انواع سیمان و کاربرد آنها از صفر تا صد + جدول
سیمان به عنوان یکی از متریال پرکاربرد که یکی از اجزای اصلی تشکیل دهنده بتن نیز هست، دارای انواع متفاوتی است. هر کدام از انواع سیمان دارای کاربرد مخصوص به خود هستند. در این مقاله تمام انواع سیمان را زیر ذره بین برده و به دقت بررسی میکنیم. همچنین جدول انواع سیمان را برایتان قرار دادهایم. با ما در آکادمی عمران همراه باشید.
سیمان چیست؟
سیمان به عنوان یک مصالح ساختمانی پرکاربرد مادهای است که برای اتصال و چسبندگی بین اجزای سازه مورد استفاده قرار میگیرد. علاوه بر این کاربرد، سیمان یکی از ترکیبات اصلی بتن است که در اکثر سازهها کاربرد دارد.
مواد اصلی تشکیل دهنده این متریال عبارتند از آهک، سیلیکا، آلومینا، اکسید آهن، مگنزیا، سولفور تری اکسید، سولفات کلسیم و آلکالین. در واقع این مواد هستند که خواص فیزیکی و شیمیایی سیمان را مشخص میکنند.
سیمان از جنبههای مختلف دارای انواع متفاوتی است که در ادامه آنها را بررسی میکنیم.
طوفان تخفیفی آکادمی عمران تو راهه
انواع سیمان
پیشرفت تکنولوژی در گذر زمان باعث شده تا این ماده در انواع مختلف و برای کاربردهای متفاوت تولید شوند. برای بکارگیری انواع سیمان اطلاع از ویژگیها و کاربردهای هر نوع آن ضروری به نظر میرسد.
انواع سیمان به طور کلی به دو دسته زیر تقسیم میشود:
1) سیمان غیر هیدرولیکی چیست؟
سیمان غیر هیدرولیکی نوعی است که برای سفت شدن به آب نیاز ندارد. گیرش این سیمان بدون حضور آب صورت میگیرد. مواد تشکیل دهنده این سیمان عبارتند از آهک، گچ و اکسید کلراید.
پلاستر پاریس، H2O ، CaSO4 ½ و آهک آب دیده، Ca(OH)2 از پرمصرفترین و ارزانترین سیمانهای غیر هیدرولیکی هستند.
به علت حل شدن کربناتها و سولفاتهای موجود در سیمان غیر هیدرولیکی در معرض آب، موارد استفاده از این سیمانها محدود است.
2) سیمان هیدرولیکی چیست
سیمان هیدرولیکی به نوعی میگویند که برای ساخت بتن از آن استفاده میشود و دارای خواص گیرش و سخت شدن زیر آب است. مواد تشکیل دهنده این ماده رس، سنگ آهک و سنگ گچ هستند.
از حرارت بالا به این ترکیبات سیمانهای هیدرولیکی به دست میآید که به علت فرآیند شیمیایی هیدراتاسیون موادی ایجاد میکنند که در آب غیر قابل حل است. در واقع میتوان گفت این نوع سیمان برخلاف اینکه آب در گیرش آن تاثیر مستقیم دارد، در برابر آب مقاوم است.
3) تفاوت سیمان هیدرولیکی با غیر هیدرولیکی
پیش از آن که به سراغ بقیه انواع این متریال برویم بد نیست مختصری درباره تفاوت سیمان هیدرولیکی و غیرهیدرولیکی صحبت کنیم.
همانطور که از تعریف این دو مشخص است، تفاوت این دو در نحوه سفت شدن آنها است. به این صورت که سیمان هیدرولیکی پس از ترکیب با آب و هیدراته شدن سفت میشود ولی نوع غیر هیدرولیکی طی واکنش کربوناتسیون و بدون آب سفت میگردد.
در فیلم زیر درباره تفاوت آنها بیشتر صحبت کردیم.
در ادامه این مقاله به بررسی انواع سیمان هیدرولیکی میپردازیم.
سیمانهای هیدرولکی به پنج دسته زیر تقسیم میشوند:
- پرتلند
- آمیخته
- سفید
- پرتلند رنگی
- سیمانهای استاندارد ملی
جدول انواع سیمان و کاربرد آنها
پیش از اینکه به سراغ بررسی هر نوع از این متریال برویم در یک جدول کاربرد هر نوع سیمان را عنوان کردهایم.
نوع سیمان | کاربرد |
پرتلند معمولی تیپ 1 | کارهای معمولی مانند: اسکلتهای بتنی، راهسازی، پلسازی، مخازن آب، بلوکهای سیمانی، دیوارچینی، کف فرش خیابانها |
پرتلند اصلاح شده تیپ 2 | کارهای بتنی حجیم مانند سد بتنی، شرایطی که خطر حمله ضعیف سولفات وجود دارد، در صورت وجود همزمان سولفات و کلرید، بتنریزی در هوای گرم |
پرتلند پوزولانی | |
پرتلند سربارهای | |
پرتلند زودگیر تیپ 3 | بتنریزی در هوای سرد، زمانی که نیاز به مقاومت زودرس در بتن داریم. |
پرتلند دیرگیر و کم حرارت تیپ 4 | کارهای حجیم بتنی که در معرض حمله سولفات نیستند، بتنریزی در هوای گرم |
پرتلند ضد سولفات تیپ 5 | مقابله در برابر حمله سولفاتی قوی در بتنریزی در معرض آب دریا یا روی خاک حاوی سولفات |
سیمان سفید | کارهای تزیینی مانند نمای ساختمان، ملات و اندودهای سیمانی تزیینی |
سیمان رنگی | |
سیمان بنایی | کارهای بنایی و ملات |
سیمان حفاری | حفاری چاههای نفت |
سیمان پرآلومین | شرایطی که نیاز به مقاومت اولیه بالا است، در هوای سرد |
1) سیمان پرتلند
پیش از مطالعه ادامه مطلب، برای آشنایی بیشتر با این متریال فیلم زیر را مشاهده کنید.
همچنین در مقاله سیمان پرتلند به طور کامل درباره هر آنچه باید از این نوع متریال بدانید از جمله نکات حمل و نگهداری آن صحبت کردیم. برای مطالعه آن روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.
سیمان پرتلند متشکل از دو ماده خام است.به طور معمول این دو ماده موارد زیر هستند:
- گچ یا آهک
- خاک رس یا سنگ رست
در ترکیبات شیمیایی سیمانهای پرتلند، 4 ماده به عنوان اجزاء اصلی هستند که آنها را در جدول زیر مشاهده میکنید:
نام ترکیب | فرمول ترکیب | علائم اختصاری |
تری کلسیم سیلیکات | 3CaO, SiO2 | C3S |
دی کلسیم سیلیکات | 2CaO, SiO2 | C2S |
تری کلسیم آلومینات | 3CaO, Al2O3 | C3A |
تترا کلسیم آلومینوفریت | 4CaO, Al2O3, Fe2O3 | C4AF |
این ترکیبات از مخلوط شدن مواد زیر به دست میآیند:
- اکسید کلسیم (CaO) یا آهک زنده
- اکسید سیلسیم یا سیلیس (SiO2)
- اکسید آلومینیوم یا آلومین (Al2o3)
- اکسید فریت (Fe2O3)
انواع تیپ سیمان پرتلند و کاربرد آنها عبارتند از:
1. سیمان تیپ 1 پرتلند معمولی
سیمان پرتلند معمولی تیپ 1 نوعی است که به طور معمول و در کارهای عادی از آن استفاده میشود.
این نوع متریال معمولا از ترکیب دو ماده گچ یا آهک و خاک رس یا سنگ رست تشکیل میشود که خاک رس و سنگ رست به طور کلی دارای ترکیبات آلومینیوم و آهن به اندازه زیاد هستند.
رنگ این ماده به علت ترکیبات آهن موجود در آن خاکستری است.
سیمانهای پرتلند تیپ یک را با نماد «پ_1» نشان میدهد. این نوع سیمان بر اساس مشخصات مکانیکی ملات استاندارد به سه نوع زیر تقسیم می شود.
«1-325»: حداقل مقاومت ملات استاندارد 28 روزه 325 کیلوگرم بر سانتی متر مربع یا 32.5 مگاپاسکال است.
«1-425»: حداقل مقاومت ملات استاندارد 28 روزه 425 کیلوگرم بر سانتی متر مربع یا 42.5 مگاپاسکال است.
«1-525»: حداقل مقاومت ملات استاندارد 28 روزه 525 کیلوگرم بر سانتی متر مربع یا 52.5 مگاپاسکال است.
کاربرد سیمان تیپ 1:
- اسکلت بتن آرمه (بتن مسلح)
- قطعات پیش ساخته بتن مسلح و پلها
- جدول و سنگ فرش خیابانها
- ملات و اندود
- مخازن، منابع و لولههای آب پیش ساخته و درجای بتنی
2. سیمان تیپ 2 پرتلند اصلاح شده
این نوع که در برابر سولفات مقاومت متوسطی دارد و حرارت هیدراتاسیون آن کمتر است در سازههایی کاربرد دارد که حجم بتنریزی بالا بوده و نیاز به کاهش حرارت هیدراتاسیون در زمان گیرش بتن داریم. سیمان تیپ 2 معمولا مقدار گرمای کمتری را با سرعت کمتر به نسبت تیپ 1 آزاد میکند.
بنابراین استفاده از این سیمان باعث جلوگیری از افزایش دما شده که آن را برای بتن ریزی در هوای گرم مناسب میکند.
یکی از اساسیترین کاربردهای این سیمانها در سازههای نزدیک آبهای زیرزمینی است چرا که میزان غلظت سولفات در آن بالاتر از آبهای معمولی است.
در جدول زیر انواع سیمانهای لازم برای بتن در معرض حمله سولفات را آوردهایم.
نوع سیمان | سولفات مانند SO4 در نمونههای آب، قسمت در میلیون | درصد سولفات محلول در آب مانند SO4 در نمونههای خاک | درجه نسبی حمله سولفاتها |
تیپ 1 | 150 تا 0 | 0.10 تا 0.00 | قابل اغماض |
تیپ 2 | 1500 تا 150 | 0.20 تا 0.10 | مثبت |
تیپ 5 | 10000 تا 1500 | 2.00 تا 0.20 | شدید |
تیپ 5 با پوزولان | یا بیشتر 10000 | یا بیشتر 2.00 | خیلی شدید |
3. سیمان تیپ 3 پرتلند زودگیر
در صورتی که مقدار سیلیکات تری کلسیم را در سیمان پرتلند معمولی زیاد کنیم، نرخ بهبود مقاومت فشاری بالا میرود. این سیمان که در روزهای ابتدایی ترکیبش با آب به سرعت سخت میشود را زود سخت شونده یا Rapid Hardening Cement مینامند.
زمان گیرش اولیه و نهایی این ماده به ترتیب 30 و 600 دقیقه است.
به طور کلی این تیپ از نظر ترکیبات شیمیایی کمی شبیه سیمانهای پرتلند معمولی تیپ 1 است.
مقاومت این نوع در 3 روز اول به اندازه مقاومت سیمان پرتلند معمولی در 7 روز اول است.
زمانی که بتن باید در سنین کم دارای مقاومت زیادی باشد، این خاصیت پرکاربرد به نظر میرسد.
به عنوان مثال زمانی که برای استفاده مجدد از قالب لازم باشد که آن را در کمترین زمان ممکن باز کنیم، زیاد بودن سرعت آزاد شدن حرارت این نوع ماده مفید خواهد بود.
از طرفی استفاده آن علاوه بر بالابردن سرعت ساخت، هزینه پروژه را کاهش میدهد.
کاربردهای آن عبارتند از:
- ساخت المانهای بتنی با مقاومت بالاتر از بتن عادی
- بالا بردن سرعت کار برای مکانهایی که زمان کافی برای گیرش ندارند.
- هنگام بتن ریزی در هوای سرد
4. سیمان تیپ 4 دیرگیر با تولید حرارت کم
سیمان تیپ 4 کم حرارت و دیرگیر است و با کاهش آلومینات به کمتر از 6 درصد و بالا بردن نسبت C2S تولید میشود. این نوع با سرعت کمتری نسبت به نوع معمولی هیدراته شده و در نتیجه با سرعت کمتری حرارت تولید میکند.
کاربرد اصلی این نوع در پروژههایی است که حجم عظیمی بتن ریزی دارند و تولید حرارت بسیار بالاست. برای مثال در ساخت سدهای بتنی از این نوع استفاده میشود تا حرارت ناشی از هیدراتاسیون باعث بروز مشکلاتی از جمله ترک نشود.
طبق استاندارد آیین نامه حرارت مجاز آزاد شده در این نوع از متریال بعد از 28 روز تقریبا برابر با حرارتی است که سیمان پرتلند معمولی بعد از یک هفته آزاد میکند.
از طرفی یکی از کاربردهای این نوع، زمانی است که احتمال ایجاد تنشهای حرارتی نامناسب در بتن نابالغ، به علت مقدار حرارت آزاد شده مربوط به سیمان پرتلند معمولی در سنین کم وجود داشته باشد.
5. سیمان تیپ 5 مقاوم در برابر سولفات
در برابر خطر حمله سولفات مقاومت خوبی از خود نشان داده و تا حد زیادی در برابر آن مقاومت میکند.
این نوع متریال نسبت به نوع پرتلند معمولی حرارت کمتری تولید کرده در نتیجه برای بتن ریزی حجیم با هدف تولید حرارت کمتر نیز استفاده از آن مناسب است.
معمولاً رنگ این نوع ماده کمی تیرهتر از بقیه انواع تیپها است.
برای مثال یکی از کاربردهای این نوع متریال اجرای فونداسیون روی خاک حاوی سولفات است.
کاربرد دیگر آن در پروژههای در معرض آب دریا یا آبهای زیر زمینی دارای سولفات است.
از نظر دوام و مقاومت این بتن در برابر تهاجم عوامل شیمیایی به سه عامل انسجام، نفوذناپذیری و تراکم مناسب بستگی دارد.
به طور کلی نفوذپذیری بتن کم عیار بیشتر از بتن پرمایه است و در صورتی که از پرتلند تیپ 5 یعنی ضدسولفات استفاده شود، مقدار آن نباید از 280 کیلوگرم بر متر مکعب کمتر باشد. حداکثر اندازه سنگدانه 20 میلیمتر و نسبت آب به سیمان نیز نباید از 0.55 بیشتر در نظر گرفته شود.
گاهی به دلیل افزایش میزان کارایی و تراکم بتن نیاز است تا میزان سیمان مصرفی بیشتر از مقدار گفته شده باشد، البته بدون آن که نسبت آب به سیمان تغییر کند.
برای دانستن تمامی نکات مهم تراکم بتن و آشنایی با انواع ویبراتور به مقاله ویبراتور بتن مراجعه کنید.
نکته مهم خودداری از مصرف کلرور کلسیم یا مواد اضافی که دارای کلرور کلسیم هستند، همراه با این نوع سیمان است چرا که مقاومت سیمان در برابر سولفات کاهش مییابد.
بدیهی است که به علت مقاومت در برابر حمله سولفات این نوع سیمان کمی از پرتلند معمولی گرانتر است.
2) سیمانهای آمیخته
از انواع سیمانهای هیدرولیکی محسوب میشوند و متشکل از کلینکر سیمان پرتلند به عنوان جز اصلی و مقادیری از مواد دیگر مانند پوزولانها یا مواد افزودنی ویژه جایگزین سیمانهای پرتلنـد هستند.
انواع آن عبارتند از:
1. سیمان پرتلند پوزولانی
این ماده از تشکیل مخلوط یکنواخت سیمانهای پرتلند و پوزولان بدست آمده و واکنش پذیر است. مواد پوزولانی که در سیمان استفاده میشوند عبارتند از خاکستر بادی، خاکستر آتشفشانی و غیره.
این نوع متریال حرارت هیدراتاسیون کمی داشته و در برابر املاح شیمیایی مقاوم است. همچنین مقاومت فشاری آن در روزهای اولیه (تا سه روز) کم است.
برای مطالعه بیشتر در مورد پوزولانها و مواد افزودنی بتن به مقاله مواد افزودنی بتن مراجعه کنید.
روش تشکیل سیمان پرتلند پوزولانی سه نوع هست:
- پودر کردن همزمان کلینکر سیمانهای پرتلند، پوزولان و سنگ گچ در آسیاب
- سایش جداگانه پوزولان و آمیختن آن با سیمانهای پرتلند،
- ترکیبی از هر دو روش
در واقع پوزولانها مواد سیلیسی یا سیلیسی-آلومینی هستند که به خودی خود خواص سیمانی نداشته یا خواص سیمانی اندکی دارند، اما با قرارگیری در معرض رطوبت، با هیدروکسید کلسیم واکنش داده و ترکیباتی مانند سیلیکات کلسـیم آبدار تولید میکنند در نتیجه میتوانند خواص چسبندگی داشته باشند.
سیمانهای پرتلند پوزولانی مطابق استاندارد شماره 3432 ملی ایران به دو دسته تقسیم میشوند:
- پرتلند پوزولانی (پ.پ) با میزان پوزولان حداقل 5 و حداکثر 15 درصد وزنی سیمان
- پرتلند پوزولانی ویژه (پ.پ.و) با میزان پوزولان بیش از 15 تا 40 درصد وزنی سیمان
برای مطالعه بیشتر درباره تمام نکات و ریزه کاریهای سیمان پوزولانی روی لینک آبی رنگ کنید.
کاربرد اصلی این نوع سیمان:
- ساخت سازههای هیدرولیکی، دریایی، زیرآبی، سد و غیره
- ساخت المانهای بتنی پیش تنیده و پس تنیده
- ساخت لولههای فاضلاب پیش ساخته
- در مواردی که بتن تحت تهاجم شیمیایی قرار میگیرد
- ساخت بـتنهای حجیم
2. سیمان سرباره ای
در این نوع سیمان به اندازه حدودا 60 درصد به جای کلینکرهای سیمان از سرباره کوره استفاده میشود. استفاده از سرباره باعث کاهش هزینهها میگردد.
گیرش اولیه و نهایی این نوع به ترتیب 3.5 و 5 ساعت زمان میبرد. در نتیجه این نوع جزء سیمانهای زود سخت شونده به حساب میآید.
مقاومت فشاری و کارایی این نوع متریال بالا بوده و در مناطقی که سازه در معرض دمای بالا، یخ زدگی و حملات اسیدی قرار گرفته کاربرد دارد.
این نوع از متریال مطابق استاندارد شماره 3517 ملی ایران به سه دسته زیر تقسیم میشوند:
- سیمان پرتلند سربارهای (پ – س) با میزان سرباره حداکثر 25 درصد وزنی سیمان.
- سیمان پرتلند سربارهای ضد سولفات (پ – س – 5) با میزان سرباره 25 تا 70 درصد وزنی سیمان.
- سیمان سربارهای (س) با میزان سرباره بیش از 70 درصد وزنی سیمان.
3. سیمان بنایی
سیمان بنایی، مادهای چسبنده است که از آسیاب کردن مخلوط کلینکر سیمانهای پرتلند و موادی مانند سنگ آهک طبیعی، پودر نرم شده سنگ آهک، پـوزولانهای طبیعی و مصنوعی یا سرباره کوره آهن گدازی با نسبتهای معین به دست میآید.
از این نوع در تهیه ملاتهای رایج در کارهای بنایی استفاده میشود. ملات سیمان بنایی، جذب آبی معادل نصف جذب آب ملاتهای سیمانی بدون مواد حباب هواساز دارند.
استفاده از این نوع متریال در بتن و بتن آرمه مجاز نبوده و آن را فقط باید در ملات آجرکاری و مانند آن به کار برد. برای شناسایی این نوع متریال و پرهیز از مصرف آن در ساخت بتن، این نوع را رنگی تولید میکنند.
مطابق استاندارد شماره 1-3516 ملی ایران سیمان بنایی به چهار دسته نقسیم میگردد:
- نوع (س- ب – ح – 5) با حداقل 25 درصد وزنی کلینکر. (استفاده از ماده حباب زا)
- نوع (س- ب – ح – 12.5) با حداقل 40 درصد وزنی کلینکر. (استفاده از ماده حباب زا)
- نوع (س – ب – 12.5) با حداقل 40 درصد وزنی کلینکر.
4. سیمان پرتلند آهکی
سیمان پرتلند آهکی یک ماده چسبنده از خانواده سیمان پرتلند است. این ماده از آسیاب کردن مخلوط 6 تا 20 درصد سنگ آهک ویژه همراه با درصد مناسبی سنگ گچ (سولفات کلسیم متبلور) و حداقل به میزان 80 درصد کلینکر سیمان پرتلند تولید میشود.
در تولید این نوع متریال مقدار مواد افزودنی حداکثر یک درصد است. چرا که نباید باعث افزایش خوردگی میلگرد شود یا باعث افت کیفیت مصالح گردد.
از نظر خواص، سیمان آهکی مشابه نوع پرتلند معمولی است و دوام بتن سخت شده حاوی این نوع سیمان به علت ساختارش، در برابر یخ زدن و آب شدن و عوامل شیمیایی بیشتر میشود. با توجه به حرارت هیدراتاسیون کمتر این نوع سیمان در مقایسه با تیپ 1، بتن ریزی با این نوع در هوای سرد نیازمند دقت و مراقبت بیشتری است.
از طرفی حفظ آب این ماده نسبت به نوع پرتلند معمولی بیشتر بوده و کارایی و قابلیت پمپ بتن ساخته شده با آن نیز بالاتر است.
ویژگیهای این نوع سیمان باید مطابق استاندارد شماره 4220 ملی ایران باشد.
3) سیمان سفید
از آسیاب کردن کلینکر سیمان سفید با مقدار مناسبی سنگ گچ به دست میآید و برای تولید آن از مواد اولیه که ترکیبات رنگزا دارند یعنی آهن و منگنز در حد مجاز، استفاده میشود.
طبق استاندارد شماره 2931 ملی ایران در مورد سیمان سفید داریم:
- ایـن نـوع سـیمان عمدتاً در نماسازی، بندکشی، اجزاء بنایی و کارهای تزئینی کاربرد دارد.
- براساس رده مقاومتی به سه نوع، CEM W_32.5 ،CEM W_42.5 و CEM W_52.5 است.
- بر اساس درجه سفیدی در دو رده 86 (معمولی) و 92 (ویژه) تعیین میگردد.
- استفاده از آن در تولید اجزا باربر و اهداف سازهای مجاز نیست.
این سیمان گران قیمت است و همانطور که گفتیم بیشتر با هدف زیباسازی در نمای سیمانی ساختمان و دکوراسیون داخلی کاربرد دارد.
4) سیمان پرتلند رنگی
این نوع سیمان از افزودن رنگدانههای معدنی 5 تا 10 درصد وزنی سیمان (بدون داشتن واکنش شیمیایی) به سیمانهای پرتلند معمولی یا سـفید بـه دسـت مـیآیـد. به این ترتیب که برای تولید سیمان رنگ روشن، از سیمان سفید و برای تولید سیمان رنگی تیره، از نوع خاکستری استفاده میشود.
مواد رنگی که برای رنگدهی استفاده از آنها متداول است عبارتند از:
- اکسید آهن برای رنگهای قرمز، زرد، قهوهای و سیاه
- اکسید منگنز برای رنگهای سیاه و قهوهای
- اکسید و هیدروکسید کرم برای رنگ سبز
- دوده برای رنگ سیاه
- کهربای خام و سوخته برای رنگ قهوهای
- گل افرا برای رنگ زرد
- آبی کبالت برای رنگهای آبی
- اولترا مارین برای رنگ سرمهای
این نوع نیز بیشتر با هدف زیباسازی، دکوراتیو، نماسازی، کـفسـازی و بندکشـی استفاده میشود.
در جدول زیر مشخص شده که با استفاده از هر نوع پودر سنگ، سیمان با چه رنگی تولید میشود.
پودر سنگ اضافه شده | سیمان رنگی |
پودر سنگ کبالت دار | آبی |
پودر سنگ حاوی اکسید آهن به صورت فریت | قرمز |
پودر سنگ آهن دار به صورت هیدروکسید آهن یا هماتیت | زرد |
پودر سنگ حاوی اکسید آهن به صورت پیریت | سیاه |
پودر سنگ حاوی کروم | سبز |
5) سیمانهای استاندارد ملی
سیمان هایی که طبق استاندارد شماره 1-17518 ملی ایران تولید میشوند در 5 گروه زیر قرار دارند:
- گروه 1: شامل سـیمانهـای پرتلنـد معمـولی، ضد سولفات فراویژه، ضدسولفات ویژه، ضد سولفات و ضد سولفات متوسط.
- گروه 2: شامل سیمانهای پرتلند سربارهای، دوده سلیسی، پـوزولانی، خاکستر بادی، شیل پخته و آهکی.
- گروه 3: شامل سیمان سرباره ای
- گروه 4: شامل سیمان پوزولانی
- گروه 5: شامل سیمان مرکب
6) سایر انواع سیمان
در این بخش به بررسی سایر انواع سیمان میپردازیم.
1. سیمان پر آلومین
در ابتدا هدف از تهیه این نوع متریال، مقاومت در برابر حمله سولفاتها بود ولی بعدا مشخص شد که مقاومت این ماده نسبت به تیپ 1 بسیار سریعتر افزایش مییابد یعنی حدودا در یک روز، مقاومت آن به اندازه مقاومت 28 روزه سیمان پرتلند تیپ 1 است.
مقاومت فشاری این نوع نسبت به پرتلند بالا بوده و در کارهایی که بتن در معرض دماهای شدید، یخزدگی و حمله اسیدی قرار دارد، کاربرد خواهد داشت.
این سیمان از ترکیب حدود 40% سنگ آهک با 40% بوکسیت، 20% مواد دارای آهن و سیلیس و حرارت دادن آن در کوره به دست میآید.
این نوع دارای رنگی تیرهتر از نوع پرتلند معمولی بوده و تقریبا سیاه رنگ است.
کاربرد این سیمان در دماهای بسیار بالا یا پایین است و مهمترین کاربرد آن، استفاده به عنوان سیمان نسوز است چرا که تا دمای حدود 1600 درجه را به خوبی تحمل کرده و حتی میتوان از آن در چسباندن آجرهای نسوز درون کوره سیمان استفاده کرد.
2. سیمان ضد آب
سیمان ضد آب، آب گریز یا به انگلیسی Hydrophobic Cement دارای خاصیت مقاومت در برابر نفوذ رطوبت است. در واقع ساختار این نوع طوری است که مانع رسیدن رطوبت به ساختار اصلی و لایههای درونی بتن میشود.
به عبارتی میتوان گفت آب گریز بودن این نوع، به دلیل وجود اسیدهای چرب در ساختار ترکیبات آن است. اسیدهای چرب مانع نفوذ آب و رطوبت به لایههای داخلی شده و به این ترتیب باعث افزایش عمر سیمان میشوند.
این نوع دو کاربرد اصلی دارد یکی مقاومت در برابر جذب آب و دیگری غیرقابل نفوذ کردن بتن در برابر آب تحت فشار.
در مقاله عمر مفید سیمان راهکارهایی برای افزایش کیفیت و طول عمر این متریال عنوان کردهایم. برای مطالعه آن روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.
3. سیمان هوازا
در صورتی که هنگام تولید کلینکر سیمان به آن افزودنیهای هوازا مانند رزین، نمکهای سدیم سولفات و موادی از این دست اضافه کنیم، سیمان هوازا به دست میآید.
زمانی که در تولید بتن نسبت آب به سیمان کم بوده و نیاز به کارایی بالاتری داریم از این سیمان استفاده میکنیم. از طرفی استفاده از این نوع متریال مقاومت در برابر یخزدگی را افزایش میدهد.
به عبارتی هوازایی در بتن باعث میشود تا آب در هنگام منجمد شدن فضای کافی برای افزایش حجم داشته باشد.
4. سیمان حفاری
این نوع متریال فقط در چاههای نفت کاربرد دارد. به این صورت که در حفاریهای نفتی که عمق آن به 6000 متر نیز میرسد، برای جلوگیری از ریزش دیوارهها با قرار دادن لولههایی درون چاه، به قسمت پشت آن دوغاب سیمان ترزیق میکنند.
این سیمان باید دارای خصوصیات زیر باشد:
- مقاوم در برابر حرارت
- زمان گیرش اولیه طولانی (در حدود 3 ساعت) به علت ایجاد فرصت کافی برای پمپ آن به اعماق پایینی زمین
به علت استفاده از سیمان به صورت لایه لایه و از پایین به بالا، مقاومت این ماده باید پس از گیرش به سرعت افزایش یابد.
سیمان حفاری به علت ویژگیهایی که دارد گرانقیمت بوده و بتن ساخته شده با آن تا چند روز حالت خمیری دارد و دیر سفت میشود. اما پس از سفت شدن دارای مقاومت بسیار بالا است و به راحتی تخریب نمیشود.
5. سیمان انبساطی
سیمان گسترش یابنده یا اکسپندر نوعی است که در آن با جمعشدگی طبیعی این ماده مقابله میشود. برای تولید این متریال به آن موادی اضافه میکنند که در هنگام مصرف منبسط شده و به نوعی باعث جبران جمعشدگی سیمان شود. البته این انبساط به صورت کنترل شده است و در صورتی که بیش از جمعشدگی باشد سیمان منبسط شونده یا گسترش یابنده خواهد بود.
پس به طور کلی سیمان اکسپندر با گذشت زمان منبسط شده و بعد از سفت شدن جمعشدگی ندارد.
کاربرد این متریال برای سنگزنی انکر بولتها و کانالهای بتنی پیش تنیده است.
در آموزش اجرای ساختمان مراحل اجرا از تخریب و گودبرداری، اجرای اسکلت بتنی، اجرای اسکلت فولادی، دیوار چینی و اجرای نازک کاری را همراه با فیلمهای کارگاهی زیر ذرهبین بردهایم. برای مشاهده سرفصلهای این آموزش جامع روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.
مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران
سلام خداقوت وقت بخیر
ممنون از زحمات و اطلاعات خوبی که تهیه کردین
یک نکته اینکه C3A (تری کلسیم آلومینات) باعت کاهش مقاومت در برابر سولفات شدن میشه ولی شما در فیلم آموزشی فرمودین که مقاومت در برابر سولفات شدن رو افزایش میده.
ممنون
سلام وقت بخیر
ممنون که اشاره کردید حتما بررسی می کنیم. ولی به طور کلی سیمان تیپ ۵ C3A کمتری داره ولی برای محیط های دریایی توصیه میشه از تیپ ۲ استفاده بشه چراکه C3A با کلر تشکیل نمک فریدل میدهد که از خوردگی ارماتور جلوگیری می کند. لذا لزوما نمیشه گفت کم یا زیاد بودنش خوبه. به شرایط بستگی داره