مراحل تعویض مهندس ناظر + فرم | شرایط انصراف ناظر ساختمان

تعویض مهندس ناظر یک از چالش‌هایی است که بین مالک و مهندس ناظر ایجاد می‌شود. اگر می‌خواهید بدانید که چرا و تحت چه شرایطی انصراف یا تعویض مهندس ناظر انجام می‌شود و اینکه آیا مالک می‌تواند مهندس ناظر را عوض کند یا نه، تا انتهای این مقاله از آکادمی عمران همراه ما باشید.

شرایط تعویض ناظر ساختمان چیست؟

بر اساس مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، در صورت پایان یافتن مدت قرارداد نظارت، توافق مالک و ناظر و شرایط خاصی مثل فوت، منع قانونی یا سلب صلاحیت ناظر حقیقی و غیره (با تایید مراجع ذی‌صلاح)، ادامه عملیات ساختمانی تا زمان معرفی و شروع به کار ناظر جدید ممنوع است. مرجع صدور پروانه ساختمان موظف است تا زمان معرفی ناظر جدید توسط سازمان نظام مهندسی استان، از ادامه هرگونه عملیات ساختمانی جلوگیری کرده و سازمان استان نیز مکلف است پس از انعقاد قرارداد جدید با مالک، نسبت به معرفی ناظر یا ناظران جدید اقدام نماید.

با مشاهده فیلم زیر که بخشی از گام پنجم آموزش نظارت ساختمان است، به طور کامل با فرآیند قانونی تعویض مهندس ناظر آشنا خواهید شد.

در صورتی که هر یک از شرایط زیر در طول پروژه پیش بیاید، تعویض ناظر با توافق طرفین (مالک و ناظر) انجام می‌شود:

اتمام قرارداد نظارت

قرارداد نظارت که بین ناظر و مالک منعقد می‌شود، عمدتا یک توافق مالی است که در آن مهندس ناظر در قبال کنترل اجرای صحیح پروژه، حق نظارت را دریافت می‌کند. اما نکته مهم این است که تعهدات قانونی ناظر فقط به جنبه مالی محدود نمی‌شود.

تا زمانی که مراحل قانونی تعویض ناظر به طور کامل انجام نشود، مهندس ناظر همچنان مسئولیت نظارت بر پروژه را بر عهده دارد و در صورت بروز هرگونه مشکل باید از نظر قانونی پاسخگو باشد.

شرایط خاص

همانطور که در مقررات ملی ساختمان عنوان شده اگر شرایط زیر برقرار باشد، تعویض مهندس ناظر انجام می‌شود:

• منع قانونی یا ناتوانی مهندس ناظر
• فوت مهندس ناظر
• حجر
• ناتوانی ناظر حقیقی در انجام وظایف
• مسافرت به خارج از کشور
• سلب صلاحیت قانونی

اگر درمورد وظایف و مسئولیت‌های مهندس ناظر ساختمان سوال دارید، روی لینک آبی کلیک کنید.

توافق بین مالک و ناظر:

ممکن است مالک و ناظر به دلایل گوناگون برای تعویض مهندس ناظر توافق کنند. در این شرایط با تکمیل فرم تعویض ناظر و تایید آن در دفترخانه، درخواست به مرجع صدور پروانه ارسال می‌شود. پس از طی مراحل قانونی، ناظر جدید جایگزین ناظر قبلی خواهد شد.

طوفان تخفیفی آکادمی عمران تو راهه

مشاهده جزئیات

دستورالعمل تعویض ناظر نظام مهندسی

متاسفانه ناظران گمان می‌کنند که مسئولیت قانونی آن‌ها بلافاصله بعد از اتمام قرارداد یا ارائه فرم تعویض ناظر به پایان می‌رسد، در حالی که اینطور نیست و تعویض مهندس ناظر بعد از طی کردن مراحل زیر انجام می‌شود:

1. پر کردن فرم تقاضای تعویض مهندس ناظر

پس از پر کردن برگه تعویض مهندس ناظر و تایید امضای آن در دفترخانه، این فرم باید به دفاتر خدمات الکترونیک یا سازمان نظام مهندسی تحویل داده شود. بعد از ثبت در شهرداری و صدور برگه پیرو پروانه، تعویض مهندس ناظر به صورت رسمی انجام شده است. تاریخ قید شده در این برگه، تاریخ شروع مسئولیت ناظر جدید است.

ناظران نباید قبل از صدور برگه پیرو پروانه از سوی شهرداری، نظارت مستمر و ارائه گزارشات مرحله‌ای را متوقف کنند. برای آشنایی با نحوه گزارش نویسی ناظر روی لینک آبی کلیک کنید.

نکته مهم دیگر این است که برخی از موارد ضروری در فرم تعویض ناظر ذکر نشده است. مهندس ناظر موظف است دلیل درخواست تعویض را به طور شفاف و با جزئیات کامل شرح دهد. به عنوان مثال، اگر ناظر با تخلفاتی در اجرای پروژه مواجه شده است که با کارفرما قابل حل نبوده، باید این موارد را به عنوان دلیل اصلی درخواست تعویض ذکر کند.

شرح دقیق دلایل به ناظر جدید کمک می‌کند تا از مشکلات موجود در پروژه آگاه شود و راهکارهای مناسب برای رفع آن‌ها را اتخاذ کند. همچنین در صورت بروز هرگونه مشکل حقوقی در آینده، این دلایل مدرک محکمی برای تبرئه ناظر قبلی خواهد بود.

دانلود فرم تعویض ناظر

دانلود فرم تعویض ناظر با گزارش معاونت شهرسازی و معماری

2. صورت جلسه فصل مشترک

بعد از صدور برگه پیرو پروانه و ثبت اسم ناظر جدید در پروانه ساختمانی، تنظیم صورت جلسه فصل مشترک الزامی است. این صورت جلسه که با حضور مالک ساختمان و هر دو ناظر تنظیم می‌شود، به عنوان یک سند حقوقی میزان پیشرفت فیزیکی ساختمان در زمان هر یک از ناظرین را مشخص کرده و مسئولیت‌های حقوقی هر یک را تعیین می‌کند.

برای مثال در صورت جلسه فصل مشترک، ناظر قبلی موظف است کلیه نواقص و عدم تطابق‌های اجرایی با مشخصات فنی پروژه را به اطلاع ناظر جدید برساند. از جمله این موارد می‌توان به ابعاد غیر استاندارد راه پله، ارتفاع نامناسب سقف‌ها و عدم اجرای دقیق بندهای اجرایی نما اشاره نمود.

آیا مالک می‌تواند مهندس ناظر را عوض کند؟

با توجه به اختیارات قانونی مهندس ناظر، هیچ مقامی نمی‌تواند او را به صورت یک جانبه و بدون طی کردن مراحل قانونی که در مقاله گفته شد، تعویض کند. تنها در موارد زیر سازمان نظام مهندسی می‌تواند ناظر جدید را جایگزین کند:

• فوت ناظر: در این شرایط مالک موظف است نسبت به تعویض ناظر اقدام نماید.
• عدم دسترسی به ناظر: در صورتی که مهندس ناظر از کشور خارج شده باشد یا آدرس مشخصی نداشته باشد و امکان برقراری ارتباط با وی وجود نداشته باشد.
• عدم تمدید خودکار قرارداد: در صورتی که در قرارداد نظارت شرط شده باشد که تمدید قرارداد منوط به توافق طرفین است، مالک می‌تواند پس از اتمام مدت قرارداد بدون نیاز به دلیل خاصی از تمدید قرارداد خودداری کند.
• درخواست تعویض ناظر از طریق کمیسیون حقوقی: اگر اختلاف بین مالک و ناظر به مرحله‌ای برسد که امکان حل آن از طریق توافق وجود نداشته باشد، مالک می‌تواند با ارائه شکایت به کمیسیون حقوقی نظام مهندسی، درخواست رسیدگی و صدور حکم مبنی بر تعویض ناظر را مطرح نماید.

نکته: حتی در چنین شرایطی تا زمانی که ناظر جدید تعیین نشده باشد، مسئولیت پروژه با ناظر قبلی است.

انصراف مهندس ناظر به صورت یک جانبه امکان‌پذیر است؟

منظور از انصراف همان تعویض مهندس ناظر است و به هیچ عنوان ناظر، اختیار استعفا یا انصراف یک جانبه از پروژه را ندارد. برای استعفاء از پروژه و پایان دادن به همکاری از سوی مهندس ناظر، باید مراحل قانونی تعویض ناظر طی شود.

البته با استناد به مقررات ملی ساختمان، در شرایط زیر ناظر با ارائه درخواست کتبی به مرجع صدور پروانه می‌تواند نامش را از پروانه خارج کند:

• توقف طولانی مدت پروژه: طبق بند 14-4-5 مبحث دوم مقررات ملی ساختمان اگر پروژه ساختمانی بدون دخالت ناظر و بیش از 15 درصد مدت زمان قرارداد متوقف شود، ناظر می‌تواند با درخواست کتبی به سازمان نظام مهندسی تا زمان تعیین تکلیف پروژه، مجوز فعالیت در پروژه دیگری را دریافت کند. با این حال به محض از سرگیری پروژه قبلی، مسئولیت نظارت مجدداً به عهده ناظر اولیه خواهد بود.
• عدم فعالیت مالک و انقضای پروانه: در صورتی که مالک پس از دریافت پروانه اقدامی برای ساخت نکند و اعتبار پروانه منقضی شود، ناظر می‌تواند با درخواست کتبی از مرجع صدور پروانه تقاضای حذف نام خود از پروانه را کند.

نکته مهم: در مواردی که هیچ‌گونه عملیات ساختمانی انجام نشده باشد، ناظر هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال پروژه نخواهد داشت.

دلایل شکایت از مهندس ناظر ساختمان

هرگونه تخلف ساختمانی و عدم انطباق مراحل اجرایی با پروانه ساخت که منجر به صدور حکم تخریب، پرداخت جریمه‌های سنگین و سایر خسارات مالی شود، می‌تواند موجب شکایت از مهندس ناظر گردد. ناظر پروژه موظف است در کلیه مراحل ساخت ساختمان و همچنین پس از اتمام پروژه، از انطباق بنا با مشخصات ذکر شده در پروانه ساخت اطمینان حاصل کند.

در ادامه رایج‌ترین تخلفات مهندس ناظر که منجر به شکایت از او می‌شود را بررسی می‌کنیم:

1. عدم توجه به رعایت نکردن استانداردهای ساختمانی: استفاده از مصالح ساختمانی بدون گواهی استاندارد، اجرای ناقص عملیات ساختمانی مطابق نقشه‌های مصوب و عدم انطباق سازه با مقررات ملی ساختمان.
2. تاخیر در اجرای پروژه به دلیل توقف‌های بی مورد: عدم پایبندی به برنامه زمان‌بندی تعیین شده پروژه بدون ارائه دلایل موجه و اطلاع‌ رسانی قبلی به مالک که منجر به ایجاد خسارت و اختلال در روند اجرای پروژه شود. برای مشاهده مقاله توقف عملیات ساختمانی توسط ناظر روی لینک آبی کلیک کنید.
3. خسارت به ساختمان یا افراد: وقوع خسارت به ساختمان یا افراد ثالث در نتیجه سهل‌انگاری، عدم رعایت اصول فنی و ایمنی و اجرای غیر اصولی عملیات ساختمانی.
4. نداشتن نظارت کافی بر اجرای کار: نبود نظارت مستمر و موثر بر کلیه مراحل اجرای پروژه که منجر به بروز نواقص ساختمانی، کاهش کیفیت ساختمان و افزایش ریسک وقوع حوادث شود.

مراحل و مدارک مورد نیاز برای شکایت از مهندس ناظر

برای شکایت از مهندس ناظری که مرتکب تخلف شده، بسته به نوع تخلف و میزان خسارات وارده می‌توانید به دو مرجع اصلی مراجعه کنید.

• دادگاه عمومی: تخلفات ناظر که منجر به خسارت مالی یا جانی شود، ماهیت کیفری دارد و باید در دادگاه عمومی پیگیری شود.
• شورای انتظامی نظام مهندسی: تخلفات حرفه‌ای مهندسان، در حیطه صلاحیت شورای انتظامی نظام مهندسی قرار دارد.

مدارک مورد نیاز برای شکایت:

برای طرح شکایت از مهندس ناظر به طور معمول به مدارک زیر نیاز خواهید داشت:

• قرارداد نظارت
• کپی پروانه ساختمان
• مدارک مربوط به تخلفات مهندس ناظر
• گزارش کارشناسی از خسارات وارده

جمع بندی

به طور کلی تعویض مهندس ناظر ساختمان فرآیندی است که به دلایل مختلفی از جمله توافق طرفین، فوت ناظر یا تخلفات صورت گرفته و اختلاف بین مالک و ناظر انجام می‌شود. این فرآیند دارای مراحل قانونی مشخصی (از پر کردن برگه تعویض ناظر تا صورتجلسه فصل مشترک) است و تا زمانی که اسم ناظر جدید (جایگزین) در پروانه ثبت نشود، ناظر قبلی مسئولیت پروژه را بر عهده دارد. همچنین، مالکان و ناظران باید از حقوق و مسئولیت‌های خود آگاه باشند تا در صورت بروز اختلاف بتوانند به بهترین نحو از حقوق خود دفاع کنند.

در این مقاله تلاش کردیم تا تمامی مراحل قانونی مربوط به انصراف یا تعویض مهندس ناظر را به طور کامل مورد بررسی قرار دهیم. با این حال اگر پرسشی در این زمینه دارید، از طریق بخش نظرات با ما در میان بگذارید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری