درز ژوئن در ساختمان چیست | بررسی نحوه اجرای ژوئن در سقف تیرچه بلوک

تا به حال در مورد کلاف میانی یا تای بیم ( tie beam ) شنیده‌اید؟! آیا می‌دانید کلاف میانی در کجا استفاده میشود ؟ به کلاف میانی، کلاف عرضی یا درز ژوئن در ساختمان نیز گفته می‌شود. ما در این مقاله به شرح نکات و اجرای تای بیم یا همان کلاف میانی می‌پردازیم. تا انتها با ما همراه باشید تا به جواب سوال خود در مورد” تای بیم چیست ؟” برسید.

درز ژوئن در ساختمان چیست

سقف تیرچه و بلوک یک دال بتنی یک طرفه است که به دلیل وجود بلوک‌ها و تو خالی بودن سقف، صلبیت پایینی دارند. این امر باعث می‌شود در دهانه‌های بلند، ارتعاشاتی در زمان بارگذاری داشته باشد.

پیشنهاد می‌کنیم ابتدا فیلم زیر که قسمت کوتاهی از آموزش اجرای ساختمان آکادمی عمران هست مشاهده کنید تا با این مفهوم بیشتر آشنا شده و با دید بهتری به مطالعه ادامه مقاله بپردازید. همچنین اگر مایل هستید که فیلم‌های کارگاهی بیشتری در این حوزه مشاهده کنید حتما به این آموزش سر بزنید.

سقف به عنوان یک دیافراگم عمل می‌کند. زمانی که سقف تحت نیروهای جانبی قرار بگیرد، ممکن است تیرچه‌ها دچار پیچش شوند.

جهت کاهش ارتعاشات سقف تیرچه بلوک، یکپارچه کردن عملکرد تیرچه‌ها، جلوگیری از پیچش آن‌ها و در قسمت‌هایی که بار منفرد وجود دارد، از کلاف میانی استفاده می‌شود.

به کلاف میانی، کلاف عرضی، تای بیم ( tie Beam ) یا ژوئن نیز گفته می‌شود.

برای مطالعه بیشتر در مورد جزئیات اجرای سقف تیرچه بلوک به مقاله ” سقف تیرچه بلوک “ سر بزنید. همچنین ” آموزش سقف تیرچه و بلوک “ از دست ندهید.

این آموزش رایگان است اما برای نمایش بهتر فیلم‌های آموزش، از بستر اسپات پلیر استفاده شده است که تنها با پرداخت هزینه لایسنس به میزان 70 هزار تومان به این آموزش جامع دسترسی خواهید داشت.

جزئیات نحوه اجرای ژوئن در سقف تیرچه بلوک

عرض ژوئن باید حداقل به اندازه عرض پاشنه تیرچه باشد و ارتفاع آن به اندازه ضخامت سقف است.

به این نکته توجه داشته باشید که اگر از تیرچه دوبل استفاده شود، این حداقل عرض دو برابر می‌شود. یعنی حداقل به اندازه 20 سانتی‌متر عرض، ژوئن باید اجرا گردد.

قالب بندی کلاف عرضی به اندازه حداقل 12 سانتی‌متر (بیشتر از عرض تای بیم) انجام می‌شود. تخته‌های چهار تراش به وسیله سیم آرماتوربندی به جک‌های صلیبی بسته می‌شوند و همچنین سطح زیرین آن‌ها به وسیله جک‌های صلیبی مهار می‌شود. 

پس از آرماتوربندی و قالب بندی زیر کلاف عرضی، بتن ریزی سقف صورت گرفته و در نهایت کلاف‌ها و تیرچه‌ها به صورت یک سیستم یکپارچه عمل می‌کنند.

تعداد ژوئن در سقف

طبق دستورالعمل طراحی و اجرای سقف‌های تیرچه و بلوک (نشریه شماره 543) تعداد کلاف عرضی وابسته به میزان بار زنده و طول دهانه است.

تعداد تای بیم‌ها ( فاصله کلاف عرضی ) طبق جدول زیر تعیین می‌شود.

در حالت دوم و سوم که یک تای بیم نیاز داریم، حداقل سطح مقطع آرماتورهای طولی تای بیم برابر نصف سطح مقطع آرماتورهای کششی وسط دهانه تیرچه‌ها است.

در حالت چهارم و پنجم که دو و سه تای بیم داریم، حداقل سطح مقطع آرماتورهای طولی تایم بیم برابر با سطح مقطع آرماتورهای کششی وسط دهانه تیرچه‌ها است.

به این نکته توجه داشته باشید که سقف تیرچه بلوک برای دهانه‌های ماکزیمم تا 8 متر اجرا می‌شود. برای دهانه‌های بیش از 7 تا 8 متر باید از تیرچه دوبل استفاده کرد.

ضوابط کلاف عرضی در سقف تیرچه بلوک

بتن داخل کلاف عرضی، بتن مسلح است که باید دو آرماتور به قطر حداقل 6 میلی‌متر در بالا و پایین آن قرار بگیرند.

میلگرد تای بیم به وسیله‌ سنجاقی‌ها در فواصل حدود 50 سانتی‌متری به یکدیگر بسته می‌شوند.

برای مطالعه بیشتر در مورد میلگرد سنجاقی به مقاله ” سنجاقی ستون “ سر بزنید.

به این نکته توجه داشته باشید که آرماتور فوقانی کلاف عرضی باید از زیر آرماتور فوقانی تیرچه رد شود.

همچنین بهتر است آرماتور فوقانی تای بیم از زیر آرماتورهای فوقانی تیر رد شوند اما معمولا به دلیل تراکم آرماتور در تیر این امر صورت نمی‌گیرد.

نکات طلایی کلاف میانی یا درز ژوئن در ساختمان

حداقل تعداد آرماتور تای بیم دو عدد است.

آرماتورهای سنجاقی به قطر حداقل 8 یا 10 میلی‌متر د فواصل حداکثر 50 سانتی‌متری باید اجرا شود.

حداقل قطر میلگرد تای بیم طبق نشریه 82 (راهنمای اجرای سقف‌های تیرچه و بلوک)، در صورتی که آجدار باشد 6 میلی‌متر و در صورتی که ساده باشد، 8 میلی‌متر است. اما مقدار توصیه شده برای حداقل قطر میلگرد تای بیم 12 میلی‌متر است.

در اجرای سقف طره یا کنسول به این نکته توجه کنید که کلاف باید در لبه انتهایی سقف اجرا شود. به دلیل اینکه در اجرای سقف تیرچه و بلوک، کلاف میانی به تیر ختم می‌شود، نیازی به اجرای کلاف لبه نیست.

برای سازه‌های بنایی که تیر ندارند، باید روی دیوار باربر از تای بیم ( tie beam ) اسفاده شود. در این موارد آرماتوربندی ژوئن باید قبل از نصب تیرچه‌ها انجام شود. عرض ژوئن در قسمت‌های تکیه‌گاه کناری 15 سانتی‌متر و تکیه‌گاه میانی حداقل 20 سانتی‌متر است.

میلگرد فوقانی تای بیم می‌تواند در پشت تیر انتهایی خم و مهار شود اما بهتر است تای بیم در هسته مرکزی تیر انتهایی خم شده و مهار گردد.

کلاف میانی در تیرچه پیش تنیده

همانطور که گفتیم کلاف میانی با جان تیرچه و پوشش سقف همزمان بتن ریزی شده و این امر باعث عملکرد یکپارچه آن‌ها می‌شود. 

حال سوالی که پیش می‌آید این است که تای بیم در تیرچه پیش تنیده استفاده می‌شود؟!

در تیرچه پیش تنیده به دلیل اینکه جان آن از قبل بتن ریزی شده، این یکپارچگی دیگر به وجود نخواهد آمد. کلا در سقف‌های تیرچه بلوک که از تیرچه پیش تنیده استفاده می‌شود، معمولا کلاف عرضی اجرا نمی‌شود.

در صورتی که طراح تشخیص دهد که باید کلاف میانی اجرا شود، در زمان ساخت تیرچه پیش تنیده باید المان‌هایی در تیرچه تعبیه کنند تا پس از جایگذاری تیرچه و بتن ریزی سقف، عملکرد یکپارچه‌ای با کلاف پیدا کنند.

برای مطالعه بیشتر در مورد تیرچه پیش تنیده و معایب آن به مقاله ” تیرچه پیش تنیده “ سر بزنید.