بابل دک چیست؟ روش‌های اجرای سقف بابل دک با فیلم کارگاهی

حتما برایتان پیش آمده که سقف بابل‌ دک را با کوبیاکس اشتباه گرفته باشید! اما واقعا تا چه اندازه با سقف بابل‌ دک آشنایی دارید؟ آیا می‌دانید این نوع دال بتنی مجوف چگونه اجرا می‌شود؟ در این مقاله از آکادمی عمران با بررسی کامل سقف بابل‌ دک، به معرفی این سیستم نوین سازه‌ای می‌پردازیم و مزایا، معایب و مراحل اجرای آن را همراه با فیلم آموزشی ارائه می‌دهیم.

فیلم اجرای سقف بابل دک

پیشنهاد می‌کنیم پیش از مطالعه ادامه مطلب، فیلم زیر را مشاهده کنید تا با نحوه اجرای سقف بابل دک آشنا شوید و این مقاله را با درک بهتری دنبال کنید. این ویدیو تنها بخش کوچکی از دوره اجرای ساختمان است و برای دسترسی به سرفصل‌ها و تمام جزئیات این آموزش می‌توانید روی لینک آبی کلیک کنید.

سقف بابل دک چیست؟

سقف بابل دک (Bubble Deck) نوعی دال بتنی مجوف است که با حذف بتن غیرسازه‌ای از نواحی میانی دال، به‌طور مؤثری وزن مرده سقف را کاهش می‌دهد. بابل دک یک دال دوطرفه است، به این معنا که بارها از هر دو جهت به تکیه‌گاه‌ها منتقل می‌شوند که باعث توزیع یکنواخت‌تر نیروها و عملکرد بهتر سازه در برابر بارهای مختلف می‌گردد.

در این سیستم از گوی‌های پلاستیکی کروی‌ شکل به‌ عنوان المان‌های پرکننده استفاده می‌شود که داخل ضخامت دال قرار می‌گیرند و جایگزین بتن در نواحی غیر باربر می‌شوند. کاهش وزن سقف علاوه بر بهبود عملکرد لرزه‌ای، این امکان را فراهم می‌کند که دهانه‌های سازه‌ای بلندتری بدون نیاز به افزایش ضخامت دال یا مصرف بیشتر مصالح در نظر گرفته شود.

در مقایسه با سایر دال‌های مجوف مانند سقف یوبوت (با قالب‌های مکعب‌مستطیل) و سقف کوبیاکس (با قالب‌های بیضوی و تخت)، بابل دک از المان‌های کروی استفاده می‌کند که موجب بهینه‌سازی رفتار سازه‌ای دال می‌گردد.

اجزای سقف بابل دک (عرشه حبابی)

از اجزای سازنده سقف عرشه حبابی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پانل‌های قفسه‌ای همراه با گوی‌های پلاستیکی از جنس پلی اتیلن یا پلی‌پروپیلن و مش تحتانی و فوقانی
• بتن
• آرماتورهای عرضی با قطر 6 میلی‌متر و بدون آج هستند که از قبل در پانل‌ها با جوش CO₂ قرار داده شده‌اند. این آرماتورها جهت ایجاد حد فاصل بین مش فوقانی و تحتانی استفاده می‌شوند.
• میلگرد دوخت با قطر 8 تا 12 میلی‌متر و طول 1 متر

معمولا آرماتورهای مش فوقانی و تحتانی از نوع میلگرد A2 هستند که با جوش welding resistance مش بندی شده‌اند. این آرماتورها علاوه بر داشتن نقش سازه‌ای، نگهدارنده المان‌های پرکننده کروی شکل نیز هستند. با وجود این آرماتورها، گوی‌های کروی در جای خود تثبیت می‌شوند و در هنگام حمل، جایگذاری و بتن‌ریزی جابه‌جا نمی‌شوند.

جهت مطالعه و بررسی بیشتر نکات گفته شده در بالا به مقاله انواع میلگرد مراجعه کنید. ابعاد این پانل‌ها بسته به نقشه‌های سازه‌ای متغیر است اما بزرگ‌ترین ابعاد این پانل‌ها 2.5 × 3.5 یا 2.5 × 6 متر است.

بیش از ۵۰ ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفترفنی و ساختمان سازی

دریافت

روش‌های اجرای سقف بابل دک

برای اجرای این دال بتنی دو روش وجود دارد که در ادامه به شرح آن‌ها می‌پردازیم.

1) نحوه اجرای Bubble Deck بدون بتن زیر پانل

در ابتدا زیرسازی و قالب بندی سقف انجام می‌شود. برای سقف‌های تا ارتفاع 3.5 متر می‌توان از جک‌های صلیبی و بیشتر از 3.5 متر از اسکافلد استفاده کرد. برای قالب بندی می‌توان از قالب‌های فلزی، ورق فلزی، تخته چند لایی چوبی و پلای وود استفاده کرد.

هم‌زمان با قالب‌ بندی و اجرای آرماتورهای تقویتی، پانل‌های سقف بابل دک در کارخانه و بر اساس محاسبات فنی تولید می‌شوند و این موضوع نقش مهمی در افزایش سرعت اجرای سقف دارد. پس از ساخت، پانل‌ها به‌صورت پیش‌ساخته و همراه با اتصال مش‌های فولادی تحتانی و فوقانی به کمک آرماتورهای عرضی، توسط تریلی به محل پروژه حمل می‌شوند و با استفاده از جرثقیل، تاور کرین، کامیون یا نیروی انسانی تخلیه می‌گردند.

پس از تکمیل قالب‌بندی و اجرای کلاف دور سازه، پانل‌ها در کنار یکدیگر بر روی سقف قرار می‌گیرند. المان‌های پرکننده این دال‌ بتنی به شکل کروی و در قطرهای ۱۸۰، ۲۲۵، ۲۷۰، ۳۱۵ و ۳۶۰ میلی‌متر تولید می‌شوند. پس از نصب پانل‌ها، آرماتورهای تقویتی نهایی در لایه‌های تحتانی و فوقانی اجرا می‌شوند.

جهت اجرای این دال بتنی، پانل‌ها در کنار هم قرار می‌گیرند و باید اورلپ شوند. از آنجایی که اورلپ کردن پانل‌ها امکان‌پذیر نیست و نمی‌توان آن‌ها را روی هم قرار داد، پس جهت اورلپ کردن پانل‌ها از میلگرد دوخت استفاده می‌شود.

میلگردهای دوخت، آرماتورهایی به قطر حداقل 8 میلی‌متر و طول 1 متر هستند. برای اورلپ کردن پانل‌ها یک میلگرد دوخت در مش فوقانی و دو میلگرد دوخت در مش تحتانی قرار می‌دهند. البته قطر و طول میلگرد دوخت باید با محاسبات به دست بیاید.

قطر 8 میلی‌متر برای میلگردهای دوخت کفایت می‌کند اما بهتر است 10 یا 12 میلی‌متری باشند. فاصله بین قالب‌های کروی بین 4 تا 6 سانتی‌متر است. در اجرای این دال بتنی به این نکته توجه کنید که اگر قالب‌های کروی به مدت طولانی (یک الی دو هفته) زیر نور آفتاب بمانند، مقاومت خود را از دست داده و نرم می‌شوند.

آرماتورهای عرضی به صورت آماده و از قبل در پانل‌ها قرار داده می‌شوند. معمولا چهار آرماتور عرضی در پانل‌های 7 ردیفه قرار می‌دهند. ترتیب قرار گرفتن آرماتورهای عرضی در یک پانل 7 ردیفه به این شکل است:

آرماتور عرضی | دو ردیف قالب کروی | آرماتور عرضی | سه ردیف قالب کروی | آرماتور عرضی | دو ردیف قالب کروی | آرماتور عرضی

نکات بتن ریزی در سقف بابل دک:

پس از کنار هم گذاشتن پانل‌ها، اجرای میلگرد دوخت و تکمیل آرماتورهای تقویتی مش تحتانی و فوقانی و کنترل خیز سقف (که توسط طراح تعیین شده)، بتن‌ریزی دال انجام می‌شود.

• قبل از بتن ریزی می‌توان تاسیسات مکانیکی و الکتریکی را به آسانی جایگذاری کرد. این امر بعد از بتن ریزی نیز می‌تواند اجرا شود.
• بهتر است اسلامپ بتن را به کمک مواد افزودنی فوق روان‌کننده تا 12 سانتی‌متر بالا ببریم.
• به دلیل ضخامت بالای این دال‌ها که معمولا 35 سانتی‌متر و بیشتر است و اسلامپ بالا، بتن‌ ریزی در دو مرحله انجام می‌شود.
• ابتدا نصف ضخامت دال در سراسر سقف، بتن‌ریزی شده و سپس قسمت باقی مانده تکمیل می‌شود. دقت کنید ویبره به خوبی انجام شده تا بتن به زیر قسمت‌های تحتانی توپ‌ها نیز به خوبی نفوذ کند.
• اگر تراکم آرماتورهای دال زیاد شود، جهت ویبره زدن بتن به مشکل خواهید خورد به همین دلیل آرماتوربندی باید به طریقی انجام شود که فضای مناسب برای ویبره سقف وجود داشته باشد.
• جهت جلوگیری از کرمو شدن مخلوط بتنی حتما حداقل دو عدد ویبراتور (یکی برای یدک) در محل پروژه وجود داشته باشد.
• پس از بتن ریزی و رسیدن به مقاومت مورد نظر بتن، قالب‌ها بر اساس الزامات مبحث نهم مقررات ملی ساختمان باز می‌شوند.

نکته: در قسمت‌هایی که تراکم آرماتور در سقف زیاد است، می‌توان آرماتورهای مش فوقانی و تحتانی را به ترتیب دوتایی و سه تایی اجرا کرد. به این نکته توجه کنید که استفاده از گروه میلگرد چهار تایی مجاز نیست.

2) نحوه اجرای Bubble Deck با بتن زیر پانل یا پیش ساخته

جهت اجرای سقف بابل دک با این روش، پروژه باید شرایط اجرا با پانل‌های نیم پیش ساخته را داشته باشد و در زمان طراحی لحاظ شده باشد. در روش دوم پانل‌ها با بتن زیرین در اختیار سازنده قرار داده می‌شود.

پانل‌ها به طور هم‌زمان با اجرای پی، ستون‌ها و دیوارهای برشی ساختمان در کارخانه تولید می‌شوند که این امر موجب افزایش سرعت اجرا می‌شود.

به این صورت که قسمت پایین پانل به ضخامت 6 تا 7 سانتی‌متر بتن‌ریزی می‌شود. سپس پانل‌های پیش ساخته به محل پروژه توسط تریلی حمل شده و با کمک جرثقیل یا تاور کرین در جای خود نصب می‌شوند. در این روش نیازی به قالب بندی سقف نیست زیرا بتن زیرین به عنوان قالب عمل می‌کند و زیرسازی کفایت می‌کند.

به همین دلیل در پروژه‌هایی که نیاز به سرعت اجرای بیشتری داریمْ این روش می‌تواند یک انتخاب بسیار مناسب باشد. زیرا همانطور که گفتیم نیازی به اجرای آرماتورهای تقویتی و قالب بندی سقف نیست.

پس از قرار دادن پانل‌ها در کنار هم و یکپارچه سازی آن‌ها، بتن ریزی دال انجام می‌شود. چون پانل‌ها توسط لایه بتن زیرین فیکس شده‌اند، بتن ریزی و ویبره بتن با دقت و سرعت بالا انجام می‌شود.

بزرگترین مزیت این روش، سرعت اجرای بسیار بالای آن است. زیرا نیاز به قالب بندی سقف نبوده و قسمتی از بتن ریزی انجام شده است. همچنین این روش موجب کاهش هزینه‌ها و اتلاف مصالح می‌شود.

مزایای سقف بابل دک

در ادامه مهم‌ترین مزیت‌های سقف بابل دک را بررسی می‌کنیم:

• با کاهش وزن سقف‌ در بابل دک، وزن سازه کاهش می‌یابد و  این امر موجب بهبود عملکرد در برابر نیروی زلزله می‌شود.
• کاهش وزن دال بتنی امکان اجرای دهانه‎‌های بلندتر را فراهم می‌کند و می‌توان ارتفاع مفید ساختمان را افزایش داد.
• افزایش دهانه‌ها از نظر معماری مطلوب است و قدرت تصمیم گیری‌های بهتری به مهندس معمار می‌دهد.
• تیرها و آویزهای دال حذف می‌شوند.
• در صورت استفاده از پانل‌های پیش ساخته، سرعت اجرای کار افزایش می‌یابد.
• با حذف تیرهای میانی و خالی شدن ضخامت دال از بتن، مصرف بتن کاهش یافته که این موجب کاهش هزینه می‌شود.
• عایق صوتی و حرارتی بسیار مناسبی است.

معایب سقف بابل دک

در مورد این نوع سقف‌ها معایب آنچنانی نمی‌توان ذکر کرد. اما یکی از معایب دال‌های مجوف نسبت به وافل این است امکان استفاده مجدد از پرکننده‌های این سقف‌ها وجود ندارد.

ترکیب سیستم Bubble Deck و پیش تنیده پیش کشیده یا پس کشیده

هزینه اجرای سقف بابل دک نسبت به سقف پیش تنیده پیش کشیده یا پس کشیده کمتر است. اما اگر بخواهیم این سیستم بابل دک را در دهانه‌های بلندتر از 18 متر اجرا کنیم، این دو سیستم باید ترکیب شوند.

از مزیت‌های این روش سرعت اجرای بالای آن و همچنین کاهش هزینه‌های اجرای پیش تنیدگی نسبت به روش معمول است. برای مطالعه بیشتر در مورد اجرای سقف پیش تنیده به مقاله سقف پیش تنیده سر بزنید.

تفاوت سقف بابل دک و کوبیاکس

در ادامه جدول مقایسه‌ سقف بابل‌دک (Bubble Deck) و سقف کوبیاکس (Cobiax) ارائه شده تا تفاوت‌ها و شباهت‌های اصلی این دو سیستم دال مجوف دو طرفه به صورت خلاصه مشخص شود:

جمع بندی

سقف بابل دک (Bubble Deck) نوعی دال بتنی مجوف است که با استفاده از گوی‌های پلاستیکی کروی شکل از جنس پلی‌اتیلن یا پلی‌پروپیلن، بخش‌هایی از بتن غیرسازه‌ای سقف را حذف می‌کند. این طراحی منجر به کاهش وزن مرده سقف و بهبود عملکرد لرزه‌ای سازه می‌شود. سقف بابل دک به صورت دال دوطرفه عمل می‌کند و امکان افزایش دهانه‌های سازه‌ای را فراهم می‌سازد. اجزای اصلی این سیستم شامل پانل‌های قفسه‌ای با گوی‌های پلاستیکی، مش‌های فولادی فوقانی و تحتانی، آرماتورهای عرضی و میلگردهای دوخت است.
این سقف به صورت پیش ساخته در کارخانه، نیمه پیش ساخته و شبکه‌ای از میلگرد و توپ ساخته می‌شود و استفاده از آن تا حد زیادی سرعت اجرا را افزایش می‌دهد. در مجموع سقف بابل دک با کاهش مصرف بتن و فولاد، کاهش وزن سازه و تسهیل اجرای دهانه‌های بلند، گزینه‌ای مناسب برای پروژه‌های عمرانی مدرن محسوب می‌شود.

امیدواریم در این مقاله تمام اطلاعات مورد نیاز در مورد سقف بابل دک و روش‌های اجرای آن را در اختیارتان قرار داده باشیم. در صورتی که در این مورد سوالی دارید می‌توانید آن را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری