نکات حرفه‌ای آرماتور گونه یا جلدی تیر و فونداسیون در یک مقاله

آیا می‌دانید در صورتی که نیاز به افزایش مقاومت پیچشی در تیر و فونداسیون داشته باشیم، چه باید کرد؟! آیا می‌دانید تیر عمیق چیست و تیر همبند در دیوار برشی چه نقشی دارد؟! ما در این مقاله به شرح نکات و نقش آرماتور گونه یا جلدی در فونداسیون و تیر می‌پردازیم. تا انتهای این مقاله با آکادمی عمران همراه باشید تا به جواب تمام سوال‌های خود در مورد میلگرد گونه یا جلدی برسید.

میلگرد گونه چیست؟

میلگرد گونه نوعی آرماتور در المان‌های بتنی مانند تیر و فونداسیون است که جهت جلوگیری از وقوع ترک، گسترش آن و افزایش مقاومت پیچشی المان استفاده می‌شود.

در صورتی که تیر یا فونداسیون تحت لنگر پیچشی قرار گیرند، (مانند زمانی که در یک طرف تیر، دال بتنی وجود دارد) از میلگرد گونه یا جلدی برای مقاومت پیچشی استفاده می‌شود.

همچنین میلگرد گونه برای کنترل ترک‌های ناشی از تنش‌های حرارتی نیز در تیر و فونداسیون قرار داده می‌شود.

این آرماتورها در ارتفاع وجه جانبی المان بتنی قرار می‌گیرند.

آرماتور جلدی در فونداسیون 

معمولا جهت مقابله با نیروی برشی  از دو راهکار استفاده می‌کنند:

1. استفاده از آرماتورهای عرضی ( خاموت )
2. افزایش ضخامت مقطع

چون ضخامت فونداسیون حدود 0.8 تا 1.2 متر است، معمولا نیازی به استفاده از آرماتورهای عرضی نیست زیرا مقاومت برشی با ضخامت تامین می‌شود.

طبق نظر طراح اگر نیاز به مقاومت برشی آرماتورها در فونداسیون داشتیم، باید مش فوقانی و تحتانی به صورت بسته اجرا شوند و حداقل 30 سانتی‌متر همپوشانی داشته باشند. یعنی از آرماتورهای عرضی به شکل خاموت پیرامون آرماتورهای طولی استفاده کنیم. اما اگر فقط به مقاومت خمشی آرماتورها نیاز داشتیم، همپوشانی لازم نیست.

اگر ضخامت فونداسیون خیلی زیاد باشد و نیاز به مقاومت پیچشی داشته باشیم باید از آرماتور جلدی در فونداسیون استفاده کنیم.

آرماتور جلدی فونداسیون همان آرماتور گونه تیر است که برای مقاومت پیچشی در وسط ضخامت وجه جانبی عضو استفاده می‌شود.

طوفان تخفیفی آکادمی عمران تو راهه

مشاهده جزئیات

مقدار آرماتور جلدی فونداسیون از رابطه زیر به دست می‌آید:

محاسبه آرماتور جلدی = 0.016 × فاصله مرکز میلگرد جلدی تا نزدیک‌ترین سطح جداره × فاصله مرکز به مرکز میلگردها

این مقدار نباید در هیچ حالتی از یک میلگرد به قطر 10 میلی‌متر در هر 200 میلی‌متر کمتر باشد.

برای مطالعه بیشتر در مورد نحوه آرماتوربندی فونداسیون به مقاله ” آرماتور بندی فونداسیون “ مراجعه کنید.

آرماتور گونه تیر

در صورتی که ارتفاع تیر یا نیروی پیچشی در تیر زیاد باشد، از آرماتورهای طولی وسط در دو وجه تیر در فاصله نصف ارتفاع استفاده می‌کنند.

در تیرهای با ارتفاع زیاد که در آن‌ها ارتفاع از 90 سانتی‌متر بیشتر است، آرماتور جلدی یا گونه باید به طور یکنواخت در دو وجه تیر در فاصله نصف ارتفاع تیر از وجه کششی توزیع شوند.

آرماتورهای با قطر 10 تا 16 میلی‌متر یا شبکه میلگرد جوش شده با سطح مقطع حداقل برابر با 210 میلی‌متر مربع در یک متر ارتفاع، به عنوان آرماتور گونه مناسب هستند.

طبق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان حداکثر فاصله بین میلگردهای گونه تیر باید 200 میلی‌متر باشد.

معمولا از آرماتور گونه برای پروژه‌های معمولی استفاده نمی‌شود، مگر اینکه از تیر عمیق استفاده شده باشد.

طبق محاسبات اگر در تیر پیچش داشته باشیم و در صورت لزوم باید آرماتورهای پیچشی تعبیه شود ولی طبق آیین نامه‌ها، طراح باید کنترل کند که اگر ارتفاع تیر بیش از 90 سانتی‌متر بود، آرماتور جلدی اجرا شود.

طبق آیین‌نامه‌های زیر در صورتی که ضخامت تیر از اندازه‌های گفته شده بیشتر باشد، استفاده از میلگرد گونه الزامی است:

آیین‌نامه بتن ایران (آبا) ویرایش قدیم: ضخامت بیشتر از 60 سانتی‌متر

آیین‌نامه بتن ایران (آبا) ویرایش 1400: ضخامت بیشتر از 90 سانتی‌متر

مقررات ملی ساختمان: ضخامت بیشتر از 90 سانتی‌متر

آیین‌نامه بتن آمریکا (ACI): ضخامت بیشتر از 90 سانتی‌متر

تیر عمیق چیست؟

تیر عمیق تیری است که در یک وجه تحت بار قرار گرفته و در وجه دیگر روی تکیه‌گاه قرار دارد؛ به طوری که امکان به وجود آمدن المان‌های فشاری از سمت بار به سمت تکیه‌گاه وجود داشته باشد.

تیر عمیق تیری است که ارتفاعش نسبت به دهانه زیاد باشد. به طور کلی در صورتی که دو شرط زیر برقرار باشد، تیر عمیق محسوب می‌شود:

1. طول دهانه نسبت به ارتفاع کمتر از 4 باشد.
2. در محدوده دو برابر ارتفاع تیر، بار متمرکز اعمال شده باشد.

برای تیر عمیق مقدار میلگرد گونه یا جلدی باید در نزدیکی وجوه سطح قائم محل پیچش قرار گیرد تا ترک خوردگی در جان کنترل شود. بدون وجود چنین آرماتورهای کمکی، ممکن است عرض ترک‌های جان بیش از عرض ترک‌ها در سطح آرماتور کششی خمشی شود.

تیر همبند

تیر همبند برای اتصال دیوارهای برشی استفاده می‌شود. آرماتور بندی تیر همبند متفاوت بوده و معمولا برای تحمل برش به صورت ضربدری است.

تیر همبند دو المانی را که سختی زیادی دارند به هم متصل می‌کند. همانطور که گفتیم این تیرها نسبت طول به ارتفاع کمتر از 4 دارند و در آن‌ها از میلگرد گونه استفاده می‌شود.

در صورتی که مایل به یادگیری تمام نکات اجرای ساختمان هستید توصیه می‌کنیم حتما به پکیج صفر تا صد اجرای ساختمان سر بزنید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری