برگه استحکام بنا چیست؟ صفر تا صد مراحل دریافت آن به همراه فایل pdf

شاید شما هم خبر ریزش یک ساختمان قدیمی پس از بازسازی را شنیده باشید. یا شاید تخریب یک ساختمان مسکونی که از آن به عنوان انبار استفاده می‌شده توجهتان را جلب کرده باشد. استحکام بنا موضوع مهمی است که باید برای ساختمان‌ها مورد بررسی قرار گیرد. این بررسی تحت عنوان برگه استحکام بنا انجام می‌شود. برگه استحکام بنا برگه‌ای است که شهرداری آن را برای دریافت پایان کار از مالک می‌خواهد. بنابراین مالک برای ایجاد هرگونه تغییری در ساختمان خود باید از مهندس ناظر دارای صلاحیت، تائیدیه استحکام بنا دریافت کند.

اما در چه مواردی نیاز به برگه استحکام بنا است؟ مراحل اخذ برگه استحکام بنا کدام است؟ آیا شما به عنوان مهندس عمران یا مالک از وظایف و مسئولیت‌های مهندس ناظری که برگه استحکام بنا را امضا می‌کند اطلاع دارید؟ در این مقاله به طور کامل به برگه استحکام بنا و تمام ریزه‌کاری‌های آن می‌پردازیم. با ما در آکادمی عمران همراه باشید.

برگه استحکام بنا چیست؟

با گسترش شهرها و اهمیت مفاهیمی مانند مدیریت شهری، چگونگی استفاده از یک بنا بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. بر خلاف گذشته که بسیاری از ساختمان‌ها فاقد پایان کار بودند، امروزه حتی برای مواردی مانند تغییر کاربری هم نیاز به گرفتن تائیدیه از مراجع مربوطه است. همانطور که می‌دانید شهرداری یکی از ارگان‌های اصلی در نظارت بر اجرای قوانین ساخت و ساز در شهرها است.

برای مثال فرض کنید به دنبال تغییر کاربری یک واحد مسکونی به تجاری هستید. در این حالت باید برای اعمال تغییر کاربری ملک در سند رسمی، ابتدا برگه استحکام بنا را دریافت کنید تا بتوانید کاربری واحد خود را تغییر دهید. برگه استحکام بنا همانطور که از نامش مشخص است به منظور تایید استحکام بنای یک ساختمان برای کاربری مربوطه صادر می‌شود. البته در موارد دیگری هم به برگه استحکام بنا برای گرفتن پایان کار نیاز داریم. برای مثال در صورت اضافه کردن طبقه نیز باید استحکام بنا توسط مهندس ذی صلاح تایید گردد.

به طور کلی شهرداری‌، مالکان را ملزم به اخذ برگه استحکام بنا در صورت ایجاد هرگونه تغییر و تخریب در ساختمان کرده است. به عبارتی می‌توان گفت شهرداری برای اجرای قوانینی که در زمینه ساختمان وجود دارد و از طرفی برای رفع مسئولیت از خود، مالکان را ملزم کرده تا برگه‌ استحکام بنا را به عنوان یک تائیدیه از مهندس ذی صلاح دریافت کنند. در این صورت اگر در حین استفاده از این ملک به خاطر عدم استحکام کافی آن حادثه‌ای رخ دهد، مسئول این حادثه مهندسی است که برگه استحکام بنا را صادر کرده است.

در واقع مهندس ناظر با تایید و صدور برگه استحکام بنا اعلام می‌کند که از ساختمان مورد نظر بازدید کرده و آن را از نظر استحکام و ایستایی مورد تایید می‌داند.

اهمیت برگه استحکام بنا 

شاید برایتان جالب باشد که برگه استحکام بنا حتی از برگه پایان کار نیز مهم‌تر است. چرا که برگه پایان کار را مهندسی امضا می‌کند که از ابتدا در جریان روند کار بوده و به تمام ریزه‌کاری‌های پروژه آگاهی دارد اما در مورد برگه استحکام بنا اینطور نیست و مهندس ناظر بر مراحل اجرای کار نظارتی نداشته، بنابراین ضعف‌های سازه را نمی‌داند. پس امضای این برگه توسط مهندس کار پر ریسکی است و توصیه می‌شود فقط در صورت مهارت بالای مهندس این مسئولیت به او سپرده شود.

دانلود pdf برگه استحکام بنا

برای دانلود نمونه خام برگه استحکام بنا روی دکمه زیر کلیک کنید.

موارد ضرورت برگه استحکام بنا 

تا اینجای مقاله فهمیدیم برگه استحکام بنا چیست و اخذ آن چه اهمیتی دارد. اما در چه مواردی باید اقدام به دریافت برگه استحکام بنا کرد؟ یا به عبارتی موارد ضرورت برگه استحکام بنا کدام است؟

به طور کلی مالک در موارد زیر باید با تهیه مدارک و پرداخت تعرفه نظارت، اقدام به گرفتن استحکام بنا کند:

1. برای دریافت پایان کار املاک قدیمی و فاقد گواهی پایان کار
2. در صورت تغییر کاربری ملک از مسکونی به تجاری یا اداری، مسکونی به کارگاه یا حتی مسکونی به آموزشی و به طور کلی هرگونه تغییر کاربری
3. اضافه اشکوب، اضافه و توسعه بنا یا حتی حذف طبقه و کسر بنا
4. در صورت ایجاد تغییرات داخلی در بنا در حین بازسازی مثل جابجایی دیوارها یا حذف ستون‌ها
5. گرفتن مجوز برای تاسیس مهد کودک، مدرسه، خانه سالمندان، آموزشگاه، باشگاه و مکان ورزشی
6. تعویض، انصراف یا فوت مهندس ناظر
7. منطبق نبودن وضع موجود با نقشه‌های مصوب سازه
8. تمدید یا باطل کردن پروانه ساخت بنا
9. در صورتی که قسمتی از بنای قدیمی ریزش کرده و تخریب شود.

مدارک مورد نیاز برای دریافت برگه استحکام بنا 

برای دریافت برگه استحکام بنا، مالک باید مدارک زیر را به مهندس ناظر تحویل دهد تا مهندس ناظر به بررسی مدارک و تشکیل پرونده بپردازد. این مدارک عبارتند از:

1. کپی سند ملک
2. کپی مدارک شناسایی مالک، پیمانکار رسمی یا نماینده قانونی
3. گواهی پیشین پایان کار ملک مورد نظر
4. تصاویری از وضعیت فعلی ساختمان

مراحل اخذ برگه استحکام بنا 

برای گرفتن گواهی پایان کار یک ساختمان در مواردی که بالاتر اشاره کردیم نیاز به برگه استحکام بنا است. این برگه در صورتی اعتبار خواهد داشت که توسط مهندس ذی صلاح، مهر و امضا شود. در ادامه مراحل اخذ برگه استحکام بنا را بررسی می‌کنیم.

• در مرحله اول باید از یک مهندس دارای پروانه نظام مهندسی در صلاحیت طراحی و نظارت بخواهیم که از ساختمان مورد نظر بازدید کند.
• پس از اینکه مهندس ناظر، از ساختمان بازدید کرد باید مدارکی که برای دریافت برگه استحکام بنا لازم است و در قسمت قبل گفتیم را در اختیار مهندس ناظر قرار دهیم. مهندس ناظر، پرونده ملک مورد نظر را تشکیل داده تا طبق بازدیدی که انجام داده به تهیه گزارش بپردازد. این گزارش باید در دفاتر خدمات الکترونیک ثبت گردد.
• بعد از طی کردن مراحلی که گفتیم مهندس ناظر برگه استحکام بنا را دریافت و سپس این برگه در دفاتر اسناد رسمی توسط مالک یا نماینده قانونی او امضا می‌شود.
• در این مرحله پس از مهر و امضای مهندس ناظر، در صورتی که ساختمان نیاز به مقاوم سازی داشته باشد به این کار پرداخته می‌شود. گزارش کار انجام شده در این مرحله نیز توسط مهندس ناظر تهیه و به همراه برگه استحکام بنا، در دفتر خدمات الکترونیک ثبت می‌گردد.
• مالیات بر ارزش افزوده توسط شهرداری منطقه مشخص و توسط مالک پرداخت می‌گردد.
• پس از انجام تمامی مراحل گفته شده در انتها مهندس ناظر، برگه استحکام بنا را به مالک می‌دهد و پس از آن مالک می‌تواند نسبت به اقدام مورد نظر برای ساختمان خود بپردازد.

دریافت برگه استحکام بنا یکی از موارد مهمی است که در بحث ضوابط شهرسازی باید به آن آگاه باشید. از آنجایی که آموزش کاملی در این زمینه وجود ندارد، ما در آکادمی عمران این آموزش را به عنوان یکی از گام‌های آموزش اجرای ساختمان به طور کامل و کاربردی برایتان قرار دادیم. برای مشاهده سرفصل‌های این آموزش روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

برگه استحکام بنا باید توسط مهندس ناظر و مالک ساختمان یا نماینده قانونی وی در دفاتر اسناد رسمی به صورت محضری ثبت شود.

وظایف مهندس ناظر درباره برگه استحکام بنا 

پیش از پرداختن به وظایف مهندس عمران در فرآیند صدور برگه استحکام بنا توجه کنید که مهندس عمران باید دارای پروانه نظام مهندسی صلاحیت طراحی و نظارت باشد.

وظایف مهندس عمران برای صدور برگه استحکام بنا عبارتند از:

1. لازم است تا مهندس ناظر برای بازدید ملک و تهیه گزارش به محل مورد نظر برود. هزینه این بازدید نیز با توافق ضمنی بین مالک و مهندس ساختمان پرداخت می‌شود.
2. بررسی مدارک و مستندات موجود ملک مانند نقشه‌های وضع فعلی توسط مهندس مربوطه انجام می‌گیرد. در صورت نیاز به انجام آزمایش، لازم است تا به مالک اطلاع داده شود.
3. بازدید و بررسی دقیق مناطق پر خطر مانند محل چاه‌های موجود در ملک، محل‌ خروج آب باران از ساختمان، پشت‌بام و کلیه قسمت‌هایی که دیوار و سقف دچار ترک، شکستگی یا ریزش هستند.
4. بررسی وضعیت در و پنجره‌ها، پله‌ها، نرده‌ها و جان‌پناه‌های ملک مورد نظر
5. بازدید دقیق از نرده‌های حفاظ، سیم‌های برق، لوله‌های آب و گاز
6. بررسی دقیق نمای ساختمان، سنگ‌های مورد استفاده در سازه مانند سنگ درپوش دیواره بام و محکم کردن آن‌ها

بیش از 30 ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفتر‌فنی و ساختمان‌سازی

مشاهده مینی دوره

مسئولیت های مهندس ناظر درباره برگه استحکام بنا 

تا اینجا وظایف و اقدامات مهندس ناظر را بررسی کردیم اما در صورت صدور برگه استحکام بنا توسط مهندس ناظر، چه مسئولیت‌هایی بر عهده او خواهد بود.

در ادامه مسئولیت‌های مهندس ناظر را در قبال دادن برگه استحکام بنا بررسی می‌کنیم.

1. در برگه استحکام بنا مهندس ناظر استحکام ساختمان را تایید می‌کند. یعنی در صورتی که حادثه‌ای در آن ساختمان رخ دهد حداقل پنجاه درصد خسارات وارده تقصیر مهندس ناظر خواهد بود. این در حالی است که در شرایط معمول سهم مهندس ناظر کمتر از نصف این مقدار یعنی 25 درصد سهم می‌برد.
2. اگر اتفاقی مانند نشست یا ریزش دیوار و به طور کلی حوادثی که ناشی از عدم استحکام سازه به علت تغییر پیش آمده در آن رخ دهد، مهندس ناظری که برگه استحکام بنا را امضا کرده مسئول این اتفاق است.

یک نکته قابل توجه که مهندسان ناظر باید به آن توجه داشته باشند این است که برگه استحکام بنا به این علت که مهندس ناظر هیچ اطلاعی از وضعیت ساختمان ندارد و در زمان ساخت آن حضور نداشته، ریسک بالایی دارد. لذا اهمیت بررسی‌های دقیق و علمی که توسط مهندس ناظر انجام می‌شود را نمی‌توان نادیده گرفت.

تعهدات مندرج در برگه استحکام بنا 

تعهداتی که در ادامه مطرح می‌کنیم در برگه استحکام بنا آورده شده است.

• تعهدات مهندس معمار :

1. بازدید از محل ملک پیش از شروع به طراحی و تطبیق موقعیت و ابعاد ملک با فرم دستور نقشه صادره
2. رعایت تعهد نامه 18 ماده‌ای ارائه شده از سوی امور مهندسین ناظر
3. همکاری لازم با مهندس محاسب در خصوص تطبیق نقشه های معماری با نقشه‌های محاسباتی، رعایت شرح خدمات مهندسین معمار طبق مصوبه وزارت مسکن و شهرسازی

• تعهدات مهندس محاسب :

1. بازدید از محل ملک قبل از انجام محاسبات و تطبیق موقعیت و ابعاد ملک با نقشه‌های معماری مصوب
2. ذکر مقاومت خاک، نوع آهن آلات مصرفی و ابعاد جوش مورد نیاز در نقشه‌های ارائه شده
3. تعیین محل‌های قابل استفاده جهت حفر چاه روی پلان فونداسیون
4. رعایت کلیه آئین نامه‌ها، استاندارها و مقررات ملی ساختمان در محاسبات، رعایت کامل شرح خدمات مهندسین محاسب طبق مصوبه وزارت مسکن و شهرسازی

• تعهدات مهندس طراح تاسیسات مکانیک و برق :

1. بازدید از محل و تطبیق موقعیت و ابعاد ملک با نقشه‌های معماری مصوب، سازه و تاسیسات
2. رعایت کلیه آئین نامه‌ها، استانداردها و مقررات ملی ساختمان رعایت کامل شرح خدمات مهندسین برق و تاسیسات طبق مصوبه وزارت مسکن و شهرسازی

• تعهدات مهندس ناظر :

1) اعمال نظارت مستمر در هنگام تخریب، گودبرداری و اجرا عملیات ساختمانی مطابق با نقشه‌های مصوب و پروانه ساختمانی صادره.

2) ارائه گزارش به موقع از کلیه مراحل ساختمانی به شهرداری منطقه به خصوص از مراحل: اتمام آرماتوربندی فونداسیون (قبل از بتن‌ریزی). اتمام اسکلت بندی ساختمان پوشش هر سقف قبل از بتن‌ریزی، اتمام سفت کاری، اتمام تاسیسات، اتمام نازک کاری و پایان کار

3) ارائه گزارش به موقع به شهرداری منطقه در صورت عدم رعایت مفاد پروانه و نقشه‌های مصوب و عدم رعایت مسائل ایمنی از سوی کارفرما (حداکثر ظرف مدت 72 ساعت)

تبصره : چنانچه در هنگام کنترل ساختمان توسط شهرداری تخلفی ملاحظه شود که قبلا توسط مهندس گزارش نشده باشد، شهرداری مجاز است از ادامه همکاری با ناظر مربوطه خودداری نماید.

4) در صورت انصراف از ادامه نظارت ضمن ذکر علت و ارائه گزارش کامل از عملیات ساختمانی به شهرداری منطقه مربوطه، تا معرفی رسمی ناظر جدید (با موافقت دفتر امور مهندسین ناظر) مسئولیت نظارت کماکان به عهده ناظر اولیه خواهد بود.

• تعهدات مهندسان ناظر تاسیسات مکانیک و برق :

1. کنترل کیفیت لوازم و مصالح و تجهیزات تاسیسات برقی و مکانیکی
2. بازدید و برنامه ریزی سیستم‌های مختلف زیر کار تاسیساتی و کنترل و تست آن‌ها
3. بازدید و کنترل کلیه سیستم‌های روکار موتورخانه و سایر تجهیزات و تاسیسات روکار دیگر در پروژه
4. راه اندازی سیستم‌های مختلف تاسیساتی و کنترل دستور العمل راهبردی و نگهداری و ارائه آن
5. ارائه گزارش به موقع به شهرداری منطقه
6. ارائه گزارش در صورت عدم رعایت مفاد پروانه و نقشه‌های مصوب

• تعهدات کارفرما :

1. عدم دخالت و عدم ارائه طریق در طراحی معماری و محاسباتی (از نظر ضوابط شهرسازی و مقررات)
2. انجام کلیه عملیات ساختمانی، از شروع تا اتمام با اطلاع و تعهد نظارت مهندس ناظر مربوط و مطابق با مفاد پروانه ساختمانی و نقشه‌های تصویبی و خودداری از انجام هرگونه عملیات غیرمجاز
3. اخذ مجوز شروع عملیات ساختمانی از مهندس ناظر و ارائه آن به منطقه قبل از آغاز عملیات کارگاهی
4. تامین کلیه وسائل ایمنی کارگاه مطابق با نظر مهندس ناظر مربوطه و پیش بینی‌های لازم در زمان عقد قرارداد با پیمان کاران در این زمینه و قبول مسئولیت حوادث ناشی از عدم رعایت آن
5. بکارگیری اکیپ‌های فنی و تخصصی در کلیه مراحل ساختمانی

دستمزد مهندس ناظر

به طور کلی دستمزد مهندس ناظر به تعرفه نظارت ساخت یک ساختمان که هر سال توسط سازمان نظام مهندسی مشخص می‌گردد بستگی دارد. البته متراژ ساختمان نیز در این مبلغ تاثیر خواهد داشت. به این صورت که متراژ را در تعرفه هر یک متر ضرب کرده تا عدد دستمزد مهندس ناظر بدست آید. اما برای برگه استحکام بنا این هزینه به صورت توافقی می‌باشد.

جمع بندی

یکی از قوانین مهم که در راستای استحکام ساختمان‌ها وجود دارد، اخذ برگه استحکام بنا از مهندس ذی صلاح است. این تائیدیه اصلی‌ترین شرط برای اخذ پایان کار یک ساختمان از قبل ساخته شده است. در این برگه مهندس ناظر استحکام بنا را طبق بازدید‌هایی که انجام داده اعلام می‌نماید. در این مقاله به صفر تا صد مراحل اخذ برگه استحکام بنا پرداختیم. 

در انتهای این مقاله امیدواریم اطلاعات خوبی درباره برگه استحکام بنا کسب کرده باشید. در صورتی که در این مورد سوالی دارید می‌توانید آن را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری