نحوه اجرای آویز تیر در سقف تیرچه بلوک چگونه است؟!
حتما تا به حال اسم آویز تیر بتنی را شنیده‌اید! آیا با نحوه اجرای آویز در سقف تیرچه بلوک آشنا هستید؟! آیا می‌دانستید آویز سقف در همه سقف‌ها وجود ندارد؟! تا به حال در مورد سقف گرده ماهی شنیده‌اید؟! ما در این مقاله به شرح نکات و نحوه اجرای اویز تیر بتنی می‌پردازیم. تا انتهای این مقاله با ما در آکادمی عمران همراه باشید تا به جواب تمام سوالات خود برسید.
آویز سقف یا آویز تیر بتنی چیست؟
طبق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان برای تیر بتنی حداقل ارتفاعی وجود دارد.
همانطور که می‌دانیم سقف‌ها معمولا ضخامت 30 سانتی‌متری دارند و ارتفاع تیر حدود 50 سانتی‌متر است. به اختلاف ارتفاع تیر و سقف، آویز تیر می‌گویند که به شکل بیرون زدگی از طبقه زیرین قابل مشاهده است.
تمام تیرهایی که به سقف متصل هستند (چه از یک طرف، چه از دو طرف) اویز تیر دارند چون معمولا ارتفاع تیر از ضخامت سقف بیشتر است.
به دلیل اینکه معمولا در سقف‌های مجوف مانند یوبوت، سقف کوبیاکس و سقف بابل دک، ضخامت تیر میانی با ضخامت سقف برابر است، آویز سقف در تیرهای میانی وجود ندارد.
اما در سقف تیرچه بلوک و اجرای سقف وافل به دلیل وجود تیرهای میانی، اویز سقف وجود دارد.
طوفان تخفیفی آکادمی عمران تو راهه
اجرای آویز تیر در سقف تیرچه بلوک
بعد از آرماتوربندی عرضی و طولی تیر نوبت به قالب بندی تیر می‌رسد. قالب بندی برای تیرهای مختلف، متفاوت است.
همانطور که گفتیم اویز سقف فقط در قسمت‌هایی اتفاق می‌افتد که تیر به سقف متصل شده باشد. مثلا تیرهای پاسیو که به سقف متصل نیستند، آویز ندارند.
بعضی از تیرها از یک سمت و بعضی از دو سمت به سقف متصل هستند.
در صورتی که اتصال از یک سمت باشد، یک طرف تیر کامل قالب بندی شده و طرف دیگر، فقط قسمتی که به عنوان آویز تیر در نظر گرفته شده، قالب بندی می‌شود. بالای آویز نیازی به قالب بندی ندارد.
اگر اتصال تیر به سقف از دو طرف باشد، فقط قسمت‌های آویز، در هر دو طرف قالب بندی می‌شوند.
قالب‌های وجه زیرین تیر توسط داربست‌ها مهار می‌شوند اما قالب‌های وجه‌های کناری باید به یکی از روش‌های زیر مهار شوند:
- مهار قالب به وسیله جک که کمتر استفاده می‌شود.
- میخ‌هایی پشت قالب‌ها کوبیده شده تا قالب‌ها محکم نگه داشته شوند.
- قالب‌ها به وسیله سیم آرماتوربندی به آرماتورها بسته شوند.
برای اینکه در مورد نحوه قالب بندی تیرهای بتنی بیشتر بدانید، پیشنهاد می‌کنیم به مقاله ” قالب بندی سقف “ مراجعه کنید.
روش‌های پنهان کردن آویز تیر بتنی
حال سوالی که پیش می‌آید این است که در صورت وجود آویز تیر، چگونه آن را پنهان کنیم؟
جهت مقابله با آویز تیر بتنی روش‌های زیر وجود دارد:
- نصب سقف کاذب
- افزایش ارتفاع تیرهای پیرامونی
- اجرای سقف‌های مجوف
1) نصب سقف کاذب
در صورت نصب سقف کاذب در تراز تحتانی تیر ارتفاع سقف کم شده و حس مطلوبی به ساکنین نمی‌دهد و کارفرما هنگام فروش دچار مشکل شده و ممکن است ضرر زیادی ببیند. به همین دلیل معمولا در سقف‌های کوتاه شکل تیر مشخص است.
در این صورت می‌توان به وسیله کناف یا رابیتس فقط قسمت‌هایی که آویز وجود دارد، پوشانده شود و نمای زیبایی به وجود آورد.
2) افزایش ارتفاع تیرهای پیرامونی
در سازه‌هایی که سیستم باربر جانبی آن‌ها قاب خمشی است، جهت کنترل تغییر مکان جانبی سازه باید ارتفاع تیر را افزایش داد. در این سازه‌ها بیشتر با مشکل آویز تیر مواجه می‌شویم. اما برای مقابله با آن چه باید کرد؟!
یکی از راه‌های مقابله با به وجود امدن آویز تیر، افزایش ارتفاع تیرهای پیرامونی سازه است. تیرهای پیرامونی در دیوارها پنهان شده و از نظر معماری مشکلی ایجاد نمی‌کنند. همچنین افزایش ارتفاع تیرها باعث بهبود عملکرد در کنترل تغییر مکان جانبی و طراحی بهینه سازه می‌شود.
3) اجرای سقف‌های مجوف
همانطور که گفتیم در سقف‌های مجوف مانند یوبوت، کوبیاکس و بابل دک به دلیل اینکه ارتفاع تیرهای میانی با ضخامت سقف یکسان می‌شود، آویز تیر وجود ندارد.
اجرای سقف گرده ماهی
یکی از روش‌های غیراصولی مقابله با آویز تیر، اجرای سقف گرده ماهی است. در این روش تیرچه‌ها و تیرهای اصلی از سطح زیرین هم‌تراز می‌شوند.
در این روش روی سقف برآمدگی‌هایی ایجاد می‌گردد. برای مخفی کردن این برآمدگی‌ها، به وسیله ملات ماهیچه‌کشی انجام می‌شود.
با این روش، روی تیرهای اصلی یک برآمدگی به شکل گرده ایجاد می‌گردد که به همین دلیل به آن سقف گرده ماهی گفته می‌شود. برای سقف بام یا طبقات از پوکه جهت پر کردن فرو رفتگی‌ها استفاده می‌شود.
امروزه استفاده از سقف گرده ماهی به دلیل ضخامت و وزن زیاد تقریبا منسوخ شده است. ایجاد سطحی صاف برای سقف طبقه زیرین از مزایای این روش است. همچنین آویز تیر حذف شده و نیازی به اجرای رابیتس کاری و کناف نیست.
اما سوالی که پیش می‌آید این است که چرا این روش منسوخ شده و غیر اصولی است؟
- یکی از دلایل غیراصولی بودن این روش این است که از تمام ظرفیت تیر اصلی استفاده نمی‌شود، زیرا قسمتی از جان تیر بالای تیرچه قرار گرفته و خارج از محدوده اعمال بار می‌شود.
- جهت حذف برآمدگی‌های سقف، معمولا ضخامت بتن ریزی را بیشتر می‌کنند که این امر باعث افزایش وزن سقف می‌شود. همانطور که می‌دانیم بیشترین سهم وزن کل سازه ناشی از وزن سقف است. هر چه قدر وزن سازه بیشتر شود، در برابر نیرو زلزله عملکرد ضعیف‌تری خواهد داشت.
زیرا نیروی زلزله‌ای که به یک سازه وارد می‌شود، ضریبی از وزن سازه است.
- در سازه فولادی به دلیل اینکه تیرچه روی بال پایینی قرار می‌گیرد و سطح نشیمن خوبی نداشته، در صورت عدم اتصال مناسب در هنگام زلزله امکان تخریب سقف وجود دارد.
- جهت اجرای تاسیسات در کف با مشکل مواجه می‌شویم. گاهی برای اجرای تاسیسات و نصب لوله‌ها، جان تیر را سوراخ کرده و لوله‌ها را رد می‌کنند که این امر باعث ضعف عملکردی سازه می‌شود.
در شکل زیر اجرای سقف با آویز و بدون آویز را مشاهده می‌کنید.
اگر مایل به یادگیری تمام نکات و ریزه کاری‌های اجرای ساختمان هستید توصیه می‌کنیم حتما به آموزش اجرای ساختمان مراجعه کنید.
مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران
سلام وقت بخیر، چنانچه کاور تیر بتنی تراشیده بشه و از میلگرد تیر جهت اتصال با ساپورت ( جوشکاری)برای نگهداری کانال استفاده شود چه معایب فنی دارد؟ دهانه تیر ۷ متر و حدودا ۶ نقطه ساپورت گرفته می‌شود.
سلام، وقت بخیر
قطعا این کار غلط است و مقاومت تیر را کاهش می دهد.
خیلی عالی??
باسلام
ممنون از لطف و نظر شما
موفق باشید.