دیتیل انواع بتن و کاربرد آن‌ها از صفر تا صد + فیلم

انواع بتن در یک فیلم

بتن چیست

جهت شناخت انواع بتن ابتدا باید در مورد آن‌ها اطلاعاتی داشته باشید. به طور کلی بتن‌ شامل سیمان، آب و سنگدانه‌ها است. البته گاهی اوقات جهت بهبود خواص آن از افزودنی‌های مختلفی نیز استفاده می‌شود.

در اثر ترکیب سیمان و آب، واکنش شیمیایی حرارت‌زایی رخ داده که در نتیجه آن ماده ژله‌ای پدید می‌آید. این ماده سبب چسبیدن سنگدانه‌ها به یکدیگر و در نتیجه ایجاد مخلوط بتنی می‌شود.

اگر می‌خواهید در مورد این مخلوط و خواص آن به طور کامل مطلع شوید، پیشنهاد می‌کنم مقاله ” بتن چیست ” را مطالعه کنید.

انواع بتن چیست 

اهمیت شناخت انواع بتن به هنگام اجرای پروژه‌های مختلف نمایان می‌شود، چرا که هر سازه و پروژه‌ای نیازمند نوعی مناسب با ویژگی‌های خود است. در ادامه برایتان انواع بتن و کاربرد آن‌ها را شرح خواهیم داد.

مهم‌ترین فرآورده‌های سیمانی (انواع بتن سیمانی) بدین شرح است:

 معمولی

این بتن با استفاده از انواع سیمان پرتلند، شن و ماسه معمولی ساخته می‌شوند.

مقاومت این نوع بین 20 تا 40 مگاپاسکال بوده که برای دست یافتن به این مقاومت 28 روز زمان لازم است.

نوع معمولی دو ویژگی زیر را شامل می‌شود:

وزن آن در حالت متراکم 2400 کیلوگرم بر متر مکعب

مقاومت بالا

کاربرد این نوع عمدتاً استفاده در اعضای باربر سازه است.

برای آگاهی بیشتر در مورد ساخت این نوع به مقاله ” اختلاط بتن با دست “ سر بزنید.

انواع بتن سبک

 

 متخلخل یا اسفنجی

یکی از انواع بتن‌ سبک ، متخلخل یا اسفنجی است که کاربرد غیرسازه‌ای دارد، البته در مواقع خاص نیز می‌تواند کاربرد سازه‌ای داشته باشد.

نوع اسفنجی به طور کلی 2 نوع است:

 اسفنجی گازی

اسفنجی کفی

از کاربردهای آن می‌توان به پر کردن ذخایر آب زیر زمینی، عایق صوتی و حرارتی، زیرسازی چمن استادیوم و غیره اشاره کرد.

در این نوع به دلیل اسلامپ صفر، امکان عبور آب وجود دارد.

برای آشنایی با اسلامپ و نحوه اندازه‌گیری اسلامپ به مقاله ” اسلامپ بتن “ مراجعه کنید.

 کفی

این بتن، حاصل افزودن یک ماده کف‌زا به خمیر سیمان است. از بتن‌های کفی می‌توان برای کف سازی استفاده کرد.

وزن مخصوص آن‌ها ۶۰۰ تا ۱۶۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب است.

به دلیل نفوذ پذیری بسیار کم آن در مقابل آب و بخار، از آن در ساخت استخر و سردخانه بسیار استفاده می‌شود. همچنین در صورت به کار بردن سیمان نسوز، می‌توان از آن در دیواره‌های کوره که مستقیما در برابر حرارت قرار می‌گیرند، استفاده کرد.

از این نوع می‌توان در ساخت آجر سبک ، بلوک و حتی شن سبک نیز استفاده کرد. در مناطقی که ماسه بادی فراوان است می‌توان برای ساخت بتن کفی از آن استفاده کرد (مانند سواحل شمالی و جنوبی کشور و حاشیه کویری).

این نوع به طور کلی از مواد زیر تشکیل شده است:

مواد کف‌کننده

آب شیشه

ماسه ریز

در مورد فوم بتن و تمام نکات آن در مقاله‌ای صحبت کردیم برای مطالعه آن روی لینک آبی کلیک کنید.

گازی

در ادامه معرفی انواع سبک این متریال، به بتن گازی می‌رسیم. این نوع دارای ویژگی‌های اصلی شامل وزن پایین، عایق صدا، حرارت و جلوگیری از انتشار آتش است.

بتن گازی به طور کلی از مواد زیر تشکیل شده‌اند:

کاربید کلسیم

گرد آلومنیوم

کلرور کلسیم

آب اکسیژنه

این مواد چون گازساز هستند، سبب پوکی و سبکی آن می‌شوند. امروزه بیشتر از گرد آلومینیوم و آهک زنده برای این کار استفاده می‌شود.

 پوشالی

یکی دیگر از انواع سبک، بتن‌های پوشالی یا خاک اره‌ای هستند که از مواد زیر تشکیل شده است:

مواد پوشالی، کاه یا خاک اره

ماسه

سیمان

شیر آهک

آب شیشه

 

 پوکه سنگی

یکی دیگر از انواع سبک،بتن پوکه سنگی یا خرده آجری است. هدف در این نوع، کم کردن وزن مصالح سنگی است.

به همین دلیل از اصلی‌ترین مواد مورد استفاده در این مصالح، خرده آجر است.

 هوادار

در این نوع از این متریال پرکاربرد توسط سیمان‌های خاص یا مواد افزودنی، حباب‌های ریزی ایجاد می‌شوند که به یکدیگر مرتبط نبوده و همانند حباب‌ها و حفرات معمولی نیستند.

بتن هوادار از انواع سبک بوده که بیش از 20 درصد آن شامل هوا است. این مخلوط عمدتاً از ترکیب کف و مخلوط پایه سیمانی تشکیل شده است.

از مهم‌ترین ویژگی‌های آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

کاهش بار مرده سازه

عایق صوتی و حرارتی

مقاومت در برابر یخ‌زدگی

مقاومت در برابر آتش‌سوزی

کاربرد آن‌ها معمولاً در کارهای غیرسازه‌ای یا نیمه‌سازه‌ای است. برای مثال کف‌بندی طبقات، عایق‌سازی لوله‌های حرارتی و گاز.

برای مطالعه بیشتر در مورد این نوع به مقاله ” حباب ساز بتن “ سر بزنید.

بتن‌هایی که به اشتباه انواع بتن شناخته شده‌اند!

برخی از بتن‌ها به اشتباه انواع بتن شناخته شده‌اند. در حالی که انواع بتن همان مواردی است که در بخش اول گفتیم.

برای مثال بتن درجا بتنی است که مستقیما در محل مورد نظر ریخته می‌شود، پس نمی‌توان آن را نوعی از این متریال طلقی کرد.

یا مثلاً بتنهای مسلح، نوعی از این مصالح ساختمانی نیستند. بلکه زمانی که داخل بتن، میلگرد قرار بگیرد مسلح نامیده می‌شوند.

در نوع استامپی و اکسپوز نیز همین امر صادق است، در این مورد کاربرد آن‌ها مدنظر است.

ما برای اینکه شما با این موارد نیز آشنا شوید، تمامی‌ آن‌ها را در ادامه این مقاله توضیح داده‌ایم:

 

بتن مسلح یا آرمه

در بتن مسلح از میلگرد برای افزایش استحکام در برابر نیروهای کششی، استفاده شده است.

بتن دارای مقاومت کششی پایینی هستند، به همین دلیل از میلگردهایی در آن استفاده می‌شود که سبب افزایش میزان تحمل آن در برابر نیروهای کششی می‌گردد.

برای آشنایی بیشتر با این نوع و ویژگی‌های آن به مقاله ” بتن مسلح “ مراجعه کنید.

بتن پیش تنیده پیش کشیده

بتنهای پیش تنیده نیز مانند بتنهای مسلح، نوعی مخلوط بتنی نبوده، بلکه بتنی است که میلگردها در آن به روش خاصی کشیده می‌شوند.

در این روش، پس از قرار گرفتن میلگردها در قالب و پیش از بتن‌ریزی، آن‌ها را کشیده و سپس اطرافشان را بتن‌ریزی می‌کنند؛ پس از گیرش، آرماتورهای کشیده شده را آزاد می‌کنند. این کار سبب وارد شدن دائم نیروهای فشاری از طرف میلگرد به بتن‌ها شده که سبب کاهش خیز و ترک‌های کششی تحت اثر بارهای وارده می‌شود.

در بسیاری از موارد به دلیل مقاومت بیشتر کابل های فولادی نسبت به میلگردها برای پیش تنیده کردن از کابل استفاده می‌کنند.

یکی از کاربردهای نوع پیش تنیده در اجرای سقف است. برای آشنایی بیشتر با این مورد، پیشنهاد می‌کنم مقاله ” سقف پیش تنیده “ را مطالعه کنید.

بتن پیش تنیده پس کشیده 

بتن پیش تنیده پس کشیده نیز همانند بتن پیش تنیده پیش کشیده نوعی بتن نیست.

در این روش میلگردها درون یک غلاف محافظتی قرار گرفته و سپس عملیات بتن ریزی انجام می‌گیرد. پس از اینکه بتن به اندازه کافی سخت و مقاوم شد، میلگردها کشیده می‌شوند.

بتن‌های پیش تنیده پس کشیده به دو روش چسبیده و غیرچسبیده (آزاد) ساخته می‌شود. اگر می‌خواهید در مورد دیتیل اجرایی این دو روش بیشتر بدانید به مقاله ” سقف پیش تنیده “ سر بزنید.

بتن غیرمسلح

بتنهای غیرمسلح، نوعی از این متریال چرا که در واقع به نوعی که در آن از میلگرد استفاده نشود، بتن غیرمسلح گویند.

اصلی‌ترین ویژگی آن‌ها عدم استفاده یا استفاده کمتر از حداقل میزان تعیین شده آیین‌نامه، از میلگرد است.

بنابراین اجزاء اصلی آن شامل سیمان، آب و سنگدانه‌ها هستند.

به طور کلی این نوع در جاهایی که نیازی به مقاومت کششی بالایی نباشد (مانند پیاده‌رو‌ها)، استفاده می‌شود.

 پاششی (بتن شاتکریت)

در ادامه مقاله به بتن شاتکریت می‌رسیم.

بتن‌های پاششی نوعی هستند که به صورت ضربه‌ای روی سطوح پاشیده می‌شود. این نوع در مکان‌هایی که سطح بتن‌ریزی مشکل و پیچیده‌ای دارند، قابل استفاده است.

بتن‌های شاتکریت به 3 روش انجام می‌گیرد:

شاتکریت خشک

در این نوع، آب مخلوط از محل سر لوله اضافه می‌شود.

شاتکریت تر

در این نوع از شاتکریت، آب و باقی مصالح پیش از ورود به بخش پاشنده مخلوط می‌شوند.

شاتکریت الیافی

در این نوع شاتکریت از الیاف برای افزایش مقاومت کششی استفاده می‎‌شود.

این مبحث بسیار گسترده است. به همین دلیل برای آشنایی بیشتر با آن، به مقاله ” شاتکریت “ مراجعه کنید.

 غلتکی

این نوع دارای اسلامپ صفر بوده و توسط ارتعاش غلتک‌ها استحکام پیدا می‌کند و دارای دو نوع است:

 غلتکی حجیم با عیار سیمان کم

کاربردش عمدتاً در سدها و سازه‌های حجیم است (جاهایی که مقاومت زیادی لازم نیست).

 غلتکی با عیار سیمان تقریباً زیاد

کاربرد آن در روسازی بزرگراه‌ها و پوشش‌هایی است که نیاز به مقاومت سایشی و مکانیکی بالایی دارد.

بتن درجا

شاید با خودتان بگویید بتن درجا چیست؟ بتن درجا نیز جزء انواع بتن محسوب نمی‌شود. در اصل یک نوع روش اجرای آن است.

به زبان ساده به بتنی که در محل همیشگی خود ریخته و در همان‌جا نیز سفت شود، بتن‌ درجا گفته می‌شود که رایج‌ترین روش اجرایی در سازه‌های بتنی است.

 پیش ساخته

بتن‌های پیش ساخته جزء انواع بتن محسوب نمی‌شود، صرفا یک نوع روش استفاده از مخلوط بتنی است که به جای بتن‌ریزی در محل پروژه، قالب بندی و آرماتوربندی المان‌های سازه‌ای، در کارگاه بتن‌سازی به صورت پیش ساخته اجرا شده و به محل پروژه حمل می‌شود.

بتهای پیش ساخته در اشکال و سایزهای مختلف با توجه به نوع کاربرد وجود دارد. همین امر امکان صنعتی کردن تولید ساختمان را امکان‌پذیر می‌کند، به صورتی که در آن طراحی، تولید و نصب به آسانی انجام می‌پذیرد.

 اکسپوز (بتن نما)

اکسپوز از انواع بتن محسوب نشده، بلکه کاربرد آن در نما است که به همین علت، این نام روی آن گذاشته شده است. 

این نوع از پانل‌های پیش ساخته بتنی تشکیل شده که روی سطح پایانی کار نصب می‌شوند و روی آن‌ها دیگر مصالحی استفاده نمی‌شود.

بتنهای اکسپوز، ظاهری زیبا دارند و همچنین در برابر حرارت، آب و غیره مقاوم است.

این نوع به طور عمده در موارد زیر کاربرد دارد:

دیوارهای داخلی و خارجی

محیط اطراف استخر

کف

مسیرهای رفت‌ و آمد

مناطق تفریحی

دکوراتیو یا استامپی

این نوع از این متریال بیشتر از نظر ظاهری دارای اهمیت است. البته ناگفته نماند که علاوه‌ بر ظاهر سبب افزایش مقاومت کف‌پوش نیز می‌شود.

بیشترین کاربرد این نوع در پیاده‌روها، کف‌پوش استخرها، حیاط و ورودی ساختمان‌ها است.

البته همانطور که گفتیم بتن‌های دکوراتیو نوعی از این متریال نیستند چرا که در واقع کاربرد را شرح می‌دهند.

بتن آماده

بتن آماده جزء انواع بتن محسوب نمی‌شوند. 

بتن‌های آماده به نوعی گفته می‌شوند که در کارگاه سیمان یا بچینگ پلانت‌ها تولید شده و سپس توسط وسایل حمل مخصوص مانند تراک میکسرها، به محل مورد استفاده فرستاده می‌شود.

برای مطالعه بیشتر در مورد نکات حمل مخلوط و انواع وسایل آن به مقاله ” ماشین حمل بتن “ سر بزنید.

بتن با عملکرد بالا (بتن توانمند)

بتن‌های توانمند از نظر کاربرد دارای عملکرد بهتری نسبت به نوع معمولی بوده و توانایی حفظ تمامی خواص در طول عمر سازه دارد. در واقع اگر نوع معمولی به درستی طرح و ساخته شود، بتنی توانمند خواهیم داشت.

اصلی‌ترین ویژگی‌های این نوع که سبب تمایز آن نسبت به انواع معمولی شده است، عبارتند از:

عملکرد و کارایی خوب

مقاومت بالا

دوام بالا

توانایی پرداخت بالا

برای اینکه در مورد کارایی و پرداخت سطح مخلوط بتنی بیشتر بدانید به مقالات ” کارایی بتن ” و ” پرداخت بتن “ سر بزنید.

 مکیده (بتن با اعمال خلا)

وجود آب اضافی در بتن‌ها سبب کاهش مقاومت و دیرگیر شدن آن می‌شود. در بتن مکیده، آب را بیشتر از میزان موردنیاز به مخلوط اضافه می‌کنیم و سپس با استفاده از دستگاهی به نام پمپ مکنده، آب را خارج می‌کنیم.

توجه کنید که این کار باید سریعاً پس از ریختن و تراکم انجام شود.

بتن‌های مکیده نوعی مخلوط بتنی نیستند چرا که در واقع میزان آب در این نوع بیشتر از سایر است؛ که با روشی خاص، آبش گرفته می‌شود.

 آسفالتی

در این نوع به جای دوغاب سیمان، از قیر استفاده شده و جهت پر کردن فضای خالی از سنگدانه‌ها استفاده می‌گردد.

بتن‌ آسفالتی را به طور معمول به روش گرم توسط ماشین‌هایی مخصوص بر روی سطح راه پخش کرده و می‌کوبند.

کاربرد این نوع عمدتاً در روسازی جاده‌ها، پارکینگ‌ها و فرودگاه‌ها است.

بتن مگر (نظافت یا بستر)

بتن مگر بتنی با عیار سیمان کم است. کاربرد آن عمدتاً در آماده‌سازی بستر کار جهت آرماتوربندی و بتن‌ریزی پی است.

برای آشنایی بیشتر با این نوع و کاربردهای آن، به مقاله ” بتن مگر “ مراجعه کنید.

در مورد انواع فونداسیون و پی های عمیق به تفصیل در مقالات ” انواع فونداسیون “ و ” پی عمیق “ صحبت کردیم و برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به این مقالات مراجعه کنید.

بتن زودگیر

این بتن‌ها مانند نامش زودگیر هستند و پس از چند ساعت می‌تواند به مقاومت خوبی رسیده و از قالب جدا شود.

اساسی‌ترین کاربرد آن در تعمیر جاده است.

بتن‌های زودگیر نوعی مخلوط بتنی نیستند، چرا که همان نوع معمولی است که از مواد افزودنی جهت زودگیر شدن آن استفاده شده است.

بتن پمپی

شاید برایتان سوال باشد که برای بتن‌ریزی در ساختمان‌های بلند باید چه کاری انجام داد؟ در این مواقع بهترین کار، استفاده از بتن پمپی است.

بتن پمپی نوعی از بتن‌های روان است که می‌تواند از طریق لوله‌های پمپ به محل موردنظر منتقل شود. لوله مورد استفاده نیز می‌تواند به 3 شکل ساده، انعطاف‌پذیر یا سخت باشد.

پس بتن پمپی نیز یک نوع بتن محسوب نمی‌شود، بلکه روش انتقال آن است.

برای دانستن تمامی نکات در رابطه با پمپ این متریال به مقاله ” پمپ بتن “ مراجعه کنید.

 کریستالی

استفاده از فناوری کریستالی سبب بهبود خواص این متریال پر کاربرد می‌شود و به همین علت جایگاه ویژه‌ای دارد.

از اساسی‌ترین ویژگی‌های نوع کریستالی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ضدآب شدن 

افزایش دوام

افزایش مقاومت

جلوگیری از حملات سولفاتی و قلیایی و غیره

تنها تفاوت بتن کریستالی با نوع معمولی فناوری ساخت آن است.

برای آشنایی بیشتر به مقاله ” تکنولوژی بتن “ مراجعه کنید.

 انعطاف پذیر

این بتن‌ها در واقع نوعی کامپوزیت هستند که بر اساس سیمان ساخته شده است. از اساسی‌ترین ویژگی‌های این نوع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

انعطاف‌پذیری

خود ترمیمی

وزن کم

مقاوم در برابر نیروهای مختلف و غیره

این نوع از نظر سختی همانند فلزات است و همچنین در اثر نیروهای خمشی حداقل 2 برابر نسبت به انواع معمولی محکم‌تر است.

کاربرد این نوع عمدتاً در زیربنای ساختمان، بناهای ضدزلزله، جاده، پیاده‌رو و غیره است.

ملات بنائی

ملات ماسه سیمان بنائی نوعی است که در آن سنگدانه‌های ریزدانه (ماسه) به کار رفته است. از این نوع جهت آجرکاری، سنگ‌چینی، پر کردن درزها، سیمان‌کاری و نماسازی استفاده می‌شود.

 توپر

در ادامه به بتنهای توپر می‌رسیم. در این نوع به مصالح سنگی، موارد زیر افزوده می‌شود:

گردسنگ

آهک شکفته

سیمان طبیعی

گرد تفاله آهن‌گدازی

خاکسترهای صنعتی

در اثر اضافه شدن این مواد، دوغاب سیمان تا حدودی روانی و کارایی خود را از دست می‌دهد تا کمبود ماسه در مصالح سنگی را جبران کرده و همچنین تا حدودی بتنها را آب‌بند می‌کند.

اگر می‌خواهید با تمام ریزه کاری‌های اجرای ساختمان آشنا شوید توصیه می‌کنیم آموزش اجرای ساختمان را از دست ندهید.