صفر تا صد مغزه گیری یا کرگیری بتن به همراه فیلم اجرایی

اگر در مرحله نصب تاسیسات ساختمان باشید حتما عبارت کرگیری یا مغزه‌ گیری به گوشتان خورده است. منظور از کرگیری چیست و این عملیات چگونه انجام می‌شود؟ کرگیری به معنی ایجاد حفره و سوراخ در بتن است که توسط دستگاه کرگیری انجام می‌شود. به طور کلی مغزه گیری با اهداف مختلفی مانند جداکردن نمونه از بتن برای آزمایش مقاومت، ایجاد مسیر برای عبور تاسیسات و سایر کابردها در ساختمان‌سازی انجام می‌گیرد.

اما کرگیری چگونه انجام می‌شود و در این فرآیند باید چه نکاتی را در نظر بگیریم. با توجه به اهمیت مسئله مغزه‌گیری در این مقاله از آکادمی عمران به این موضوع پرداختیم. با ما همراه باشید.

کرگیری چیست؟

در مراحل اجرای ساختمان وقتی به مرحله نصب تاسیسات می‌رسیم، مفهومی به نام کرگیری یا مغزه گیری مطرح می‌شود. کرگیری یا مغزه گیری فرایندی است که در آن به اندازه یک حفره به شکل استوانه از بتن جدا می‌شود. در واقع از روش کرگیری برای سوراخ کردن بتن برای کاربردهای مختلف استفاده می‌شود.

به عبارتی می‌توان گفت مغزه گیری یعنی ایجاد حفره‌هایی صاف بر روی سقف یا دیوار ساختمان که بتن ریزی شده است.همانطور که می‌دانید بتن یکی از مهم‌ترین متریالی است که در ساختمان سازی از آن استفاده می‌شود. در همین راستا یکی از موارد مغزه گیری، جداکردن نمونه از بتن و انجام آزمایش روی آن است.

در فیلم زیر نحوه کرگیری بتن مسلح را مشاهده می‌کنید. این فیلم بخشی از آموزش اجرای ساختمان آکادمی عمران است که در آن صفر تا صد مراحل اجرای ساختمان را زیر ذره‌بین بردیم. همچنین به بررسی تمامی ضوابط فنی و حقوقی ساختمان سازی پرداختیم. برای مشاهده سرفصل‌های این آموزش روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

همانطور که در فیلم مشاهده کردید ابتدا دستگاه بر روی قسمتی که قرار است کرگیری شود قرار گرفته و محکم می‌شود. سپس در حالی که آب در آن قسمت ریخته می‌شود مته کرگیری شروع به کار کرده و عملیات کرگیری انجام می‌گردد.

بیش از 30 ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفتر‌فنی و ساختمان‌سازی

مشاهده مینی دوره

هدف از کرگیری بتن چیست؟

حالا که با تعریف کرگیری یا مغزه گیری آشنا شدید می‌خواهیم بدانیم این کار با چه اهدافی در یک پروژه انجام می‌شود. پیش از مطالعه این بخش، فیلم زیر را مشاهده کنید.

یکی از اهداف مغزه گیری، ایجاد مسیری برای عبور لوله و سیم‌های تاسیسات در بتن است. برای مثال فرض کنید سقف طبقات ساختمان را بتن ریزی کردید. در مرحله نازک کاری زمانی که می‌خواهید لوله کشی انجام دهید یا زمان اجرای سیستم اطفای حریق، لازم است تا این تاسیسات از طبقات عبور کنند و در تمامی واحدهای ساختمان کشیده شوند.

به طور کلی برای ایجاد حفره در سازه برای اهدافی مانند عبور خطوط و سیم تلفن، لوله کشی، داکت لوله، اجرای سیستم اطفای حریق و غیره از مغزه گیری بتن استفاده می‌شود.

همانطور که در بخش قبلی گفتیم یکی از دلایل کرگیری از بتن جدا کردن قطعه‌ای از آن برای انجام آزمایش‌ها مختلف است که به این عمل تست مغزه گیری بتن گفته می‌شود. به این صورت که به وسیله مغزه گیری قطعه‌ای استوانه‌ای از بتن را جدا کرده تا آزمایش بتن بر روی آن صورت بگیرد. مغزه گیری برای انجام آزمایش‌هایی از جمله مقاومت فشاری، کششی و تنشی انجام می‌شود.

دستگاه کرگیری چیست؟

کرگیری به کمک دستگاهی انجام می‌شود که دارای بخش‌هایی از جمله مته، پیچ مخصوص نصب و استند یا همان نگهدارنده است که باعث ثابت ماندن دستگاه روی سطح می‌شود تا هنگامی که دستگاه روشن می‌شود عملکرد بهتر و راحت‌تری داشته باشد.

این دستگاه می‌تواند دارای موتور الکتریکی، بنزینی یا هیدرولیکی باشد. همچنین گیربکس آن در دو نوع طراحی می‌شود که یک نوع برای افراد حرفه‌ای و نوع دیگر برای افراد آماتور طراحی شده است. در واقع گیربکس تک دور برای افراد مبتدی و گیربکس چند دور برای کرگیرهای ماهر است. 

هنگام اجرای عملیات کرگیری لازم است تا آب، مته را خنک کرده و مسیر را با انتقال خرده‌های حفاری به سمت بالا تمیز نماید. بعد از رسیدن به عمق مورد نظر، مغزه گیری متوقف شده و اقدام به بیرون آوردن مغزه می‌کنیم.

عملکرد دستگاه کرگیری

به طور کلی دستگاه کرگیری می‌تواند به صورت پایه‌دار، دستی و متحرک باشد. در نوع پایه دار، دستگاه روی پایه با قابلیت تغییر زاویه مغزه گیری سوار شده و به کمک رول بولت تثبیت می‌گردد.

در دریل کرگیری دستی و متحرک به این صورت عمل می‌شود که دستگاه توسط اپراتور در محل مغزه گیری نگه داشته می‌شود. از این نوع دریل مغزه گیری برای کارهای سبک‌تر استفاده می‌شود.

دریل‌های مدرن دارای عملکرد خودکار هستند و به راحتی با نصب آن‌ها در ناحیه مورد نظر، خودشان به صورت خودکار به کرگیری بتن می‌پردازند. همچنین قطر استوانه‌ای که با دستگاه مغزه گیری از بتن جدا شده است نیز قابل تغییر است. یعنی دستگاه دارای چند نوع استوانه مغزه گیری یا همان مته با قطرهای متفاوت می‌باشد.

مته کرگیری از کلیدی‌ترین اجزای این دستگاه به شمار می‌رود که در قطرهای مختلف وجود دارد. مته‌های مغزه گیری معمولا دارای سه بخش هستند که عبارت است از شفت، لوله استوانه‌ای و سگمنت. شفت برای متصل کردن مته به موتور استفاده می‌شود. لوله استوانه‌ای نیز همانطور که گفتیم در سایزهای مختلف بر مبنای اینچ قابل استفاده هستند. مهمترین بخش مته، سگمنت یا نوک مته است که در تماس مستقیم با محل برش، مقاومت قابل توجهی داشته و عملیات مغزه گیری را انجام می‌دهند. 

از آنجایی که الماس یکی از سخت‌ترین موادی است که می‌تواند بتن را برش دهد، در دستگاه مغزه گیری از الماس به عنوان مته برای برش دادن بتن استفاده می‌شود. البته با توجه به گران بودن الماس، در بیشتر دریل‌های موجود در بازار، از فولاد استفاده شده و تنها در نوک انتهایی آن از الماس استفاده می‌گردد.

کرگیری روی بتن مسلح و بتن سقف

تا اینجا با چگونگی فرآیند مغزه گیری آشنا شدیم. به طور کلی مغزه گیری بر روی بتن مسلح و بتن غیرمسلح انجام می‌شود. بدیهی است که مغزه گیری بتن مسلح به علت وجود میلگرد در آن سخت‌تر بوده و به زمان بیشتری برای این کار نیاز است.

در ابتدا گفتیم که کرگیری بتن می‌تواند با اهداف مختلفی مانند مغزه گیری برای نصب تاسیسات در پشت بام با هدف ایجاد حفره برای نصب تجهیزات مانند پنل‌های خورشیدی، آنتن‌‌ها و دیگر تجهیزات انجام گردد. همچنین برای نورگیر و تهویه داخلی ساختمان نیز عملیات کرگیری در سقف انجام می‌گیرد.

اگر بخواهیم موارد کاربرد کرگیری بتن سقف را نام ببریم این موارد عبارتند از:

• ایجاد مسیر برای عبور تاسیسات ساختمانی مثل کابل برق، لوله آب و لوله گاز
• ایجاد دریچه برای دسترسی داشتن به زیر سقف
• نمونه برداری از بتن برای انجام آزمایش مقاومت فشاری

مزایا و معایب کرگیری

مزایا:

• امکان انجام آزمایش‌های مهم بتن
• داشتن نمونه‌هایی استوانه‌ای شکل از بتن با قطرهای متفاوت که برای آزمایش مقاومت فشاری بتن از آن‌ها استفاده شده و همچنین برای بررسی ترک‌های موجود، طرح اختلاط و بررسی دیگر پارامترها از آن‌ها استفاده می‌شود.
• تنوع در قطر مغزه‌ها، سبب می‌شود با استفاده از مته‌های دستگاه کرگیری، نمونه‌های استوانه‌ای با ابعاد مختلف تهیه نمود.
• عدم تخریب انسجام و یکپارچگی دال بتنی

معایب:

• به علت سخت بودن بتن، مغزه گیری بتن نیاز به مهارت و در بعضی موارد نیاز به زمان زیادی دارد.
• عمق مغزه گیری بتن با توجه به دستگاه مورد استفاده محدود است.
• با توجه به سخت بودن بتن لازم است مته‌های دستگاه مغزه گیری بعد از چند بار استفاده تعویض شوند چرا که با هربار استفاده، مخصوصا برای کرگیری بتن مسلح، دچار فرسایش می‌شوند.

نکات مهم در کرگیری

حالا که با تمام مباحث مربوط به مغزه گیری آشنا شدیم به بررسی چند نکته مهم می‌پردازیم.

1. لازم است در تمامی مراحل عملیات مغزه گیری از تجهیزات ایمنی مناسب از جمله عینک ایمنی، کاپشن یا لباس محافظ، دستکش‌های محافظ و کفش‌های ایمنی با زیره مقاوم و ضد لغزش استفاده شود. همچنین، در صورت نیاز باید از کلاه و ماسک گرد و غبار نیز استفاده گردد.
2. پیش از شروع کار باید ویژگی‌های بتن مورد نظر را بررسی کرده تا مطمئن شویم بتن برای کرگیری مناسب است یا نه. همچنین توصیه می‌شود اطلاعات مربوط به مقاومت و تراکم بتن را یادداشت کرده و نگه داریم.
3. پیش از مغزه گیری، نقشه‌ قسمتی که قرار است مغزه گیری شود را بررسی کنیم تا محل نصب مغزه مشخص شود.
4. در انتخاب مغزه بتنی توجه کنید که مغزه‌ دارای اندازه و نوع مناسبی برای پروژه باشد. همچنین مغزه‌ها باید کاملاً تمیز و سالم باشند.
5. برای کرگیری لازم است از افراد ماهر در این زمینه استفاده کنیم.

جمع بندی

کرگیری یا مغزه گیری فرآیندی است که طی آن یک قطعه استوانه‌ای از بتن جدا می‌شود. این کار توسط دستگاه انجام شده و با اهداف مختلفی مانند ایجاد مسیر برای عبور تاسیسات، خطوط تلفن و آزمایش‌های مهم بر روی بتن انجام می‌گردد. در این مقاله تمام آنچه که باید درباره مغزه گیری بدانید را بررسی کردیم.

در انتهای این مقاله امیدواریم اطلاعات خوبی درباره کرگیری یا مغزه گیری بتن کسب کرده باشید. در صورتی که در این مورد سوالی دارید می‌توانید آن را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری