ورق عرشه فولادی + استانداردهای تولید و مشخصات فنی آن

ورق عرشه فولادی یکی از مصالح سبک و مقاوم است که امروزه در صنعت عمران برای ساخت انواع سقف‌های مختلط (بتن و فولاد) از جمله سقف عرشه فولادی استفاده می‌شود. اما چه استانداردهایی در تولید این ورق‌های گالوانیزه باید رعایت شود؟ به‌طور متوسط وزن و ضخامت ورق عرشه فولادی چقدر است؟ ما در این مقاله به بررسی فاکتورهای قیمت‌گذاری و مشخصات ورق عرشه فولادی از جمله ضخامت، ابعاد، وزن و سایر استانداردهای آن پرداخته‌ایم؛ لذا تا انتها همراه آکادمی عمران باشید.

ورق عرشه فولادی چیست؟

ورق عرشه فولادی نوعی ورق گالوانیزه است که در ساخت و اجرای یکی از انواع سقف اسکلت فلزی موسوم به سقف عرشه فولادی استفاده می‌شود. عموما هدف استفاده از ورق گالوانیزه در ساخت این نوع سقف‌ها، کاهش لرزش و افزایش مقاومت کلی سازه در برابر بارهای وارد شده است.

در این نوع سقف مرکب، ورق‌های سرد نورد شده عرشه علاوه بر قالب ماندگار، نقش تسلیح کننده دال برای لنگر مثبت را ایفا می‌کنند. عملکرد مختلط دال بتن مسلح فوقانی و ورق فولادی ذوزنقه‌ای تحتانی نقش به‌سزایی در تامین صلبیت سقف و رفتار مطلوب برشی آن دارد.

انواع ورق عرشه فولادی

به‌طور کلی، ورق گالوانیزه عرشه فولادی در اسکلت فلزی به دو دسته زیر تقسیم می شود:

1. ورق عرشه roof deck
2. ورق عرشه floor deck

اولین باری که ورق‌های گالوانیزه برای سقف مورد استفاده قرار گرفتند، تنها به عنوان قالب درجا استفاده می‌شدند که انواع مختلفی از بتن مسلح بر روی آن‌ها قرار می‌گرفت. در آن زمان این سقف‌ها مزایای فراوانی در کاهش هزینه‌ها و انجام پروژه‌ها نسبت به سقف‌های سنتی داشتند و تنها وظیفه این ورق فولادی، باربری حین اجرا و باربری قبل از گیرش بتن بود که به این گروه از ورق‌های سقف، roof deck گفته می‌شود.

به‌تدریج تولید و اجرای این نوع از سقف‌ها به‌گونه‌ای تغییر یافت که درگیری مکانیکی بین ورق تحتانی و بتن سقف به‌وجود آمد و به کمک برش گیرها و قالب‌های پیرامونی، سقف عرشه فولادی به تیرهای فرعی متصل شد. در این حالت این ورق‌ها تبدیل به آرماتورهای کششی سقف شدند.

این ترکیب بین بتن، ورق تحتانی و تیرها امروزه به عنوان سقف عرشه فولادی و این نوع ورق فولادی به عنوان floor deck شناخته می‌شود که بخشی از المان‌های سازه‌ای ساختمان است.

مشخصات ورق عرشه فولادی

یکی از مهمترین ملزومات در اجرای سقف عرشه فولادی، استفاده از ورق‌های گالوانیزه‌ای است که باید طبق استاندارد 21973 سازمان ملی استاندارد ایران تولید شود. سطح ورق گالوانیزه عرشه فولادی جهت تامین پیوستگی بیشتر با بتن بایستی دارای فرورفتگی و برجستگی باشد. مشخصات فنی ورق عرشه به شرح زیر است.

ابعاد ورق عرشه فولادی

ابعاد این نوع ورق گالوانیزه معمولا به نوع و کاربرد آن بستگی دارد، اما ابعاد عمومی آن به صورت زیر است:

• عرض ورق عرشه فولادی بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ سانتی‌متر و طول آن‌ها تا ۱۲ متر بنا به نقشه اجرایی و سفارش مشتری قابل تولید است.
• ارتفاع ورق عرشه فولادی استاندارد بین ۵۰ تا ۷۵ میلی‌متر و عرض متوسط کنگره‌ها حداقل ۵۰ میلی‌متر است.

ضخامت ورق‌ عرشه فولادی

ضخامت ورق گالوانیزه عرشه فولادی با نورد سرد به شکل ذوزنقه آجدار باید حداقل ۰٫۸ تا حداکثر ۱٫۲ میلی‌متر ‌و با عمق کنگره حداکثر ۷۵ میلی‌متر تهیه شوند. البته برای طراحی، ضخامت فلز پایه بدون پوشش ورق به‌کار می‌رود که حداقل ضخامت باید ۰.۹۵ ضخامت فرض شده در طراحی باشد. توجه داشته باشید که ضخامت ورق عرشه فولادی نباید از ۰.۸ میلی‌متر کمتر باشد.

گام ورق عرشه فولادی

به ارتفاع محاسبه شده از کف ورق تا بالاترین نقطه ذوزنقه‌ای شکل ورق، عمق کنگره یا گام عرشه فولادی می‌گویند. گام عرشه فولادی با توجه به نقشه طراح می‌تواند به اندازه 60، 65 و 75 میلی‌متر باشد. توجه داشته باشید که حداکثر گام ورق عرشه فولادی 75 میلی‌متر است و بیشتر از این عدد برای اجرای سقف مجاز نخواهد بود.

وزن ورق عرشه فولادی

وزن هر متر مربع ورق عرشه فولادی به ضخامت، نوع فرمینگ ورق و میزان پرت و اورلپ آن بستگی دارد. البته وزن دقیق ممکن است با توجه به نوع و چگالی فولاد متفاوت باشد. برای محاسبات دقیق‌تر، می‌توانید از فرمول‌های مربوط به چگالی و ضخامت استفاده کنید.

بیش از 30 ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفتر‌فنی و ساختمان‌سازی

مشاهده مینی دوره

محاسبه وزن ورق عرشه فولادی

برای محاسبه وزن ورق گالوانیزه عرشه فولادی می‌توان از فرمولی ساده استفاده کرد. این فرمول به صورت زیر است:

چگالی × حجم = وزن

فرمول بدست آوردن حجم به شرح زیر است:

ضخامت × عرض × طول = حجم

• چگالی فولاد معمولا حدود 7850 کیلوگرم بر متر مکعب است.

به‌عنوان مثال وزن ورقی با ابعاد 2 متر × 1 متر و ضخامت 0.12 میلی‌متر (که معادل 0.00012 متر) برابر است با:

7850 کیلوگرم بر متر مکعب × 0.00024 متر مکعب = ≈1.885 کیلوگرم

در نتیجه وزن ورق عرشه فولادی با ابعاد 2 متر × 1 متر و ضخامت 0.12 میلی‌متر تقریبا 1.885 کیلوگرم خواهد بود.

تنش تسلیم ورق عرشه فولادی

تمامی ورق‌های فولادی که در عرشه و ملحقات آن مورد استفاده قرار می‌گیرند باید دارای حداقل مقاومت مشخصه تسلیم ۲۳۰ مگاپاسکال باشند. لازم به ذکر است که افزایش طول نسبی نهایی ورق عرشه فولادی در نمونه با طول ۵۰ میلی‌متر باید ۱۰ درصد یا بیشتر از آن بوده و همچنین مقاومت مشخصه تسلیم یا FY نباید از 345 مگاپاسکال بیشتر باشد.

رواداری ورق عرشه فولادی

به محدوده مجاز انحرافات ابعادی و شکل ورق‌ها در فرآیند تولید و ساخت رواداری می‌گویند. این انحرافات ممکن است شامل طول، عرض، ضخامت و همچنین ویژگی‌هایی مانند صاف بودن و زوایا باشند.

رواداری ساخت در طول هر قطعه از ورق‌های عرشه فولادی ۱۳± میلی‌متر است. همچنین، رواداری ساخت در عرض هر قطعه از این ورق‌ها بایستی از ۱۰- میلی‌متر تا ۲۰+ میلی‌متر در نظر گرفته شود.

حداکثر مقدار خمیدگی و تابیدگی ورق‌های عرشه فولادی، برابر ۲ میلی‌متر است. علاوه‌ این، اندازه ناگونیایی انتهایی ورق‌های عرشه فولادی نباید بیش از ۱۰ میلی‌متر برای هر متر عرض عرشه فولادی باشد.

پوشش ورق عرشه فولادی

ورق‌های فولادی به منظور جلوگیری از زنگ زدگی در برابر رطوبت بتن، گالوانیزه می‌شوند. کوتینگ (coating) در ورق‌های گالوانیزه به‌منظور مشخص نمودن مقدار فلز روی به کار رفته در دو طرف ورق بر حسب گرم در هر متر مربع است.

بدون شک هرچه کوتینگ در ورق‌های گالوانیزه بیشتر باشد نشان دهنده بالاتر بودن کیفیت ورق گالوانیزه تولید شده است. اگر کوتینگ روی ورق‌ها ۲۷۵ گرم بر متر‌مربع باشد، یعنی ضخامت تقریبی آن ۰٫۰۲ میلی‌متر روی هر سمت ورق است.

در هر حال پوشش این ورق‌ها باید بر اساس استانداردهایی ایجاد شوند که به شرح زیر است:

• ورق‌ها باید مطابق استاندارد ASTM A653/A653M به روش غوطه وری گرم، روی اندود شوند.
• مقدار پوشش روی به کار رفته در سطح ورق‌های گالوانیزه بسته به ضخامت ورق مقداری متفاوت است. با این حال حداقل پوشش ورق باید معادل Z۱۲۰ باشد. وزن پوشش ورق در رده Z۱۲۰ برابر ۱۲۰ گرم بر مترمربع در هر دو طرف ورق است.
• استفاده از پوشش آلومینیوم-روی توصیه نمی‌شود.
• در صورت نیاز، یک لایه رنگ آستر در سطح زیرین ورق برای محافظت در برابر خوردگی باید انجام گیرد.
• پوشش ورق باید برای شرایط محیطی که عرشه در طول بهره‌برداری در معرض آن قرار دارد مناسب باشد. با توجه به اینکه عرشه مرکب نقش تسلیح کششی دال را برعهده دارد، دوره بهره‌برداری از آن باید حداقل برابر دوره بهره‌برداری سازه باشد.
• در محیط‌های شیمیایی یا بسیار خورنده یا در مواردی که مواد واکنش زا در تماس با عرشه فولادی قرار می‌گیرند، باید از پوشش‌های خاص یا مواد ویژه استفاده شود. همچنین رنگ عرشه باید برای رده‌بندی آتش مورد استفاده تایید شده باشد.

قیمت ورق عرشه فولادی

به‌طور کلی، قیمت ورق عرشه فولادی ثابت نیست و علاوه بر افزایش هزینه مواد اولیه به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد. برای تعیین قیمت هر متر مربع ورق عرشه فولادی موارد زیر باید در نظر گرفته شود:

• نوع و ضخامت ورق
• کیفیت مواد اولیه
• دستگاه‌ها و روش‌های تولید
• تعداد و حجم خرید
• نوسانات بازار
• نوع استانداردها و مجوزها
• طراحی و مشخصات پروژه

توجه به این فاکتورها می‌تواند در ارزیابی دقیق‌تر قیمت ورق عرشه فولادی کمک کند. با این حال برای افزایش استحکام و عملکرد سازه از خرید ورق عرشه فولادی ارزان قیمت و بی‌کیفیت خودداری کنید.

جمع بندی

ورق عرشه فولادی به منظور افزایش مقاومت سازه و کاهش لرزش برای ساخت سقف عرشه فولادی به‌کار گرفته می‌شود. این ورق‌ها به عنوان قالب دائمی و مسلح‌کننده دال بتنی عمل کرده و نقش مهمی در تامین صلبیت سقف‌ها دارند. ما در این مقاله به بررسی مشخصات، وزن، ضخامت، ابعاد و استانداردهای ورق عرشه فولادی پرداخته‌ایم. توجه داشته باشید که رعایت این استانداردها رابطه مستقیمی با میزان عملکرد و استحکام سازه‌ها خواهند داشت.

در انتهای این مقاله امیدواریم اطلاعات خوبی درباره استانداردهای ورق عرشه فولادی کسب کرده باشید. در صورتی که در این مورد سوالی دارید می‌توانید آن را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری