روش‌های اسکوپ سنگ نما و انواع آن از صفر تا صد با فیلم

آیا می‌دانید اسکوپ سنگ چیست؟ سقوط سنگ از نما یا سایر قسمت‌های ساختمان، همواره یکی از نگرانی‌های اصلی در صنعت ساختمان‌سازی است که می‌تواند خطرات جانی و مالی فراوانی را به بار آورد. سنگ‌ها به دلیل وزن زیاد و سطح صافی که دارند، ممکن است به مرور زمان و بر اثر عوامل گوناگونی مثل ضعف ملات، ارتعاشات یا رطوبت، از محل خود جدا شده و سقوط کنند. اسکوپ سنگ نما با افزایش چسبندگی و درگیری بین سنگ و ملات، راهکاری موثر برای پیشگیری از این حوادث است. البته اسکوپ کردن فقط مختص سنگ نما نیست و اجرای آن برای سنگ‌های راه پله و سنگ‌هایی که در ارتفاع زیاد نصب می‌شوند هم ضرورت دارد.

در این مقاله از آکادمی عمران با ما همراه باشید تا با ضوابط و انواع روش‌های اسکوپ سنگ از جمله اسکوپ پروانه‌ای و لقمه‌گذاری و مراحل نصب آن‌ها آشنا شوید و همچنین اطلاعاتی درباره قیمت اسکوپ سنگ نما به دست آورید.

اسکوپ سنگ چیست؟

اسکوپ کردن سنگ معمولا با نصب گیره، قلاب یا سیم در پشت سنگ انجام شده و باعث می‌شود سنگ علاوه بر چسبیدن به ملات، در آن قفل شود. این مرحله یکی از مهم‌ترین مراحل نازک‌ کاری ساختمان به شمار می‌رود و مقاومت نما را در برابر عوامل محیطی و سایر نیروهای وارده افزایش می‌دهد.

همانطور که در مقاله نمای سنگی ساختمان اشاره کردیم، متریال‌های ساختمانی متخلخل مثل سنگ تراورتن با سوراخ‌هایی که در پشت خود دارند، باعث می‌شوند تا درگیری مناسبی بین ملات و این متریال به وجود بیاید و سنگ‌های تراورتن به خوبی روی دیوار بچسبند.

اما در مقابل، متریال‌هایی که هیچگونه تخلخلی در سطح خود ندارند (مثل گرانیت‌ها)، پس از گذشت چند وقت در اثر تابش آفتاب، نفوذ آب باران یا شرایط دیگر از روی دیوار شل شده و سقوط می‌کنند. این وضعیت نه تنها به نمای ساختمان آسیب می‌زند، بلکه احتمال بروز حادثه و خطرات جانی جدی برای عابرانی که از زیر آن دیوار می‌گذرند هم به همراه دارد.

ضرورت و ضوابط اسکوپ سنگ نما

در مقررات ملی ساختمان، اسکوپ سنگ نما از اهمیت بالایی برخوردار است و برای جلوگیری از شل شدن و سقوط سنگ‌های نصب شده روی دیوار و همچنین افزایش پایداری آن‌ها در حین زلزله از این مهار مناسب استفاده می‌شود. طبق ماده ۲۹ پروانه تخریب و نوسازی، استفاده از روش‌های اسکوپ برای جلوگیری از ریزش سنگ نما در شرایط محیطی گوناگون و هنگام بروز حوادثی مثل زلزله، الزامی است. این اقدام عمر مفید نمای ساختمان را افزایش داده و ایمنی شهروندان را تضمین می‌کند.

همچنین در ویرایش چهارم استاندارد 2800 هم ذکر شده که اگر سنگ‌ها به صورت عمودی نصب می‌شوند، برای جلوگیری از سقوط و ریزش آن‌ها باید از اسکوپ یا سایر روش‌های مهار سنگ استفاده شود.

بر اساس ضوابط اجرای سنگ نما در نشریه 714، حداکثر فواصلی که برای تعبیه ابزارهای اسکوپ سنگ نما در نظر گرفته می‌شود، باید 20 سانتی‌متر باشد. رعایت این الزام به منظور تضمین پایداری و ایمنی نما در برابر سقوط سنگ‌ها حیاتی است.

مراحل اسکوپ کردن سنگ

اسکوپ کردن سنگ باید با رعایت اصول و نکات فنی و در مراحل زیر انجام شود:

ساب زدن و تمیز کاری سطح سنگ: برای افزایش چسبندگی سنگ به ملات و قرارگیری ابزارهای اسکوپ سنگ، باید سطح داخلی آن کاملا تمیز و عاری از هرگونه آلودگی (گرد و غبار، چربی، روغن، بقایای مصالح ساختمانی قبلی یا هر ماده دیگری) باشد.

انتخاب نوع اسکوپ سنگ: با توجه به نوع سنگ نما، از اسکوپ گالوانیزه یا سیم اسکوپ برای نصب آن استفاده می‌شود.

سوراخ کردن یا برش سنگ: پس از تعیین نوع اسکوپ، سنگ‌ها را دقیقا به ابعاد مورد نیاز برش داده و با ابزار مخصوص، سوراخ‌ها یا برش‌های لازم برای نصب قطعات اسکوپ را روی آن‌ها ایجاد کنید.

نصب اسکوپ سنگ: حالا نوبت به قرار دادن اسکوپ‌ها در محل‌های از پیش تعیین شده روی سنگ یا سطح زیرین می‌رسد. هر قطعه اسکوپ سنگ باید در جایی که برای آن سوراخ یا برش ایجاد شده بود، جای بگیرد.

قرار دادن و تراز کردن سنگ‌ها: زمان آن رسیده که سنگ‌ها را با دقت روی اسکوپ‌های نصب شده قرار دهید. هر سنگ را به آرامی و با تمرکز بر روی تراز بودن، در جای خود نصب کنید. مطمئن شوید که سنگ‌ها به‌ درستی و به‌ طور یکنواخت روی تمام نقاط اسکوپ قرار گرفته‌اند تا هیچ لقی یا ناپایداری وجود نداشته باشد.

بررسی نهایی اسکوپ سنگ: بعد از پایان نصب سنگ‌ها، یک بازبینی کامل و دقیق انجام دهید. تمامی اتصالات و قطعات سنگی را بررسی کنید تا از استحکام، ایمنی و درستی اجرای کار اطمینان حاصل شود. در صورت مشاهده هرگونه لقی، جابجایی یا ناهماهنگی، بلافاصله نسبت به اصلاح آن اقدام نمایید.

انواع روش‌های اسکوپ سنگ

با انجام آزمون‌ و خطاهای فراوان برای محکم نگه داشتن و فیکس کردن سنگ‌های دیوار در جای خود، استادان این حوزه به چند روش متداول این کار را انجام می‌دهند که در ادامه بررسی‌شان خواهیم کرد.

نقطه اشتراک روش‌هایی که در ادامه توضیح خواهیم داد این است که تمامی این اسکوپ‌ها باید از جنس گالوانیزه باشند تا هنگام نصب با آب ملات ماسه و سیمان واکنش نشان نداده و زنگ نزند.

بیش از ۵۰ ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفترفنی و ساختمان سازی

دریافت

1. اسکوپ سنگ با سیم مفتول

یکی از بهترین روش‌ها برای فیکس کردن سنگ استفاده از سیم مفتول هست.

برای اجرای این روش ابتدا باید دو طرف سنگ را شیار ایجاد کرده، سپس سیم را از بین این دو شیار به صورت ضربدری رد کرده و گره زد تا در هنگام قرار گرفتن آن روی ملات ماسه و سیمان، بین ملات و سیم مفتول درگیری ایجاد شده و این متریال محکم در جای خودش فیکس گردد.

مناسب‌ترین قطر سیم مفتول برای این روش، معمولا بین 1/5 تا 2 میلی‌متر بوده و در صورت استفاده از سیم‌هایی با قطر کمتر باید به صورت چند لایه از آن‌ها استفاده کرد.

همچنین توصیه می‌شود سیم مفتول را در محل اتصال دو سر آن، به اندازه 15 سانتی متر بیشتر باقی بگذارید و سپس ببرید تا اسکوپ به میزان کافی با ملات پشت آن درگیر شود.

یک راه دیگر برای این که مطمئن شوید که سیم مفتول به طور کامل داخل ملات نما قرار گرفته و چسبندگی مناسبی بین سنگ و دیوار نما ایجاد می‌شود این است که قطعه‌ای از سنگ نما را بین سیم مفتول و پشت سنگ قرار دهیم تا مطمئن شویم سیم اسکوپ با ملات درگیر خواهد شد.

این روش در کنار ایمنی بالایی که دارد، هزینه بالایی هم داشته و به همین خاطر کاربرد کمتری نسبت به سایر روش‌ها دارد.

سوالی که ممکن است برایتان پیش بیاید این است که برای اسکوپ سنگ چگونه باید پشت آن‌ها شیار ایجاد کرد؟

در پاسخ باید بگوییم بهترین روش برای ایجاد شیار بر روی این متریال، استفاده از دستگاه فرز است. دستگاه‌های فرز دارای تیغه بسیار نازکی هستند که موجب عدم آسیب به متریال می‌شوند.

2. اسکوپ سنگ به روش لقمه گذاری

معمولا از این روش برای نصب و فیکس کردن سنگ نمای ساختمان استفاده می‌کنند به طوری که، ابتدا باید پشت سنگ را برش داده سپس لقمه فلزی (مثلا 10 سانتی متر نبشی شماره 4) را به وسیله چسب مخصوص در قسمتی که برش خورده متصل کنیم.

حالا وقتی سنگ روی ملات ماسه و سیمان قرار بگیرد، بین ملات و اسکوپ درگیری ایجاد شده و این متریال محکم در جای خودش نگه داشته می‌شود.

3. اسکوپ سنگ به روش دو پایه

یکی دیگر از روش‌های اسکوپ سنگ نما، روش دو پایه است.

دلیل نام گذاری این روش به خاطر این است که این قطعه دارای دوباله بوده که به وسیله چسب مخصوص به پشت سنگ نما متصل می‌شود.

نکته مهم برای اجرای اسکوپ‌های دو پایه در پشت سنگ نما این است که آن‌ها را باید به طور عمودی بچسبانید. زیرا بعد از این مرحله باید دوغاب به بخش‌های پایینی نفوذ کند و اگر این اسکوپ‌ها به صورت افقی چسبانده شوند دوغاب به بخش‌های پایینی راه پیدا نخواهد کرد.

4. اسکوپ سنگ به روش سه پایه

در این روش همانند روش اسکوپ دو پایه، قطعات گالوانیزه به صورت عمودی در پشت سنگ چسبانده می‌شوند تا دوغاب به بخش‌های پایینی نفوذ کند.

اما نکته قابل توجه این است که تفاوت اسکوپ سه پایه با دو پایه در تعداد پایه‌ها و نحوه نصب پایه سوم است.

در این روش برای نصب پایه سوم باید به وسیله ابزار مخصوص یک شیار در سنگ ایجاد کرده و بعد از چسب زدن در آن، پایه سوم را درون شیار قرار داد.

این روش نسبت به روش دو پایه هزینه بیشتری دارد اما قابل اطمینان‌تر هم هست.

5. اسکوپ سنگ به روش پروانه‌ ای

به کار بردن این روش در پروسه نصب متریال نما باعث می‌شود تا دوغاب به اطراف اسکوپ نفوذ کرده و موجب چسبیدن آن بر روی سطح نما شود. برای نصب اسکوپ پروانه‌ ای در پشت سنگ، ابتدا باید همانند روش دو پایه یا سه پایه، شیاری در آن ایجاد شود. بهترین زاویه برای ایجاد شیار زاویه ۴۵ درجه است.

6. اسکوپ سنگ به روش Z

اسکوپ Z نیز یکی از پرکاربردترین روش‌ها بوده که برای اجرای آن باید قطعه‌ای مانند حرف Z در پشت سنگ نما نصب شود.

برای نصب این قطعه به پشت سنگ باید مانند روش‌های قبلی، شیاری در سنگ ایجاد شود و بعد از قرار دادن و چسباندن اسکوپ در شیار، اقدام به نصب آن‌ها بر روی سطح ساختمان کرد.

7. اسکوپ با پیچ و رولپلاک

شاید تا به حال دیده باشید که تعدادی از سنگ‌های نمای یک ساختمانی لق شده و یا افتاده باشد. همانطور که در این مقاله هم اشاره کردیم برای جلوگیری از این اتفاق باید حتما سنگ‌ها را اسکوپ کرد.

اما  آیا اسکوپ کردن سنگ فقط قبل از اجرای آن‌ها امکان پذیر است؟

در پاسخ باید بگوییم اگر سنگ را قبل از نصب و اجرای آن اسکوپ نکرده باشند، می‌توان آن را با دریل سوراخ و توسط پیچ و رولپلاک آن‌ها را اسکوپ کرده و مانع از سقوط آن‌ها شد.

نکته‌ای که در اینجا وجود دارد این است که برای ردیف اول سنگ نما حتما باید از نبشی در زیر آن استفاده شود تا وزن آن بر روی نبشی انتقال داده شده و نبشی این نیرو را به سازه منتقل کند. 

8. اسکوپ سنگ به روش کششی

این روش در واقع همان اسکوپ پروانه‌ای یا  Z است، با این تفاوت که هر دو قطعه اسکوپ مقابل هم با یک قطعه پیچ یا مفتول بلند به یکدیگر وصل شده و امکان جدا شدن این قطعات از یکدیگر وجود ندارد.

از لحاظ ایمنی و مقاومت بالا، این روش بسیار عالی بوده، اما متاسفانه با توجه به زمانبر بودن و هزینه بیشتر اجرای آن نسبت به سایر روش‌ها، در پروژه‌های کمتری استفاده می‌شود.

9. اسکوپ سنگ به روش دندان موشی

اگر سنگ نما در قطعات کوچکی تولید شده و امکان اجرای اسکوپ سیمی به صورت طولی روی آن وجود نداشته باشد، می‌توان از این روش برای فیکس کردن و محکم نگه داشتن آن‌ها در جای خودشان استفاده کرد. این روش خصوصا در نماهای رومی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

قیمت اسکوپ سنگ نما

تعیین دقیق قیمت اسکوپ سنگ به عوامل مختلفی مثل روش اسکوپ سنگ، نوع و ابعاد سنگ، پیچیدگی طرح نما و دستمزد استادکار وابسته است. همانطور که اشاره شد، روش‌های مختلفی برای مهار سنگ نما وجود دارد، اما روش پروانه‌ای معمولا بیشتر از سایر روش‌ها کاربرد دارد. این امر به این دلیل است که علاوه بر ایمنی بالا، قیمت مقرون به صرفه‌تری نیز دارد.

همچنین توصیه می‌شود حتما برای اسکوپ سنگ قبل از اجرا و نصب آن اقدام کنید. چرا که اگر بعد از اجرا بخواهید این متریال را با استفاده از پیچ و رولپلاک در جای خودش فیکس کنید، علاوه بر این که هزینه بیشتر هم متحمل می‌شوید ظاهر زیبای آن را هم از بین خواهید برد و دیگر نمای ساختمانتان جلوه سابق را نخواهد داشت.

برای آشنایی بیشتر با انواع سنگ‌ها حتما به مقاله سنگ اسلب سر بزنید تا هزینه و معایب هر کدام از سنگ‌ها را بتوانید با یک دیگر مقایسه کنید.

جمع بندی

اسکوپ سنگ یک مرحله مهم در اجرای ساختمان است که با هدف جلوگیری از سقوط سنگ‌های نما و تضمین پایداری آن‌ها، به ویژه در برابر عوامل محیطی و بلایای طبیعی مانند زلزله اجرا می‌شود. در حالی که سنگ‌های متخلخل مانند تراورتن، به دلیل بافت خود چسبندگی بهتری با ملات دارند، سنگ‌های با تخلخل کم (مثل گرانیت) نیاز مبرم به مهار شدن دارند. بعضی از رایج‌ترین روش‌های اسکوپ سنگ شامل سیم مفتول، لقمه‌گذاری، اسکوپ دو پایه، سه پایه، اسکوپ Z، پروانه‌ای، پیچ و رولپلاک (پس از اجرا)، اسکوپ کششی و دندان موشی هستند. انتخاب روش مناسب به عواملی مانند نوع سنگ، محل نصب و بارهای وارده بستگی دارد اما اسکوپ پروانه‌ای به دلیل ترکیب ایمنی بالا و صرفه اقتصادی، به عنوان پرکاربردترین روش شناخته می‌شود.

در انتهای این مقاله امیدواریم اطلاعات کاملی درباره روش‌های اسکوپ سنگ نما کسب کرده باشید. در صورتی که در این مورد سوالی دارید می‌توانید آن را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری