ترمی یا لوله ترمی بتن ریزی را اصولی یاد بگیرید!

حتما در مورد بتن ترمی شنیده‌اید! از قیف و لوله ترمی بتن ، جهت اجرای بتن‌ریزی زیر آب و پی‌های شمعی استفاده می‌شود. در این مقاله نحوه اجرای بتن ریزی با لوله ترمی ، انواع روش‌های بتن ترمی و مشخصات بتن‌های مصرفی برای بتن ریزی با قیف و لوله را با فیلم توضیح داده‌ایم. پس با آکادمی عمران همراه باشید.

فیلم بتن ترمی یا قیف و لوله ترمی

با مشاهده فیلم زیر با بتن ترمی بیشتر آشنا شوید.

بتن ترمی یا قیف و لوله ترمی چیست؟

به طور کلی بتن ریزی با لوله ترمی را بتن ترمی گویند. با استفاده از این سیستم که برای کاهش اثر آب شستگی سیمان ابداع شده، می‌توان بتن را به صورت مستقیم از سطح آب و با استفاده از لوله‌های انعطاف پذیر با قطر 25 تا 30 سانتی‌متر در محل موردنظر، زیر آب تخلیه کرد.

نکته مهم این روش، استفاده از بتنهای بسیار کارا (روان) است، تا به آسانی در لوله ترمی جریان یافته و در محل نهایی متراکم شود. برای مطالعه بیشتر درباره روانی و کارایی بتن به مقاله ” کارایی بتن “ سر بزنید.

وسایل مورد استفاده در لوله ترمی جهت بتن ریزی

• لوله‌ای انعطاف پذیر با قطری 20 تا 30 سانتی‌متر
• قیف بتن ریزی از جنس فولاد یا غیر فولاد که قطر بالای آن 1 تا 1.25 متر و ارتفاع آن 1 تا 7 متر است.
• توپی از جنس پلاستیک، لاستیکی توپر یا اسفنجی توپر که قطرش کمی از قطر لوله بیشتر باشد.
• جرثقیل، وینچ یا بالابر جهت قائم نگه داشتن قیف و لوله ترمی
• وسیله‌ای جهت اندازه گیری عمق مانند متر

انواع روش‌های شروع بتن ریزی با قیف و لوله ترمی

نحوه شروع ریختن مخلوط بتنی در این روش بسیار پر اهمیت است. دو روش شروع بتن‌ ریزی، لوله تر و لوله خشک است که در ادامه به شرح آن‌ها می‌پردازیم:

• لوله تر

این روش برای آب‌هایی استفاده می‌شود که عمقی کمتر از 30 متر دارند و حجم عملیات ریختن مخلوط بتنی نیز زیاد است.

در این حالت، زمانی که انتهای لوله در زیر آب به کف قالب چسبیده، یک توپی از جنس پارچه کرباسی یا استوانه از جنس PVC یا یک توپ کاملا جفت شده به لوله، داخل لوله در تراز آب قرار داده می‌شود.

این توپ از قیف فاصله داشته و در نتیجه فشار بتنهای بالایی جهت فرو بردن آن به سمت پایین کافی است.

طوفان تخفیفی آکادمی عمران تو راهه

مشاهده جزئیات

از روی حجم بتنهای داخل لوله می‌توان دانست که چه زمانی توپ به انتهای لوله رسیده، پس از این موقع می‌توان به آرامی لوله را بالا کشید تا توپ خارج شود.

با خروج توپی، لوله دوباره به سمت پایین فرستاده شده و بتنها از داخل قیف به داخل لوله منتقل می‌شود و بدون متلاطم کردن آب وارد قالب می‌گردد.

پس از اولین لایه مخلوط بتنی می‌توان سرعت ورود آن به داخل لوله را افزایش داد.

• لوله خشک

این روش معمولا برای عمق‌های زیاد و قسمت‌های محدود استفاده می‌شود. در این حالت یک درب به صورت آب‌بند به انتهای لوله متصل می‌شود.

لوله باید تا حدودی سنگین باشد تا در اثر نیروی شناوری بالا نیاید، به پایین فرستاده شده و به کف قالب می‌چسبد.

سپس یک مخلوط بسیار پر سیمان، خمیری و چسبنده برای شروع ریختن مخلوط بتنی به داخل لوله وارد شده و به محض رسیدن به انتهای لوله، لوله کمی بالا کشیده می‌شود تا فشار بتن، بندهای نگه دارنده درب انتهایی را گسسته و مخلوط بتنی وارد قالب شود.

در این روش مقدار بالا کشیدن لوله به اندازه لوله تر نبوده و مخلوط بتنی کمتر با آب مخلوط می‌شود.

نحوه اجرای بتن ترمی

به هنگام استفاده از این سیستم باید از محکم بودن و آب بندی اتصالات ترمی اطمینان حاصل کرد. لوله ترمی را به ته قالب یا بستر آب هدایت کرده و سپس مخلوط بتنی را وارد آن می‌کنند.

برای جلوگیری از مخلوط شدن آب داخل لوله با مخلوط بتنی، ابتدا باید یک توپی که دارای فوم لاستیکی است، به داخل لوله تغذیه شده تا به عنوان حفاظی میان آب و بتنها عمل کند.

این توپ پس از رسیدن به ته لوله وارد آب می‌شود و سپس به سطح آب باز می‌گردد و در آنجا تا هنگامی که توسط عوامل اجرایی از آب بیرون آورده شود، شناور می‌ماند.

نرخ ریختن مخلوط بتنی نیز توسط سرعت بالا کشیدن لوله کنترل می‌شود. اما در هر صورت این بالا آوردن باید به صورتی باشد که همیشه دهانه لوله در داخل بتنها بوده و از بیرون ریختن مخلوط بتنی و همچنین نفوذ آب به داخل لوله خودداری کند.

البته باید به این نکته نیز توجه کرد که به صورت طبیعی دیدن ته لوله به خاطر غبارهای ناشی از شسته شدن سیمان امری غیرممکن است.بنابراین باید عملیات بیرون کشیدن لوله با دقت و احتیاط زیادی صورت بگیرد. اما اگر ته لوله به صورت ناگهانی از بالای مخلوط بتنی ریخته شده خارج شود، تخلیه ناگهانی بتن، عوامل اجرایی را متوجه این مسئله کرده و آنان نیز باید سریعاً عمل ریختن مخلوط بتنی را متوقف و به بازرسی محل بتن‌ ریزی بپردازند.

برخی از مواقع نیز امکان دارد نیاز باشد تا قسمتی یا تمام بتنهای ریخته شده را پیش از شروع مجدد عملیات جابه‌جا کرد.

در این روش نیز مشکل شسته شدن سیمان نواحی سطحی بتن‌های ریخته شده کم و بیش وجود دارد.

با این حال استفاده از قالب‌های بسته می‌تواند تا حدی از شدت این ضایعه کم کند.

همچنین به کمک وارد کردن یک ویبراتور میله‌ای از طریق لوله ترمی به داخل بتنهای ریخته شده، می‌توان بدون مخلوط شدن بیش از اندازه آب با مخلوط بتنی شروع به متراکم کردن آن کرد.

برای اطلاعات بیشتر در مورد متراکم کردن مخلوط بتنی و آشنایی با انواع ویبراتور به مقاله ” ویبراتور بتن ” مراجعه کنید.

با این حال، این کار نیاز به یک لوله ترمی با قطری بزرگتر دارد که این مسئله نیز به دلیل احتمال ایجاد مشکلات دسترسی مانند عبور نکردن لوله از بین شبکه آرماتوربندی می‌تواند با مشکلات اجرایی خاص خود همراه باشد.

در هر حالت این روش برای بتن‌ ریزی های حجیم، مخلوط‌های بسیار روان و همچنین در بتن ریزی زیر آبی که به علل‌ گوناگون نمی‌توان از مخازنی که درب آن‌ها از پایین باز می‌شود استفاده کرد، بسیار ایده‌آل است.

بتنهای ریخته شده توسط ترمی نسبت به بتنهایی که با مخازن ریخته می‌شوند، بسیار همگن‌تر است.

نکات مهم قیف بتن ریزی (لوله ترمی)

نکات مهی در این روش از بتن‌ ریزی وجود دارد که اگر بدانید، کارتان بسیار آسان‌تر خواهد شد.

• در صورتی که بتنها به حالت دائم و بدون منقطع شدن وارد لوله نشوند و لوله توسط مخلوط بتنی داخل قالب مسدود شود، معمولاً با چند سانتی‌متر بالا آوردن لوله می‌توان این مشکل را حل کرد و بتن‌ ریزی را ادامه داد.
• سریع پایین بردن لوله می‌تواند سبب مسدود شدن بیشتر شود.
• سر لوله ترمی بهتر است بین 90 تا 150 سانتی‌متر داخل مخلوط بتنی قبلی قرار بگیرد. لوله نباید هر بار بیشتر از 15 تا 30 سانتی‌متر بالا کشیده شود.
• نمونه گیری از مخلوط بتنی در زمان‌های گوناگون و همچنین کنترل ارتفاع آن در قالب با علامت گذاری لوله، امری ضروری و واجب است.
• جا دادن مخلوط بتنی برای حجم زیاد آن باید از مرکز قالب به سمت خارج انجام شود. پمپ‌هایی که در لبه خارجی قالب قرار دارند، می‌توانند گلی را که کف قالب بوده و توسط بتن به طرف دیوار قالب رانده می‌شود، به خارج از قالب تلمبه کنند.

• بتن ترمی باید کارآیی زیادی داشته باشد.

اسلامپ 17 سانتی‌متر، عیار سیمان 400 کیلوگرم بر متر مکعب بتن، سنگدانه‌هایی با حداکثر 40 تا 50 میلی‌متر و نسبت وزنی ماسه به کل سنگدانه حدود 45 درصد مناسب است.

برای اطلاعات بیشتر راجع به آزمایش اسلامپ، به مقاله ” اسلامپ بتن ” مراجعه کنید.

• استفاده کردن از عواملی مانند مواد حباب ساز، پوزولان‌ها، سنگدانه‌های غلتیده به جای شکسته و افزایش مقدار ماسه که سبب افزایش میزان کارایی بتن می‌شوند، مناسب هستند.
• قطر لوله ترمی جهت ریختن مخلوط بتنی باید دست کم 8 برابر قطر بزرگترین اندازه سنگدانه‌ها باشد.

انتهای لوله نیز در زیر سطح آب و در داخل قالب قرار می‌گیرد و باید حداقل یک متر در مخلوط بتنی ریخته شده قبلی وارد شود تا از نفوذ آب به داخل لوله جلوگیری شود.

• در صورت استفاده از چند ترمی فاصله آن‌ها نباید بیشتر از 4.5 متر از هم و 2.40 متر از کناره‌های کار باشد.
• حداکثر میزان توصیه شده برای بیرون کشیدن لوله در هر مرحله نیز 150 تا 300 میلی‌متر است.

برای مطالعه بیشتر در مورد انواع روش‌های بتن ریزی زیر آب به مقاله ” بتن ریزی زیر آب “ سر بزنید.

مشخصات بتن های مصرفی برای بتن ریزی با قیف و لوله

طبق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان مشخصات و استانداردهای بتنهای مصرفی در این روش بدین شرح است:

• در این بتنها مقدار سیمان استفاده شده حدود 360 تا 450 کیلوگرم بر متر مکعب مخلوط بتنی است. در هر حالتی مقدار مواد سیمانی از 350 کیلوگرم بر متر مکعب نباید کمتر باشد.
• میزان اسلامپ حدود 170 تا 250 میلی‌متر است.
• حداکثر اندازه مناسب برای سنگدانه‌ها 40 تا 50 میلی‌متر است.
• حداکثر نسبت آب به سیمان 0.45 است.
• نسبت “حداکثر اندازه سنگدانه” به قطر داخلی لوله نباید از 0.125 بیشتر باشد.
• در این نوع از مخلوط بتنی، باید بین اجزای آن چسبندگی به اندازه کافی وجود داشته باشد.
• سیستم قیف و لوله باید به طور کامل آب‎‌بند باشد.
• در طول زمان ریختن مخلوط بتنی باید سیستم پر از مخلوط بتنی باشد.
• بتن‌ ریزی در زیر سطح آب از طریق ترمی می‌تواند با روش پیش آکنده در صورت رعایت ضوابط مربوطه انجام شود.
• در زمان بتن‌ ریزی باید میزان اختلاف فشار هیدرولیکی داخل و خارج قالب از بین رفته و سطح آب در داخل و خارج قالب در یک تراز باشد.
• باید از ایجاد سطوح افقی (درز سرد) که لایه‌های مختلف مخلوط بتنی را از یکدیگر جدا می‌کنند، خودداری کرد.
• زمانی که سطح مخلوط بتنی به حد بالایی رسید، باید آن قسمت از مخلوط بتنی که با مواد بیرونی آمیخته شده و دانه‌های شن، ماسه و شیره بتن از هم جدا شده‌اند، جمع آوری و به بیرون ریخته شوند. این کار باید تا رسیدن به بتن خمیری سالم ادامه یابد.

استفاده از سایر روش های بتن ریزی زیر آب بنابر توصیه و تأیید دستگاه نظارت بدون مانع است.

کاربرد لوله ترمی بتن ریزی

این نوع از بتن‌ ریزی بیشتر برای اعماق زمین و زیر آب استفاده می‌شود.

اما آیا کاربردهای بتن ترمی تنها این دو مورد است؟ خیر! سایر کاربردهای لوله ترمی در بتن‌ ریزی در ادامه مقاله آمده است:

• ستون‌ها
• بتن‌ ریزی دیوارهای بلندی که به صورت یکباره قالب بندی شده‌اند مانند دیوار دیافراگمی
• شمع‌ها
• بتن‌ ریزی فونداسیون نیمه عمیق پل‌ها
• تعمیر سازه‌های آبی و غیره

برای اینکه با تمام نکات مراحل اجرای ساختمان از جمله بتن ریزی آشنا شوید توصیه می‌کنیم حتما به آموزش اجرای ساختمان مراجعه کنید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری