نحوه اجرای میلگرد بستر از صفر تا صد همراه با ریزه‌کاری‌های آن

میلگرد بستر چیست؟ چه قدر در مورد نحوه اجرای میلگرد بستر و نکات فنی آن می‌دانید؟! محاسبه آن چگونه است؟! از روش‌های متداول جهت افزایش میزان استحکام دیوارها میلگرد بستر یا آرماتور بستر است. در این مقاله به طور کامل در رابطه با انواع آن، نکات حرفه‌ای به هنگام اجرا و مزایا آن توضیح خواهیم داد. پس این مقاله جامع و کامل آکادمی عمران را برای یادگیری نکات مهم و حرفه‌ای از دست ندهید!

میلگرد بستر چیست؟

میلگرد بستر عضوی فلزی است که در بین رج‌های دیوار یا اصطلاحا در بند بستر دیوار به کار گرفته می‌شود.

در تصویر زیر نمونه‌ای از این میلگرد را مشاهده می‌کنید.

برای اینکه بهتر با این مبحث آشنا شوید پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی با نحوه اجرای میلگرد بستر ابتدا فیلم کارگاهی زیر را مشاهده کرده و سپس بقیه مقاله را مطالعه کنید.

همانطور که در مقاله ” دیوار چینی “ گفتیم خیز تیر بالا و پایین دیوار، نیروهای جانبی وارد بر سازه و جابه‌جایی نسبی طبقات نباید روی عملکرد دیوار اثر بگذارد و اتصال آن به سازه باید به گونه‌ای باشد که امکان حرکت برای دیوار فراهم باشد.

در دیوارهای بلوکی به دلیل مکانیزم دوطرفه‌ای که دارند باید در جهت افقی مسلح شوند. جهت مسلح کردن آن‌ها از میلگرد بستر استفاده می‌شود.

این میلگردها به طور کلی بیشتر از میلگرد آجدار عادی یا دو مفتول به هم وصل شده ساخته می‌شوند.

همچنین می‌بایست که به صورت کامل در داخل ملات بستر دفن شوند تا با استفاده از ملات، اتصال بین میلگرد و دیوار به خوبی ایجاد شود.

به طور کلی این آرماتورها از جنس مفتول، آجدار، دارای ضخامت 4 میلی‌متری و ضدخوردگی هستند.

شاید از خود بپرسید دلیل استفاده از میلگرد بستر چیست؟! در پاسخ باید بگوییم دو انتهای آن به وادارهای کناری دیوار متصل شده و رج‌های چیده شده دیوار را یکپارچه می‌کنند.

به دلیل استحکام بسیار خوب، این آرماتورها جهت محکم کردن دیوارها در برابر زمین لرزه استفاده می‌شوند.

این مصالح از نظر ظاهری شکلی ساده و حالتی نردبان مانند دارند که از مفتول ساخته شده‌اند. این مفتول‌ها با استفاده از جوشکاری به یکدیگر وصل می‌شوند.

۳۰ ساعت آموزش حرفه‌ای دفترفنی و ساختمان سازی

دریافت مینی دوره رایگان

انواع میلگرد بستر 

پس از تعریف میلگرد بستر به انواع آن می‌رسیم. در حالت کلی بر حسب قرارگیری مفتول میانی، دو نوع از این آرماتور وجود دارد که عبارتند از:

1) میلگرد بستر خرپایی

در صورتی که مفتول وسطی به شکل 7 و 8 باشد، از نوع خرپایی است.

2) میلگرد بستر نردبانی

در صورتی که به شکل عمود بر مفتول‌های طولی باشد، از نوع نردبانی است.

میزان سختی نوع خرپایی نسبت به نردبانی بیشتر است و به کارگیری آن نسبت به نردبانی ارجحیت دارد.

نحوه اجرای میلگرد بستر 

در این بخش به بررسی نحوه اجرای میلگرد بستر می‌پردازیم. در ابتدا باید بست را به شکل افقی به سازه وصل کنید. برای این کار کافیست از تفنگ یا میخ مخصوص یا جوشکاری استفاده شود.

بدیهی است برای اتصال بست به اسکلت یا وادار فلزی از جوشکاری استفاده می‌شود.

برای اتصال آن به اسکلت بتنی نیز دو راه داریم:

1) تعبیه پلیت قبل از بتن ریزی در المان بتنی و جوش دادن بست به آن

2) اتصال بست به کمک رول بولت یا تپانچه به المان بتنی

برای نصب در ساختمان‌های بنایی، اجرای بست لزومی ندارد و تنها آرماتورها بر اساس ضوابط پایین داخل رج‌ها قرار می‌گیرد.

معمولا توصیه می‌شود در هر 40 سانتی‌متر از ارتفاع دیوار از یک ردیف میلگرد بستر استفاده شود.

به هنگام دیوار چینی برای اتصال میلگردهای بستر به بست 20 سانتی‌متر انتهای آن 90 درجه خم شده و به طور مستقیم در داخل بست قرار بگیرد.

آرماتور باید درون رج مدنظر بر روی بلوک‌ها قرار گیرد. دقت کنید در کمترین حالت 1.5 سانتی‌متر ملات روی آرماتور اجرا شود.

برای دیوارهایی که طولشان از 3.6 متر بیشتر است، همپوشانی باید 25 سانتی‌متر یا 75 برابر قطر میلگرد بستر انجام شده و در نهایت با مفتول به هم بسته شوند.

برای آشنایی بیشتر با ریزه کاری‌های این بخش حتما مقاله ” انواع میلگرد ” را مطالعه کنید.

گیره میلگرد بستر و نحوه اتصال آن به وال پست

در دیوارهای بلوکی، فاصله بین وال پست‌ها با میلگردهای بستر یا تسمه‌های فولادی مسلح می‌شود. نحوه اتصال میلگرد بستر به وال پست با جزئیات در شکل زیر مشخص شده است.

جزئیات میلگرد بستر زیر ذره بین

پس از بررسی کامل آرماتور بستر به مشخصات فنی آن می‌رسیم.

در ادامه مهمترین مشخصه‌های این میلگرد را توضیح خواهیم داد. پس با ما همراه باشید!

• قطر مفتول‌های آن در کمترین حالت برابر با 4 میلی‌متر و در بیشترین مقدار برابر با نصف ضخامت ملات بستر‌ است.

البته با حساب کتابی ساده می‌توان پی برد که بیشترین مقدار برای قطر آرماتور بستر برابر با 8 میلی‌متر است. چرا که حداکثر ضخامت مجاز برای ملات برابر با 16 میلی‌متر است.

به طور خلاصه مقدار رایج برای قطر این آرماتورها 4 میلی‌متر است.

• در رابطه با بلوک‌های هبلکس که بند بسترشان از 3 میلی‌متر کمتر است، مقطع مفتول‌های آرماتور بستر به حالت مستطیلی یا همان کتابی می‌تواند باشد. به این شکل مفتول به طور کامل در ملات نازک دفن خواهد شد.

برای اطلاعات بیشتر در رابطه با بلوک هبلکس یا AAC  و تمام نکات آن مقاله ” هبلکس ” مطالعه شود.

• فولاد مورد استفاده جهت ساخت مفتول‌ها باید حداقل تنش تسلیمی برابر با 450 مگاپاسکال و حداقل تنش نهایی 550 مگاپاسکال را دارا باشد. همچنین نباید نسبت تنش نهایی به تسلیم از 1.2 کمتر باشد.

در صورتی که تنش تسلیم از میزان گفته شده کمتر باشد، تنها در صورت تایید مهندس محاسب، بدون ایراد است. البته نسبت تنش نهایی به تسلیم از مقدار گفته شده نباید کمتر باشد.

• برای جلوگیری از خوردگی میلگردهای بستر باید گالوانیزه بوده یا پوشش اپوکسی داشته باشند. در غیر این حالت، آرماتورهای بستر باید از نوع فولاد ضدزنگ باشند.
• برای پیوستگی بهتر بین میلگردهای بستر و ملات، باید مفتول‌های طولی آرماتور سطح آجدار داشته باشد.

مفتول میانی که دو مفتول طولی را بهم وصل می‌کند، می‌تواند به صورت ساده یا صاف باشد.

نکات اجرای میلگرد بستر برای مهندسان

پس از پاسخ به سوال ” میلگرد بستر کجا استفاده می شود ” به بررسی نکات این مصالح مهم در ساخت سازه‌های گوناگون می‌رسیم:

نکات کلی

• در فاصله‌های حداکثر مساوی با 40 سانتی‌متر یا 75 برابر قطر میلگرد بستر مفتول‌های طولی این آرماتور به مفتول میانی وصل شوند.

• برای وصل کردن نما از جنس آجر یا سنگ به دیوار اطراف از میلگردهای بستر می‌توان کمک گرفت. به تصاویر زیر توجه کنید:

• در دیوارهایی که کارکرد دو طرفه دارند یا دیوارهایی که بازشو دارند، اجرای این آرماتور سبب بهتر شدن مقاومت خمشی می‌شود.
• در دیوارهای متقاطع اگرچه این آرماتورها به صورت مستقیم در مقاومت خمشی خارج از صفحه مؤثر نیستد، اما به کمک پیشرفت کارکرد داخل صفحه دیوار و کاهش ترک‌های محتمل، به صورت غیر مستقیم سبب بهبود میزان عملکرد خارج از صفحه دیوارهای دهانه قائم خواهند شد.

رفتار خارج و داخل صفحه دیوار اثر متقابل بر روی هم دارند. به صورتی که ممکن است آسیب دیدگی درون صفحه سبب کاهش مقاومت خارج از صفحه گردد، البته عکس این مورد نیز صادق است.

در تصویر زیر میلگرد بستر نردبانی را مشاهده می‌کنید.

اجرای دیوارهای بلوکی

در دیوارهای بلوکی که ملات ماسه سیمان دارند از میلگرد بستر مورب یا نردبانی جهت یکپارچه‌سازی دیوار استفاده می‌شود.

همچنین می‌توان از بست‌های فلزی منقطع یا پیوسته برای دیوارهایی که ملات بستر‌ نازک دارند یا محصولات جدیدی اعم از نوارهای مش الیاف برای یکپارچه کردن و حفظ این پیوستگی در دیوار استفاده کرد.

اتصال دیوار به زیر سقف

بهتر است در اجرای دیوارهای داخلی رج آخر دیوار یا یکی ماقبل آن با استفاده از میلگردهای بستر یا بست مسلح شود.

مزایای آرماتور بستر

در ادامه مزیت‌های این آرماتور را به طور کامل مورد بررسی قرار داده‌ایم. این ویژگی‌های عبارتند از:

• کنترل عرض و فاصله ترک‌ها در اثر جمع شدگی و تغییرشکل‌های حرارتی
• نیاز نداشتن به دوغاب
• تغییر نکردن در فرآیند ساخت دیوار
• متصل کردن دیوارهای دو لایه به هم
• افزایش پایداری و شکل پذیری خمش خارج از صفحه دیوار
• نیاز نداشتن به واحدهای بنایی با شکل خاص
• افزایش میزان مقاومت برشی داخل صفحه دیوار
• اتصال مکانیکی برای نمای بنایی از نوع سنگی یا آجری
• افزایش میزان همبستگی دیوار به هنگام زمین لرزه و پیشگیری از سقوط فرو ریختن خارج از صفحه
• فراهم کردن تسلیحات لازم پیرامون بازشوها
• بهبود شکل پذیری دیوار
• امکان قرار دادن به شکل عمود در دیوار
• امکان برقراری اتصال در دیوارهای متقاطع

محاسبه میلگرد بستر

بر حسب مبحث هشتم مقررات ملی برای محاسبه این آرماتورها کافیست طبق دو روش زیر پیش بروید:

1) روش محاسباتی

طبق پیوست ششم آیین نامه 2800 مجموع سطوح مقطع مفتول‌های مورد استفاده برابر با 0.0003 سطح مقطع موثر دیوار است.

2) روش تجویزی

به ازای حداکثر هر ۴۰ سانتی‌متر ارتفاع دیوار یک ردیف میلگرد بستر استفاده شود.

کاربرد میلگرد بستر

به طور کلی اصلی‌ترین عملکرد میلگردها در دیوار چینی با استفاده از مصالح مختلف است. چرا که دیوارهای ساخته شده با بلوک آجری، سیمانی یا سفالی به تنهایی یکپارچگی خوبی جهت مقابله با نیروی عمود بر صفحه زلزله را ندارد.

به همین سبب باید با استفاده از این آرماتورها مقاوم شوند.

برای اینکه با تمام ریزه کاری‌های بخش اجرا آشنا شوید توصیه می‌کنیم حتما به آموزش اجرای ساختمان سر بزنید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری