ضمانت نامه حسن انجام کار و تعهدات از صفر تا صد در یک مقاله

حتما تاکنون نام ضمانت نامه حسن انجام کار را شنیده‌اید. آیا می‌دانید سپرده حسن انجام کار چه زمانی آزاد میشود ؟ آزاد سازی 5 درصد حسن انجام کار در چه مرحله‌ای باید انجام شود؟

زمانی که کارفرما اجرای پروژه‌ای را به پیمانکار واگذار می‌کند انتظار دارد که آن را در مدت تعیین شده و بدون نقص انجام داده و سپس برای بهره برداری تحویل کارفرما دهد. اما چه تضمینی وجود دارد که پیمانکار به تعهدات خود عمل کند؟! چه تضمینی وجود دارد که پیمانکار تعهدات خود را به درستی انجام دهد؟! دراین مقاله راجع به تضمین انجام تعهدات و تضمین حسن انجام کار در قراردادهای پیمانکاری صحبت می‌کنیم. 

تضامین پیمانکاری

پیش از خواندن این مقاله، فیلم زیر را مشاهده کرده تا با انواع تضمین‌های پیمانکاری آشنا شوید و ادامه مقاله را با دید بهتری بخوانید. تماشای این فیلم را از دست ندهید. این فیلم بخشی از آموزش پیش نیاز دفترفنی است.

آیا می‌دانید اگر پیمانکاری پس از پیروزی در مناقصه و قبول اجرای پروژه کار نکند یا کار را به درستی انجام ندهد تکلیف کارفرما چیست؟ شاید جواب دهید کارفرما مناقصه دیگری برگزار کرده و پیمانکار دیگری انتخاب می‌کند تا نواقص کار پیمانکار قبلی را تکمیل کند. حالا باز اگر پیمانکار جدید، کار را انجام نداده یا به درستی انجام ندهد، کارفرما با زمان و هزینه از دست رفته و پروژه تکمیل نشده چه کند؟

اگر تضمینی برای اجرای درست کار وجود نداشته باشد مشکلات این چنینی به وفور رخ می‌دهد. مثلا قیمت میلگرد در زمان عقد قرارداد کیلویی 2000 تومان بوده است و پیمانکار با توجه به این رقم قیمت خود را پیشنهاد داده است.

اگر در حین اجرای کار قیمت میلگرد به کیلویی 6000 تومان برسد و قرارداد مشمول بخشنامه تعدیل آحاد بها یا مابه التفاوت مصالح نشود، ادامه کار برای پیمانکار به صرفه و منطقی نیست و کار را نیمه کاره رها می‌کند.

پس کارفرما باید پیش از عقد قرارداد تضمینی را برای اجرای صحیح پروژه از سوی پیمانکار در نظر بگیرد. پیمانکار نیز باید در ارائه قیمت پیشنهادی خود و عقد قرارداد دقت لازم را انجام داده تا بعداً از بابت ضبط ضمانت نامه از سوی کارفرما متضرر نشود.

ضمانت نامه در بسیاری موارد دیگر نیز از جمله پرداخت پیش پرداخت و شرکت در مناقصه از پیمانکار به دلایل زیر درخواست می‌شود.

اگر پیمانکار پول پیش پرداخت انجام پروژه را گرفت و در پروژه خرج نکرد.

اگر پیمانکار در مناقصه شرکت کرد و برنده شد ولی از عقد قرارداد سر باز زد.

در آن صورت، ضمانت نامه‌ها از سوی کارفرما به اجرا گذاشته شده و مبلغ آن جهت جبران مبلغ پرداختی بابت پیش پرداخت در مورد اول و هزینه‌های مورد نیاز برای برگزاری مجدد مناقصه در مورد دوم برداشت می‌شود. 

پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی با ضمانت نامه پیش پرداخت حتما به مقاله ” بخشنامه پیش پرداخت پروژه‌ های عمرانی “ سر بزنید.

ضمانت نامه انجام تعهدات 

پیمانکار باید در زمان امضای پیمان، ضمانت نامه‌ای معادل 5 درصد مبلغ اولیه پیمان را تسلیم کارفرما کند. این ضمانت نامه، با عنوان تضمین انجام تعهدات، از طرف بانک مورد قبول کارفرما صادر شده و طبق نمونه‌ای است که کارفرما در هنگام برگزاری مناقصه به اسناد مناقصه ضمیمه کرده است. 

ضمانت نامه انجام تعهدات باید تا یک ماه پس از تاریخ تحویل موقت موضوع پیمان معتبر باشد. زمانی که تحویل موقت انجام نشده است، پیمانکار موظف است که ضمانت نامه انجام تعهدات را تمدید کند.

اگر پیمانکار تا 15 روز پیش از انقضای مدت اعتبار ضمانت نامه انجام تعهدات، موجبات تمدید آن را فراهم نکرده و ضمانت نامه تمدید نشود، کارفرما حق دارد که مبلغ ضمانت نامه را از بانک ضامن دریافت کند و وجه آن را به جای ضمانت نامه به رسم وثیقه نزد خود نگه دارد.

زمان آزادسازی تضمین انجام تعهدات

تضمین انجام تعهدات پس از تصویب صورت مجلس تحویل موقت با توجه به تبصره 1 آزاد می‌شود. 

تبصره 1 : آخرین صورت وضعیت موقت طبق ماده 37 شرایط عمومی پیمان حداکثر تا یک ماه پس از تاریخ تحویل موقت بدون منظور داشتن مصالح پای کار تنظیم می‌شود. هرگاه بر اساس این صورت وضعیت پیمانکار بدهکار نباشد یا جمع بدهی او از نصف کسور تضمین حسن انجام کار کمتر باشد، ضمانت نامه انجام تعهدات بی درنگ آزاد می‌شود.

ولی هرگاه میزان بدهی پیمانکار از نصف کسور تضمین حسن انجام کار بیشتر باشد ضمانت نامه انجام تعهدات برحسب مورد، طبق شرایط تعیین شده در ماده 40 یا 52 شرایط عمومی پیمان آزاد می‌شود. (ماده 40 به صورت وضعیت قطعی و ماده 52 به تسویه حساب آن می‌پردازد.)

در واقع باید گفت اگر پیمانکار در آخرین صورت وضعیت موقت بدهکار شود و بدهی‌اش بیشتر از نصف مجموع مبالغی باشد که از هر صورت وضعیت به منظور تضمین حسن انجام کار کسر شده است، تا تعیین و تکلیف صورت وضعیت قطعی و تسویه حساب نمی‌تواند ضمانت نامه انجام تعهدات را آزاد کند.

تبصره 2 : اگر تمام یا قسمتی از تضمین انجام تعهدات به صورت نقد نزد کارفرما باشد یا با رعایت مقررات، به جای ضمانت نامه بانکی از انواع دیگر اوراق بهادار استفاده شود، چگونگی گرفتن تضمین و استرداد آن در هر مورد طبق شرایطی است که در آن پیمان برای ضمانت نامه بانکی تعیین شده است.

ضمانت نامه حسن انجام کار چیست ؟

پیمانکار با ارائه صورت وضعیت کارکرد هر هزینه‌ای که در طول پروژه انجام دهد را از کارفرما می‌گیرد. جدا از نکات صورت وضعیت نویسی، هر مبلغی که در نهایت به عنوان مبلغ کارکرد آن صورت وضعیت از سوی کارفرما تایید می‌شود، پس از کسر بیمه، مالیات و دیگر کسورات قرارداد به پیمانکار پرداخت می‌گردد.

از مبلغ هر پرداخت به پیمانکار معادل 10 درصد به عنوان تضمین حسن انجام کار کسر و در حساب سپرده نزد کارفرما نگهداری می‌شود. 

سپرده حسن انجام کار 

همانطور که می‌دانید، مبلغ نقدی که بابت تضمین حسن اجرای کار از هر پرداخت کارفرما به طرف قرارداد کسر و در دوره مقرر تعیین شده قرارداد در حساب سپرده کارفرما نگهداری شده و پس از حصول شرایط مندرج در قرارداد (از نظر زمان و کیفیت انجام تعهدات) آزاد می‌شود که به آن مبلغ سپرده حسن انجام کار می‌گویند. 

طبق تبصره 3 ماده 6 آیین نامه معاملات ملکی، ضمانت نامه‌های زیر می‌توانند توسط پیمانکار به عنوان تضمین حسن انجام کار در اختیار کارفرما قرار گیرند.

ضمانت نامه بانکی یا ضمانت نامه‌های صادره از سوی موسسات اعتباری غیر بانکی که دارای مجوز فعالیت از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران هستند.

اصل فیش واریز وجه نقد به حساب سپرده بانکی مجاز

ضمانت نامه صادره توسط موسسات بیمه گر دارای مجوز لازم برای فعالیت و صدور ضمانت نامه از سوی بیمه مرکزی ایران

سفته با امضای صاحبان امضای مجاز همراه با مهر برای اشخاص حقوقی معادل هشتاد درصد ارزش اسمی آن

گواهی خالص مطالبات قطعی تایید شده قراردادها از سوی دستگاه‌های اجرایی و ذی حسابان مربوط برای همان دستگاه اجرایی مطابق کاربرگ‌های پیوست که تایید شده به مهر دفتر هیئت دولت است.

اوراق مشارکت بی نام تضمین شده بانک‌ها و دولت با قابلیت باز خرید قبل از سر رسید

  وثیقه ملکی معادل 85 درصد ارزش کارشناسی رسمی آن

ضمانت نامه‌های صادره توسط صندوق‌های ضمانت دولتی که به موجب قانون تاسیس شده و طبق اساس نامه فعالیت می‌کنند.

برای مشاهده کامل بخشنامه آیین نامه معاملات ملکی روی لینک زیر کلیلک کنید.

دانلود آیین نامه معاملات دولتی

سپرده حسن انجام کار چه زمانی آزاد میشود ؟

نصف مبالغ کسر شده به عنوان تضمین حسن انجام کار، پس از تصویب صورت وضعیت قطعی طبق ماده 40 شرایط عمومی پیمان و نصف دیگر آن پس از تحویل قطعی با رعایت ماده 42 و 52 شرایط عمومی پیمان آزاد می‌گردد. ماده 42 مسئولیت‌های دوره تضمین و ماده 52 تسویه حساب است. 

اگر مایل هستید با تفسیر سایر مفاد شرایط عمومی پیمان آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم مطالعه مقاله “ شرایط عمومی پیمان نشریه 4311 pdf “ را از دست ندهید.

به طور مثال اگر مبلغ نهایی 3 صورت وضعیت پیمانکار به صورت غیر تجمعی برابر 100، 300 و 200 میلیون تومان باشد مبالغ 10، 30 و 20 میلیون تومان که مجموعاً 60 میلیون تومان می‌شود از هر پرداخت کسر شده و نزد کارفرما به عنوان تضمین حسن انجام کار نگه داری می‌گردد. 

زمانی که پروژه تحویل موقت شد پیمانکار شروع به نوشتن صورت وضعیت قطعی می‌کند. 30 میلیون تومان پس از تصویب صورت وضعیت قطعی به پیمانکار پرداخت می‌شود. 

اگر دوره تضمین پروژه 2 سال باشد، پس از طی کردن دوره تضمین از تاریخ تحویل موقت (به شرط آن که نقصی در صورت جلسه تحویل موقت نباشد و یا نقص‌ها در مهلت مقرر از سوی پیمانکار برطرف شود) هیئتی متشکل از نمایندگان کارفرما، مشاور و پیمانکار برای تحویل قطعی به پروژه می‌آیند.

اگر نقصی که به اجرای پیمانکار مربوط باشد در دوره تضمین اتفاق نیفتاده باشد صورت جلسه تحویل قطعی تصویب می‌شود. پس از بررسی سایر پرداخت‌های کارفرما به پیمانکار، 30 میلیون تومان بقیه آزاد می‌گردد.

تفاوت انجام تعهدات و حسن انجام کار 

تضمین انجام تعهدات برای اجرای کار از سوی پیمانکار است و پس از تحویل موقت پروژه هم که کار را انجام داد آزاد می‌گردد. اما تضمین حسن انجام کار برای این است که پیمانکار کار خود را به درستی انجام دهد و در دوره تضمین قرارداد، نقصی که به سبب اجرای اشتباه پیمانکار باشد رخ ندهد.

در صورت عدم تحقق هر یک از این موارد، کارفرما می‌تواند مبلغ تضمین را از بانک دریافت کند و خسارت‌های ناشی از انجام ندادن تعهدات یا عدم اجرای صحیح پیمانکار را جبران کند. 

در آموزش پیش نیاز دفترفنی تمام تعاریف و نکات اجرایی موافقت نامه، شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمان و نکات مهمی که برای شروع کارکردن و یا رشد کردن در بخش دفترفنی به آن‌ها نیاز دارید به همراه نمونه‌های کاربردی بررسی شده است. توصیه می‌کنیم برای حرفه‌ای شدن در این حوزه حتما به آموزش دفتر فنی آکادمی عمران سر بزنید.