قرنیز چیست؟ انواع قرنیز، کاربرد، و نحوه نصب قرنیزها
اگر نگاهی به قسمت پایین دیوار اتاقی که در آن هستید بیاندازید، نواری را مشاهده خواهید کرد که در پایین دیوار اجرا شده و جلوه‌ای را نیز به آن بخشیده است. به این نوار قرنیز می‌گویند که از آن در دکوراسیون داخلی استفاده می‌شود. استفاده از قرنیزها از زمان‌های قدیم در میان معماران دیده شده و تا به امروز نیز کاربرد خود را حفظ کرده است. قرنیزها انواع مختلف با کاربردهای متفاوتی دارند که انتخاب بهترین نوع آن‌ها بسته به نیاز مشتری و سلیقه آن‌ها می‌باشد.
اما قرنیز دقیقا چیست؟ چه کاربردهایی علاوه بر زیبایی دارد؟ چگونه باید یک نوع مناسب از انواع قرنیز را برای ساختمان خود انتخاب و استفاده کنیم؟ در این مقاله به طور کامل به این سوالات پاسخ داده و همچنین نحوه برش و نصب قرنیز را همراه با نکات آن بررسی می‌کنیم. با ما در آکادمی عمران همراه باشید.
قرنیز چیست؟
قرنیز یا به انگلیسی Baseboard، یک نوار برجسته از جنس‌های مختلف است که در قسمت پایینی دیوارهای داخلی ساختمان و در امتداد آن نصب می‌شود. علت استفاده از قرنیز، عدم مقاومت گچ در برابر رطوبت و مرطوب نشدن آن در حین شستشوی کف است. ارتفاع قرنیزها معمولا 10 تا 15 سانتی‌متر و ضخامت آن‌ها 1 الی 2 سانتی‌متر است.
قرنیزها می‌توانند از جنس سنگ، چوب، ام دی اف و غیره باشند. البته در سال‌های اخیر استفاده از نوع PVC که به کمک چسب به دیوار وصل می‌شوند نیز رایج شده است.در تصویر زیر قرنیز سنگی را مشاهده می‌کنید.
اجرای این متریال عمدتا به دو صورت انجام می‌شود. در حالت اول بعد از تکمیل فرش کف به سراغ نصب آن می‌رویم. این روش سرعت اجرای بالایی دارد اما در بخش‌هایی که زمین شیبدار است نمی‌توان از این روش استفاده کرد.
حالت دوم اجرا به این صورت است که قرنیزها پیش از اجرای فرش کف نصب می‌گردند. در این روش ابتدا در محل اجرا یعنی دور تا دور دیوار، ضخامت کفسازی را در این بخش ایجاد می‌کنیم. به این ترتیب حدود 3 سانتی‌متر ماسه زیر سنگ ریخته شده و به کمک پشت کمچه به آن ضربه وارد می‌کنیم تا متراکم شود. بعد از آن ریسمان کشی انجام شده و سنگ‌ها نصب می‌گردند در انتهای کار، پشت قرنیز با ماده چسبنده که طبق نوع آن می‌تواند متفاوت باشد پر می‌شود.
شاید تصور کنید قرنیز به علت قرارگیری در پایین‌ترین سطح دیوار نباید در زیبایی و نمای یک فضا نقش زیادی داشته باشد. اما باید به شما بگوییم که اینطور نیست. این متریال می‌تواند بر کل جلوه فضای داخلی ساختمان تاثیر گذاشته و حتی مساحت فضا را بزرگ‌تر یا کوچک‌تر از حالت واقعی نشان دهد. بنابراین برخلاف کوچک بودن قطعات، امروزه در دکوراسیون مدرن نقش پررنگی داشته و بر زیبایی و جلوه داخل ساختمان زیبایی خاصی می‌بخشد
بیش از 30 ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفتر‌فنی و ساختمان‌سازی
کاربرد قرنیزها
شاید برایتان سوال باشد که اصلا چرا باید از این متریال استفاده کنیم؟ برای پاسخ به این سوال، به بررسی کاربرد قرنیز می‌پردازیم که عبارتند از:
- پوشاندن عیوب لبه‌های دیوار
- پنهان کردن کابل و سیم عبوری
- جلوگیری از تجمع گرد و خاک
- پوشش درز انبساط برای پارکت
- تاثیر دکوراتیو
- عدم انتقال رطوبت
- محافظت در برابر عوامل خارجی مانند برخورد اشیا
در ادامه به بررسی این موارد می‌پردازیم:
- پوشاندن عیوب لبه‌های دیوار
فرض کنید به علت ضعف در گچکاری یا ایرادات جزئی نازک کاری، در محل اتصال کف به دیوار، عیوبی مانند لبه‌های ناصاف یا خرابی‌های کوچک وجود داشته باشد. با نصب قرنیز تمام این موارد پوشش داده می‌شود.
- پنهان کردن کابل و سیم عبوری
در پشت برخی از انواع این متریال یک فضای خالی به عنوان داکت برای عبور کابل و سیم‌ها وجود دارد که فضای پاشنه‌ای نامیده می‌شود. توجه داشته باشید که نوع سنگی و سرامیکی این متریال این قابلیت را نداشته و نمی‌توان فضایی در پشت آن ها تعبیه کرد. اما مثلا در یک واحد ساختمانی برای دیوار تلوزیون یا تی وی روم می‌توان از نوع ام دی اف (MDF) برای عبور سیم‌ها استفاده کرد.
- پوشش درز انبساط پارکت
در صورتی که کفسازی از نوعی باشد که نیاز به درزهای انبساطی برای جلوگیری از آسیب در برابر تغییرات دمایی باشد، در محل اتصال کفپوش (مثل پارکت) به دیوار نیز این درز که می‌تواند محلی برای تجمع گرد و خاک باشد، اجرا می‌شود. قرنیزها با قرارگیری در جای خود به خوبی این درزها را پوشش می‌دهند.
- جلوگیری از تجمع گرد و خاک
شاید دقت کرده باشید که در هنگام شستشو یا پاک کردن کف با استفاده از طی، قسمت پایین دیوار بسیار در معرض آلودگی و لک شدن است. از طرفی احتمال تجمع گرد و غبار در گوشه و کنار دیوار و در محل اتصال آن به کف بسیار بالا است.
قرنیزها به عنوان یک عامل فیزیکی مقاوم باعث عدم تجمع گرد و خاک در این نواحی شده و همچنین نظافت این ناحیه از خانه را سهولت می‌بخشند.
- محافظت در برابر عوامل خارجی
استفاده از قرنیز باعث می‌شود تا از دیوار در برابر آسیب ناشی از برخورد اشیایی مانند جاروبرقی، پایه‌های صندلی و حتی اسباب بازی کودکان که به راحتی می‌تواند باعث خراب شدن پایین دیوار شود، محافظت شده و دیوار از این دست آسیب‌ها در امان باشد.
- تاثیر دکوراتیو
استفاده از نوع مناسب قرنیز با توجه به دکوراسیون داخلی و همچنین تناسب آن با کفپوش و دیوار، تاثیر چشمگیری در زیبایی فضای داخلی اتاق داشته و همانطور که گفتیم این مسئله می‌تواند باعث بزرگ‌تر دیده شدن فضا گردد.
همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید از قرنیز برای نور پردازی نیز می‌توان استفاده کرد.
- عدم انتقال رطوبت
همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم قسمت پایینی دیوارها به علت قرارگیری در معرض رطوبت ناشی از شستشوی کف بسیار آسیب پذیر است. این در حالی است که با استفاده از قرنیز یک سد دفاعی در برابر عبور رطوبت و رسیدن آن به دیوار وجود خواهد داشت.
انواع قرنیز
تا اینجای مقاله به تعریف و کاربردهای مهم این متریال پرداختیم. با توجه به مطالب ذکر شده، استفاده از این متریال تا حد زیادی ضروری خواهد بود. حال فرض کنید شما در حال اجرای پروژه‌ای هستید و در مرحله نازک کاری به مرحله نصب قرنیز رسیده‌اید. انواع قرنیز کدام است و چطور باید بهترین نوع برای پروژه خود را انتخاب کنید؟ در ادامه به بررسی انواع این متریال می‌پردازیم.
اگر مایل به مطالعه درباره مراحل نازک کاری ساختمان به ترتیب اولویت و مشاهده فیلم مربوط به آن هستید، روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.
برای انتخاب قرنیز مناسب، نیاز است با انواع و ویژگی‌های هر کدام آشنا باشیم. قرنیزها بر اساس جنس و ماده تشکیل دهنده به انواع زیر تقسیم می‌شوند:
- پی وی سی (PVC)
- پلاستیکی
- سنگی
- سرامیکی
- ام دی اف (MDF)
- چوبی
- رادیاتوری
در ادامه به توضیح هر یک می‌پردازیم.
قرنیز پی وی سی (PVC)
این نوع قرنیز از جنس پی وی سی بوده و به همین دلیل برای محیط‌هایی که در معرض رطوبت هستند مناسب‌تر از سایر انواع این متریال است.
نوع پی وی سی دارای چند لایه پلاستیکی بوده و دارای عمر مفید خوبی است. هر چند که این نوع متریال حس خوب طبیعی بودن انواع سنگی یا چوبی را انتقال نمی‌دهد اما دارای تنوع بالایی است که دست طراح را برای انتخاب باز می‌گذارد. حتی انواعی از آن وجود دارند که کاملا دارای طرح و رنگ چوب هستند.
قبل از انتخاب قرنیز لازم است به این نکته توجه کنیم که قرنیزهای پی وی سی دارای رنگ ثابت بوده و به عبارتی قابلیت رنگ کردن ندارند. بنابراین در صورت نیاز به تغییر دکوراسیون لازم است به طور کامل قرنیزها را تعویض کنید.
همچنین توجه دشته باشید که در صورتی که قرنیز در معرض نور خورشید قرار داشته باشد، احتمال رنگ پریدگی آن به مرور زمان وجود دارد.
قرنیز پلاستیکی
قرنیز پلاستیکی که پلی استایرن نیز نامیده می‌شود را می‌توان نوعی قرنیز پی وی سی به حساب آورد؛ یعنی این نوع را نیز می‌توان مانند چوب طراحی کرد تا در ظاهر، رنگ و طرح چوبی داشته باشد. نوع پلاستیکی با توجه به جنسی که دارد انعطاف پذیر بوده و نصب آن‌ها کار راحتی است چرا که با چسب به دیوار می‌چسبند.
علاوه بر مزایای قرنیز پی وی سی، نوع پلاستیکی قابلیت رنگ شدن هم دارد. از معایب این متریال می‌توان به مواردی مانند قابل اشتعال بودن، تجزیه پذیری بسیار کند در طبیعت، آسیب پذیر در برابر اشعه فرابنفش، و دارا بودن مواد سمی در ترکیبات آن اشاره کرد.
قرنیز سنگی
حتما شما هم در خانه‌های قدیمی، قرنیزهای سنگی را دیده‌اید. این نوع عمدتا برای دیوارهای گچی به کار رفته و دارای دو نوع ساده و طرحدار است. قرنیز سنگی از سنگ‌هایی مانند مرمریت، گرانیت و سنگ تراورتن ساخته شده و دارای وزن بالایی هستند که این مسئله یکی از معایب آن‌ها به شمار می‌رود.
به علت تولید انواع قرنیز با مزایای بیشتر، امروزه کمتر از گذشته نوع سنگی این متریال را انتخاب می‌کنند. با این حال در برخی پروژه‌های لوکس که دارای کفپوش سنگی هستند به علت سازگاری کفپوش با نوع سنگی این متریال، از آن استفاده می‌گردد. برخی از معایب این نوع از قرنیزها عبارتند از: وزن بالا، تنوع کم، قیمت بالا و نصب سخت آن‌ها.
قرنیز سرامیکی
قرنیز سرامیکی در برابر رطوبت مقاومت مناسبی دارد و در صورت هماهنگی در طرح با سرامیک کف می‌تواند جلوه خوبی داشته باشد. این قرنیز در دو نوع ساده و طرحدار تولید شده و برای مکان‌هایی مانند بالکن که کفپوش سرامیکی دارد بسیار مناسب است.
از معایب این قرنیزها می‌توان به قیمت بالا و عدم تنوع در طرح اشاره کرد. همین دو مورد باعث شده تا استفاده از این نوع آنچنان طرفدار نداشته باشد.
قرنیز ام دی اف (MDF)
یکی از انواع رایج و مقرون به صرفه قرنیز، نوع ام دی اف آن است. جنس این قرنیز از ام دی اف بوده که در واقع نوعی فیبر با چگالی متوسط است. در برخی از انواع قرنیز ام دی اف از موادی مانند رزین و پی وی سی (به عنوان روکش) برای ضد خط و خش کردن این متریال استفاده می‌شود.
قرنیز ام دی اف (MDF) نسبت به سایر انواع، وزن کمتری داشته و به علت جنسی که دارد می‌توان به راحتی آن را برش زد. این نوع در برابر رطوبت تا حد مناسبی مقاوم است اما نباید در برابر اشعه فرابنفش خورشید قرار گیرد.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید چگونه می‌توان به قرنیزهای ام دی اف طرح داد؟
برای این کار ابتدا قطعات ام دی اف را برش زده و به وسیله دستگاه چهار تراش چوب، خطوط تزیینی که آن‌ها را اصطلاحا ابزار می‌نامند، روی قطعات پیاده می‌کنند. سپس به کمک دستگاه رپینگ روی ام دی اف، روکشی از جنس پی وی سی می‌چسبانند.
قرنیز چوبی
قرنیز چوبی معمولا با استفاده از چوب درختان گیلاس، بلوط، گردو، و کاج ساخته می‌شود. برای بالا بردن طول عمر این قرنیزها روی آن‌ها را با موادی مانند رزین می‌پوشانند. این نوع قرنیزها نیز مانند ام دی اف به راحتی برش خورده و به اندازه قطعات مورد استفاده در می‌آیند. بدیهی است درصورتی که این نوع از چوب خالص تهیه شده باشد از نوع ام دی اف آن گران تر است.
از جمله معایب این متریال می‌توان آسیب به محیط زیست، عدم مقاومت در برابر رطوبت، و احتمال خورده شدن توسط حشرات را نام برد.
قرنیز رادیاتوری
قرنیز رادیاتوری، گرمایشی، یا حرارتی نوعی از قرنیز است که رادیاتور در داخل یا روی آن قرار می‌گیرد. رادیاتور قرنیزی مانند رادیاتورهای معمولی از مس و آلومینیوم ساخته شده و علاوه بر این که نوعی قرنیز است در فصول سرد یک سیستم گرمایشی به حساب می‌آید.
نحوه کار این نوع قرنیز به این صورت است که با گردش آب گرم در داخل لوله‌ها، فضای داخلی ساختمان را گرم می‌کند. این آب گرم از پکیج، یا موتورخانه وارد لوله‌های آب رادیاتور قرنیزی می‌شود.
با توجه به اینکه استفاده از این سیستم گرمایشی در ایران قدمت زیادی ندارد باید با تحقیقات بیشتری به استفاده از این سیستم بپردازیم.
در ادامه به تعدادی از مزایا و معایب این نوع می‌پردازیم:
مزایا قرنیز رادیاتوری
- قابلیت دسترسی و تعمیر آسان
- قیمت مناسب با توجه به کارایی
- ایفای نقش قرنیز و سیستم گرمایشی به صورت همزمان
- عدم اشغال فضای اضافه در ساختمان
معایب قرنیز رادیاتوری
- محدودیت در چیدمان وسایل خانه به علت گرم بودن قرنیز
- احتمال رسوب گرفتن لوله‌ها در طولانی مدت
- توزیع گرما به صورت غیر یکنواخت
نحوه انتخاب بهترین نوع و رنگ قرنیز
شاید برایتان جالب باشد که نوع و رنگ قرنیز در نمای داخلی یک خانه بیشتر از چیزی که فکرش را می‌کنید تاثیرگذار است. تا اینجا انواع قرنیز را بررسی کردیم و گفتیم هر کدام چه ویژگی‌هایی دارد. در ادامه به بررسی چند نکته درباره رنگ قرنیز می‌پردازیم:
- استفاده از رنگ‌های قوی و حتی متضاد برای این قطعات باعث جلب توجه شده و از طرفی رنگ‌های ضعیف و ملایم فضا را یکدست نشان می‌دهند.
- انتخاب قرنیز با رنگ‌های خنثی باعث می‌شود تا توجه بیننده بیشتر از دیوارها به وسایل خانه جلب شود.
- توجه به رنگ کفپوش و هماهنگی آن با رنگ قرنیز در ایجاد هارمونی در فضا بسیار کمک کننده است. برای مثال توصیه می‌شود اگر کفپوش تیره بود قرنیز چند درجه از آن روشن‌تر باشد و اگر کفپوش رنگ روشنی داشت، قرنیز رنگی کمی تیره‌تر داشته باشد.
- لازم است تا رنگ قرنیز با رنگ دیوار نیز همخوانی داشته باشد تا باعث بزرگ‌تر نشان دادن فضا شود. رنگ‌های پرکاربرد عبارتند از: سفید، قهوه‌ای و طوسی.
نحوه برش قرنیز
به طور کلی نحوه برش هر یک از انواع قرنیز با توجه به جنس آن متفاوت است. برای مثال نوع ام دی اف به راحتی و در محل نصب برش خورده و آماده نصب می‌شود؛ اما قرنیز سنگی و سرامیکی باید با دستگاه سنگ بر و در فضای آزاد برش بخورند.
اما نکته مهم در برش قرنیزها این است که همیشه تقاطع دیوارها با زاویه 90 درجه نخواهد بود. لذا برای نصب قرنیزهایی که در گوشه دیوارهای غیر عمود به یکدیگر وصل می‌شوند، نیاز به فارسی بر کردن قطعات با زوایای دیگر است. اما منظور از فارسی بر کردن قرنیز چیست؟
فارسی بر کردن قرنیز
منظور از فارسی بر کردن، برش با زاویه‌ای به غیر از 90 درجه است. این برش می‌تواند با زوایای مختلفی انجام گیرد اما عمدتا با زاویه 45 درجه انجام می‌شود، چرا که وقتی قرار است دو قرنیز عمود بر هم اجرا شوند در مجموع به دو زاویه 45 درجه نیاز داریم.
البته برای فارسی بر کردن قرنیز نیاز به گونیای واشو است. این گونیا چوبی بوده و شامل دو قطعه با امکان باز و بسته کردن یک سر گونیا است. در نتیجه زاویه دو قطعه می تواند از 0 تا 180 درجه متفاوت باشد.
به طور کلی قرنیز و سایر پروفیل‌های ساختمانی به کمک اره میزی و دستگاه فارسی بر به این صورت برش می‌خورند. البته توجه داشته باشید که فرآیند فارسی برکردن به مهارت بالایی نیاز دارد.
نحوه نصب قرنیز
پیش از پرداختن به نحوه نصب و اجرای این متریال لازم است در نظر داشته باشیم که نصب این متریال هم از لحاظ زیبایی و هم از لحاظ خصوصیات مکانیکی و مقاومت در برابر ضربه بسیار مهم بوده و دقت در تمام مراحل اجرا شامل تهیه، برش، و نصب ضروری است. اما نحوه نصب قرنیز به چه شکل است؟
همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم به طور کلی قرنیز را به دو روش می‌توان نصب کرد:
حالت اول نصب قرنیز پس از تکمیل کفسازی است که سرعت اجرای بالایی دارد که البته در بخش‌هایی که زمین شیبدار است نمی‌توان از این روش استفاده کرد. از طرفی باید توجه کنیم که ارتفاع تمام قرنیزها یکسان باشد.
حالت دوم اجرای قرنیز پیش از اجرای کف است. در این روش ابتدا در محل اجرا، حدود 3 سانتی‌متر ماسه ریخته و آن را به کمک کمچه متراکم می‌کنیم. سپس ریسمان کشی انجام شده و قطعات با ماده چسباننده، که طبق نوع قرنیز می‌تواند متفاوت باشد، پر می‌شوند.
همانطور که می‌دانید نازک کاری یکی از گام‌های اجرای ساختمان است. ما در آموزش اجرای ساختمان مراحل اجرا از تخریب و گودبرداری، اجرای اسکلت بتنی، اجرای اسکلت فولادی، دیوار چینی و اجرای نازک کاری را همراه با فیلم‌های کارگاهی زیر ذره‌بین برده‌ایم. برای دیدن سرفصل‌های این آموزش روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.
نکات نصب قرنیز
در این بخش نکاتی که در روند نصب لازم است به آن‌ها توجه کنید را عنوان می‌کنیم:
1) بهترین حالت نصب قرنیز به صورت کاملا همباد با لایه گچ دیوار است چرا که بیرون زدگی آن از دیوار احتمال آسیب دیدن آن را در برابر ضربات بالا می‌برد. البته در اکثر موارد به علت انجام مرحله به مرحله نازک کاری دیوار و کفسازی، قرنیزها به عنوان لایه بیرونی دیوار قرار می‌گیرند.
2) قرنیزها باید به صورت کاملا شاقول، ریسمانی، و بدون هیچگونه عیب ظاهری مانند ترک، فرورفتگی، و برجستگی باشند.
3) جهت زیبایی بیشتر و کاهش احتمال ترک‌خوردگی ناشی از نشست ساختمان یا انبساط و انقباض، قطعات قرنیز باید به خوبی به گچ دیوار چفت شوند.
4) برای آب‌بندی کردن لازم است چسب به خوبی کف و پشت قطعات قرنیز را پوشش دهد.
5) در صورت استفاده از نوع PVC باید لایه گچ و خاک تا تراز کفسازی انجام شود. همچنین نصب این نوع قرنیز باید بعد از نقاشی دیوار باشد.
6) برای زیباتر شدن خروجی کار نصب قرنیزها بهتر است آن‌ها را در محل تقاطع فارسی بر کنیم.
7) چسب مورد استفاده برای نصب قرنیزها باید دارای کیفیت بالا و مقاوم به رطوبت باشد.
8) در صورت استفاده از نوع سنگی حین اجرای نقاشی باید روی آن‌ها کاملا پوشیده شود تا رنگی نشوند.
جمع بندی
همانطور که در این مقاله گفتیم، وجود قرنیز و انتخاب نوع درست آن می‌تواند هارمونی چشم نوازی را در یک فضا ایجاد کرده و باعث ایجاد جلوه بهتر برای سایر المان‌ها در دکوراسیون داخلی شود. ما در این مقاله ابتدا شما را با مفهوم قرنیز آشنا کردیم و سپس در بخش کاربرد قرنیز به این سوال که چرا باید از این متریال استفاده کنیم پرداختیم. سپس انواع قرنیز از جمله PVC، چوبی، ام دی اف، سنگی و سرامیکی را به همراه ویژگی هر یک بررسی کرده و در نهایت نحوه برش و نصب آن را همراه با نکاتش عنوان کردیم.
مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران
با درود خدمت شما ممنون از انتقال اطلاعاتتان عالی
ممنون از حسن نظر و محبتتون
عالی بود ممنونم
سلام وقت بخیر
ممنون از حسن نظر شما