دیتیل انواع بتن و کاربرد آن‌ها از صفر تا صد + فیلم

آیا می‌دانستید برای المان‌های سازه‌ای که در برابر تشعشعات هسته‌ای قرار دارند، باید از بتن‌های سنگین استفاده کرد؟! یا بتن‌های سبک چه تاثیر زیادی در جهت کاهش وزن سازه می‌توانند داشته باشند؟! تا به حال در مورد بتن‌های پلیمیری ، الیافی و غیره شنیده‌اید؟! بتن‌ها انواع مختلفی دارند که هر کدام از آن‌ها با توجه به شرایط و اهداف مورد نظر پروژه انتخاب می‌شوند. لذا باید در مورد انواع بتن ، کاربرد و خصوصیات آن‌ها از آگاهی کافی برخوردار باشید.

به همین دلیل در این مقاله تمامی انواع مختلف بتن را به همراه کاربردشان با فیلم معرفی کرده‌ایم. پس با ما همراه باشید!

 

 

 

 معمولی

این بتنها با استفاده از انواع سیمان پرتلند، شن و ماسه معمولی ساخته می‌شوند.

مقاومت این بتنها بین ۲۰ تا ۴۰ مگاپاسکال بوده که برای دست یافتن به این مقاومت ۲۸ روز زمان لازم است.

بتنهای معمولی دو ویژگی زیر را شامل شود:

وزن آن در حالت متراکم ۲۴۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب

مقاومت بالا

کاربرد این مخلوط بتنی عمدتاً استفاده در اعضای باربر سازه است.

برای آگاهی بیشتر در مورد ساخت این نوع بتن‌ها به مقاله “نکات اجرایی اختلاط بتن دستی + مدت اختلاط “ سر بزنید.

انواع بتن سبک

 متخلخل یا اسفنجی

یکی از انواع بتن‌ سبک ، بتنهای متخلخل یا اسفنجی هستند که کاربرد غیرسازه‌ای دارد، البته در مواقع خاص نیز می‌تواند کاربرد سازه‌ای داشته باشد.

مخلوط‌های بتنی اسفنجی به طور کلی ۲ نوع است:

 اسفنجی گازی

اسفنجی کفی

از کاربردهای آن می‌توان به پر کردن ذخایر آب زیر زمینی، عایق صوتی و حرارتی، زیرسازی چمن استادیوم و غیره اشاره کرد.

در این نوع مخلوط بتنی به دلیل اسلامپ صفر، امکان عبور آب وجود دارد.

برای آشنایی با اسلامپ و نحوه اندازه‌گیری اسلامپ به مقاله “نکات مهمی که در مورد آزمایش اسلامپ باید بدانید!“ مراجعه کنید.

 کفی

این بتن، نوعی مخلوط بتنی سبک است که حاصل افزودن یک ماده کف‌زا به خمیر سیمان است. از بتنهای کفی می‌توان برای کف سازی استفاده کرد.

وزن مخصوص آن‌ها ۶۰۰ تا ۱۶۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب است.

به دلیل نفوذ پذیری بسیار کم آن در مقابل آب و بخار، از آن در ساخت استخر و سردخانه بسیار استفاده می‌شود. همچنین در صورت به کار بردن سیمان نسوز، می‌توان از آن در دیواره‌های کوره که مستقیما در برابر حرارت قرار می‌گیرند، استفاده کرد.

از این نوع بتنها می‌توان در ساخت آجر سبک ، بلوک و حتی شن سبک نیز استفاده کرد. در مناطقی که ماسه بادی فراوان است می‌توان برای ساخت بتنهای کفی از آن استفاده کرد (مانند سواحل شمالی و جنوبی کشور و حاشیه کویری).

این نوع مخلوط بتنی به طور کلی از مواد زیر تشکیل شده است:

مواد کف‌کننده

آب شیشه

ماسه ریز

در مورد این آن در مقاله “همه چیز درباره ی فوم بتن و کاربردهای آن“ به تفصیل صحبت کرده‌ایم، پس آن را از دست ندهید.

گازی

در ادامه معرفی انواع بتن سبک ، به بتنهای گازی می‌رسیم. این بتنها نوعی بتن سبک بوده که ویژگی‌های اصلی آن شامل وزن پایین، عایق صدا، حرارت و جلوگیری از انتشار آتش است.

مخلوط‌های بتنی گازی به طور کلی از مواد زیر تشکیل شده‌اند:

کاربید کلسیم

گرد آلومنیوم

کلرور کلسیم

آب اکسیژنه

این مواد چون گازساز هستند، سبب پوکی و سبکی آن می‌شوند. امروزه بیشتر از گرد آلومینیوم و آهک زنده برای این کار استفاده می‌شود.

 پوشالی

یکی دیگر از بتنهای سبک، بتنهای پوشالی یا خاک اره‌ای هستند که از مواد زیر تشکیل شده است:

مواد پوشالی، کاه یا خاک اره

ماسه

سیمان

شیر آهک

آب شیشه

 

 پوکه سنگی

یکی دیگر از بتنهای سبک،بتن پوکه سنگی یا خرده آجری است. هدف در این بتن، کم کردن وزن مصالح سنگی است.

به همین دلیل از اصلی‌ترین مواد مورد استفاده در این مصالح، خرده آجر است.

 هوادار

در این بتنها توسط سیمان‌های خاص یا مواد افزودنی، حباب‌های ریزی ایجاد می‌شوند که به یکدیگر مرتبط نبوده و همانند حباب‌ها و حفرات معمولی بتنها نیستند.

مخلوط‌های بتنی هوادار نوعی بتن سبک بوده که بیش از ۲۰ درصد آن شامل هوا است. این مخلوط بتنی عمدتاً از ترکیب کف و مخلوط پایه سیمانی تشکیل شده است.

از مهم‌ترین ویژگی‌های آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

کاهش بار مرده سازه

عایق صوتی و حرارتی

مقاومت در برابر یخ‌زدگی

مقاومت در برابر آتش‌سوزی

کاربرد آن‌ها معمولاً در کارهای غیرسازه‌ای یا نیمه‌سازه‌ای است. برای مثال کف‌بندی طبقات، عایق‌سازی لوله‌های حرارتی و گاز.

برای مطالعه بیشتر در مورد بتنهای هوادار به مقاله “صفر تا صد بتن حبابدار و افزودنی‌های حباب هواساز“ سر بزنید.

بتن‌هایی که به اشتباه انواع بتن شناخته شده‌اند!

برخی از بتنها به اشتباه انواع بتن شناخته شده‌اند. در حالی که انواع بتن همان مواردی است که در بخش اول گفتیم.

برای مثال بتن درجا بتنی است که مستقیما در محل مورد نظر ریخته می‌شود، پس نمی‌توان آن را نوعی از بتنها طلقی کرد.

یا مثلاً بتنهای مسلح، نوعی مخلوط بتنی نیستند. بلکه زمانی که داخل بتن، میلگرد قرار بگیرد به آن بتنهای مسلح گویند.

در بتنهای استامپی و بتنهای اکسپوز نیز همین امر صادق است، در این مورد کاربرد آن‌ها مدنظر است.

ما برای اینکه شما با این موارد نیز آشنا شوید، تمامی‌ آن‌ها را در ادامه این مقاله توضیح داده‌ایم:

 

بتن مسلح یا آرمه

بتن مسلح بتنی است که در آن از میلگرد برای افزایش استحکام در برابر نیروهای کششی، استفاده شده است.

مخلوط‌های بتنی دارای مقاومت کششی پایینی هستند، به همین دلیل از میلگردهایی در آن استفاده می‌شود که سبب افزایش میزان تحمل آن در برابر نیروهای کششی می‌گردد.

برای آشنایی بیشتر با بتنهای مسلح و ویژگی‌های آن به مقاله “هر آنچه که باید درباره بتن مسلح یا آرمه بدانید! “ مراجعه کنید.

بتن پیش تنیده پیش کشیده

بتنهای پیش تنیده نیز مانند بتنهای مسلح، نوعی مخلوط بتنی نبوده، بلکه بتنی است که میلگردها در آن به روش خاصی کشیده می‌شوند.

در این روش، پس از قرار گرفتن میلگردها در قالب و پیش از بتن‌ریزی، آن‌ها را کشیده و سپس اطرافشان را بتن‌ریزی می‌کنند؛ پس از گیرش بتن، آرماتورهای کشیده شده را آزاد می‌کنند. این کار سبب وارد شدن دائم نیروهای فشاری از طرف میلگرد به بتنها شده که سبب کاهش خیز و ترک‌های کششی تحت اثر بارهای وارده می‌شود.

در بسیاری از موارد به دلیل مقاومت بیشتر کابل های فولادی نسبت به میلگردها برای پیش تنیده کردن از کابل استفاده می‌کنند.

یکی از کاربردهای بتنهای پیش تنیده در اجرای سقف است. برای آشنایی بیشتر با این مورد، پیشنهاد می‌کنم مقاله “شرح دیتیل سقف پیش تنیده + نحوه اجرا + مزایا و معایب “ را مطالعه کنید.

بتن پیش تنیده پس کشیده 

بتن پیش تنیده پس کشیده نیز همانند بتن پیش تنیده پیش کشیده نوعی بتن نیست.

در این روش میلگردها درون یک غلاف محافظتی قرار گرفته و سپس عملیات بتن ریزی انجام می‌گیرد. پس از اینکه بتن به اندازه کافی سخت و مقاوم شد، میلگردها کشیده می‌شوند.

بتنهای پیش تنیده پس کشیده به دو روش چسبیده و غیرچسبیده (آزاد) ساخته می‌شود. اگر می‌خواهید در مورد دیتیل اجرایی این دو روش بیشتر بدانید به مقاله “شرح دیتیل سقف پیش تنیده + نحوه اجرا + مزایا و معایب“ سر بزنید.

بتن غیرمسلح

بتنهای غیرمسلح، نوعی مخلوط بتنی نیستند چرا که در واقع به بتنی که در آن از میلگرد استفاده نشود، بتنهای غیرمسلح گویند.

اصلی‌ترین ویژگی این بتنها عدم استفاده یا استفاده کمتر از حداقل میزان تعیین شده آیین‌نامه، از میلگرد است.

بنابراین اجزاء اصلی این بتنها شامل سیمان، آب و سنگدانه‌ها هستند.

به طور کلی این بتنها در جاهایی که نیازی به مقاومت کششی بالایی نباشد (مانند پیاده‌رو‌ها)، استفاده می‌شود.

 پاششی (بتن شاتکریت)

در ادامه معرفی انواع بتن و کاربردهای آن به بتن شاتکریت می‌رسیم.

بتنهای پاششی بتنی هستند که به صورت ضربه‌ای روی سطوح پاشیده می‌شود. این نوع از بتنها در مکان‌هایی که سطح بتن‌ریزی مشکل و پیچیده‌ای دارند، قابل استفاده است.

بتنهای شاتکریت به ۳ روش انجام می‌گیرد:

شاتکریت خشک

در این نوع از بتنهای پاششی، آب مخلوط از محل سر لوله اضافه می‌شود.

شاتکریت تر

در این نوع از شاتکریت، آب و باقی مصالح پیش از ورود به بخش پاشنده مخلوط می‌شوند.

شاتکریت الیافی

در این نوع شاتکریت از الیاف برای افزایش مقاومت کششی بتنها استفاده می‎‌شود.

بتنهای شاتکریت موضوعی بسیار گسترده است. به همین دلیل برای آشنایی بیشتر با این بتن، به مقاله “هر آنچه در مورد شاتکریت باید بدانید! “ مراجعه کنید.

 غلتکی

این نوع از مخلوط بتنی دارای اسلامپ صفر بوده و توسط ارتعاش غلتک‌ها استحکام پیدا می‌کند.

بتنهای غلتکی خود دو نوع است:

بتنهای غلتکی حجیم با عیار سیمان کم

کاربردش عمدتاً در سدها و سازه‌های حجیم است (جاهایی که مقاومت زیادی لازم نیست).

بتنهای غلتکی با عیار سیمان تقریباً زیاد

کاربرد این بتنها در روسازی بزرگراه‌ها و پوشش‌هایی است که نیاز به مقاومت سایشی و مکانیکی بالایی دارد.

بتن درجا

بتن درجا نیز جزء انواع بتن محسوب نمی‌شود. در اصل یک نوع روش اجرای آن است.

به زبان ساده به بتنی که در محل همیشگی خود ریخته و در همان‌جا نیز سفت شود، بتنهای درجا گفته می‌شود که رایج‌ترین روش اجرایی در سازه‌های بتنی است.

 پیش ساخته

بتنهای پیش ساخته جزء انواع بتن محسوب نمی‌شود، صرفا یک نوع روش استفاده از مخلوط بتنی است که به جای بتن‌ریزی در محل پروژه، قالب بندی و آرماتوربندی المان‌های سازه‌ای، در کارگاه بتن‌سازی به صورت پیش ساخته اجرا شده و به محل پروژه حمل می‌شود.

بتهای پیش ساخته در اشکال و سایزهای مختلف با توجه به نوع کاربرد وجود دارد. همین امر امکان صنعتی کردن تولید ساختمان را امکان‌پذیر می‌کند، به صورتی که در آن طراحی، تولید و نصب به آسانی انجام می‌پذیرد.

 اکسپوز (بتن نما)

این مخلوط بتنی از انواع بتن محسوب نشده، بلکه کاربرد آن در نما است که به همین علت، این نام روی آن گذاشته شده است. 

این نوع بتنها از پانل‌های پیش ساخته بتنی تشکیل شده که روی سطح پایانی کار نصب می‌شوند و روی آن‌ها دیگر مصالحی استفاده نمی‌شود.

بتنهای اکسپوز، ظاهری زیبا دارند و همچنین در برابر حرارت، آب و غیره مقاوم است.

این بتن‌ها به طور عمده در موارد زیر کاربرد دارد:

دیوارهای داخلی و خارجی

محیط اطراف استخر

کف

مسیرهای رفت‌ و آمد

مناطق تفریحی

دکوراتیو یا استامپی

این نوع مخلوط بتنی بیشتر از نظر ظاهری دارای اهمیت است. البته ناگفته نماند که علاوه‌ بر ظاهر سبب افزایش مقاومت کف‌پوش نیز می‌شود.

بیشترین کاربرد این بتنها در پیاده‌روها، کف‌پوش استخرها، حیاط و ورودی ساختمان‌ها است.

بتنهای دکوراتیو نوعی مخلوط بتنی نیست چرا که در واقع کاربرد را شرح می‌دهد.

بتن آماده

بتنهای آماده جزء انواع بتن محسوب نمی‌شوند. 

بتنهای آماده به بتنی گفته می‌شوند که در کارگاه سیمان یا بچینگ پلانت ها تولید شده و سپس توسط وسایل حمل مخصوص بتنها مانند تراک میکسرها، به محل مورد استفاده فرستاده می‌شود.

برای مطالعه بیشتر در مورد نکات حمل مخلوط بتنی و انواع وسایل آن به مقاله “هر آنچه که باید از انواع وسایل حمل بدانیم!“ سر بزنید.

بتن با عملکرد بالا (بتن توانمند)

بتنهای توانمند از نظر کاربرد دارای عملکرد بهتری نسبت به بتنهای معمولی بوده و توانایی حفظ تمامی خواص در طول عمر سازه دارد. در واقع اگر بتنهای معمولی به درستی طرح و ساخته شوند، بتنی توانمند خواهیم داشت.

اصلی‌ترین ویژگی‌های این مخلوط بتنی که سبب تمایز آن نسبت به بتنهای معمولی شده است، عبارتند از:

عملکرد و کارایی خوب

مقاومت بالا

دوام بالا

توانایی پرداخت بالا

برای اینکه در مورد کارایی و پرداخت سطح مخلوط بتنی بیشتر بدانید به مقالات “کارایی چیست؟ کارایی و روانی چه تفاوتی دارند؟” و “شرح صفر تا صد مراحل پرداخت“ سر بزنید.

 مکیده (بتن با اعمال خلا)

وجود آب اضافی در بتنها سبب کاهش مقاومت و دیرگیر شدن آن می‌شود. در بتنهای مکیده، آب را بیشتر از میزان موردنیاز به مخلوط اضافه می‌کنیم و سپس با استفاده از دستگاهی به نام پمپ مکنده، آب بتنها را خارج می‌کنیم.

توجه کنید که این کار باید سریعاً پس از ریختن و تراکم انجام شود.

بتنهای مکیده نوعی مخلوط بتنی نیستند چرا که در واقع میزان آب در این بتنها بیشتر از سایر است؛ که با روشی خاص، آبش گرفته می‌شود.

 آسفالتی

در این بتنها به جای دوغاب سیمان، از قیر استفاده شده و جهت پر کردن فضای خالی از سنگدانه‌ها استفاده می‌گردد.

بتنهای آسفالتی را به طور معمول به روش گرم توسط ماشین‌هایی مخصوص بر روی سطح راه پخش کرده و می‌کوبند.

کاربرد این مخلوط بتنی عمدتاً در روسازی جاده‌ها، پارکینگ‌ها و فرودگاه‌ها است.

بتن مگر (نظافت یا بستر)

بتن مگر بتنی با عیار سیمان کم است. کاربرد آن عمدتاً در آماده‌سازی بستر کار جهت آرماتوربندی و بتن‌ریزی پی است.

برای آشنایی بیشتر با بتن مگر و کاربردهای آن، به مقاله “بتن مگر چیست و چه کاربردی در اجرای فونداسیون دارد؟ “ مراجعه کنید.

در مورد انواع فونداسیون و پی های عمیق به تفصیل در مقالات “هر آنچه که باید از انواع فونداسیون بدانیم! | انواع پی در یک مقاله“ و “پی عمیق یا پی شمعی چیست ؟| شرح دیتیل انواع شمع“ صحبت کردیم و برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.

بتن زودگیر

این بتنها مانند نامش زودگیر هستند و پس از چند ساعت می‌تواند به مقاومت خوبی رسیده و از قالب جدا شود.

اساسی‌ترین کاربرد آن در تعمیر جاده است.

بتنهای زودگیر نوعی مخلوط بتنی نیستند، چرا که همان بتنهای معمولی است که از مواد افزودنی جهت زودگیر شدن آن استفاده شده است.

بتن پمپی

شاید برایتان سوال بوده باشد که برای بتن‌ریزی در ساختمان‌های بلند باید چه کاری انجام داد؟ در این مواقع بهترین کار، استفاده از بتنهای پمپی است.

مخلوط بتنی پمپی نوعی از بتنهای روان است که می‌تواند از طریق لوله‌های پمپ به محل موردنظر منتقل شود. لوله مورد استفاده نیز می‌تواند به ۳ شکل ساده، انعطاف‌پذیر یا سخت باشد.

پس بتن پمپی نیز یک نوع مخلوط بتنی محسوب نمی‌شود، بلکه روش انتقال آن است.

برای دانستن تمامی نکات در رابطه با پمپ بتن به مقاله ” هر آنچه که باید از پمپ و انواع آن بدانیم! “ مراجعه کنید.

 کریستالی

استفاده از فناوری کریستالی سبب بهبود خواص مخلوط بتنی می‌شود و به همین علت جایگاه ویژه‌ای در شناخت انواع بتن دارد.

از اساسی‌ترین ویژگی‌های بتن‌های کریستالی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ضدآب شدن 

افزایش دوام

افزایش مقاومت

جلوگیری از حملات سولفاتی و قلیایی به بتنها و غیره

تنها تفاوت بتنهای کریستالی با بتنهای معمولی فناوری ساخت آن است.

برای آشنایی بیشتر با تکنولوژی یا فناوری بتن به مقاله “صفر تا صد تکنولوژی بتن به همراه جزئیات“ مراجعه کنید.

 انعطاف پذیر

این بتنها در واقع نوعی کامپوزیت هستند که بر اساس سیمان ساخته شده است. از اساسی‌ترین ویژگی‌های این مخلوط بتنی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

انعطاف‌پذیری

خود ترمیمی

وزن کم

مقاوم در برابر نیروهای مختلف و غیره

این مخلوط بتنی از نظر سختی همانند فلزات است و همچنین در اثر نیروهای خمشی حداقل ۲ برابر نسبت به بتنهای معمولی محکم‌تر است.

کاربرد مخلوط بتنی انعطاف پذیر عمدتاً در زیربنای ساختمان، بناهای ضدزلزله، جاده، پیاده‌رو و غیره است.

ملات بنائی

ملات ماسه سیمان بنائی نوعی مخلوط بتنی است که در آن سنگدانه‌های ریزدانه (ماسه) به کار رفته است. از این بتنها جهت آجرکاری، سنگ‌چینی، پر کردن درزها، سیمان‌کاری و نماسازی استفاده می‌شود.

 توپر

در ادامه شناخت انواع بتن به بتنهای توپر می‌رسیم. در این بتنها به مصالح سنگی، موارد زیر افزوده می‌شود:

گردسنگ

آهک شکفته

سیمان طبیعی

گرد تفاله آهن‌گدازی

خاکسترهای صنعتی

در اثر اضافه شدن این مواد، دوغاب سیمان تا حدودی روانی و کارایی خود را از دست می‌دهد تا کمبود ماسه در مصالح سنگی را جبران کرده و همچنین تا حدودی بتنها را آب‌بند می‌کند.