انواع مواد افزودنی بتن و بررسی نکات حرفه‌ای در یک فیلم

تا به حال در مورد مواد افزودنی بتن شنیده‌اید؟! آیا می‌دانید چه تاثیراتی بر خواص مخلوط بتنی دارند؟! مواد افزودنی بتن از اجزای اصلی بتن (آب، سیمان و سنگدانه‌ها) نیستند اما به منظور بهبود برخی از خواص آن به مخلوط اضافه می‌شوند. میزان استفاده، طریقه مصرف و تاثیراتی که روی خواص مخلوط بتنی می‌گذارند نیاز به دانش و آگاهی دارد.

استفاده غیر اصولی و مصرف بیش از حد مواد افزودنی اثرات منفی در پی دارد. ما در این مقاله انواع مواد افزودنی بتن ، خصوصیات و نکات آن‌ها را همراه با فیلم زیر ذره‌بین برده‌ایم. با آکادمی عمران همراه باشید.

فیلم بررسی مواد افزودنی بتن

ابتدا فیلم زیر را مشاهده کرده تا برای خواندن این مقاله دید بهتری داشته باشید!

مواد افزودنی بتن چیست؟

در مقاله بتن به طور کامل درباره نکات ساخت این متریال صحبت کردیم. مواد افزودنی بتن موادی هستند که غیر از اجزای اصلی (سیمان، آب و مصالح سنگی)، در حین اختلاط به بتن یا ملات افزوده می‌شوند. مقدار مواد افزودنی بتن معمولا درصد بسیار کوچکی از حجم کامل بتن را تشکیل می‌دهند و در تعیین نسبت‌های اختلاط به حساب نمی‌آیند.

به کار بردن آن‌ها مهارت و دقت لازم می‌خواهد، زیرا اگر مقدار بیشتر از حد تعیین شده استفاده شود نه تنها برای مخلوط بتنی فایده‌ای نخواهد داشت بلکه باعث اثرات منفی نیز خواهد شد.

مواد افزودنی را باید با کمی از آب اختلاط بتن مخلوط کرده و همراه با سایر اجزای بتن به داخل مخلوط کن ریخته و یا اینکه آن را به صورت تدریجی به مخلوط کن در حال کار وارد کرد.

یکی از نکات مهم استفاده از مواد افزودنی بتن، بررسی سازگاری با یکدیگر و نیز با سیمان است.

برای مطالعه بیشتر در مورد طرح اختلاط بتن به مقاله ” طرح اختلاط  بتن ” مراجعه کنید.

تاثیر مواد افزودنی بتن

مواد افزودنی معمولا به صورت گرد یا مایع هستند و یک یا چند ویژگی بتن تازه یا سخت شده را تغییر می‌دهند.

هدف از کاربرد آن‌ها اصلاح برخی از این ویژگی‌ها است، اگرچه در عین حال ممکن است موجب اختلال و بروز عیب در برخی از ویژگی‌های مطلوب بتن شوند، که این امر نباید خارج از محدوده مجاز استاندارد باشد.

به طور کلی تاثیر مواد افزودنی در بتن شامل موارد زیر است:

• افزایش زمان گیرش
• کاهش زمان گیرش
• افزایش کارایی
• افزایش سرعت در روند کسب مقاومت اولیه
• تهیه بتن پرمقاومت
• تهیه بتن مقاوم در برابر یخ زدن و آب شدن مکرر
• کنترل واکنش‌های قلیایی سیمان با سنگدانه‌ها

مواد افزودنی اگر فقط بر روی یکی از خواص بتن تازه یا سخت شده تأثیر بگذارند، مواد افزودنی تک منظوره و در غیر این صورت چند منظوره نامیده می‌شوند.

مواد افزودنی چند منظوره دارای یک عملکرد اصلی و یک یا چند عملکرد جانبی هستند که بسته به مورد مصرف ممکن است عملکرد اصلی آن‌ها تغییر کند.

بیش از 30 ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفتر‌فنی و ساختمان‌سازی

مشاهده مینی دوره

حداکثر میزان مصرف مواد افزودنی بتن

مقدار مواد افزودنی مخلوط بتنی معمولا تا ۵ درصد وزنی سیمان است.

استفاده از کلرید کلسیم فقط در بتن غیرمسلح مجاز است و حداکثر مقدار مصرف آن ۲ درصد وزنی سیمان است.

در هر حال مقدار مواد افزودنی بتن نباید بیشتر از مقداری که تولیدکننده مشخص کرده است، مصرف شوند.

مواد افزودنی به دو گروه مواد افزودنی‌ شیمیایی و مواد افزودنی‌ معدنی تقسیم می‌شوند که در ادامه به شرح آن‌ها می‌پردازیم:

افزودنی های شیمیایی بتن

مواد افزودنی شیمیایی بتن به صورت صنعتی و شیمیایی تولید می‌شوند. بر اساس مبحث نهم مقررات ملی ساختمان، مواد افزودنی شیمیایی بتن بر شکل زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:

1) انواع مواد افزودنی تک منظوره در بتن

1. ماده افزودنی کندگیر کننده بتن
2. ماده افزودنی تندگیر کننده بتن
3. ماده افزودنی زود سخت کننده یا تسریع کننده زمان سخت شدگی
4. ماده افزودنی حباب هواساز
5. ماده افزودنی نگهدارنده آب
6. ماده افزودنی کاهنده جذب آب

2) انواع مواد افزودنی چند منظوره در بتن

1. ماده افزودنی کاهنده آب / روان کننده
2. ماده افزودنی کاهنده آب قوی / روان کننده قوی یا فوق کاهنده آب / فوق روان کننده
3. ماده کندگیر کننده/ کاهنده آب / روان کننده
4. ماده افزودنی تندگیر کننده / کاهنده آب / روان کننده
5. ماده افزودنی کندگیر کننده / کاهنده آب قوی / روان کننده قوی یا کندگیر کننده / فوق کاهنده آب / فوق روان کننده

در ادامه به شرح این ماده‌ها می‌پردازیم:

ماده افزودنی کندگیر کننده بتن

مواد افزودنی کندگیر کننده برای کاهش تاثیر هوای گرم بر گیرش بتن استفاده می‌شود.

برای مطالعه بیشتر در مورد بتن‌ریزی در هوای گرم و نکات آن به مقاله ” بتن‌ ریزی در هوای گرم ” مراجعه کنید.

گاهی اوقات برای طولانی کردن زمان گیرش در کارهای حجیم مانند:

• سدهای بزرگ بتنی
• پمپ کردن بتن در فواصل زیاد
• حمل بتن آماده در مسافت‌های دور

به کار می‌رود.

معمولی‌ترین کندگیر کننده بتن، سولفات کلسیم است که برای تنظیم زمان گیرش سیمان در موقع آسیاب کردن کلینکر به آن اضافه می‌شود.

اغلب کندگیر کننده ها، روان کننده یا عامل کاهنده آب بتن نیز هستند.

ماده افزودنی تندگیر کننده بتن

تندگیر کننده‌ها میزان واکنش شیمیایی بین آب و سیمان را با تسریع واکنش بین سولفات، آلومینات‌ها و تشکیل اترینگایت افزایش می‌دهند.  کاربرد عمده این مواد در شاتکریت  است.

در گذشته بیشتر مواد تند گیر کننده دارای کلرور کلسیم بودند که به صورت محلول یا جامد عرضه می‌شدند اما امروزه ثابت شده که وجود کلر در بتن حتی به مقدار کم خطر خوردگی فولاد در بتن را افزایش می‌دهد.

هوای سرد باعث کند شدن واکنش شیمیایی بین آب و سیمان می‌شود. به همین دلیل در گذشته، هنگام بتن‌ریزی در هوای سرد از کلرور کلسیم جهت تسریع واکنش آب و سیمان استفاده می‌شد.

اما امروزه کاربرد کلرور کلسیم منع شده و روش هایی از قبیل حرارت دادن بتن یا افزایش مقدار سیمان همراه با گرم کردن مخلوط بتنی به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت برای بتن ریزی در هوای سرد استفاده می‌شود.

برای مطالعه بیشتر در مورد بتن‌ریزی در هوای سرد به مقاله ” بتن‌ ریزی در هوای سرد ” مراجعه شود.

ماده افزودنی زود سخت کننده یا تسریع کننده زمان سخت شدگی

مواد افزودنی زود سخت کننده به وسیله واکنش با C₃S یا CaO.SiO₂ (کلسیم متاسیلیکات) موجب افزایش مقاومت‌های اولیه بتن می‌شوند. این ماده‌ها می‌توانند در سرعت واکنش موثر باشند یا نباشد.

اما به هر حال تفاوت این ماده‌ها با تندگیرکننده‌ها در این است که تندگیر کننده‌ها اثر بیشتری بر تسریع زمان گیرش می‌گذارند.

C₃S از هیدراتاسیون کلسیم سیلیکات، آلومینات و آلومینوفریت است که باعث سخت شدن یا گیرش سیمان می‌شود.

مواد افزودنی زود سخت کننده می‌توانند مانند کلریدها به عنوان یک کاتالیزور در واکنش عمل ‌کنند.

هم‌چنین مانند هیدراتاسیون C₃S، کربنات‌ها با هیدروکسید کلسیم ترکیب شده و کربنات کلسیم و یک قلیایی نامحلول تشکیل دهند که ترکیب حاصل باعث افزایش سرعت واکنش سیلیکات و آلومینات می‌شود.

ماده افزودنی حباب هواساز

مواد افزودنی حباب هواساز به منظور ایجاد عمدی هوا در ابعاد میکروسکوپی در بتن استفاده می‌شود.

حباب‌های هوا به طور شگفت انگیزی دوام بتن را در معرض رطوبت، یخ زدن و آب شدن‌های مکرر بهبود می‌بخشند. این نوع ماده افزودنی باعث می‌شود کارایی بتن تازه به مقدار قابل توجهی بهبود یابد و جدا شدن دانه‌ها و آب انداختن بتن کاهش یافته یا از بین برود.

حباب‌های ریز هوای ایجاد شده در بتن به طور یکنواختی در سرتاسر خمیر سیمان توزیع می‌شوند. حباب‌های هوا در بتن با روش‌های زیر تولید می‌شود:

1. استفاده از سیمان حباب زا
2. به وسیله یک ماده افزودنی حباب زا
3. ترکیبی از دو روش بالا

برای مطالعه بیشتر در مورد بتن حبابدار و مواد افزودنی حباب هواساز به مقاله ” حباب ساز بتن “ سر بزنید.

ماده افزودنی نگهدارنده آب

ماده افزودنی نگهدارنده آب با کاهش آب آوری، میزان از دست دادن آب داخل بتن را کاهش می‌دهد.

ماده افزودنی کاهنده جذب آب

مواد کاهنده آب برای کاهش مقدار آب اختلاط مورد نیاز در تولید بتن با روانی معین یا افزایش روانی آن برای مقدار معینی آب به کار می‌رود.

بسیاری از مواد کاهنده آب می‌توانند باعث تاخیر در گیرش بتن شوند و برخی از آن‌ها ممکن است تسریع کننده گیرش باشند و هم‌چنین حباب هوا نیز تولید کنند.

مواد کاهنده آب اغلب از اسیدهای لینگوسولفیتیک یا اسیدهای هیدروکسی کربوکسیلیک و نمک‌های آن‌ها ساخته می‌شوند.

افزودنی های معدنی بتن

این مواد به‌شکل ذرات بسیار ریز معدنی موجب بهبود برخی از خواص، یا تأمین خواص ویژه‌ای در بتن می‌شوند.

افزودنی ‌های معدنی می‌توانند کارایی و انسجام بتن تازه و هم‌چنین مقاومت و تراوایی بتن سخت شده را بهبود بخشیده و رنگ بتن را نیز تغییر دهند. این مواد به سه گروه زیر تقسیم می‌شوند:

• افزودنی‌ های معدنی خنثی و رنگدانه‌های بتن
• پوزولان‌ ها
• افزودنی‌ های شبه سیمان بتن

به پوزولان‌ها و افزودنی‌های شبه سیمان بتن، مواد مضاف می‌گویند. این مواد جایگیزین سیمان در مخلوط بتنی می‎‌شوند. به عبارت دیگر آن‌ها بخشی از اجزای اصلی بتن (مانند آب، سیمان و سنگدانه‌ها) محسوب می‌شوند.

در ادامه به شرح مواد مضاف و اثرات آن‌ها می‌پردازیم.

مواد مضاف بتن یا مواد جایگزین سیمان یا مکمل سیمان

این مواد به منظور تامین یک یا چند خاصیت زیر، بسته به مورد به کار می‌روند:

• کاهش مصرف سیمان
• کاهش سرعت و میزان حرارت هیدراسیون
• افزایش مقاومت مخلوط بتنی
• افزایش پایایی بتن از طریق کاهش نفوذ پذیری آن

پوزولان ها

مواد پوزولانی، مواد سیلیسی و آلومینیومی هستند. این مواد اگر به خوبی آسیاب شوند، به صورت ذرات ریزی به نرمی سیمان در می‌آیند.

پوزولان ها خود به خود با آب ترکیب نمی‌شوند و به تنهایی چسبانندگی آن‌ها کم است.

در شرایطی که به صورت ذرات بسیار ریز آسیاب شوند، در دمای متعارف و در مجاورت رطوبت با هیدروکسید کلسیم واکنش می‌دهند.

آن‌ها ترکیباتی را تولید می‌کنند که ساختارشان تا حدودی مشابه ترکیباتی است که بر اثر هیدراسیون سیمان پرتلند تولید می‌شود. در این صورت این مواد خاصیت چسبانندگی پیدا می‌کنند.

دو نوع پوزولان وجود دارد:

1)  پوزولان های طبیعی : در انواع خام یا تکلیس شده وجود دارند و به طور عمده شامل خاکسترهای آتشفشانی غیر بلورین هستند که شامل موارد زیر می‌شوند:

• چرت‌های اپالینی
• شیل‌ها
• توف‌ها
• پامیستی‌ها
• خاک دیاتومه

2)  پوزولان های مصنوعی یا صنعتی شامل موارد زیر است:

• سرباره کوره آهن گدازی
• خاکستر ذغال سنگ نرم شده
• خاکستر نرم
• دوده سیلیس

افزودنی شبه سیمانی بتن

مواد شبه سیمانی خاصیت پنهان هیدرولیکی دارند و اگر به گونه‌ای مناسب فعال شوند خواص سیمانی پیدا می‌کنند.

این مواد فقط در محیط قلیایی با آب واکنشی مشابه سیمان پرتلند نشان می‌دهند. متداول‌ترین مواد شبه سیمانی، روباره یا سرباره کوره آهنگدازی و خاکستر بادی رده C هستند.

مواد افزودنی متفرقه بتن

مواد کارایی ساز

بتن تازه گاهی به علت برخی مشخصات دانه، از جمله شکل و دانه بندی نامناسب یا تناسب غلط مخلوط، خشن است.

در چنین شرایطی ممکن است نیاز به بهبود کارایی باشد، به ویژه در شرایطی که مخلوط بتنی با ماله آهنی پرداخته می‌شود. هم‌چنین کارایی بتن در اعضایی که میلگرد زیاد وجود دارد یا توسط پمپاژ یا لوله ریخته می‌شود، لازم است بهبود یابد.

برای اینکه در مورد کارایی مخلوط بتنی بیشتر بدانید به مقاله ” کارایی بتن “ مراجعه کنید.

غالبا افزایش مقدار سیمان یا مقدار دانه‌های ریز کارایی را افزایش می‌دهد.

بهترین ماده کارایی ساز ، حباب هوا است. این ماده همانند روان کننده عمل می‌کند و به ویژه در بهبود کارایی مخلوط‌های خشن کم سیمان موثر است.

مواد آلی در بتن و مصالح ریز شده نیز گاهی اوقات به منظور سهولت در بتن‌ریزی و پرداخت به کار می‌روند. برخی مواد آلی مانند آلگینات‌ها و مشتقات سلولز هنگامی که به بتن با مقدار معین آب افزوده می‌شوند، اسلامپ را افزایش خواهند داد.

ترکیبات این مواد کارایی ساز ممکن است مشابه ترکیبات ماده افزودنی کاهنده آب و کندگیر کننده ها باشند و حتی آب یا هوا ایجاد کنند.

هم‌چنین مصالح ریز شده به عنوان ماده افزودنی برای بهبود کارایی مخلوط‌هایی که در مصالح رد شده از الک‌های شماره 50 و شماره 100 (۳۰۰ میکرون و ۱۰۰ میکرون) کمبود دارند، به کار برده می‌شود.

در اثر افزودن این مواد به مخلوط‌هایی که کمبود دانه‌های ریز ندارند، برای ثابت نگه داشتن کارایی معین، آب بیشتری لازم است. این عمل ممکن است مقاومت را کاهش دهد، آبرفتگی حین خشک بودن را افزایش دهد و به طور معکوس روی سایر خواص بتن اثر بگذارد.

خاکستر بادی و پوزولان های طبیعی که به عنوان مواد کارایی ساز مورد استفاده قرار می‌گیرند باید منطبق بر استاندارد ASTM C618 باشند.

این ضابطه هشدار می‌دهد که جایگزینی قسمتی از سیمان پرتلند با خاکستر بادی یا پوزولان های طبیعی ممکن است مقاومت اولیه مخلوط بتنی را کاهش دهد و به کاهش مقدار حباب هوای موجود در آن تمایل داشته باشد.

در نتیجه مقدار بیشتری ماده افزودنی حباب زا لازم است تا مقدار هوای توصیه شده در مخلوط بتنی با سیمان پرتلند که حاوی خاکستر بادی و سایر پوزولان ها است، به دست آید.

در صورت استفاده از سیمان نوع 1P-1S، (سیمان پرتلند تیپ 1، نوع اول با مقاومت 32.5 مگاپاسکال) جایگزینی با خاکستر بادی یا پوزولان های طبیعی ممکن است منجر به کاهش دوام بتن‌های ساخته شده با سیمان پرتلند شود.

فوق روان کننده ( روان کننده قوی یا ممتاز بتن)

بتن بسیار روان، بتن عادی است که بدان ماده افزودنی روان کننده اضافه شده است. این نوع مخلوط بتنی می‌تواند به دو طریق تولید شود:

1. مخلوط بتنی روان که با نسبت‌های معمولی آب به سیمان تولید می‌شود ولی کارایی آن به حدی است که می‌تواند بدون ویبره زدن یا با مقدار کمی ویبره ریخته شود و در عین حال دچار آب انداختن بیش از حد یا جدا شدن دانه‌ها نشود.
2. بتن با مقاومت بالا که با نسبت‌های بسیار پایین‌تر از نسبت آب به سیمان معمولی و کارایی در حدودی که عموما برای تراکم به وسیله ارتعاش داخلی مشخص شده است، تولید می‌شود.

این مواد عموما بسیار موثرترند ولی گران‌تر از دیگر مواد افزودنی کاهنده آب هستند.

تاثیر آنها نسبتا در محدوده زمانی کوچکی، 30 الی 60 دقیقه، است و سپس با افت سریع کارایی همراه خواهد بود.

ضدرطوبت و کاهنده نفوذپذیری

عبور آب از درون بتن، معمولا در اثر وجود ترک یا مناطق با تراکم ناقص اتفاق می‌افتد.

بتن سالم و متراکم که با نسبت وزنی آب به سیمان کمتر از ۵ درصد ساخته می‌شود، در صورتی که به درستی ریخته و عمل آورده شود، آب‌بند خواهد بود.

مواد افزودنی که به عنوان مواد ضد رطوبت و کاهنده نفوذپذیری شناخته شده‌اند، حاوی برخی صابون‌ها، استرات‌ها و فرآورده‌های نفتی هستند.

آن‌ها می‌توانند نفوذپذیری بتن‌هایی که مقدار سیمان کم، نسبت آب به سیمان زیاد و یا کمبودی در دانه‌های ریز دارند را کاهش دهند.

با این وجود استفاده از این مواد در مخلوط‌هایی که به خوبی طراحی شده‌اند، ممکن است مقدار آب لازم را افزایش دهد و به جای کاهش منجر به افزایش نفوذپذیری شود.

مواد افزودنی ضد رطوبت گاهی اوقات به منظور کاهش انتقال رطوبت به درون بتنی که در تماس با آب و خاک مرطوب است، استفاده می‌شود.

بسیاری از این گونه مواد ضد رطوبت موثر نیستند به ویژه وقتی که با بتن‌هایی که در تماس با آب تحت فشار هستند.

پیوندساز

مواد افزودنی پیوندساز به مخلوط‌های سیمان پرتلند اضافه می‌شود و یا به سطوح بتن قدیمی به منظور افزایش مقاومت پیوستگی بتن قدیم و جدید مالیده می‌شود.

این مواد معمولا به نسبت‌های معادل ۵ تا ۲۰ درصد وزنی سیمان اضافه می‌شود که مقدار دقیق آن به شرایط کارگاهی و نوع مصالح پیوندسازی که مورد استفاده قرار می‌گیرند، بستگی دارد.

مواد افزودنی پیوند ساز باعث افزایش مقدار هوای مخلوط می‌شود.

انواعی از این مواد که قابلیت امولسیون شدن مجدد را ندارند، در مقابل آب مقاومند. این مواد برای استفاده در سطوح خارجی مناسب‌ترند و در محل هایی که در معرض رطوبت قرار دارند به کار برده می‌شوند.

مواد افزودنی پیوند ساز رابطه مستقیم با کیفیت سطح مورد اجرا دارد. سطح باید خشک، تمیز، عاری از گرد و خاک، رنگ و گریس بوده و درجه حرارت مناسبی داشته باشد.

دوغاب ساز

دوغاب‌های سیمان پرتلند به منظورهای گوناگونی از جمله:

1. پایدار کردن پی‌ها
2. پر کردن ترک‌ها و درز‌های بتنی
3. سیمان کاری چاه‌های نفت
4. پر کردن فضای دیوارهای بنایی
5. دوغاب ریختن در دور کابل‌های بتن پیش تنیده
6. پوشاندن میل مهارها
7. پر کردن فضاهای میان دانه‌های از پیچیده شده

به کار برده می شود. این مواد اغلب به منظور تغییر خواص دوغاب استفاده می‌شوند.

گازساز بتن

پودر آلومینیوم و سایر مصالح گازساز ، گاهی اوقات برای ایجاد مقدار کمی انبساط قبل از سخت شدن در مقادیر بسیار کم به مخلوط بتنی و دوغاب افزوده می‌شود.

این عمل در جایی که دوغاب ریزی کاملی برای منطقه محبوس شده، ضرورت داشته باشد مانند پی زیر ماشین آلات یا غلاف‌های پس کشیده در بتن پیش تنیده، ممکن است سودمند باشد.

مقادیر بیشتر این ماده‌ها به منظور تولید بتن‌های متخلخل و سبک به کار برده می‌شوند.

مقدار انبساطی که تولید می‌شود به عوامل زیر بستگی دارد:

1. مقدار مواد گازساز مصرف شده
2. دمای مخلوط تازه
3. مقدار قلیایی سیمان
4. عوامل دیگر

باید به این نکته توجه داشت که آبرفتگی بعد از سخت شدن که بر اثر خشک شدن یا کربناته شدن رخ می‌دهد، مواد گازساز برطرف نمی‌کند.

تاثیر مواد افزودنی بتن بر افزایش مقاومت آن

• ماده افزودنی کندگیر کننده: مصرف این ماده معمولا موجب کاهش مقاومت اولیه بتن می‌شود ولی در مقاومت نهایی تاثیری ندارد.
• ماده افزودنی زود سخت کننده: این ماده‌ها کسب مقاومت اولیه مخلوط بتنی را تسریع می‌بخشند. به همین دلیل مقاومت 24 ساعته آن با ماده زود سخت کننده باید در حدود 25 درصد نسبت به مقاومت مخلوط بتنی بدون این ماده، افزوده شود. دقت کنید این مواد افزودنی در مقاومت نهایی تاثیری ندارند.

هم‌چنین مواد زود سخت کننده در مقاومت 3 و 7 روزه اثر گذاشته و سبب کاهش مقاومت می‌شود ولی در سن 28 روزه تاثیر قابل توجهی در مقاومت مخلوط بتنی ندارد.

• ماده افزودنی کاهنده آب: این ماده‌ها با مقدار سیمان و اسلامپ ثابت باعث افزایش مقاومت بتن و کاهش خطر آب انداختن، جداشدگی اجزا و نفوذپذیری آن می‌شود.
• ماده افزودنی حباب هواساز: مقاومت بتن را در مقابل پوسته شدگی سطحی که ممکن استناشی از یخ‌زداهای شیمیایی باشد، افزایش می‌دهد.
• پوزولان‌ها: استفاده از این ماده‌ها موجب کاهش مقاومت اولیه و 28 روزه بتن می‌شود. ولی مقاومت در سن‌های بیشتر آن افزایش یافته و نه تنها کمبود مقاومت جبران می‌شود بلکه گاهی اوقات نیز افزایش می‌یابد.

ضوابط استفاده از مواد افزودنی بتن

به نکات زیر در هنگام استفاده از هر نوع ماده افزودنی باید توجه کنیم:

• مطمئن شوید که مشخصات و ضوابط کار اجازه استفاده از مواد افزودنی را می‌دهد. زیرا برخی از ضوابط و آیین نامه ها مواد افزودنی به خصوصی را منع کرد‌ه‌اند.
• اطمینان حاصل کنید که نوع ماده افزودنی مصرفی، صحیح باشد و از استفاده ظروفی که نام ماده افزودنی بر روی آن‌ها ذکر نشده خودداری کنید.

چنانچه بر روی ظرف ماده افزودنی شرایط خاصی برای نگهداری نوشته شده باشد باید طبق آن عمل کرد.

ظروف مواد افزودنی را باید به خوبی نگهداری کرد که برچسب آن‌ها پاک نشود و وقتی که مورد استفاده قرار نمی‌گیرند باید کاملا بسته باشند تا از آلودگی محفوظ بماند.

• از مقدار صحیح و دقیق مواد افزودنی بتن استفاده کنید زیرا مصرف بیش از حد مجاز این مواد زیان آور خواهد بود.
• برای اضافه کردن مواد افزودنی به مخلوط بتنی می‌توان از مخزن پخش‌کن که مقدار مورد نیاز را به دقت اندازه گیری می کند، استفاده نمود.
• هر روز قبل از شروع عمل مخلوط کردن بتن باید مطمئن شد که درجه مخزن پخش‌کن مقدار صحیح را نشان بدهد و پس از اتمام کار باید کاملا تمیز شود.
• از آنجا که نمی توان کاملا مطمئن شد که ماده افزودنی به طور یکنواخت در مخلوط بتنی پخش شده است بنابراین ابتدا ماده افزودنی به آب مخلوط بتنی اضافه شود و سپس آب به داخل مخلوط‌ کن ریخته شود.

در غیر این صورت می‌توان با افزایش زمان عمل مخلوط کردن بتن، از پخش یکنواخت ماده افزودنی مطمئن شد.

• باید مصالح سنگی که تحویل کارگاه می‌شود مورد آزمایش قرار گیرد. مخصوصا از لحاظ دانه بندی و مقدار رطوبت که ممکن است در هر حجم از مصالح سنگی متفاوت باشد.

تغییرات در دانه بندی و مقدار آب باعث تغییر اثر ماده افزودنی می‌شود.

• برای بتن پیش تنیده یا بتن مسلح نباید از مواد افزودنی تندگیر کننده که دارای کلراید کلسیم است، استفاده کرد.

مخلوط های آزمایشی

استفاده از یک ماده افزودنی نیاز به تنظیم نسبت‌های مخلوط بتن دارد. بنابراین باید مخلوط‌های آزمایش ساخته شده تا تغییراتی که در خواص مخلوط بتنی ایجاد می‌شود، به دست آید.

برای مثال وقتی از ماده افزودنی در بتن استفاده می‌شود توسط حباب‌های بسیار کوچک هوا، اصطکاک بین مصالح سنگی کاهش یافته و به کارایی مخلوط بتنی اضافه می‌شود.

در نتیجه به مقدار آب کمتری نیاز خواهد بود و معمولا سبب کاهش مقدار ماسه تا حدود 4 درصد می‌شود.

تنظیم دقیق مقدار اجزای بتن، فقط از طریق ساخت مخلوط‌های آزمایشی امکان‌پذیر است. هرچند معمولا مقدار مصرف مواد افزودنی توسط تولیدکننده‌ها توصیه می شود اما میزان مطلوب ماده افزودنی بستگی به نوع مصالح مخلوط بتنی و درجه حرارت دارد.

در طراحی مخلوط‌های آزمایشی می‌توان از دو یا سه برابر مقدار حقیقی ماده افزودنی استفاده کرد تا اثرهای ناشی از مصرف بیش از حد در بتن تازه و سخت شده مشخص شود و از خطرات احتمالی ناشی از اشتباه در مقدار مصرف، اطلاع کافی به دست بیاید.

نکات مهم حمل و نگهداری مواد افزودنی بتن

• بارگیری، حمل و باراندازی محصولات باید با دقت صورت گیرد و انواع آن‌ها باید جداگانه بسته‌بندی و انبار شوند.
• باید در مکان‌های تمیز و سرپوشیده و در درجه حرارت توصیه شده توسط تولیدکننده نگهداری شوند.
• از آلودگی آن‌ها با خاک، مواد مضر، یخ و برف جلوگیری شود.
• انبارهای بسته باید به طور پیوسته تهویه شده و از تجمع گازهای قابل اشتعال در آن‌ها جلوگیری شود.
• انبارهای مواد افزودنی قابل احتراق باید دور از آتش و ماده‌های قابل اشتعال بوده و برای اعلام و اطفاء حریق احتمالی در آن‌ها تدابیر لازم اتخاذ شده باشد.
• بر روی بسته‌بندی مواد افزودنی باید موارد زیر نوشته شده باشد:
• نام تجارتی
• علامت تجارتی تولید کننده
• نوع ماده افزودنی
• مبنای شیمیایی
• درصد وزنی یون کلر
• درجه اسیدی و قلیایی (pH)
• تاریخ تولید و انقضا مصرف
• دمای مناسب برای نگهداری
• وزن یا حجم کالا
• تذکرات ایمنی لازم در زمان انبار کردن یا مصرف مواد (سوزاننده، سمی، خورنده و غیره)
• توصیه‌هایی درباره موارد غیر مجاز نگهداری و مصرف با سایر مواد به ویژه سیمان
• هر گونه عوارضی که روی کیفیت و دوام آن‌ها در مدت انبار کردن آن اثر می‌گذارد، درج شود.
• دستورالعمل مصرف و سایر اطلاعات باید از سوی کارخانه سازنده مواد به صورت بروشور و همراه نمونه تحویل داده شود.

همچنین اگر مایل به یادگیری تمام نکات اجرای ساختمان هستید توصیه می‌کنیم دوره اجرای ساختمان را از دست ندهید.]

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری