آرماتور خرک چیست | تمام نکات میلگرد خرک در یک مقاله

احتمالا اسم میلگرد خرک را در آرماتوربندی فونداسیون شنیده باشید. آرماتور خرک کاربرد سازه‌ای نداشته و صرفا برای پایدارسازی و مستحکم کردن مش فوقانی فونداسیون اجرا می‌شود. در این مقاله به صفر تا صد کاربرد میلگرد خرک در آرماتور بندی و نکات مهم آن به همراه فیلم کارگاهی، می‌پردازیم.

فیلم بررسی میلگرد خرک به صورت کارگاهی

قبل از خواندن ادامه مطلب، با مشاهده فیلم زیر با ریزه‌کاری‌های آرماتور خرک آشنا شوید.

آرماتور خرک چیست ؟

جهت اجرای فونداسیون، پس از اینکه بتن مگر، اسپیسرها قرار داده می‌شوند و سپس مش تحتانی فونداسیون روی اسپیسرها اجرا می‌شود. 

پس از اجرای مش تحتانی جهت ایجاد حد فاصل بین مش فوقانی و تحتانی، آرماتور خرک اجرا می‌گردد.

خرک‌ها به صورت عمودی روی مش تحتانی فونداسیون قرار داده می‌شوند.

شکل میلگرد خرک به این صورت است که قسمت بالای آن محل قرارگیری مش فوقانی بوده و قسمت پایین آن دو پاشنه در جهات خلاف هم دارد که روی مش تحتانی قرار می‌گیرد.

برای اینکه در مورد اجرای فونداسیون بیشتر بدانید به مقاله ” اجرای فونداسیون “ سر بزنید.

کاربرد میلگرد خرک

خرک‌ها کاربرد سازه‌ای نداشته و صرفا برای ایجاد حد فاصل مش فوقانی و مش تحتانی اجرا می‌شوند و مش فوقانی را تا قبل از بتن ریزی پایدار و مستحکم نگه می‌دارند.

این میلگردها در نواحی که میلگرد تقویتی زیاد است، اهمیت بیشتری دارند و فواصل خرک‌ها را کم کرد. 

متاسفانه بعضی از مجریان ساختمان جهت استفاده کمتر از اسپیسرها خرک‌ها را روی بتن مگر قرار می‌دهند. در این صورت بار مش فوقانی از طریق خرک‌ها به بتن مگر منتقل شده که باعث می‌شود از اسپیسرهای کمتری استفاده شود که این امر همانطور که گفتیم باعث زنگ‌زدگی میلگردها می‌شود.

در مقاله آرماتور بندی به تمام نکات آرماتوربندی و جزئیات آن پرداختیم. برای مطالعه آن روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

ابعاد و طول میلگرد خرک چگونه محاسبه می‌شود؟

در پی گسترده یا رادیه مهم نیست عرض خرک‌ها چقدر در نظر گرفته می‌شوند. معمولا در این نوع پی‌ها این عرض حدود 1 تا 1.5 متر است.

برای محاسبه عرض خرک‌ها در فونداسیون نواری ابتدا باید عرض فونداسیون نواری را بدانیم.

در صورتی که کاور کناری بتن فونداسیون نواری را 5 سانتی‌متر در نظر بگیریم، عرض خرک‌ها برابر است با:

دو برابر ضخامت کاور بتن – عرض فونداسیون نواری = عرض خرک‌ها

برای مثال در صورتی که عرض پی نواری 160 سانتی‌متر باشد، 160 منهای 10 سانتی‌متر (دوبرابر ضخامت کاور بتن) برابر با 150 سانتی‌متر (عرض خرک) می‌شود.

اگر عرض خرک‌ها را کمتر از این مقدار در نظر بگیریم، آرماتورهای طولی کناری مش فوقانی، مکانی برای قرارگیری ندارند.

 ارتفاع خرک‌ها باید به نحوی محاسبه شود که میزان کاور بتن برای آرماتورهای فوقانی به اندازه کافی باشد.

جهت محاسبه ارتفاع خرک‌ها به این روش عمل می‌کنیم، ضخامت فونداسیون منهای:

ضخامت کاور بتن بالایی

ضخامت کاور بتن پایینی

قطر آرماتورهای طولی و عرضی مش فوقانی

قطر آرماتورهای طولی و عرضی مش تحتانی

لازم به ذکر است که فرمول فوق برای فونداسیون‌های گسترده که دو لایه مش با چشمه‌های کوچک دارند هست.

در فونداسیون‌های نواری قطعا آرماتور عرضی زیر آرماتور طولی بوده و چون که پایه‌های خرک در امتداد آرماتورهای طولی فونداسیون هستند باید روی آرماتور عرضی که پایین‌تر است قرار گیرد. پس ارتفاع آن به شکل زیر تعیین می‌شود:

ضخامت فونداسیون منهای:

ضخامت کاور بتن بالایی

ضخامت کاور بتن پایینی

قطر آرماتورهای طولی و عرضی مش فوقانی

قطر آرماتور عرضی مش تحتانی

ابعاد پایه‌ها یا پاشنه خرک‌ها بسته به ارتفاع آن بین 30 تا 50 سانتی‌متر است که بهتر است 50 سانتی‌متر در نظر گرفته شود.

برای مطالعه بیشتر در مورد انواع پی و خصوصیات آن‌‌ها  به مقاله ” انواع فونداسیون “ مراجعه کنید.

نکات مهم خرک در آرماتور بندی فونداسیون

حداکثر فاصله خرک در فونداسیون باید 1.5 متر باشد.

 سایز میلگرد خرک معمولا یک یا دو شماره کمتر از آرماتور فوقانی در نظر گرفته می‌شود. اما بهتر است هم قطر آرماتور فوقانی باشد.

 سایز میلگرد خرک به عمق پی بستگی دارد. هر چقدر عمق فونداسیون­‌ بیشتر باشد باید از میلگردهایی با قطر بیشتر استفاده کرد اما به هرحال قطر میلگرد خرک نباید از 14 میلی‌متر کمتر در نظر گرفته شود. 

 عرض خرک‌ها باید به قدری باشد که تمام آرماتورهای فوقانی را بتواند روی خود نگه دارد.

همانطور که گفتیم در قسمت‌هایی که تعداد آرماتور تقویت زیاد است، تعداد میلگرد خرک باید افزایش یابد.

 میزان آرماتور خرک توسط طراح سازه ارائه نمی‌شود، معمولا مقدار آرماتور خرک لازم توسط پیمانکار محاسبه و در لیست آرماتورهای لازم قرار می‌گیرد.

تمام آرماتورهای طولی مش فوقانی با سیم آرماتوربندی به خرک‌ها بسته شوند تا  در هنگام رفت و آمد عوامل سازنده و بتن ریزی، آرماتورها جابه‌جا نشوند.

برای مطالعه بیشتر در مورد نکات مهم آرماتور بندی فونداسیون و تمام نکات آن به مقاله ” آرماتور بندی فونداسیون “ حتما سر بزنید. همچنین در آموزش اجرای ساختمان درباره تمام نکات و مراحل اجرای ساختمان به طور کامل توضیح داده‌ایم. توصیه می‌کنیم آن را از دست ندهید.