وال مش چیست؟ صفر تا صد نحوه اجرا و مزایای وال مش

وال مش چیست؟

از شاخصه‌های مهم در ساختمان سازی، استحکام و مقاومت المان‌ها در برابر حوادثی مانند زلزله است. یکی از کارهایی که برای جلوگیری از ریزش دیوارها هنگام زلزله انجام می‌شود استفاده از وال پست یا وال مش است. در مقاله وال پست به طور کامل به بررسی اجرای وال پست و ریزه کاری‌های آن پرداختیم. برای مطالعه آن روی لینک آبی رنگ کلیک کنید. اما وال مش چیست؟

وال مش نوعی وال پست است که به عنوان نگهدارنده دیوار اجرا شده و باعث می‌شود تا حرکت دیوارهای غیر سازه‌ای در هنگام زلزله مهار شود. در واقع استفاده از وال مش یا همان شبکه الیاف شیشه به عنوان راهکاری جدید برای مهار دیوارهای غیر سازه‌ای در برابر زمین لرزه است.

اجرای وال مش حتی در آیین نامه‌ مربوط به دیوارچینی یعنی پیوست ششم استاندارد 2800 نیز مورد تایید بوده و به جای وادار می‌توان از آن استفاده نمود. در اجرای آن، نوارهای مش فایبرگلس با فواصل منظم روی دیوار قرار گرفته و بر روی آن‌ها یک لایه پلاستر سیمانی یا گچی اجرا می‌گردد. وال مش باعث می‌شود تا دیوار استحکام خوبی در مقابل لنگر ایجاد شده ناشی از نیروی زلزله به دست بیاورد. به عبارتی می‌توان گفت این روش جایگزینی مدرن برای وال­ پست یا وادار است.

فیلم اجرای وال مش 

برای آشنایی بهتر با وال مش و اجرای آن فیلم زیر را مشاهده کنید. این فیلم بخشی از آموزش اجرای ساختمان است که در آن از صفر تا صد مراحل اجرای ساختمان را با مثال‌های کارگاهی بررسی کرده‌ایم. اگر می‌خواهید به یک مهندس اجرای ساختمان حرفه‌ای تبدیل شوید توصیه می‌کنیم این آموزش را از دست ندهید. برای مطالعه سرفصل‌های این آموزش روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

مصالح مورد نیاز برای اجرای وال مش 

پیش از پرداختن به روش اجرای وال مش به بررسی مصالح مورد نیاز برای اجرای آن می‌پردازیم. این مصالح عبارتند از:

1. توری وال مش

توری وال مش، مهم‌ترین مصالحی است که برای اجرای این روش از آن استفاده می‌شود. این توری در دو نوع توری فایبرگلاس مقاوم به قلیا و مش فایبرگلاس معمولی در بازار وجود دارد. همچنین گرماژ (جرم در واحد مساحت) متفاوتی داشته و با توجه به جزئیات اجرایی سازه می‌توانیم نمونه مناسب آن را انتخاب کنیم.

2. پلاستر وال مش

پلاستر وال مش ماده‌ای است که از آن برای نصب توری وال مش استفاده می‌شود. به طور کلی دو نوع پلاستر گچی و سیمانی در اجرای این روش کاربرد دارند که در ادامه نکات آن‌ها را عنوان می‌کنیم. پلاستر گچی برای جایی که گچکاری می‌شود و پلاستر سیمانی برای جایی که با دوغاب سیمان سنگ کاری یا کاشی کاری می‌شود کاربرد دارد.

• پلاستر گچی

این پلاستر از ترکیب پودر گچ، مواد معدنی و مواد افزودنی با آب به دست می‌آید. از این ماده به عنوان اندود بر روی سطوح مختلف و همچنین در برخی موارد برای زیبایی و حفاظت از سطح در برابر آسیب‌ها و عوامل مخرب محیطی استفاده می‌گردد. به علت سازگاری پلاستر گچی با بیشتر مصالح ساختمانی می‌توان از آن روی اکثر این مصالح استفاده کرد.

با استفاده از پلاستر گچی در اجرای وال مش، توری‌های فایبرگلاس را به خوبی در جای خود فیکس می‌کنیم.

از ویژگی‌های پلاستر گچی می‌توان به مواردی مانند چسبندگی بالا، گیرش سریع، عایق صوت و حرارت، مقاومت در برابر ترک‌‌ خوردگی و تثبیت کامل مش‌های فایبرگلاس به‌گونه‌ای که باعث بهبود عملکرد سیستم وال مش شده، اشاره کرد.

اجرای پلاستر گچی

پلاستر گچی یک مخلوط خشک است و برای تهیه آن کافی است آن را با میزان مشخص آب طبق طرح اختلاط ترکیب کرده تا همگن شود و برای اجرای وال مش از آن استفاده کنیم.

از نکات اجرای پلاستر گچی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. پلاستر گچی یک پوشش محافظتی در مقابل رشد قارچ و باکتری در سطوح است.
2. در اجرای وال مش با پلاستر گچی باید از الیاف شیشه E-Glass با مقاومت تسلیم حدود ۱۰۰۰ مگاپاسکال استفاده کنیم.
3. ضخامت لایه پلاستر وال مش گچی باید به اندازه‌ای باشد که سطح مش‌ یا توری‌های فایبرگلاس کاملا پوشانده شود.
4. از پلاستر گچی فقط برای سطوح داخلی ساختمان استفاده می‌شود.

• پلاستر سیمانی

ترکیبات پلاستر پایه سیمانی تک جزئی شامل مواردی مانند سیمان پرتلند و پلیمرها است. پلاستر سیمانی علاوه بر اینکه باعث کاهش ترک ‌خوردگی دیوار می‌شود از طرفی مقاومت دیوار را بالا می‌برد.

پلاستر سیمانی نیز مانند نوع گچی به عنوان یک لایه پوششی چسبنده بوده و از آن در اجرای وال مش دیوار استفاده می‌شود. به طور کلی از این پلاستر برای پوشش سطوح بتنی، دیوارهای آجری و بلوک استفاده می‌شود. بکارگیری پلاستر سیمانی مانع نفوذ رطوبت، حرارت و دیگر عوامل محیطی به دیوار خواهد شد.

اجرای پلاستر سیمانی

پلاستر سیمانی به صورت پودری و از نوع تک جزئی بوده و برای آماده کردن آن کافی است آن را با مقدار مشخص آب مخلوط کنیم. پلاستر سیمانی به روش پاششی یا به کمک ماله بر روی سطح و لایه‌های مش اجرا می‌گردد.

از نکات اجرای پلاستر سیمانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. بر اساس پیوست ششم استاندارد 2800 در صورتی‌ که نازک کاری و پلاستر سیمانی بر روی دیوار انجام شود باید از الیاف مش شیشه مقاوم به قلیا (AR-Glass) با مقاومت تسلیم بیش از 1000 مگاپاسکال استفاده کنیم.
2. با توجه به اینکه محیط سیمانی اصولا دارای PH بالایی است و از طرفی مقاومت الیاف شیشه در معرض محیط قلیایی ممکن است کاهش یابد، توصیه می‌شود از الیاف شیشه‌ای که مقاوم به قلیا باشد استفاده شود. استفاده از الیاف شیشه مقاوم به قلیا در لایه پلاستر سیمانی مزایایی مانند کاهش ترک‌خوردگی، افزایش مقاومت خمشی و مقاومت در برابر ضربه را دارد.
3. از پلاستر سیمانی هم برای سطوح داخلی و هم برای سطوح خارجی استفاده می‌شود.

3. پروفیل نبشی و ناودانی

از پروفیل نبشی و ناودانی برای مهار لبه های دیوار و نصب وال مش استفاده می شود. این پروفیل‌ها دارای ابعاد و اندازه‌های مختلفی بوده و باید به درستی انتخاب شوند.

4. چسب پایه اپوکسی

از چسب پایه اپوکسی برای تثبیت پروفیل نبشی و ناودانی روی دیوارها استفاده می‌شود. البته برای اتصال نبشی‌ها از میخ تفنگی نیز استفاده می‌کنند.

نحوه اجرای وال مش 

همانطور که گفتیم مسلح کردن دیوارها با اجرای شبکه الیاف یک روش مهار لرزه‌ای است. پیش از بیان چگونگی اجرای وال مش باید بدانید که اجرای وال مش می‌تواند توسط نیروی نیمه ماهر هم انجام شود چرا که مراحل اجرایی پیچیده‌ای ندارد. البته حضور مهندس اجرای ساختمان برای نظارت بر اجرای صحیح آن‌ ضروری است.

اما روش اجرای وال مش چگونه است؟ در مراحل اجرای ساختمان با توجه به نقشه‌های اجرایی و بکارگیری مصالح مورد نظر کارفرما، به دیوارچینی می‌پردازیم.

در نصب وال مش‌ها باید آن‌ها را در فاصله‌های مشخص روی دیوار نصب کنیم که این فاصله با توجه به نوع خاک پروژه، نوع بلوک، ارتفاع دیوار و عرض نوار توری وال مش مشخص شده و می‌تواند بین 80 الی 100 سانتی‌متر باشد.

پیش از نصب نوار الیاف شیشه یا توری فایبرگلس باید ابتدا دیوار را به طور کامل با آب خیس کنیم تا پلاستر گچی یا سیمانی به خوبی به دیوار بچسبد.

برای اجرای لایه اول پلاستر باید توجه کنیم که نوع پلاستر می‌تواند گچی یا سیمانی باشد که با توجه به این موضوع جنس الیاف شیشه نیز باید فرق کند. یعنی اگر  نازک کاری دیوار از جنس سیمان باشد مانند نمای سیمانی، الیاف شیشه باید از نوع مقاوم به قلیا (AR-Glass) بوده و اگر نازک کاری از جنس گچ باشد، از الیاف شیشه نوع E-Glass نیز می‌توان استفاده کرد.

پس برای اجرای وال مش ابتدا در مکان قرارگیری نوارهای الیاف شیشه یک لایه پلاستر گچی یا سیمانی، بر روی دیوار مرطوب به صورت پاششی اجرا شده و سپس توری فایبرگلاس در جای خود یعنی روی پلاستر و در فواصلی که از قبل مشخص شده قرار می‌گیرند. البته در بعضی موارد می‌توان توری وال مش را در سرتاسر دیوار اجرا نمود.

توجه کنید بر اساس پیوست ششم آیین نامه 2800، مقدار الیاف مورد نیاز با توجه به مشخصات آن در حالت استفاده به صورت نواری باید حداقل 100 گرم بر متر مربع و در حالت استفاده به صورت سرتاسری حداقل 50 گرم بر متر مربع (در هر سمت دیوار) باشد.

سپس برای اتصال بهتر باید روی توری‌ها نیز یک لایه از پلاستر مورد نظر که برای لایه زیری استفاده شد، پاشیده شود.

طبق پیوست ششم استاندارد 2800 در مرحله آخر برای مهار لبه‌های وال مش باید از پروفیل‌های نبشی برای اتصال وال مش به تیر و ستون استفاده کرد. در تصویر زیر جزئیات استفاده از نبشی در این روش نشان داده شده است.

نبشی‌ها به کمک چسب اپوکسی دو جزئی به تیر، ستون و سقف چسبانده شده و باعث اتصال وال مش به المان‌های سازه می‌شوند. همانطور که در تصویر هم مشخص شده نبشی‌ها باید در هر چهار طرف دیوار قرار بگیرند اما در صورت وجود حداقل 5 سانتی‌متر کفسازی در پایین دیوار نیازی به اجرای نبشی پایینی نیست چرا که توری باقی مانده از قسمت پایینی داخل کفسازی قرار می‌گیرد.

توجه داشته باشید توری‌های وال‌ مش باید در هر دو سمت دیوار و دقیقاً مقابل هم اجرا شوند.

بیش از 30 ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفتر‌فنی و ساختمان‌سازی

مشاهده مینی دوره

وال مش در پیوست ششم آیین نامه 2800

در پیوست شش آیین نامه 2800 وال مش تحت عنوان مسلح کردن دیوار با شبکه الیاف در بخش روش‌های نوین مهار دیوار آورده شده است. در نشریه 819 راهنمای طراحی سازه‌ای و جزئیات اجرایی دیوارهای غیرسازه‌ای نیز در مورد این نوع نگهدارنده دیوار صحبت شده است. بنابراین اجرای وال مش طبق آیین نامه‌ها مورد تایید سازمان نظام مهندسی بوده و می‌توان از آن به عنوان جایگزینی برای وال پست استفاده کرد.

در پیوست ششم استاندارد 2800 درباره شبکه الیافی که در اجرای وال مش استفاده می‌شود گفته شده که این شبکه یک ساختار متشکل از نخ‌های متعدد دارد که به یکدیگر متصل شده‌اند. شبکه الیاف می‌تواند دارای ساختار یک جهته یا دو جهته باشد.

در ساختار یک جهته، نخ‌ها در یک راستا مقاومت کششی مناسبی دارند. اما در جهت دیگر مقاومت کمتری داشته و نخ‌های ضعیف‌تر فقط برای اتصال و کنار هم نگهداشتن نخ‌های قوی‌تر استفاده شده‌اند پس در طراحی و کاربرد باید جهت قوی الیاف معیار باربری باشد.

اما در مش دوطرفه نخ‌ها در هر دو جهت از مقاومت کششی بالایی برخوردار هستند. فاصله بین چشمه‌ها یعنی یک نخ تا نخ مجاورش، با توجه به طراحی می‌تواند متفاوت باشد. اما این فاصله نباید از 5 میلی‌متر کمتر شود.
یک نکته که در پیوست ششم استاندارد 2800 به آن اشاره شده این است که دو مورد نباید در شبکه الیافی استفاده شوند. یکی ژئوگریدهایی که ساختار شبکه‌ای پلیمری دارند و از نخ و الیاف تشکیل نشده‌اند و دیگری پارچه الیافی که عموماً در ساختارهای کامپوزیت FRP مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تفاوت وال پست و وال مش 

تا اینجای مقاله به خوبی با نحوه اجرای وال مش آشنا شدیم. در این بخش به تفاوت وال پست و وال مش می‌پردازیم.

1) هزینه:

یکی از مهمترین فاکتورهایی که وال مش را محبوب‌تر از وال پست می‌کند، هزینه نصب و اجرای کمتر است.

2) استفاده از مصالح:

در وال مش‌، وادارهای عمودی و افقی، مهارهای افقی مانند میلگرد بستر و بست‌های فلزی همگی حذف شده‌اند. در نتیجه در اجرای وال مش از مصالح کمتری استفاده می‌شود.

3) اجرا:

با توجه به نحوه اجرای وال مش که آن را بررسی کردیم، این روش در مقایسه با وال پست راحت‌تر است. یکی از نکات دیگر که در مقایسه وال پست و وال مش باید به آن اشاره کنیم این است که در اجرای وال مش، محدودیت طولی وجود نداشته و دیگر نیازی به اجرای وادارهای قائم میانی نیست.

4) نیاز به نیروی متخصص :

همانطور که بالاتر گفتیم برای اجرای وال مش نیاز به نیروی متخصص نیست. البته مهندس اجرایی باید به نحوه اجرا طبق آیین نامه‌ها توجه کند. اما اجرای وال پست ریزه کاری‌های فراوانی دارد که نیازمند مهارت و دانش بیشتری است.

5) عملکرد:

یکی از ویژگی‌های مهم وال مش‌ها کنترل حرکت خارج از صفحه دیوار به کمک نبشی‌های کنترل کننده است که در وال پست‌هایی که در گذشته اجرا می‌شد وجود نداشت. البته این قابلیت در وال پست‌های جدید به کمک میلگرد بستر وجود دارد.

به طور کلی استحکام دیوار و مهار آن با وال پست فلزی بهتر از وال مش است. اما وال‌مش نیز می‌تواند حرکت دیوار در زلزله را محدود کرده و آن را به خوبی مهار کند. به همین دلیل خیلی از سازندگان از وال‌مش به جای وال پست استفاده می‌کنند. اگرچه اجرای وال مش نسبت به وال پست هزینه کمتری داشته اما آکادمی عمران پیشنهاد می‌کند برای دیوارهای داخلی از وال مش و برای دیوارهای خارجی از وال پست و میلگرد بستر استفاده کنید. همچنین پیش از تهیه وال مش تائیدیه مرکز تحقیقات را از فروشنده بخواهید.

وال مش در درز انقطاع

همانطور که در بخش اجرای وال مش گفتیم توری‌های وال‌ مش باید در هر دو سمت دیوار و دقیقاً مقابل هم اجرا شوند. اما این کار در درز انقطاع چگونه خواهد بود؟

اجرای وال مش در درز انقطاع یکی از پرچالش‌ترین مسائلی است که در اجرا باید به آن توجه کرد چرا که در این بخش به دو طرف دیواری که قرار است برای آن وال مش اجرا کنیم دسترسی نداشته و نمی‌توان آن را به صورت عادی اجرا کرد. در مقاله درز انقطاع به طور کامل این مفهوم را بررسی کردیم. برای مطالعه آن روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

در قدم اول اجرای وال مش در درز انقطاع باید پیش از دیوارچینی، توری‌های فایبرگلاس را طوری برش دهیم که به اندازه ارتفاع کف تا سقف به اضافه 30 سانتی‌متر باشد. این 30 سانتی‌متر به شکلی اجرا می‌شود که 20 سانتی متر در زیر ملات و رج اول دیوار قرار گرفته و باعث تثبیت وال‌مش شده و 10 سانتی‌متر دیگر نیز از قسمت بالا یعنی سقف به آن متصل خواهد شد. برای تثبیت بهتر دو قسمت بالا و پایین، ابتدا قسمت بالایی را به سقف می‌چسبانیم که این کار با استفاده از موادی مانند چسب یا گچ انجام می‌شود.

البته این بخش، بعد از اجرای کامل دیوار آزاد شده و روی آخرین رج دیوار نصب می‌گردد. برای قسمت پایینی نیز آن را در زیر رج اول قرار داده تا کاملا تثبیت شود. در این مرحله، باید توجه کنیم که هنگام فیکس کردن توری فایبرگلاس در کف و سقف، بخش بالایی و پایینی توری در یک راستا قرار بگیرند.

در ادامه دیوارچینی را به صورت رج به رج انجام می‌دهیم. برخلاف دیوارهای معمولی که ابتدا دیوار به صورت کامل اجرا می‌شد و سپس پلاستر را اجرا می‌کردیم، در این مرحله دیوارچینی را به صورت رج به رج انجام می‌دهیم به طوری که بلوک‌های دیوارچینی با توری فایبرگلاس در تماس باشند یعنی ابتدا یک رج از دیوار را اجرا کرده سپس برای همان رج توری وال مش را با پلاستر روی دیوار نصب می‌کنیم.

در نهایت نیز به کمک یک ماله، پلاستر اضافه شده روی سطح تمیز می‌شود. تمام این مراحل برای هر رج از دیوارچینی باید انجام شده تا در نهایت وال‌مش عملکرد خوبی در درز انقطاع داشته باشد.

در مرحله آخر دیوارچینی یعنی اجرای رج آخر باید توری وال مش را که در ابتدا برای تثبیت بهتر از بالا به سقف وصل کرده بودیم جدا کرده و روی رج آخر قرار داده و مانند بقیه رج‌ها اجرا کنیم.

مرحله آخر اجرای وال مش در درز انقطاع، نصب نبشی‌های پشت دیوار است. در این وضعیت باید نبشی مناسب را با دو عدد میخ تفنگی نصب کنیم تا اجرای وال مش به صورت کامل انجام شود. در تصویر زیر جزئیات این بخش طبق پیوست ششم استاندارد 2800 نشان داده شده است.

ممنوعیت استفاده از وال مش

از تاریخ 30 آبان 1402 استفاده از وال مش برای دیوارهای خارجی به علت نقص در نظارت و جلوگیری از رخداد حوادث ناخوشایند از سوی سرپرست مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ممنوع شد.
جناب آقای محمدمهدی حیدری طی نامه‌ای به آقای مهندس مانی‌فر، مدیرکل دفتر مقررات ملی و کنترل ساختمان، ابلاغ کردند که:

با توجه به مشاهده موارد متعدد سوء‌استفاده در کاربرد مش الیاف برای پایدارسازی و مسلح‌سازی دیوارها در برابر بارهای وارده و با توجه به بروز اشتباهات فاحش در برخی طراحی‌های انجام‌شده که نشان‌دهنده عدم تسلط طراحان و ناظران نظام‌مهندسی نسبت به روش محاسبه است، کاربرد مش الیاف جهت مسلح‌سازی دیوارهای خارجی که اجرای آن‌ها از 30 آبان 1402 شروع شده، ممنوع است.
این ممنوعیت تا زمانی است که مدارک و اسناد پشتیبان مناسب توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی جهت جلوگیری از سوء‌استفاده و تقلب در کاربرد این فناوری تدوین شود.

• اسناد پشتیبان شامل:

1. ارائه چک لیست‌های لازم جهت نظارت صحیح و اجرا
2. ارائه جداول میزان سطح پوشش برای مقادیر مختلف بار، زلزله و ارتفاع‌های مختلف در انواع مصالح مختلف دیوار
3. تدوین سازوکار اعطای گواهینامه فنی ویژه به این محصول و کنترل کیفیت آن در محل توسط مهندس ناظر
4. آموزش چگونگی انجام آزمون‌های لازم روی مش الیاف است

مزایا و معایب وال مش

همانطور که تا اینجا گفتیم وال مش یکی از روش‌هایی است که برای مهار دیوارهای غیرسازه‌ای اجرا می‌شود. این روش اجرای راحت‌تری نسبت به وال پست داشته به طوری که بسیاری از سازندگان را ترغیب به استفاده از آن می‌کند. در این بخش مزایا و معایب وال مش را به طور کامل بررسی می‌کنیم:

• جلوگیری از حرکت برون صفحه‌ای دیوار
• اجرای آسان
• کاهش قابل توجه هزینه نسبت به روش سنتی وال پست
• بدون نیاز به مصالحی مانند میلگرد بستر و بست‌های فلزی
• سازگار با انواع بلوک‌های دیوارچینی
• دارای وزن کم به علت استفاده از مصالح سبک

• تولید توری وال‌مش بی کیفیت و بدون مجوز مرکز تحقیقات
• سخت بودن اجرا برای دیوارهایی با ارتفاع بیش از 6 متر بدون استفاده از مقاطع فولادی
• امکان ایجاد مشکلاتی برای اجرای تاسیسات مکانیکی و برقی
• اجرای سخت وال‌مش برای دیوارهای خارجی مخصوصا درز انقطاع
• احتمال کج شدن دیوار در صورت ماهر نبودن بنا

قیمت وال مش

هزینه اجرای وال مش به عوامل زیادی بستگی دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

1. قیمت مصالح ساختمانی مانند توری فایبرگلاس
2. دستمزد نیروی انسانی
3. متراژ ساختمان

جمع بندی

وال مش یکی از روش‌های جدید برای مهار لرزه‌ای دیوار و جایگزین خوبی برای وال پست است. در آیین نامه‌ها نیز ضوابط اجرایی این روش مطرح شده و در صورت اجرای اصولی مورد تایید سازمان نظام مهندسی خواهد بود. برخلاف اجرای آسان وال مش در دیوارهای معمولی، اجرای آن در درز انقطاع نکات اجرایی مهمی دارد که لازم است به خوبی به آن‌ها آگاه باشید. ما در این مقاله به بررسی کامل این موارد پرداختیم.

در انتهای این مقاله امیدواریم اطلاعات خوبی درباره وال مش کسب کرده باشید. در صورتی که در این مورد سوالی دارید می‌توانید آن را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری