آرماتور بندی فونداسیون از صفر تا صد (نواری، گسترده و منفرد)

- فیلم کارگاهی آموزش آرماتور بندی فونداسیون
- آرماتوربندی فونداسیون چیست؟
- اجزای آرماتوربندی فونداسیون
- نقشه آرماتور بندی فونداسیون
- مراحل و روش اجرای آرماتور بندی فونداسیون
- انواع میلگرد مورد استفاده در فونداسیون
- نکات اجرایی و ضوابط آرماتوربندی فونداسیون
- آرماتور بندی فونداسیون نواری
- آرماتور بندی فونداسیون منفرد
- آرماتوربندی فونداسیون گسترده
- آموزش آرماتوربندی فونداسیون
آرماتوربندی فونداسیون یا همان میلگردگذاری پی، یکی از حساسترین مراحل در اجرای پی ساختمان است؛ مرحلهای که اگر بهدرستی و مطابق با اصول فنی انجام نشود، میتواند ایمنی و پایداری کل سازه را بهطور جدی تحت تاثیر قرار دهد.
در این مقاله با نگاهی دقیق و کاربردی به فرآیند آرماتوربندی انواع فونداسیون منفرد، نواری و گسترده، از نکات اجرایی در کارگاه گرفته تا جزئیات نحوه میلگردگذاری، به تمامی نکات کلیدی در اجرای صحیح پیها پرداختهایم. پس تا انتها همراه آکادمی عمران باشید تا با دیدی روشنتر و تخصصیتر وارد مرحله آرماتوربندی پی ساختمان شوید.
فیلم کارگاهی آموزش آرماتور بندی فونداسیون
پیش از ادامه مطالعه، توصیه میکنیم فیلم آموزش آرماتوربندی فونداسیون را مشاهده کنید. این ویدئو بخشی از دوره اجرای ساختمان است که در آن نکات فنی ساختوساز بهصورت واقعی و کارگاهی آموزش داده شدهاست.
آرماتوربندی فونداسیون چیست؟
میلگردگذاری یا آرماتوربندی فونداسیون (به انگلیسی Reinforcement of Foundation یا Foundation Rebar Placement) به فرآیند قرار دادن میلگردها در پی ساختمان گفته میشود که با هدف افزایش مقاومت کششی بتن و جلوگیری از ترکخوردگی و شکست سازه انجام میگیرد. از آنجا که بتن مقاومت فشاری بالایی دارد اما در برابر نیروهای کششی ضعیف عمل میکند، استفاده از میلگردهای فولادی بهعنوان تقویتکننده، این ضعف را جبران میکند.
این میلگردها طبق نقشههای اجرایی و با رعایت ضوابط آییننامهای در فونداسیون قرار میگیرند تا بارهای وارده از سازه بهصورت ایمن به زمین منتقل شود. آرماتوربندی اصولی، علاوه بر افزایش عمر مفید سازه، نقش مهمی در پایداری آن در برابر زلزله، نشستهای احتمالی و بارهای جانبی ایفا میکند.

بیش از ۵۰ ساعت آموزش حرفهای ولی رایگان دفترفنی و ساختمان سازی
اجزای آرماتوربندی فونداسیون
در میلگردگذاری انواع فونداسیون، مجموعهای از میلگردها و قطعات کمکی استفاده میشود تا شبکهای مقاوم و پایدار در بتن ایجاد شود. اجزای اصلی آرماتوربندی فونداسیون شامل موارد زیر است:
- میلگردهای راستا (طولی)
- میلگردهای عرضی (خاموت)
- میلگرد رکابی
- میلگرد خرک
- میلگردهای تقویتی مانند میلگرد انتظار فونداسیون
- کاور بتن
توصیه میکنیم برای آشنایی بیشتر با انواع آرماتوربندیها به مقاله آموزش آرماتوربندی مراجعه کنید.

آرماتورهای طولی و عرضی فونداسیون
آرماتورهای طولی وظیفه تحمل نیروهای کششی و تأمین مقاومت اصلی فونداسیون را بر عهده دارند. این میلگردها معمولا در دو ردیف فوقانی و تحتانی بهصورت افقی قرار میگیرند.
میلگردهای عرضی (خاموت) برای اتصال میلگردهای طولی و افزایش مقاومت فونداسیون در برابر برش و پیچش به صورت عرضی مورد استفاده قرار میگیرند. این میلگردها، میلگردهای طولی را احاطه میکنند و موجب تشکیل شبکهای مستحکم و یکنواخت میشوند.
توجه داشته باشید که وزن، تعداد، فواصل، نحوه خم کردن آرماتورها و فاصله آنها از سطح قالب (به منظور تأمین کاور بتن) از جمله موارد کلیدی در اجرای صحیح هستند. رعایت این نکات باعث جلوگیری از خوردگی، فرسایش و افزایش دوام سازه میشود.
میلگرد رکابی
آرماتورهای رکابی جهت حفظ فاصله مناسب بین دو لایه میلگرد و تضمین ضخامت کاور بتن کاربرد دارد.
میلگرد خرک
قطعهای است که برای نگهداری شبکه میلگردهای بالایی هنگام بتنریزی استفاده میشود و از جابهجایی آنها جلوگیری میکند.
آرماتورهای تقویتی در فونداسیون
آرماتورهای تقویتی شامل میلگردهای دوخت، کمرکش و میلگرد انتظار است که برای افزایش مقاومت موضعی و انتقال بارهای ویژه در نقاط خاص فونداسیون بهکار میرود. این آرماتورها معمولا برای صرفهجویی در مصرف میلگرد و فقط در نقاط نیازمند افزایش مقاومت، به جای آرماتورهای معمولی با شماره کمتر، استفاده میشوند.
موارد استفاده میلگردهای تقویتی به شرح زیر است:
- در زیر ستونها و شبکه تحتانی فونداسیون یا شالوده
- نقاط حساس به منظور تقویت موضعی
- اطراف بازشوها مثل چاله آسانسور و چاههای فاضلاب
میلگرد انتظار فونداسیون نوعی میلگرد تقویتی محسوب میشود. طبق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان (ویرایش 92)، خم این میلگردها باید به سمت بیرون باشد تا بتن روی آن مقاومت خمشی را افزایش دهد.

اما مطابق آییننامه ACI، خم به سمت داخل میتواند تحت بار ستون مقاومت بالاتری داشته باشد. بر همین اساس، در ویرایش 99 مبحث نهم، اصلاحاتی در این مورد ارائه شده است.

کاور بتن
پوشش یا کاور بتن، لایهای از بتن است که میلگرد را از عوامل مخرب محیطی مانند رطوبت و مواد خورنده محافظت میکند. ضخامت مناسب کاور در افزایش عمر مفید سازه بتنی تأثیر قابل توجهی دارد.
نقشه آرماتور بندی فونداسیون
بهطور کلی، نقشه آرماتوربندی فونداسیون، جزئیات نحوه قرارگیری میلگردها در پی را بهصورت دقیق و مهندسیشده نمایش میدهد. این نقشه که در اصطلاح عمومیتر با عنوان نقشه میلگرد فونداسیون نیز شناخته میشود، بر اساس محاسبات سازهای و بارهای وارد بر ساختمان تهیه میشود و شامل اطلاعات زیر است:
- تعداد و قطر میلگردهای طولی و عرضی
- نحوه و محل قرارگیری میلگردهای تقویتی
- فواصل بین میلگردها (spacing)
- محل دقیق خمها و اورلپها
- جزئیات میلگرد انتظار برای ستونها
- ضخامت کاور بتن (پوشش بتن روی میلگردها)
پیش از شروع هر گونه آرماتوربندی، این نقشه باید توسط مهندس ناظر بررسی و تایید شود، چرا که کوچکترین اشتباه در آن ممکن است ایمنی سازه را به خطر بیندازد.
علاوه بر نقشه، تهیه جدول لیستوفر میلگرد (Bar Bending Schedule) نیز الزامی است. این جدول به شما کمک میکند تا نوع، تعداد، طول، خم، و وزن کل میلگردهای مورد نیاز را بدانید و از پرت مصالح جلوگیری کنید.
در تصویر زیر میتوانید نمونهای از نقشه آرماتوربندی یک فونداسیون را مشاهده کنید که نحوه آرایش میلگردهای طولی و عرضی، و میلگردهای تقویتی در آن مشخص شده است.

اگر با نقشههای اجرایی فونداسیون یا نحوه خواندن جزئیات میلگردگذاری آشنا نیستید، پیشنهاد میکنیم حتما نگاهی به مقاله آموزش نقشهخوانی ساختمان بیندازید. این مطلب به شما کمک میکند تا درک بهتری از انواع نقشههای سازه، معماری، تاسیسات برق و مکانیکی ساختمان داشته باشید.
مراحل و روش اجرای آرماتور بندی فونداسیون
یکی از مهمترین مراحل اجرای فونداسیون، آرماتوربندی است که نقش بسیار مهمی در عملکرد سازه در برابر نیروهای وارده، بهویژه زلزله و نشستهای ناهمگون دارد. مراحل اجرای آرماتوربندی پیها معمولا به صورت زیر انجام میشود:
1- آمادهسازی و برش میلگردها
در نخستین گام، میلگردها مطابق نقشههای اجرایی تهیه، برش و خمکاری میشوند. خم میلگرد در کارگاههای کوچک بهصورت دستی و در پروژههای بزرگتر با دستگاههای مکانیزه انجام میشود. این مرحله باید با دقت بالا انجام شود تا میلگردها در محل صحیح خود نصب شوند و از پرت مصالح جلوگیری شود.
نکاتی که در اجرای این مرحله باید رعایت شوند، عبارتاند از:
- میلگردها پیش از خمکاری باید کاملا صاف و فاقد زنگزدگی باشند.
- خم آرماتورها باید با شعاع استاندارد انجام شود تا از ترکخوردگی آنها جلوگیری شود.
- رعایت وزن، طول، قطر و تعداد آرماتورها طبق نقشه الزامی است.
- پیش از استفاده، میلگردها نباید روغنکاری شده یا داری آلودگی باشند.
2- اجرای شبکه تحتانی فونداسیون
پس از آمادهسازی، میلگردهای شبکه تحتانی درون قالب فونداسیون قرار میگیرند. آرماتورهای طولی در راستای طول فونداسیون و آرماتورهای عرضی (خاموتها) عمود بر
آن اجرا میشوند تا در برابر نیروهای برشی و پیچشی مقاومت کنند.
برای ایجاد فاصله مناسب بین میلگرد و کف قالب و جلوگیری از تماس مستقیم آنها با خاک یا قالب، از اسپیسر یا لقمههای بتنی استفاده میشود تا پوشش بتنی (کاور بتن) موردنیاز تامین شود.
از نکات فنی که در این مرحله باید به آن توجه کرد، عبارتاند از:
- کاور بتن برای محافظت از میلگرد در برابر خوردگی حیاتی است. بهطور معمول، ضخامت آن برای فونداسیون بین 5 تا 7 سانتیمتر در نظر گرفته میشود.
- در نقاطی مانند زیر ستونها یا اطراف بازشوها، از آرماتورهای تقویتی با قطر بیشتر یا در تعداد بیشتر استفاده میشود.

3- نصب خرک و اجرای شبکه فوقانی
برای ایجاد فاصله مناسب بین شبکههای میلگرد (تحتانی و فوقانی)، از خرکها یا اسپیسر عمودی استفاده میشود. شبکه میلگرد فوقانی روی این خرکها قرار گرفته و در نقاط تقاطع با سیم آرماتوربندی به خرک متصل میشود. خرکها باید به نحوی چیده و متصل شوند که پایداری شبکه حفظ شود و حین بتنریزی جابجایی نداشته باشند.
4- بستن و گرهزنی میلگردها
در این مرحله، میلگردهای طولی و عرضی در تمامی نقاط تقاطع با سیم آرماتوربندی به یکدیگر متصل میشوند. این کار باعث یکپارچگی شبکه آرماتور و حفظ شکل و موقعیت آن در حین بتنریزی میشود.
توجه داشته باشید بستن میلگردها باید محکم، اما بدون آسیب به میلگرد انجام شود. همچنین، در محلهایی مانند تقاطع ستونها و دیوارهای برشی، اتصالات باید مضاعف و با دقت بیشتری انجام شوند.
5- نصب آرماتورهای انتظار
آرماتورهای انتظار برای اتصال اعضای عمودی مانند ستونها، دیوارهای برشی یا صفحهستونها نصب میشوند. این آرماتورها طبق نقشه اجرایی باید دقیقا در محلهای تعیینشده قرار گیرند. اجرای دقیق این آرماتورها بسیار مهم است، زیرا هر گونه بیدقتی در این عملیات موجب بروز مشکلات اجرایی جدی مانند همتراز نشدن ستونها، ناترازی پلهها و اتصالات و نیز کوتاهی و بلندی طول آنها خواهد بود.
بنابراین، آکس بیس پلیتها یا آرماتورهای انتظار ستونها و دیوارهای برشی، با بستن ریسمانهای طولی و عرضی یا استفاده از دوربین نقشه برداری مشخص میشود. روش کار سنتی در پروژه های کوچک به این شکل است که ریسمانی در یک آکس طولی و یک آکس عرضی به صورت کاملا عمود بر هم نصب شده که محل برخورد دو ریسمان، مرکز صفحه ستون و یا آکس آرماتورهای انتظار خواهد بود.
جهت خم آرماتورهای انتظار باید طبق نقشه اجرایی، با درنظر گرفتن ویرایش ۹۹ مبحث نهم مقررات ملی ساختمان و با تأیید مهندس ناظر اجرا شود.
توجه داشته باشید در سازههای فولادی میلگردهای انتظار برای نصب صفحهستون (Base Plate) باید بهگونهای اجرا شوند که همراستایی کامل با بولتها و شابلونها داشته باشند.

انواع میلگرد مورد استفاده در فونداسیون
در آرماتوربندی فونداسیون، بسته به نوع نیروهای وارده و نیاز پروژه، از انواع میلگرد با خصوصیات مختلف استفاده میشود. در ایران، مطابق با استاندارد روسی، میلگردها عموما در سه گرید زیر به کار میروند:
- میلگرد نوع AI (ساده): میلگرد نرم، بدون آج، شکلپذیر با قابلیت جوشکاری بالا که بیشتر در خاموتگذاری، خرک، سنجاقی و موارد کمتنش بهکار میرود.
- میلگرد نوع AII (نیمه خشک): دارای آج مارپیچی، دارای شکلپذیری مناسب و عملکرد بهتر تحت نیروهای چرخهای نسبت به AIII، مناسب برای خمش با قابلیت عملیات حرارتی و اغلب برای آرماتورهای اصلی در نواحی با تنش متوسط استفاده میشود.
- میلگرد نوع AIII (خشک): دارای آج جناغی (۷ و ۸)، شکننده، شکلپذیری پایین و فاقد قابلیت هرگونه عملیات جوشکاری که بیشتر در آرماتورهای طولی، آرماتور انتظار، اجزای تحت کشش و فشار زیاد کاربرد دارد.

نکته: میلگردهای AIII به دلیل تردی بالا نباید در محلهایی که نیاز به خمکاری یا جوشکاری دارند، استفاده شوند. در چنین شرایطی بهتر است از میلگرد AII یا اتصالات مکانیکی (مثل کوپلر یا فورجینگ) استفاده شود.
در جدول زیر میتوانید تنش تسلیم، گسیختگی و کرنش نهایی انواع آرماتورهای مورد استفاده در فونداسیون را مشاهده کنید.
نوع میلگرد | شکل آج | تنش تسلیم (kg/cm²) | گسیختگی (kg/cm²) | کرنش نهایی |
AI | بدون آج | 2300 | 3800 | 25% |
AII | آج مارپیچی (با زاویه حدود ۴۵ درجه) | 3000 | 5000 | 19% |
AIII | آج جناغی (۷ یا ۸ با زاویه تند) | 4000 | 6000 | 14% |
نکات اجرایی و ضوابط آرماتوربندی فونداسیون
- به دلیل اهمیت بالای آرماتورها در افزایش شکلپذیری مقاطع بتنی، میلگردها حتما از کارخانههای معتبر تهیه شود و پلاک الصاقی روی بندیلها حاوی مشخصات فنی آنها مورد توجه قرار گیرد.
عمده برندهای میلگرد چینی موجود در بازار فاقد حداقل شرایط و ضوابط استاندارد هستند و تنها به دلیل قیمت پایینتر مورد توجه برخی سازندگان قرار گرفتهاند.
ترد بودن برخی از این میلگردها به حدی است که حتی گاهی در موقع خمکاری کاملا شکسته و جدا میشوند.
برای مطالعه بیشتر در مورد خم آرماتور به مقاله ” طول خم میلگرد ” مراجعه کنید.
- میلگردها باید بر حسب نوع و قطر تفکیک شوند. در صورت وجود میلگردهای همقطر با مشخصات متفاوت، جهت جلوگیری از اشتباه باید آنها را در محلهای جداگانه انبار کرد.
- به هیچ عنوان از آرماتورهای با درصد زنگ زدگی بالا و آغشته به روغن نباید استفاده شود ولی وجود زنگزدگی کم که به راحتی با ناخن و یا گونی زبر از بین برود بلامانع است.
کثیف یا روغنی بودن آرماتور موجب عدم چسبندگی کافی به بتن و انتقال نامناسب نیرو میشود.
به همین دلیل در صورت آلودگی آرماتورها به روغن یا زنگ زدگی، باید قبل از اجرای آرماتور بندی نسبت به پاکسازی آنها اقدام شده و بعد از تایید دستگاه نظارت مورد استفاده قرار گیرند.
در مقاله ” آرماتور بندی “ به طور کامل درباره نکات و ریزهکاریهای آرماتوربندی صحبت کردیم. برای مطالعه آن روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.
نکات مهم در آرماتوربندی فونداسیون
از نرمی آرماتور هنگام خم کاری نیز تا حدودی میتوان به نوع آن پی برد. البته این مورد قطعی نبوده و در صورت تردید در مشخصات آرماتور باید نمونه میلگردها به آزمایشگاه ارسال شود.
برای اینکه در مورد انواع میلگرد، مشخصات وکاربردهای آنها بیشتر بدانید به مقاله ” انواع میلگرد “ حتما سر بزنید.
- مقاومت نهایی بسیار بیشتر از مقادیر استاندارد نمونهها در تست کشش، نشانه فولاد خوب نیست. زیرا منجر به تردی رفتار آرماتور و بالطبع کاهش شکلپذیری مقطع میشود.
- وجود اشکال نامتعارف در میلگردها و طرح آج آنها نشانه از نورد غیراستاندارد و احتمالا تولید در کارخانجات نامعتبر است.
- جهت تسریع در روند بستن آرماتورها و صرفه جویی در میزان سیم مصرفی میتوان از دستگاه گره اتوماتیک آرماتورها استفاده کرد.
سیمهای مورد استفاده در این دستگاه از نوع گالوانیزه یا معمولی قابل تغییر است. همچنین ایجاد گره با این دستگاه برای میلگردهای با قطر حداقل ۱۰ تا حداکثر ۳۲ میلیمتر امکانپذیر است.

- تمام میلگردها باید به صورت سرد و تا حد امکان با دستگاههای مکانیکی خم شوند و از خم کردن و برش آرماتورها به کمک هوابرش خودداری شود. بریدن آرماتور با هوابرش موجب ترد شدن و شکنندگی آن میشود.

- پوشش میلگردها در بتن فونداسیون حداقل ۵۰ میلیمتر لحاظ شود تا علاوه بر ایجاد پیوستگی بین بتن و میلگرد، آرماتورها در برابر خوردگی و زنگزدگی محافظت شوند.
همچنین جهت جلوگیری از کم شدن پوشش بتن و انتقال زنگ زدگی سیم آرماتوربندی به آرماتورها، حتما مازاد سیم آرماتور بندی به داخل عضو بنتی خم شود.
- ترجیحا به جای استفاده از سنگ و آجر از اسپیسرهای استاندارد در زیر شبکه تحتانی پی استفاده شود تا مقدار مناسب پوشش بتن رعایت شود.

- فواصل محور تا محور آرماتورها مطابق با نقشه انجام شده و از افزایش یا کاهش فواصل اجتناب شود.
- دقت مضاعف در نحوه چیدمان، فاصله و طول مناسب آرماتورهای انتظار و دیوارها الزامی است. استفاده از خاموت در ستونها و میلگرد رکابی و کمرکش در دیوارها جهت حفظ فاصله آرماتورها حین بتن ریری ضروری است.
- خاموت ریشه ستونها در داخل فونداسیون طبق نقشه سازه اجرا شود. عدم اجرای خاموت در قسمت فونداسیون موجب کمانش زودهنگام آرماتورهای طولی تحت نیروهای فشاری و غیر شکل پذیر شدن ستون میشود.
- هنگام کار گذاشتن ریشه ستونها، فاصله حدود ۵ سانتیمتر عقب نشینی مربوط به نماسازی لحاظ شده تا از ایجاد اضافه بنا جلوگیری شود.
- قبل از آرماتور بندی فونداسیون های گسترده، محل چاههای ارت و فاضلاب با کول مشخص شده و آرماتورهای تقویتی قطری در چهار گوشه آن نصب شود.
- در فونداسیونهای گسترده در صورت وجود شمع جهت مقابله با نیروهای بلندکننده (up lift)، قبل از آرماتور بندی فونداسیون نسبت به حفاری و آرماتوربندی شمع اقدام شود. همچنین انتهای میلگردهای طولی شمع با خم ۹۰ درجه در فونداسیون مهار شود.
- ترجیحا محل قطع و وصله همه آرماتورهای طولی در یک نقطه قرار نگیرد.
- جهت انتقال نیرو بین میلگردها، طول مهاری وصلهها طبق ضوابط آییننامه و نقشهها اجرا میشود. مثلا برای AIII حدود 55 الی 69 برابر قطر آرماتور بسته به ضخامت و مقاومت بتن و همچنین سایز میلگرد لحاظ میشود.
- در آرماتور بندی فونداسیون برای مقاطع با تراکم آرماتور بالا، به جای استفاده از وصله پوششی (اورلپ) میتوان از وصله مکانیکی ( کوپلر ) یا وصله جوشی ( فورجینگ ) استفاده کرد.
لازم به ذکر است که استفاده از وصله پوششی در میلگردهای با سایز بیشتر از ۳۶ میلیمتر به طور کلی ممنوع است.کاهش تراکم آرماتور و کرمو نشدن بتن، صرفه جویی در میلگرد، کاهش هزینه در سایزهای بالا، استحکام کافی، شکلپذیری مناسب، یکپارچه عمل نمودن آرماتور و در امتداد هم قرار گرفتن محور آنها در محل نصب از مزایای فورجینگ در صورت اجرای صحیح به شمار میرود.
در اتصال پوششی، تنش به واسطه بتن منتقل شده و در صورت وقوع ترکهای عمیق در اطراف نواحی وصله شده، عملا عملکرد آرماتورها در محل وصلهها مختل میشود.
متاسفانه در کشور ما عمدتا استفاده از وصله پوششی به عنوان تنها راهکار، مورد توجه قرار داشته و استفاده از کوپلر یا فورجینگ علیرغم مزایای آن مخصوصا در سایزهای بالا مورد غفلت واقع شده است.
جهت مطالعه و آگاهی بیشتر در مورد روشهای وصله آرماتور مانند اورلپ، کوپلینگ و فورجینگ به مقاله ” وصله اتکایی میلگرد” مراجعه کنید.
آرماتور بندی فونداسیون نواری
نکتهای که در آرماتوربندی فونداسیون نواری باید مدنظر قرار گیرد این است که ترتیب اجرای آرماتور و قالببندی به نوع قالب بستگی دارد:
- در صورتی که قالببندی با مصالح بنایی مانند آجر انجام شود، آرماتوربندی پس از قالببندی انجام میگیرد.
- اما اگر از قالب فلزی استفاده شود، ابتدا آرماتوربندی انجام شده و سپس قالببندی صورت میگیرد.
- سایر مراحل اجرای آرماتوربندی فونداسیون نواری مطابق نکات عمومی بیانشده در همین مقاله انجام میشود.
برای آشنایی بیشتر با روشهای قالببندی فونداسیون و نکات اجرایی آن، به مقاله قالب بندی فونداسیون مراجعه کنید.
آرماتور بندی فونداسیون منفرد
آرماتوربندی فونداسیون منفرد به دلیل سادگی ابعاد و حجم کمتر میلگرد، نسبت به انواع دیگر مانند فونداسیون نواری یا گسترده، آسانتر اجرا میشود.
نکات اجرایی آن مشابه سایر فونداسیونها بوده و تفاوت اصلی تنها در طول کوتاهتر میلگردها در شبکههای تحتانی و فوقانی است. مابقی اصول، مطابق با ضوابط و نکاتی است که در همین مقاله به آنها اشاره شده است.
آرماتوربندی فونداسیون گسترده
در فونداسیون گسترده (رادیه)، به دلیل سطح زیاد پی، رعایت نکات اجرایی دقیقتر و جزئیات بیشتر الزامی است.
پیش از اجرای آرماتوربندی، محل چاههای فاضلاب و چاه ارت مشخص شده و در چهار گوشهی آنها، میلگردهای تقویتی بهصورت مشبندی اجرا میشود تا مقاومت کافی در برابر تمرکز تنش ایجاد شود.
در صورتی که برای مقابله با نیروهای بالابرنده (uplift) از شمع استفاده شده باشد، ابتدا باید عملیات حفاری و آرماتوربندی شمعها انجام شود. سپس، انتهای میلگردهای طولی شمعها با خم ۹۰ درجه درون فونداسیون مهار گردد تا پیوستگی سازهای کامل ایجاد شود. سایر ضوابط آرماتوربندی نیز مطابق نکات کلی گفتهشده در این مقاله انجام میشود.
آموزش آرماتوربندی فونداسیون
آرماتوربندی فونداسیون یکی از مراحل کلیدی در اجرای سازههای بتنی است که اجرای صحیح آن، نقش مهمی در دوام، مقاومت و عملکرد سازه دارد. به همین دلیل، در مجموعه آموزش اجرای اسکلتهای بتنی، یک فصل کامل را به موضوع اجرای فونداسیون اختصاص دادهایم.
در این فصل، تمامی مراحل اجرای فونداسیون از جمله آرماتوربندی، قالببندی، بتنریزی، کنترلها و نکات فنی، به صورت کامل و همراه با فیلمهای آموزشی کارگاهی تدریس شدهاند.
برای آشنایی بیشتر با سرفصلها و مشاهده نمونه آموزش، به صفحه آموزش اجرای اسکلت های بتنی مراجعه کنید.
جمع بندی
آرماتوربندی فونداسیون یکی از مراحل حیاتی و حساس در اجرای پی ساختمان است که تأثیر مستقیم بر ایمنی، پایداری و دوام سازه دارد. اجرای صحیح این مرحله مستلزم رعایت دقیق نقشههای اجرایی، انتخاب میلگردهای استاندارد، برش و خمکاری اصولی، و نصب درست میلگردها با رعایت کاور بتن و نکات فنی است. همچنین آشنایی با انواع میلگرد و کاربردهای آنها، استفاده از تجهیزات مناسب و کنترل کیفیت مستمر از عوامل کلیدی موفقیت در اجرای آرماتوربندی است. با پیروی از این اصول، میتوان از بروز مشکلات ساختاری، ترکخوردگیها و آسیبهای احتمالی جلوگیری کرد و سازهای مقاوم و پایدار ساخت
در انتهای این مقاله امیدواریم اطلاعات خوبی درباره آرماتوربندی فونداسیون کسب کرده باشید. در صورتی که در این مورد سوالی دارید میتوانید آن را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران
با سلام وقت بخیر
اجرای میلگرد خرک در محل تقاطع فونداسیون های نواری به چه صورتی است؟
سلام ارماتورهای فوقانی را یکی پایین و یکی بالا درنظر بگیرید. خرک در جهتی قرار میگیرد که ارماتور پایین تر فوقانی را نگه دارد و ارماتور بالاتر فوقانی روی میلگرد پایین تر فوقانی که رو خرک هست قرار می گیرد.
میتونم اینطوری برداشت کنم که فقط یک خرک اونم در یک جهت اجرا میشه در شرایطی که گفتید ؟
بله درسته
در اجرای پل های کناری که تداخل دارن با المان عمودی(سولجر)، که باعث قطعی میلگرد طولی پل میشوند خواستم بدونم چطوری باید اجرا کنیم که این اتفاق پیش نیاد. الان من یک سازه دارم که مقطع المان عمودی تیر آهن سایز۲۸ بوده و در انقطاع نیز ۱۵ سانتیمتر هست که موقع اجرا پل های کناری۱۳ سانت از المان عمودی داخل پل بتنی قرار میگیره که باعث قطع شدن پل خواهد شد. ممنون
سلام در این مورد باید بازدید میدانی داشت و از طراح نیز مشورت گرفت. توصیه نمیشه بال و جان سولجر رو سوراخ کنید. بهتره به گونه ای ارماتور از کنار سولجر رد بشه و سولجر در ضخامت سقف مدفون بشه. البته شما حتما دیوار حائل هم دارید که سولجر تو دل اون قرار میگیره
سلام از آرماتورهای تقویتی فونداسیون میشه برای چاه فاضلاب هم استفاده کرد؟
سلام
وقت بخیر
بله. آرماتورهای تقویتی فونداسیون معمولا در اطراف بازشوها مانند چاله آسانسور و چاههای فاضلاب استفاده می شود.
سلام. خسته نباشید. مطالب سایت تون فوق العاده کامل و جامع است. من که خیلی استفاده کردم
سلام
ممنون از لطف شما، خوشحالیم که مطالب سایت برای شما مفید بوده.
عالی بود تشکر
سلام وقت بخیر
ممنون از حسن نظر شما
سایتتون واقعا آموزنده وعالیه.خداقوت مهندس
ممنون از حسن نظر و لطفتون
سلام خسته نباشید.مقاله بسیار عالی بود.ممنون از شما.
سلام وقتتون بخیر
ممنون از حسن نظر شما
سلام
وقتتون بخیر
ممنون از آموزشات خوبتون واقعا ??
ولی کاش در مورد میلگرد خرک بیشتر توضیح میدادین?
باسلام و وقت بخیر
ممنون از پیشنهاد سازندتون. اجرای آرماتور بندی فونداسیون ریزهکاری های بسیاری دارد. به همین دلیل نکات بیشتر را در مقاله های دیگر توضیح میدهیم. پیشنهاد میکنیم برای مطالعه بیشتر در مورد آرماتور خرک به مقاله ” خرک چیست ” سر بزنید.
با سلام و وقت بخیر
ابتدا تشکر می کنم بابت مطالب مفید و کاملتون
خواستم بپرسم که ارتفاع میلگرد خرک چگونه محاسبه می شود؟
باسلام و وقت بخیر
ارتفاع خرکها باید به نحوی محاسبه شود که میزان کاور بتن برای آرماتورهای فوقانی به اندازه کافی باشد.
جهت محاسبه ارتفاع خرکها به این روش عمل میکنیم، ضخامت فونداسیون منهای:
ضخامت کاور بتن بالایی
ضخامت کاور بتن پایینی
قطر آرماتورهای طولی و عرضی مش فوقانی
قطر آرماتورهای طولی و عرضی مش تحتانی
لازم به ذکر است که فرمول فوق برای فونداسیونهای گسترده که دو لایه مش با چشمههای کوچک دارند میباشد.
در فونداسیونهای نواری قطعا آرماتور عرضی زیر آرماتور طولی بوده و چون که پایههای خرک در امتداد آرماتورهای طولی فونداسیون هستند باید روی آرماتور عرضی که پایینتر است قرار گیرد. پس ارتفاع آن به شکل زیر تعیین میشود:
ضخامت فونداسیون منهای:
ضخامت کاور بتن بالایی
ضخامت کاور بتن پایینی
قطر آرماتورهای طولی و عرضی مش فوقانی
قطر آرماتور عرضی مش تحتانی
پیشنهاد میکنم برای مطالعه بیشتر در مورد آرماتور خرک به مقاله ” خرک چیست ” مراجعه کنید.