سقف عرشه فولادی و جزئیات آن زیر ذره‌بین از صفر تا صد

تا به حال در مورد سقف‌های عرشه فولادی شنیده‌ای؟! آیا با نکات حرفه‌ای آن‌ها آشنایی دارید؟! سقف عرشه فولادی یکی از انواع سقف‌های مرکب است که به علت سهولت و سرعت در اجرا، نسبت به دیگر انواع سقف‌های مرکب، امروزه بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

دیتیل، الزامات اجرایی و اجزای سقف عرشه فولادی را در این مقاله مورد بررسی قرار خواهیم داد. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا در مورد سقف‌های مرکب عرشه فولادی‌، با دست پر از آکادمی عمران خارج شوید!

جزئیات و دیتیل سقف عرشه فولادی

دیتیل سقف عرشه فولادی در واقع ریز جزئیات طراحی، ساخت و اجرای آن است که تمامی نکات مربوط را به صورت تفکیک شده در این مقاله مورد بررسی قرار می‌دهیم اما بهتر است ابتدا فیلم زیر را مشاهده کنید تا با کلیات این بخش در زمانی کوتاه آشنا شوید.

همان طور که می‌دانید در ساخت و اجرای سقف‌های عرشه فولادی از ورق‌های گالوانیزه به عنوان پوشش سقف ساختمان‌ها در صنعت ساخت و ساز استفاده می‌شوند.

عموما هدف استفاده از ورق گالوانیزه در ساخت و طراحی سقف‌های عرشه فولادی کاهش لرزش و افزایش مقاومت کلی سازه در برابر بارهای وارد شده است.

ورق‌های فولادی به منظور جلوگیری از زنگ زدگی در برابر رطوبت بتن، گالوانیزه می‌شوند.ورق عرشه فولادی به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند.

ورق عرشه roof deck

ورق عرشه floor deck

اولین باری که ورق های گالوانیزه برای سقف مورد استفاده قرار گرفتند تنها به عنوان قالب درجا استفاده می‌شدند که انواع مختلفی از بتن مسلح بر روی آن ها قرار می‌گرفت.

در آن زمان این سقف ها مزایای فراوانی در هزینه ها و انجام پروژه ها نسبت به سقف های سنتی داشتند و تنها وظیفه این ورق فولادی، باربری حین اجرا و باربری قبل از گیرش بتن بود که به این گروه از ورق های سقف، roof deck گفته می‌شود.

به تدریج تولید و اجرا این سقف‌ها در دیتیل سقف عرشه فولادی به گونه‌ای تغییر یافت که درگیری مکانیکی بین ورق تحتانی و بتن سقف به وجود آمد و به کمک برش گیرها و قالب‌های پیرامونی سقف عرشه فولادی به تیرچه‌ها متصل گردید. در این حالت این ورق‌ها تبدیل به آرماتورهای کششی سقف شدند.

این ترکیب بین بتن، ورق تحتانی و تیرچه‌ها امروزه به عنوان سقف عرشه فولادی و این نوع ورق فولادی به عنوان floor deck شناخته می‌شود که بخشی از المان‌های سازه ساختمان بوده و مزایای فنی، اجرایی و قیمتی بسیاری نسبت به انواع سقف‌های دیگر دارد.

برای آشنایی با دیگر انواع سقف اسکلت فولادی روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

الزامات اجرایی سقف عرشه فولادی

الزامات اجرایی سقف عرشه فولادی شامل نکات و جزئیاتی است که در طراحی و اجرا بسیار حائز اهمیت بوده و به طور کامل باید رعایت شود.

اجرای سقف عرشه فولادی به این صورت است که باید در ابتدا نقشه های اجرایی آن رسم شود و در این نقشه ها تمامی جزئیات سقف مورد بررسی قرار گیرد، سپس در مرحله اجرا پس از نصب تیر های فرعی طبق نقشه های اجرایی، ورق های فولادی در جهات عمود بر تیرهای فرعی قرار گرفته و با میخ هیلتی در جای خود تثبیت می‌شوند.

هدف استفاده از میخ‌های هیلتی برای جلوگیری از لرزش‌های احتمالی ورق فولادی گالوانیزه و همین طور یکپارچه سازی اجزای سقف است.

در ” آموزش اتوکد “ صفر تا صد نقشه کشی با اتوکد را بیاموزید تا به بهترین نحو ممکن نقشه‌های اجرایی را ترسیم کنید.

۳۰ ساعت آموزش حرفه‌ای دفترفنی و ساختمان سازی

دریافت مینی دوره رایگان

• ورق‌ها از نوع گالوانیزه و با نورد سرد به شکل ذوزنقه آج دار باید در ضخامت‌های 0.7 تا 1.2 میلی متر و با عمق کنگره حداکثر 75 میلی متر تهیه شوند.
• عرض ورق عرشه فولادی حدود 91 – 93 سانتی متر و طول آن ها تا 12 متر بنا به نقشه اجرایی و سفارش مشتری قابل تولید هست. همچنین بر روی ورق‌ها فرو رفتگی‌ها و برآمدگی‌هایی جهت اتصال با بتن تعبیه شده که باید نسبت به حفظ آن‌ها در مراحل بارگیری، حمل و تخلیه مراقبت نمود.
• ضخامت ورق‌ها متناسب با بارگذاری و فاصله تیرهای فرعی انتخاب می‌گردد. به عنوان مثال استفاده از ورق با ضخامت 0.8 میلی متر تا دهانه حدود 2 متر در ساختمان‌های مسکونی متداول است.
• برخی مجریان جهت کاهش قیمت از ورق با ضخامت 0.7 میلی متر استفاده می‌کنند که موجب شکم دادن سقف در هنگام بتن ریزی یا ایجاد ارتعاش زیاد سقف می‌شود.
• پس از نصب ورق‌ها، شبکه مش حرارتی در دو جهت عمود بر هم معمولا از میلگرد 6 یا 8 به فواصل 20 یا 30 سانتی متر اجرا می‌شود. سپس برش گیرها در فواصل معین روی تیرهای فرعی جوش شده و پس از نصب فلاشینگ پیرامونی، سقف آماده بتن ریزی است.
• نهایتا پس از انجام کنترل‌های لازم و قالب بندی محل داکت‌های تاسیسات، بتن ریزی سقف اجرا می‌گردد.

اجزای تشکیل دهنده سقف عرشه فولادی

اجزای تشکیل دهنده سقف عرشه فولادی شامل ورق های فولادی گالوانیزه، آرماتور، بتن، گل میخ و فلاشینگ است که در ادامه به طور کامل بررسی خواهند شد.

1) ورق های فولادی گالوانیزه در سقف عرشه فولادی

• ورق عرشه فولادی باید از نوع استاندارد و سطح آن‌ها جهت تامین پیوستگی بیشتر با بتن دارای فرورفتگی و برجستگی باشد.
• حداقل ضخامت ورق دال عرشه 0.75 میلی متر می باشد.
• ارتفاع استاندارد ورق‌ها بین 50 تا 75 میلیمتر و عرض متوسط کنگره‌ها حداقل 50 میلیمتر است.
• حداقل مقاومت مشخصه فولاد مورد استفاده برای ورق دال عرشه باید 2200 کیلوگرم بر سانتی متر مربع باشد.
• هنگام جا به جایی یا دپوی ورق‌ها، از قرار دادن یک بندیل ورق روی بندیل دیگر به دلیل صاف شدن برجستگی‌ها و خراب شدن لبه‌ها اجتناب شود.
• نصب و برش ورق‌ها با نهایت دقت انجام شود. در صورت اجرای مناسب و تمیز این سیستم، جهت صرفه اقتصادی می‌توان در پارکینگ‌ها از اجرای سقف کاذب صرفه نظر نمود.

1. جهت فیکس کردن ورق عرشه فولادی از میخ هیلتی در فواصل مناسب استفاده شود.
2. محل وصله ورق‌ها صرفا بر روی تیرها مجاز است. در این حالت باید دو ورق وصله شونده حداقل 50 میلی متر با یک دیگر هم پوشانی داشته باشند.
3. جهت جلوگیری از پیشروی و شکم دادن بتن در لبه کار، فلاشینگ‌ها در فواصل مناسب کاملا مهار شوند.
4. کوتینگ روی ورق‌ها باید 275 گرم بر متر مربع باشد که ضخامت تقریبی آن 0.02 میلی متر روی هر سمت ورق است.
5. در اطراف باز شوهای بزرگ از آرماتورهای تقویتی قطری استفاده شود.
6. حداقل همپوشانی ورق‌ها در عرض 25 میلی متر، برای تکیه گاه فلزی و بتنی 50 میلی متر و تکیه گاه میانی 75 میلی متر هست.
7. از اتصال ورق‌ها به تیرها توسط آرماتوربندی اجتناب شود.
8. در صورت طراحی و اجرای سقف با شمع بندی، جهت توزیع مناسب نیرو از تخته بنایی به ضخامت 5 سانتی متر در بالای شمع‌ها استفاده شده و از اورلب کردن ورق‌ها در محل شمع‌ها اجتناب گردد.

2) میخ در عرشه فولادی

میخ‌ها اجزایی هستند که برای ثابت نگه داشتن ورق‌های سقف عرشه فولادی بر روی اسکلت سازه استفاده می‌شوند. وجود این میخ‌ها باعث می‌شود که ورق‌های سقف در برابر بارهای وارده در حین اجرا جا به جا نشوند.

عرشه‌ها توسط میخک‌های پانچی به محل مهار شده خود اتصال می‌یابند. این میخ‌ها باید در برابر خوردگی و حداقل مقاومت گسیختگی، به میزان مقاومت فولاد مصرفی در اسکلت باشند.

3) پیچ خودکار

پیچ‌ها از اجزای سقف‌های عرشه فولادی به شمار می‌روند و برای ثابت کردن موقعیت ورق‌ها نسبت به یکدیگر و نیز اتصال تسمه‌ها به فلاشینگ‌ها و ورق‌های سقف استفاده می‌شوند.

پیچ‌ها باید به طوری طراحی شوند که در برابر خوردگی مقاومت کافی را داشته باشند و همین طور مقاومت آن‌ها باید به میزان مقاومت ورق‌های استفاده شده در سقف باشد.

4) فلاشینگ یکی از اجزای سقف عرشه فولادی

قالب‌های پیرامونی یا فلاشینگ، به ورق‌های فلزی گفته می‌شود که دور تا دور سقف قرار می گیرند تا صلبیت دیافراگم سقف را تامین کنند.

• ارتفاع آن‌ها با توجه به ضخامت سقف متغیر است و همچنین به دلایل پایداری و اجرای تسمه روی آن‌ها یک لبه فوقانی حداقل به طول 2.5 سانتی متری دارند.
• برای اتصال این فلاشینگ‌ها به سقف از تسمه‌هایی به عرض حداقل 2 سانتی متر و در فاصله‌های حداکثر60 سانتی متر استفاده می‌شود.
• تسمه‌های اتصال به ورق سقف و فلاشینگ عموما توسط پیچ با فاصله حداکثر 600 میلی متری متصل می‌شوند.
• فلاشینگ پیرامونی پلان و بازشوها، از ورق فولادی با ضخامت حداقل 0.5 میلی متر انتخاب می شود و ارتفاع آن به نسبت ارتفاع ورق و بتن روی آن تعیین می‌گردد.
• مقطع فلاشینگ به صورت نبشی با لبه برگشتی جهت نصب تسمه است.
• تسمه‌ها از ورق با ضخامت حداقل 0.5 میلی متر انتخاب می‌شوند. وزن هر متر طول این فلاشینگ با ارتفاع 13 سانتی متر به طور متوسط 800 گرم است.

5) آرماتور در اجزای اجرایی سقف عرشه فولادی

در سقف‌های عرشه فولادی از آرماتورها به دو صورت استفاده می‌شود.

1. به صورت عضو سازه ای

• یکی از مزایا آرماتورها، کمک به افزایش سطح مقطع ورق فولادی جهت تحمل لنگر بزرگ تر و در نتیجه پوشش دهانه‌های بزرگ تر است.
• باعث کاهش لرزش سقف می‌شود.
• به بهبود و مقاومت در مقابل با آتش سوزی کمک به سزایی می‌کند.

2. به صورت حداقل آرماتور حرارتی

• سبب کاهش ترک‌های حرارتی می‌گردد.
• می‌توان به جای آرماتور حرارتی از الیاف پروپیلن نیز استفاده کرد.  

6) الیاف پلی پروپیلن در اجزای سقف عرشه فولادی

الیاف در انواع سقف‌ها، باید مطابق با آیین نامه‌ها مورد استفاده قرار گیرند و تمام نکات اجرایی آن رعایت شود.

• مقدار آن 900 گرم در هر متر مکعب متناسب است.
• حداکثر آن 1800 گرم در هر متر مکعب است.

دلایل استفاده از الیاف به عنوان یکی از موارد الزامات اجرایی سقف عرشه فولادی: 

• افزایش مقاومت فشاری بتن
• تراکم و کاهش نفوذپذیری بتن نسبت به بتن مسلح
• افزایش مقاومت در برابر گسیختگی بتن
•  بالا رفتن مقاومت ضربه‌ای 
• بالا رفتن مقاومت در برابر خستگی و کم کردن خزش 
• بالا رفتن استحکام سطح بتن
• کمتر شدن ترک‌ها و اثر جمع شدگی در بتن 
• ایجاد شبکه سه بعدی و تقویت در تمام جهات بتن 
• در حین استفاده از این نوع الیاف به دلیل پایین آوردن اسلامپ بتن، استفاده از افزودنی‌هایی مانند فوق روان کننده الزامی است.
• در صورت استفاده از الیاف پلی پروپیلن برای حفظ کارایی و مقاومت بتن بهتر است از فوق روان کننده‌های پایه بی کربنات یا ژل‌های فوق روان کننده استفاده شود.
• با توجه به این که استفاده از مش آرماتور در بتن سقف دال عرشه مرکب فقط برای حداقل آرماتور حرارتی است استفاده از الیاف این نیاز را به طور کامل برآورده می‌کند.
• ژل میکروسیلیس نه تنها با بالا بردن مقاومت بتن در برابر عوامل مخرب فیزیکی و شیمیایی محیطی و حتی عوامل مخرب داخلی بتن کمک می‌کند که عمر سرویس دهی سازه را به حداکثر می‌رساند و از بروز آسیب‌های احتمالی دراز تا حدود زیادی جلوگیری می‌کند.

7) بتن 

بتن یکی از الزامات اجرایی سقف عرشه فولادی به شمار می‌رود که در مرحله آخر اجرا اقدام به بتن ریزی روی سقف می‌شود و با توجه به نیاز کارفرما بتن ریخته شده و به صورت دستی و یا به صورت ماله پروانه‌ای، صاف و پرداخت می‌شود.

• عرض متوسط کنگره‌های پر شده با بتن نباید از 5 سانتی متر کمتر باشد.
• جهت تامین صلبیت سقف، حداقل ضخامت بتن روی سطح فوقانی ورق عرشه فولادی نباید کم تر از 5 سانتی متر در نظر گرفته شود. به عنوان مثال در صورت استفاده از ورق فولادی با ارتفاع حداکثر 75 میلی متر، مجموع ضخامت سقف 125 میلی متر خواهد بود.
• قبل از بتن ریزی، محل داکت‌های تاسیسات و باز شوها با فلاشینگ، پلاستوفوم یا تخته مشخص شود. بالطبع بعد از بتن ریزی نسبت برش ورق‌ها اقدام می‌گردد.
• در صورت استفاده از پمپ زمینی جهت بتن ریزی سقف باید الزامات اجرایی سقف عرشه فولادی جهت جلوگیری از برهم خوردن چیدمان آرماتورها به کار رود.
• معمولا ضربه و فشار لوله‌ها موجب افزایش فواصل آرماتورها و چیدمان نامنظم آن‌ها می گردد. لذا برای همین امر توصیه می‌شود زیر لوله‌ها در فواصل مناسب، تکه یونولیت قرار داده شود.

8) گل میخ در دیتیل و اجزای سقف عرشه فولادی

گل میخ یکی از جزای تشکیل دهنده سقف عرشه فولادی به شمار می‌رود که علاوه بر ایجاد یکپارچگی بین بتن و ورق فولادی، نیروی برشی بین بتن و فولاد را منتقل می‌کند. گل میخ یکی از انواع برش گیرها نیز محسوب می‌شود.

نکات اجرایی حین جوشکاری گل میخ

• حداکثر قطر گل میخ‌ها 20 میلی متر و ارتفاع آن ها نباید کم تر از 40 میلی متر باشد.
• هنگام جوشکاری، اپراتور باید برای هر سایزی از گل میخ‌ها میزان آمپر ورودی تنظیم شود.
• فواصل  گل میخ‌ها در امتداد تیر تکیه گاهی نباید از کمترین مقدار 8 برابر ضخامت دال یا 80 سانتی متر تجاوز نماید.
• گل میخ‌ها بهتر است از نوع فورج سرد باشند.
• قبل از استفاده از گل میخ‌ها باید مورد بررسی قرار بگیرند.
• محیط جوش باید کاملا تمیز باشد و از هرگونه زنگ زدگی، چربی و رطوبت پاک شود.
• در اجرای کنسول‌های بزرگ تر از 25 سانتی متر باید از نبشی کشی پیرامونی استفاده شود.
• در صورت تغییر سیستم سقف از کامپوزیت به عرشه فولادی، به افزایش حدود 5 سانتی متری در ضخامت سقف و تغییر ارتفاع تیرها و ترازهای معماری توجه شود.

برای اطلاع از جزئیات موارد مربوط به گل میخ به مقاله ” گل میخ “ مراجعه کنید.

مشخصات فنی گل میخ 

یک گل میخ باید طبق استاندارد های ISO مورد بررسی قرار بگیرد و سازنده آن باید به دو نکته زیر توجه داشته باشد:

1. دسترسی و موقعیت جوشکاری جوش گل میخ
2. ماهیت سطح و شکل محل جوشکاری

جوشکاری گل میخ

در آغاز فرایند جوشکاری، گل میخ در محل خود قرار گرفته و قوس الکتریکی اولیه، سپس قوس اصلی، بین نوک گل میخ و قطعه کار ایجاد می‌گردد.

پس از تشکیل یک قوس الکتریکی بین گل میخ و قطعه کار، هر دو بخش شروع به ذوب شدن کرده و سپس به هم می‌پیوندند.

این باعث می‌شود که نوک گل میخ و مواد اصلی به مرحله ذوب شدن وارد شوند. هنگامی که زمان جوش سپری شود گل میخ با نیروی کمی به حوضچه مذاب فرو برده می‌شود.

ضربه قوس الکتریکی

ضربه قوس الکتریکی یکی دیگر از مواردی است که باعث رد شدن جوش گل میخ در تست آن است.

همچنین این ضربه باعث تولید ذوب یک طرفه است و می‌تواند تعداد منافذ در مواد جوش داده شده را افزایش دهد که این امر می‌تواند یکی از عیوب جوش گل میخ باشد و باید به آن رسیدگی کرد.

درباره انواع سقف‌های کامپوزیت دیگر در مقاله ” تیرچه کرومیت “بیشتر بدانید و با هزینه‌های مربوط به آن‌ها آشنا شوید.

همچنین اگر مایل به یادگیری تمام نکات اجرای ساختمان هستید توصیه می‌کنیم آموزش اجرای ساختمان را از دست ندهید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری