سبد خرید

هیچ محصولی در سبد خرید نیست.

اجرای ستون بتنی | صفر تا صد آرماتور بندی تا قالب برداری

۱۷ مهر ۱۴۰۰
دسته بندی ها: وبلاگ اسکلت بتنی المان‌های بتنی
حداکثر فاصله ستون ها

حتما تا به حال در مورد ستون بتنی شنیده‌اید! در اسکلت بتنی، ستون ترکیبی از بتن و فولاد است. اما چه قدر با نکات مهم در اجرای ستون بتنی آشنا هستید؟! آیا در مورد نحوه قالب بندی و آرماتور بندی ستون بتنی به طور کامل آگاهی دارید؟!

ما در این مقاله از آکادمی عمران به شرح ریزه‌کاری‌های نحوه اجرا، افزایش ارتفاع ستون بتنی و کاهش ابعاد آن می‌پردازیم و در انتها به جواب تمام سوال‌های خود خواهید رسید. پس با ما همراه باشید.

ستون بتنی چیست؟

اسکلت بتنی از المان‌های مختلفی مانند تیر، ستون، سقف دال بتنی، فونداسیون و دیوار برشی تشکیل شده است.

ستون یک عضو قائم اسکلت بتنی است که عمدتا تحت اندرکنش فشاری و خمشی بارهای وارد بر سازه قرار گرفته و وظیفه انتقال بارها از تیر و سقف به فونداسیون را دارد.

وقتی ستون تحت خمش قرار می‌گیرد، بخشی از آن به کشش می‌افتد و می‌دانیم بتن در کشش ضعیف است.

به همین دلیل از آرماتور استفاده می‌شود تا ضعف کششی بتن جبران شود. پس ستون بتنی از بتن و آرماتور ساخته شده که به آن بتن مسلح می‌گوییم.

در ساخت ستون بتنی می‌توان از انواع بتن مانند بتن الیافی، بتن پلیمری و افزودنی‌های مختلف استفاده کرد. نوع بتن و طرح اختلاط بر اساس الزامات طراحی و بارگذازی تعیین می‌شود.

در ادامه به معرفی انواع ستون بتنی می‌پردازیم.

ستون بتنی

انواع ستون بتنی از نظر شکل ظاهری

با توجه به طراحی انجام شده، به طور کلی انواع مقاطع زیر برای ستون بتنی مورد استفاده قرار می‌گیرد:

1) مقطع مربع و مستطیل: معمولا در ساختمان‌ها به دلیل فضای چهار ضلعی از این مقطع استفاده می‌شود.

2) مقطع دایروی: معمولا جهت اجرای پی‌های شمعی از مقطع دایره استفاده می‌شود.

حداکثر ارتفاع ستون بتنی

مورد 1 و 2 استفاده بسیار گسترده‌تری نسبت به سایر موارد دارد، چرا که قالب بندی، آرماتورگذاری و بتن ریزی موارد زیر سخت‌تر است. اما خوب است با سایر مقاطع نیز آشنا شوید.

3) مقطع T شکل: در ساخت پایه پل‌ها با توجه به الزامات طراحی، اجرا می‌شود.

4) مقطع L شکل: در کنج دیوارها به ندرت از این مقطع استفاده می‌شود.

5) مقطع V شکل: در کنج‌هایی که زاویه حاده وجود دارد، استفاده می‌شود.

6) مقطع Y شکل: برای ساخت پایه پل‌ها یا روگذر استفاده می‌شود.

7) مقطع شش ضلعی: این ستون‌ها ظاهری زیبا دارند و برای سالن‌های بزرگ به کار برده می‌شوند.

انواع ستون بتنی

انواع ستون بتنی از نظر آرماتورگذاری 

قبل از اینکه به شرح نحوه ساخت ستون بتنی بپردازیم، با انواع ستون مسلح به کمک آرماتور و المان فولادی آشنا شوید.

1) ستون بتنی با آرماتورهای عرضی تنگ : متدوال‌ترین نوع آرماتورگذاری است که در این مقاله به نحوه ساخت آن می‌پردازیم.

2) ستون بتنی با آرماتور عرضی اسپیرال یا مارپیچ : از این نوع آرماتورگذای جهت اجرای ستون بتنی دایروی شکل استفاده می‌شود.

مقاطع مرکب در ستون بتنی

3) ستون بتنی با مقطع مرکب : در این مقاطع با استفاده از پروفیل‌های فولادی مقاومت کششی مقاطع را افزایش می‌دهند.

یکی از پروفیل‌هایی که جهت تقویت ستون بتنی استفاده می‌شود، نبشی است. این مقاطع می‌توانند در داخل بتن یا پیرامون آن قرار بگیرند.

Call To Action 1

برترین مرجع آموزش ساختمان سازی و دفترفنی کشور

مراحل و نحوه اجرای ستون بتنی

اجرای ستون بتنی از سه مرحله زیر تشکیل شده است که در ادامه هر یک از این مراحل را به طور کامل شرح می‌دهیم.

  • آرماتور بندی ستون بتنی
  • قالب بندی ستون بتنی
  • بتن ریزی ستون بتنی

آرماتور بندی ستون بتنی

• اجرای آرماتورهای انتظار

اولین مرحله در آرماتور بندی ستون بتنی ، اجرای آرماتورهای انتظار است که باید از قبل در هنگام اجرای فونداسیون یا اجرای سقف تعبیه شده باشند.

آرماتورهای انتظار، آرماتورهایی هستند که در سقف یا فونداسیون کار گذاشته شده تا آرماتورهای طولی ستون بعدی به آن‌ها وصله شوند.

آرماتور بندی ستون

وصله آرماتورهای طولی ستون معمولا به یکی از سه روش زیر انجام می‌شود:

  1. وصله پوششی یا اورلپ
  2. وصله مکانیکی یا کوپلینگ
  3. وصله جوشی یا فورجینگ

در مورد نحوه اجرای هر یک از این وصله‌ها مانند وصله اتکایی میلگرد در یک مقاله به طور کامل توضیح داده‌ایم. برای مطالعه آن روی لینک آبی کلیک کنید.

معمولا طول آرماتورهای انتظار ستون بین 1 تا 1.4 متر است. طول آرماتور انتظار باید حداقل طول مورد نیاز جهت وصله آرماتور را تامین کند.

در جدول زیر طول هم‌پوشانی مورد نیاز برای قطرهای مختلف آرماتورها آمده است.

اندازه آرماتورهای انتظار در آرماتور بندی ستون بتنی

• برش و خم کردن آرماتورهای عرضی

در مرحله بعد تنگ‌ها و سنجاقی ها باید برش زده و خم شوند.

به آرماتورهای عرضی تیر که وظیفه تحمل برش و پیچش دارند، خاموت و به آرماتورهای عرضی ستون که عمدتا وظیفه محصورکنندگی آرماتورهای طولی را دارند، تنگ گفته می‌شود.

اما بر حسب عادت گاهی به آرماتورهای عرضی ستون، خاموت نیز گفته می‌شود.

در تصویر زیر نمونه‌ای از تنگ یا خاموت را مشاهده می‌کنید چرا که شکل ظاهری آن‌ها یکی است.

ستون بتنی

در تصویر زیر سنجاقی ستون را مشاهده می‌کنید که در ادامه ریزه‌کاری‌های اجرای آن را توضیح می‌دهیم.

سنجاقی در آرماتور بندی ستون بتنی

برش میلگردها به وسیله قیچی و خم کردن آن‌ها به وسیله صفحه خم کن میلگرد انجام می‌شود.

به طور مثال جهت اجرای یک ستون 40×50 سانتی‌متر اندازه تنگ مورد نیاز به این شکل محاسبه می‌شود:

  • برای ایجاد کاور بتن 5 سانتی‌متر از هر طرف ستون کم شده که در این حالت طول و عرض خاموت برابر 30 در 40 می‌شود.
  • طول قلاب را 7.5 سانتی‌متر در نظر می‌گیرند که چون 2 تا قلاب وجود دارد، برابر با 15 سانتی‌متر می‌شود.

پس مجموع طول آرماتور مورد نیاز برای تنگ ستون 155 سانتی‌متر (30+40+30+40+15) می‌شود.

پس از اینکه طول مورد نیاز تنگ و سنجاقی برش زده شد، این آرماتورها باید خم شوند. در مقاله ” طول خم میلگرد ” در مورد انواع خم میلگرد و نحوه انجام آن صحبت می‌کنیم.

حداکثر ارتفاع ستون بتنی

به عنوان یک توصیه کارگاهی به این نکته توجه داشته باشید که جهت اجرای آسان‌تر تنگ‌ها، آن‌ها را به صورت دسته‌ای دور آرماتورهای انتظار قرار می‌دهند و پس از اجرای آرماتورهای طولی، آن‌ها را در فواصل مشخص شده به آرماتورهای طولی می‌بندند.

با نحوه خم کردن میلگرد در فیلم زیر آشنا شوید.

• اجرای آرماتورهای طولی و نحوه کاهش ابعاد ستون بتنی

آرماتورهای طولی نیز باید برش داده شوند. طول میلگرد مورد نیاز برای ستون، مجموع اندازه‌های زیر است:

  1. ارتفاع ستون
  2. ضخامت سقف یا تیر
  3. طول ریشه انتظار برای سقف بعدی

پس از برش آرماتورهای طولی به یکی از روش‌های گفته شده آرماتورها وصله می‌شوند.

نکته‌ای که در اورلپ کردن آرماتورها باید به آن توجه کنیم، هم راستا قرار گرفتن آن‌ها است. جهت هم راستا کردن آن‌ها آرماتورها باید با شیب 1 به 6 خم شوند.

کاهش ابعاد ستون بتنی در طبقات بالاتر

یکی دیگر از کاربردهای خم 1 به 6 ، کاهش ابعاد ستون بتنی در طبقات بالاتر است. در صورتی که کاهش ابعاد ستون از هر طرف ماکزیمم به اندازه 7.5 سانتی‌متر باشد از خم 1 به 6 استفاده می‌شود.

اگر کاهش یا افزایش ابعاد بیشتر از 7.5 سانتی‌متر باشد، آرماتورهای طولی امتداد یافته نباید خم شوند. در این حالت آرماتورهای سقف پیشین در سقف مهار شده و باید آرماتورهای انتظار جدیدی هنگام بتن ریزی ستون طبقه پایین در نظر گرفته شود.

خم 1 به 6 در آرماتور بندی ستون بتنی

این حالت بیشتر در ستون‌های نما یا کناری اتفاق می‌افتد. زیرا جهت اجرای نما نمی‌توانیم ستون‌ها را عقب ببریم و کاهش بعد فقط از طرفی اتفاق می‌افتد که در سمت نما نیست.

اگر کاهش بعد در ستون میانی طبقات باشد، کاهش بعد از هر دو سمت مجاز بوده و معمولا این حالت پیش نمی‌آید.

در صورت اجرای فورجینگ، قسمت فورج شده قطور می‌شود. به همین دلیل تنگ‌هایی که بالای قسمت وصله قرار می‌گیرند باید بعد از فورجینگ جای داده شوند. در غیر این صورت گذاشتن آن‌ها در فواصل معین به دلیل قسمت قطور فورج شده، به سختی انجام می‌شود.

فورجینگ آرماتورهای طولی ستون بتنی

اما سوالی که پیش می‌آید این است که آرماتورهای طولی ستون‌های آخر چگونه مهار شوند؟! آیا بریده می‌شوند؟! آیا در سقف مهار می‌شوند؟!

آرماتورهای طولی ستون‌های میانی در سقف آخر مهار می‌شوند.

اما آرماتورهای طولی ستون‌های کناری جهت اجرای جان‌پناه بام باید به اندازه 135 سانتی‌متر ادامه داشته باشند. که با احتساب 15 سانتی‌متر کف‌سازی ارتفاع جان‌پناه به اندازه 120 سانتی‌متر باقی بماند.

نحوه ساخت ستون بتنی

• قرار دادن تنگ‌ها و سنجاقی‌ها در فواصل معین

هدف از اجرای آرماتورهای عرضی ستون، محصور کردن آرماتورهای طولی است.

ابتدا تنگ‌ها را در فواصل مناسب قرار می‌دهیم. فاصله اولین تنگ از محل قطع بتن باید 5 سانتی‌متر باشد. همچنین فاصله آخرین تنگ از محل قطع بتن نیز باید 5 سانتی‌متر باشد.

آرماتورهای طولی گوشه ستون باید به خوبی در کنج تنگ قرار بگیرند. همچنین تنگ‌ها باید طوری بسته شوند که همه آرماتورهای طولی را کاملا محصور کرده و هیچ فاصله‌ای بین تنگ‌ها و آرماتورهای طولی وجود نداشته باشد.

قرار دادن تنگ ها در فواصل معین ستون بتنی

چون رفتار زلزله نامنظم است و جهت وارد شدن نیروی زلزله نامشخص است، جهتی که قلاب‌های تنگ قرار می‌گیرند باید به صورت نامنظم باشد. یعنی یکی در میان جای قلاب بچرخد.

تنگ ها در آرماتور بندی ستون بتنی

آرماتورهای طولی که توسط تنگ محصور نشده‌اند باید یکی در میان به کمک سنجاقی محصور شوند.

سنجاقی‌ها به آرماتورهای طولی بسته می‌شوند. سنجاقی میلگردی است که دو سر آن قلاب 135 درجه دارد. اما چون تراکم آرماتورهای ستون زیاد است، جهت سهولت اجرا یک سر آن را خم 135 و یک سر دیگر خم 90 درجه اجرا می‌کنند.

سنجاقی‌ها را یکی در میان می‌چرخانند تا از هر طرفی زلزله رخ داد، نصف سنجاقی‌ها قلاب 135 درجه داشته باشند.

اجرای آرماتور بندی ستون بتنی

نکته‌ای که در اجرای سنجا‌قی‌ها باید به آن توجه کنیم این است‌ که تا جایی که ممکن است در یک امتداد قرار گیرند. زیرا در غیر این صورت در زمان بتن ریزی ستون، سنجاقی‌ها مانند رنده عمل کرده و باعث جداشدگی اجزاء بتن می‌شوند.

در مقاله ” آرماتور بندی ” به طور کامل در مورد نکات مهم آرماتوربندی با فیلم صحبت می‌کنیم.

در فیلم زیر در مورد نکات مهم تنگ یا خاموت صحبت می‌کنیم.

خاموت ستون در فونداسیون و سقف فراموش نشود!

یکی از موارد مهم، اجرای تنگ‌ها یا همان خاموت ستون در فونداسیون و سقف است چرا که آرماتورهای طولی ستون در این ضخامت‌ها نیز باید محصور شوند.

به این نکته توجه داشته باشید که در محل ضخامت سقف باید حداقل 3 عدد تنگ اجرا شود.

خاموت ستون در تیر

معمولا تنگ‌های این قسمت به دلیل سختی یا بی‌دقتی توسط پیمانکار اجرا نمی‌شوند که به دلیل بحرانی بودن نیروها در این ناحیه، اثرات کاملا مخربی در زلزله خواهد داشت.

تنگ ستون در تیر و فونداسیون

اگر می‌خواهید در مورد نکات سنجاقی‌ها بیشتر بدانید به مقاله ” سنجاقی ستون ” سر بزنید.

چهار نکته مهم پیش از قالب بندی

1) اجرای کاور بتن

کاور بتن برابر است با حداقل فاصله بین آرماتورهای عرضی یا طولی و نزدیک‌ترین سطح آزاد بتن.

کاور بتن معمولا حداقل 5 سانتی‌متر در نظر گرفته می‌شود. در صورتی که کاور بتن خیلی زیاد در نظر گرفته شود (مثلا 10 سانتی‌متر) یک المان بتنی غیرمسلح حساب می‌شود.

این المان بتنی از تاثیرات خواص مکانیکی آرماتورها دور بوده به همین دلیل به راحتی تحت تنش‌های حرارتی، کششی و فشاری ترک می‌خورد.

تامین کاور بتن به وسیله اسپیسرها در ستون بتنی

با ترک خوردن بتن، امکان نفوذ رطوبت به آرماتورها فراهم شده و آن‌ها دچار زنگ‌زدگی می‌شوند. زنگ زدن آرماتورها موجب افزایش حجم‌شان شده که این امر باعث گسترش ترک و نفوذ بیشتر رطوبت می‌شود.

اگر سطح بتن دارای فرورفتگی و بیرون‌زدگی است معیار اندازه میزان کاور بتن، فرورفتگی‌ها است.

تامین کاور بتن به وسیله اسپیسرها در ستون بتنی

جهت ایجاد کاور بتن از اسپیسرهای پلاستیکی یا بتنی استفاده می‌شود. متاسفانه برخی از سازندگان جهت کاهش هزینه‌ها از آجرهای خرد شده و مصالح دیگر جهت ایجاد کاور بتن استفاده می‌کنند.

تامین کاور بتن به وسیله اسپیسرها در ستون بتنی

مصالحی مانند آجر علاوه بر جذب شیره بتن باعث نفوذ و رسیدن رطوبت به آرماتورهای اصلی می‌شوند.

طبق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان، میزان کاور بتن طبق جدول زیر است:

اندازه کاور بتن در ستون بتنی در مبحث نهم مقررات ملی ساختمان

2) رامکا فلزی 

رامکا جهت جلوگیری از دزآکسه شدن ستون‌ها و تنظیم ابعاد قالب استفاده می‌شود. رامکا به میزان کاور بتن از هر سمت نسبت به آرماتورهای اصلی بیرون زدگی دارد.

رامکا فلزی نباید به آرماتورهای طولی و عرضی جوش داده شود زیرا باعث کوچک شدن مقطع آن‌ها می‌گردد. اما رامکاهای عمود بر هم می‌توانند به یکدیگر جوش شوند.

رامکاها باید با سیم آرماتوربندی به آرماتورهای طولی و عرضی بسته شوند و سر آن‌ها جهت جلوگیری از زنگ‌زدگی، قبل از قالب بندی درپوش پلاستیکی گذاشته شود.

در غیر این صورت باید پس از اتمام بتن ریزی ستون سر آن‌ها بریده شده و ضدزنگ زده شود.

برای مطالعه بیشتر در مورد نحوه اجرای رامکا فلزی و بتنی و تمام ریزه کاری‌های آن‌ها به مقاله رامکا حتما سر بزنید.

اجرای رامکا فلزی در ستون بتنی

3) همباد کردن ستون‌ها با ریسمان کشی

جهت همباد کردن ستون‌ها از یک ریسمان استفاده می‌شود. برای این امر باید رامکاها در هر دو جهت مشخص شده و با استفاده از ریسمان کار، همباد شوند.

همباد کردن ستون ها با ریسمون کشی در ستون بتنی همباد کردن ستون ها با ریسمون کشی در ستون بتنی

4) اجرای پلیت‌ها

پلیت‌ها با ضخامت حداقل 8 میلی‌متر و در ابعاد مختلف، برای اجرای وال پست‌ها، اتصال نمای بیرونی و اتصال نبشی کشی آسانسور به صورت چسبیده به قالب بتن اجرا شوند.

بهتر است پلیت‌ها 3 شاخک داشته باشند که در ستون قرار می‌گیرند.

گاهی شیره بتن روی این پلیت‌ها را می‌گیرد و جای آن‌ها غیر قابل تشخیص می‌شود. به همین دلیل مکان‌هایی که پلیت‌گذاری شده روی قالب علامت گذاری شده تا در صورت وجود شیره بتن، جای آن‌ها به راحتی قابل تشخیص باشد.

به عنوان نکته آخر در آرماتوربندی ستون به این نکته توجه داشته باشید که سیم‌های آرماتوربندی باید حتما به داخل ستون خم شوند و همچنین اضافات سیم‌های بریده شده که داخل ستون افتاده‌اند، حتما خارج شوند.

زیرا وجود آن‌ها باعث ایجاد زنگ‌زدگی و بروز ترک می‌شود. برای مطالعه بیشتر در مورد این سیم‌ها به مقاله ” سیم آرماتور بندی ” مراجعه کنید.

اجرای پلیت در قالب ستون بتنی قبل از بتن ریزی

قالب بندی

قالب بندی ستون بتنی از 4 مرحله تشکیل شده است:

  1. روغن کاری قالب ها
  2. بستن قالب ها با پین و گوه
  3. اجرای پشت بند و شاقول کردن ستون
  4. مسدود کردن پای قالب ها با ملات گچ

پس از تمیز کردن و روغن کاری، قالب‌ها باید در کنار هم چفت شده و با پین و گوه بسته شوند. در مرحله بعد برای جلوگیری از خروج از مرکزیت ستون، باید شاقولی اجرا شوند.

جهت جلوگیری از باز شدن قالب‌ها در حین بتن ریزی و ناشاقول شدن باید از پشت‌بندها استفاده شود. چون عرض ستون‌ها کم است، از جک‌های مایل جهت اجرای پشت بند استفاده می‌کنند.

برای جلوگیری از لغزیدن جک‌ها، پای آن‌ها به وسیله آرماتورهایی که از قبل تعبیه شده یا ملات گچ باید مهار شود.

همچنین برای جلوگیری از خروج شیره بتن و شن نما شدن آن، باید درزهای قالب مسدود شوند. به همین دلیل پای قالب‌ها باید ملات گچ زده شده تا شیره بتن خارج نشود.

برای مطالعه بیشتر در مورد قالب بندی ستون بتنی به مقاله قالب بندی ستون سر بزنید.

نحوه قالب بندی ستون بتنی

بتن ریزی 

قبل از بتن ریزی ستون باید کدهای ارتفاعی، ابعاد ستون‌ها و ضخامت دیوارها کاملا کنترل شود. در این مرحله لازم است با کنترل قطر قالب ستون‌ها، از تساوی‌ آن‌ها و عدم بروز اعوجاج در قالب بندی اطمینان حاصل شود.

علاوه بر هم راستایی و ریسمانی بودن ستون‌های هر طبقه، باید ستون‌ها کاملا با آکس ستون طبقه تحتانی نیز منطبق باشند.

دو آکسه شدن ستون‌ها موجب عدم انتقال نامناسب بار و عملکرد نامطلوب سازه می‌شود. با ریسمان کشی و شاقول دستی می‌توان نکته فوق را کنترل کرد.

همچنین قبل از بتن ریزی ستون مقاومت 7 روزه بتن فونداسیون چک شود.

جهت بتن ریزی ستون بهتر است از پمپ دکل استفاده شود. زیرا قطع و کنترل بتن ریزی خیلی راحت‌تر اتفاق می‌افتد. همچنین با وجود لوله پمپ می‌توان ارتفاع بتن ریزی را کم کرد تا جداشدگی اجزاء بتن رخ ندهد.

بتن ریزی ستون بتنی با استفاده از پمپ دکل

بتن ریزی ستون‌ها از ارتفاع بیشتر از 1.2 متر مجاز نیست. زیرا در ارتفاع بیش از این مقدار احتمال جداشدگی دانه‌ها وجود دارد.

برای جلوگیری از جداشدگی دانه‌ها باید از مواد افزودنی فوق روان کننده بتن استفاده کنیم.

البته مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ویرایش سال 99 صحبتی در این مورد نکرده و می‌توان به کمک بالا بردن اسلامپ بتن، بتن ریزی را از ارتفاعی بیشتر از 1.2 متر نیز انجام داد.

یک راه دیگر این است که سه طرف ستون قالب بندی شود و فقط یک متر از طرف باقی مانده قالب گذاشته شود. سپس بتن ریزی تا یک متر انجام شده و ویبره زده شود.

در انتها قالب‌های قسمت باقی مانده گذاشته شده و دوباره بتن ریزی و ویبره زده شود.

یکی دیگر از روش‌های بتن ریزی ستون استفاده از نردبان ستون ریز است. چون ارتفاع بتن ریزی در این حالت زیاد است حتما باید از روان کننده استفاده شود.

بتن ریزی تا پنج سانتی‌متر بالاتر از آخرین تنگ انجام می‌شود و پس از آن ویبره زدن بتن شروع می‌شود.

استفاده از چکش لاستیکی و ضربه زدن به قالب‌ها علاوه بر ویبره زدن بتن، موجب جلوگیری از کرمو شدن آن می‌شود.

جهت مطالعه بیشتر در مورد تراکم بتن و همچنین آشنایی با انواع ویبراتور به مقاله ” ویبراتور بتن ” سر بزنید.

به عنوان یک نکته حرفه‌ای این مسئله را در نظر داشته باشید که بتن را معمولا دو سانتی‌متر بیشتر می‌ریزند.

زیرا پس از ویبره زدن بتن، شیره بتن به سطح آمده و یک لایه بتن ضعیف ایجاد می‌کند.

پس از گذشت دو الی سه ساعت، این لایه دو سانتی‌متری برداشته می‌شود.

حجم بتن مورد نیاز به این شکل حساب می‌شود که تعداد ستون‌ها در حجم هر ستون ضرب می‌شود. به دلیل وجود پرتی زیاد و اینکه یک متر اول بتن دوغاب است، معمولا 5 درصد به میزان محاسبه شده، اضافه می‌شود.

متاسفانه در ساختمان‌های کوچک به دلیل حجم کم ستون‌های یک طبقه، بتن این قسمت در کارگاه به صورت دستی و بدون نظارت کافی تولید می‌شود.

لذا با توجه به اهمیت زیاد ستون‌ها در تحمل نیروهای وارده، لازم است نظارت کافی در طرح اختلاط و ریختن بتن درون قالب‌ها به عمل آید. توصیه می‌شود در این موارد حتما به  جای بیل از باکت (قیف) یا ستون ریز جهت ریختن بتن استفاده شود.

شاقول کردن ستون بتنی

قالب ستون‌ها در پایان بتن ریزی باید دوباره شاقول شوند. زیرا به دلیل ضربات و فشارهای وارده بر قالب در هنگام بتن ریزی ممکن است، ناشاقول شده باشند به همین دلیل پس از بتن ریزی و پیش از گیرش اولیه بتن، این مسئله باید کنترل شود.

این امر با شل و سفت کردن پیچ‌های تنظیم جک‌ها انجام می‌شود.

برای مطالعه بیشتر در مورد بتن ریزی ستون به مقاله ” بتن ریزی ستون ” حتما سر بزنید.

باز کردن قالب‌ها

طبق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان زمان قالب‌برداری قالب‌های قائم، طبق جدول زیر است:

قالب برداری در ستون بتنی

به این نکته توجه داشته باشید که بازکردن زودهنگام قالب‌ها مخصوصا در هوای سرد، باعث شکم دادن بتن می‌شود.

برای مطالعه بیشتر در مورد قالب برداری و نکات مهم قالب بندی و انتخاب قالب بتن به مقاله ” قالب بتن ” سر بزنید.

عمل آوری بتن

عمل آوری بتن موجب جلوگیری از افت رطوبت بتن و حفظ دمای آن در وضعیت مناسب می‌شود. عمل آوری به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که این روش‌ها عبارتند از:

1) عمل آوری بتن با آب

با استفاده از این روش، از افت میزان رطوبت بتن جلوگیری می‌شود که می‌تواند به صورت آب پاشی اجرا شود.

عمل آوری ستون بتنی با آب پاشی

2) عمل آوری عایقی بتن

در این روش با ایجاد یک سطح کاملا نفوذناپذیر و عایق از تبخیر سطحی آب بتن جلوگیری می‌کنند و رطوبت آن حفظ می‌شود.

3) عمل آوری بتن با بخار آب 

این روش بیشتر برای سازه‌های بتنی ساخته شده در محیط‌ های بسته یا قطعات پیش ساخته، استفاده می‌شود.

برای مطالعه بیشتر در مورد عمل آوری بتن و انواع روش‌های آن به مقاله عمل آوری بتن ” مراجعه کنید.

نکات مهم در آرماتور بندی ستون بتنی

  • فاصله تنگ‌ها در نواحی بحرانی شامل حداقل یک ششم ابتدا و انتهای ارتفاع ستون‌ها و نیز طولی معادل 2 برابر ارتفاع مقطع در تیرها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و باید ضوابط فاصله حداکثر تنگ‌ها به دقت رعایت شود.

کاهش احتمال کمانش آرماتورهای طولی و افزایش شکل پذیری عضو از مزایای رعایت فاصله مناسب تنگ‌ها در نواحی بحرانی است.

  • جهت جلوگیری از شکست ترد بتن بر اثر پدیده ستون کوتاه در ستون‌های دارای تیر نیم طبقه نظیر پاگرد پله، باید تنگ‌گذاری ویژه در سراسر ارتفاع مقطع اجرا شود.
ستون کوتاه در ستون بتنی
  • پس از گیرش بتن، جهت اجرای نازک کاری روی ستون‌ها، توری مرغی می‌کشند تا سطح اصطکاکی به وجود آید. راه دیگر این است که از گچ گیپتون استفاده شود.

پاسخ به چند سوال کوتاه در مورد ستون بتنی

1) حداقل تعداد میلگرد در ستون بتنی چه قدر است؟

حداقل تعداد میلگردهای طولی ستون به شرح زیر است:

میلگردهای داخل تنگ‌های مثلثی : 3 عدد

میلگردهای داخل تنگ‌های مستطیلی و دایروی : 4 عدد

میلگردهای داخل دورپیچ یا ستون‌های قاب خمشی ویژه محصور شده با دورگیر دایروی : 6 عدد

2) افزایش ارتفاع ستون بتنی چگونه است؟

برای افزایش ارتفاع ستون بتنی تنها کافی است موارد گفته شده را به خوبی در تراز بالاتری اجرا کنیم.

جهت افزایش ارتفاع ستون بتنی باید آرماتورها وصله شوند. همانطور که گفتیم آرماتورهای انتظار ستون باید از قبل تعبیه شده باشند. اندازه آرماتورهای انتظار با توجه به نوع وصله متغیر است.

در فیلم زیر با انواع وصله آرماتور آشنا می‌شوید.

قالب بندی ستون افزایش ارتفاع یافته نیازمند داربست یا اسکافلدهای بلند جهت مهار و بتن ریزی آن نیازمند رعایت الزامات ویژه مانند استفاده از فوق روان کننده و ریختن در چند مرحله است.

3) ابعاد ستون بتنی چه قدر است؟

ابعاد ستون بتنی به صورت متعارف 40 در 40 ، 50 در 50 ، 40 در 60 ، 50 در 70 و غیره هستند. اما ابعاد ستون بر اساس الزامات طراحی به دست می‌آید.

4) چرخش ستون بتنی چیست؟

نکته‌ای که در ابعاد ستون بتنی باید در نظر بگیریم این است که اگر مقطع ستون مستطیل شکل باشد، جهت ستون بسیار مهم است. اینکه کدام بعد شمالی جنوبی و کدام بعد شرقی غربی باشد، باید طبق نقشه‌های طراحی لحاظ گردد.

5) حداقل ارتفاع ستون بتنی چه قدر است؟

حداقل و حداکثر ارتفاع ستون بر اساس الزامات طراحی و ضوابط شهرداری تعیین می‌شود. اما از نظر طراحی بحث لاغری و ستون کوتاه باید بررسی گردد.

در صورتی که ابعاد ستون نسبت به ارتفاع آن خیلی کم باشند، پدیده لاغری و کمانش رخ می‌دهد.

در ستون کوتاه ارتفاع نسبت به بعد کم است و این امر باعث افزایش سختی ستون و جذب انرژی بالا در برابر نیروی زلزله می‌شود.

به همین دلیل حداقل و حداکثر ارتفاع ستون بتنی بی معناست و بر اساس ارتفاع لازم طراحی می‌شود.

افزایش ارتفاع ستون بتنی

6) ستون بتنی آماده چیست؟

المان‌های بتنی به صورت پیش ساخته و آماده نیز قابل تهیه کردن هستند.
ستون‌ بتنی آماده در ارتفاع‌های مختلف مثلا در ارتفاع‌های یک و نیم طبقه یا دو و نیم طبقه در کارگاه ساخته می‌شوند.
ستون بتنی آماده یا پیش ساخته

اتصال ستون بتنی پیش ساخته به این صورت است که ستون‌ها به هم کلاف شده و  بتن ریزی انجام می‌شود.

از ستون پیش ساخته برای سازه‌های متوسط و بلند مرتبه استفاده می‌شود. در مدیریت زمان پروژه استفاده از ستون آماده می‌‌تواند یک انتخاب مناسب باشد زیرا سرعت اجرا را بالا برده و هزینه اجرایی کم می‌شود.

همچنین به دلیل نظارت بالایی که روی ساخت ستون پیش ساخته وجود دارد، آن‌ها از کیفیت بالایی برخوردار هستند.

ولی به دلیل کم اجرا شدن این روش و عدم آشنایی با ریزه‌کاری‌های اجرایی آن برای ساختمان‌های متعارف توصیه نمی‌شود.

برای اینکه با تمام نکات اجرای ساختمان آشنا شوید توصیه می‌کنیم حتما به پکیج اجرای ساختمان سر بزنید.

Call To Action 2

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

دیدگاه خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش های مورد نیاز علامت گذاری شده اند *

دیدگاه خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

  • Profile Image
    حمید
    ۱۴۰۱/۱۱/۲۳
    0

    سلام ، مهندس من پروانه ۵ طبقه گرفته ام و بنا به دلایل مالی فقط توانسته ام سقف را تا طبقه ۲ احداث کنم ، حالا چقدر فرصت دارم تا طبقات بعدی رو بزنم ، ایا اگر سال دیگر سقف رو بزنم ترک میخورد ؟

    پاسخ
    • Profile Image
      ملیکا سلیمانی پشتیبان آکادمی عمران
      ۱۴۰۱/۱۱/۲۴
      0

      سلام، وقت بخیر
      ترجیحا بهتره بتن در مجاورت هوا به این مدت نباشه ولی مشکل خاصی هم به وجود نمیاد. ترک ها عمدتا ناشی از تغییرات دمایی هستند نه سازه ای

      پاسخ