میلی‌متر است. از این نوع برای نبش کار در دیوارهای 21 و 32 سانتی‌متری استفاده می‌شود.

این نوع در نقشه به صورت یک مستطیل که یکی از قطرهایش رسم شده نشان داده می‌شود.

4) آجر قلمدانی

به نمونه کامل که از عرض نصف شده قلمدانی می‌گویند. ابعاد آن 55 در 50 در 210 میلی‌متر است. استفاده قلمدانی در رج‌بندی پیوندهای خاص است.

5) آجر کلاغ پر

اگر وسط طول را به وسط عرض وصل کنیم و آن تکه را جدا کنیم باقی آن را کلاغ پر می‌گویند. اندازه ذوزنقه 100 در 55 در 100 در 210 میلی‌متر است، که بعد ۱۰۵ میلیمتری به نسبت مصرف متغیر است. این نوع در پیوندهای خاص استفاده می‌شود.

6) آجر نیم لائی

اگر نمونه کامل را به صورت طولی از ضخامت به اندازه 55 میلی‌متر نصف کنیم، نیم لائی به دست می‌آید. کاربرد این نوع در تراز کردن و چفت داخل آهن است.

7) آجر لغازی (دم کلاغی)

وقتی یک چهارم اندازه کامل، به صورت نصفه از سرنما و نصف از راسته نما حذف شود بقیه را لغازی می‌نامند. کاربرد آن برای پیوندهای خاص یا اولین رج در نمای معلق است.

نگهداری از آجر

نکات بسته بندی حمل و نگه داری که در مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان به آن‌ها اشاره شده است عبارتند از:

• آجرهای مهندسی و نما باید روی پالت چوبی و با پوشش نایلونی بسته‌بندی شوند.
• بارگیری، حمل و بار اندازی باید با دقت انجام شده تا ضایعات به حداقل ممکن برسد.
• هنگام حمل و نقل، باید طوری بسته‌بندی یا چیدمان انجام شود که از ایجاد ضایعات جلوگیری کند.
• محل نگهداری باید تمیز و سرپوشیده بوده و دسته‌بندی به صورت جداگانه باشد. همچنین آن‌ها را باید از خاک، مواد مضر، رطوبت و یخ و برف دور نگه‌داشت.

برای اینکه با تمام نکات و ریزه کاری‌های نازک کاری ساختمان آشنا شوید توصیه می‌کنیم پکیج صفر تا صد اجرای ساختمان را از دست ندهید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری