شمشیری پله در راه پله فلزی و تمام نکات حرفه‌ای از صفر تا صد

اگرچه مفاهیم و تعاریف مربوط به ابعاد و اندازه های راه پله برای ساختمان های با اسکلت بتنی و اسکلت فلزی یکسان است اما اجرای راه پله در دو اسکلت تفاوت های بسیاری دارد که در این مقاله به بررسی اجرای شمشیری راه پله فلزی می پردازیم. گام اول اجرای راه پله در اسکلت های فلزی طراحی آن برای بار وارد بر شمشیری است. در گام های بعدی تیرآهن ها با توجه به ابعاد شمشیری در نقشه ها برش زده شده، خم شده و در محل خود نصب می شوند. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا با دست پر از آکادمی عمران خارج شوید!

منظور از شمشیری پله چیست؟

راه‌پله‌ها این امکان را به افراد می دهد تا از طبقه ای به طبقه دیگر بروند.

برای ایجاد این امکان، باید سطح شیب داری بین دو طبقه اجرا شود.

با اجرای این سطح شیب دار یک رمپ بین دو طبقه ایجاد می شود و تردد ممکن می شود. اما برای تردد راحت تر ساکنین از روی این سطح شیب دار، در مراحل پایانی نازک کاری ساختمان پله اجرا می شود.

این سطح شیب دار در سازه های با اسکلت فلزی یک دال بتنی است که روی تیرآهن های شمشیری اجرا می شود. هر بازو راه‌پله حداقل دو تیرآهن شمشیری دارد که با توجه به نظر طراح می‌تواند تعداد بیشتری نیز باشد.

برای مطالعه بیشتر در مورد نحوه محاسبه شیب به مقاله “نحوه محاسبه شیب ، تعداد پله‌ها و ابعاد استاندارد“ مراجعه کنید.

تیرآهن های شمشیری که در ادامه نحوه ساخت آن ها را بررسی می کنیم به صورت Z کشیده هستند. در تصاویر زیر چند شمشیری راه پله فلزی نشان داده شده است. 

برای اینکه در مورد اجرای راه پله در اسکلت بتنی بیشتر بدانید به مقاله “نحوه آرماتوربندی و اجرا راه‌پله‌های بتنی” مراجعه کنید.

نحوه ساخت شمشیری پله

حالا که با شمشیری راه پله فلزی آشنا شدید به سراغ نحوه ساخت آن می رویم.

در بالا گفتیم برای هر بازو راه‌پله حداقل دو تیرآهن شمشیری نیاز است.

فاصله تیرآهن های شمشیری راه پله های فلزی در حدود ۹۰ سانی متر است. برای ساخت تیرآهن شمشیری معمولاً از مقطع IPE استفاده می شود که حداقل مقطع پیشنهادی آن IPE140 می باشد. 

بعداز اینکه طراحی شمشیری راه پله با توجه به بارهای وارد بر آن انجام و مقطع آن انتخاب شد، نوبت به اجرای شمشیری و تغییر شکل تیرآهن افقی به Z کشیده  شامل دو بخش افقی و یک بخش مایل می رسد.

برای این کار ابتدا محل خمیدگی تیرآهن در دو سمت آن با توجه به شیب پله و طول بخش‌ افقی پاگرد راه‌پله مشخص می‌شود. سپس دو لچکی به شکلی که در تصویر زیر می بینید بریده شده و از تیرآهن جدا می شوند. 

این بریدگی فقط در جان و بال تحتانی تیرآهن انجام می شود و بال فوقانی تیرآهن شمشیری بریده نمی شود.

پس از بریدن بال تحتانی و جان تیرآهن شمشیری و جدا کردن مثلث لچکی برش خورده، با پتک بر روی بال بالایی تیرآهن  شمشیری‌‌ها کوبیده می شود تا تیرآهن خم شده و به شکل Z کشیده در آید.

بعد از خم کردن تیرآهن باید قسمت های بریده شده را به هم جوش دهیم. چون معمولا در هنگام برش دمای اطراف محل برش کاری زیاد می شود بهتر است مقداری صبر کرد تا تیر آهن شمشیری سرد شود سپس جوشکاری را انجام داد.

پس از سرد شدن تیرآهن محل هایی که تیرآهن برش خورده و با ضربه پتک به هم نزدیک شده اند به هم جوش داده و محل جوش داده شده با استفاده از سنگ فرز سنگ زده می شود.

این کار برای این است که سطح روی جوش و تیرآهن برابر شود و بتوان ورق تقویتی را به تیرآهن جوش داد. سپس در ناحیه برش خورده دو ورق تقویتی به طرفین جان تیرآهن جوش داده می شود.

اتصال شمشیری راه پله فلزی

بعد از ساخت شمشیری راه پله نوبت به نصب آن می رسد. اتصال شمشیری به اسکلت فلزی عمدتاً به صورت مفصلی می باشد. مگر در موارد خاص که نظر طراح بر گیردار کردن اتصال شمشیری و تحمل لنگر توسط آن است.

شمشیری راه پله می تواند به ستون یا تیر سازه فلزی متصل شود. ولی در بیشتر موارد شمشیری به جان تیر به صورت مفصلی متصل می شود.

برای اتصال شمشیری به فونداسیون در گام اول باید صفحه ستون (بیس پلیت) در فونداسیون تعبیه شده یا بعداً اجرا شود تا شمشیری به آن جوش گردد. این اتصال نیز معمولاً به صورت مفصلی اجرا می شود.

در تصویر زیر نمونه هایی از انواع اتصال شمشیری به اسکلت فلزی نشان داده شده است.

نحوه اجرای شمشیری پله

دالی که برای ایجاد سطح شیب دار در راه پله فلزی بر روی شمشیری‌ها اجرا می شود معمولا از بتن و هم تیپ با مدل سقف  اجرا شده در سازه است. دال راه پله در اسکلت فولادی می تواند طاق ضربی، عرشه فولادی یا دال بتنی مرکب باشد.

اگر سقف های اجرا شده در آن سازه عرشه فولادی باشند، ورق های فولادی روی تیرآهن های شمشیری راه پله قرار گرفته به وسیله گل میخ محکم می شوند و بعد از اجرای قالب بندی کناره های راه‌پله، درست مانند اجرای سقف عرشه فولادی بتن ریزی می شوند.

برای اینکه در مورد گل میخ بیشتر بدانید به مقاله “کلیات گل میخ | برش گیر سقف کامپوزیت و عرشه فولادی” مراجعه کنید.

اگر سقف از نوع مرکب بتنی باشد نیز برش گیرهایی که می توانند از نوع نبشی یا ناودانی باشند روی تیرآهن های شمشیری راه پله جوش شده و بعد از قالب بندی زیر شمشیری‌های راه پله بتن ریزی انجام می شود.

در قالب بندی راه پله فلزی این نکته که قالب باید هم تراز بال های فوقانی تیرآهن های شمشیری اجرا شود اهمیت دارد.

دقیقاً مشابه اجرای سقف مرکب که قالب هم تراز با بال فوقانی تیرآهن ها اجرا می شود. 

تا اینجا دیدیم که اجرای سطح شیب دار راه پله فلزی مانند اجرای سقف آن سازه است با این تفاوت که قالب بندی و بتن ریزی سقف ها به صورت تراز و قالب بندی و بتن ریزی دال راه پله به صورت شیب دار اجرا می شود.

طبق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان برای مقاطع شیب دار با شیب کمتر از ۴۵ درجه (۱ : ۱) نیازی به اجرای قالب بندی فوقانی نیست. با توجه به این که شیب راه پله ها در حدود ۳۰ درجه است پس قالب فوقانی نیازی نیست. برای دانلود مبحث نهم مقررات ملی ساختمان روی آن کلیک کنید.

اما بتن ریزی راه پله باید از پایین به بالا باشد. با ریختن بتن از بالای راه‌پله، بتن به دلیل نیروی جاذبه به سمت پایین سرازیر شده و این کار می تواند جداشدگی اجزای بتن را در بر داشته باشد. اما وقتی که بتن ریزی از پایین به بالا باشد، بتن از پایین رمپ شروع به پرکردن آن می کند و جداشدگی سنگدانه های بتن از ملات آن اتفاق نمی افتد.

پیشنهاد می‌کنیم مقاله “تمام نکات اجرای راه‌پله‌ها” از دست ندهید تا اطلاعات بیشتری در مورد راه پله داشته باشید.

در آموزش فراتر از کاربردی اجرای راه‌پله‌ها تمام تعاریف و نکات اجرایی همراه با تعداد زیادی فیلم ها و عکس های کارگاهی  آموزش داده شده اند. به صفحه این آموزش سر بزنید و فیلم های نمونه آن را مشاهده کنید.

برای اطلاع بیشتر از آموزش فراتر از کاربردی اجرای راه پله روی تصویر زیر کلیک کنید.