اجرای ستون بتنی از آرماتور بندی تا قالب برداری

ستون بتنی، به‌عنوان یکی از اجزای حیاتی اسکلت‌های بتنی، نقشی اساسی در ایجاد سازه‌های مقاوم و مطمئن ایفا می‌کند. آیا تا به حال به ریزه‌کاری‌های تخصصی اجرای این ستون‌ها فکر کرده‌اید؟ آیا با جزئیات آرماتوربندی ستون بتنی آشنا هستید؟ ما در این مقاله به بررسی نکات کلیدی در قالب‌بندی و آرماتوربندی ستون بتنی خواهیم پرداخت و راهکارهایی برای افزایش ارتفاع یا کاهش ابعاد آن ارائه خواهیم کرد. پس با آکادمی عمران همراه باشید تا با جزئیات اجرای ستون بتنی آشنا شوید.

ستون بتنی چیست؟

ستون بتنی یک عضو قائم در اسکلت بتنی است که وظیفه انتقال بارها از تیر و سقف به فونداسیون را بر عهده دارد. این عضو تحت تاثیر بارهای فشاری و خمشی قرار می‌گیرد و از آنجا که بتن در برابر کشش ضعیف است، برای جبران این ضعف از آرماتور (میلگرد) استفاده می‌شود.

بنابراین، ستون بتنی معمولا از ترکیب بتن و آرماتور تشکیل شده و به این ترکیب بتن مسلح گفته می‌شود. همچنین، می‌توان در ساخت ستون‌های بتنی از انواع بتن مختلف مثل بتن الیافی، بتن پلیمری و افزودنی‌های مختلف استفاده کرد که نوع آن‌ها با توجه به الزامات طراحی و بارگذاری تعیین می‌شود.

انواع ستون بتنی ساختمان

ستون‌های بتنی به‌طور کلی بر اساس شکل ظاهری، میلگرد گذاری (آرماتور بندی)، بارگذاری و ضریب لاغری ستون تقسیم‌بندی می‌شوند که در ادامه به بررسی آن‌ها پرداخته‌ایم.

انواع ستون بتنی از نظر شکل ظاهری

ستون‌های بتنی با توجه به فرم و شکل مقطع به 7 نوع تقسیم‌بندی می‌شوند که عبارت‌اند از:

• مقطع مربع و مستطیل: این مقاطع به دلیل شکل چهار ضلعی معمولا در ساختمان‌ها استفاده می‌شوند. قابلیت قالب‌بندی و ترکیب با دیگر عناصر سازه‌ای در این نوع مقاطع بالاست.
• مقطع دایره‌ای: معمولا برای اجرای پی‌های شمعی از مقطع دایره‌ای استفاده می‌شود. این شکل برای توزیع یکنواخت بار و مقاومت در برابر کشش مناسب است.

• مقطع T شکل: این نوع مقطع عمدتا در ساخت پایه پل‌ها استفاده می‌شود و به دلیل طراحی خاص آن می‌تواند مقاومت بالایی در برابر بارهای خمشی ارائه دهد.
• مقطع L شکل: این مقطع به ندرت در کنج دیوارها استفاده می‌شود و بیشتر برای انواع خاصی از سازه‌ها به کار می‌رود.
• مقطع V شکل: در کنج‌هایی که زاویه حاده وجود دارد، استفاده می‌شود و به طراحان کمک می‌کند تا بارهای کششی را بهتر مدیریت کنند.

• مقطع Y شکل: این مقطع عمدتاا برای ساخت پایه پل‌ها یا روگذرها به کار می‌رود.
• مقطع شش ضلعی: طراحی زیبا و جالب این مقطع باعث می‌شود که معمولا در سالن‌های بزرگ و فضاهای عمومی مورد استفاده قرار گیرد.

انواع ستون بتنی از نظر آرماتور بندی

ستون‌های بتنی با توجه به نوع میلگرد گذاری به انواع زیر طبقه‌بندی می‌شوند:

• ستون بتنی با آرماتورهای عرضی تنگ: این نوع آرماتورگذاری متداول‌ترین روش برای تقویت ستون بتنی است و به افزایش مقاومت کششی و فشاری ستون کمک می‌کند.
• ستون بتنی با آرماتور عرضی اسپیرال یا مارپیچ: این آرماتورگذاری معمولا برای ستون‌های دایره‌ای شکل استفاده می‌شود و به افزایش پایداری و شکل‌پذیری ستون کمک می‌کند.

• ستون بتنی مرکب: در این مقاطع با استفاده از پروفیل‌های فولادی مانند نبشی، مقاومت کششی مقاطع را افزایش می‌دهند. این مقاطع می‌توانند در داخل بتن یا پیرامون آن قرار گیرند و به تقویت ستون کمک شایانی کنند.

انواع ستون بتنی از نظر بارگذاری

ستون‌های بتنی بر اساس نوع بارگذاری به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

1- ستون بتنی تحت بار محوری

این نوع ستون‌ها بارهای عمودی را به‌طور مستقیم و مؤثر منتقل می‌کنند و برای پایداری سازه‌ها بسیار مناسب هستند.

2- ستون بتنی تحت بار خارج از محور

در این ستون‌ها بار به‌صورت غیرمستقیم وارد شده و طراحی خاصی برای مقابله با لنگرها و نیروهای جانبی نیاز دارد. این نوع از ستون‌ها خود به دو دسته زیر طبقه‌بندی می‌شوند:

• تک محوری: در این نوع ستون‌ها، تغییرات در فاصله محور بارگذاری تا مرکز جرم فقط در یکی از محورهای X یا Y رخ می‌دهد.
• دو محوری: فاصله محور بارگذاری تا مرکز جرم این ستون‌ها در هر دو محور X و Y تغییر می‌کند.

انواع ستون بتنی بر اساس ضریب لاغری

ضریب لاغری یک ویژگی مهم در تحلیل ستون‌ها است که به نسبت طول مهار نشده ستون به شعاع ژیراسیون آن اشاره دارد. انواع ستون‌های بتنی از نظر ضریب لاغری به دو دسته تقسیم می‌شوند:

1. ستون بتنی کوتاه: در این نوع، نسبت طول مؤثر به حداقل بعد جانبی کمتر از 12 است و ستون‌ها تحت تأثیر فشار خالص دچار شکست می‌شوند.
2. ستون بتنی بلند: در این نوع، نسبت طول مؤثر به حداقل بعد جانبی بیشتر از 12 است و این ستون‌ها معمولاً تحت تأثیر فشار خمشی یا کمانش دچار شکست می‌شوند.

به طور خلاصه، ستون‌های بتنی می‌توانند به دو نوع کوتاه و بلند بر اساس نسبت طول موثر به حداقل بعد جانبی تقسیم شوند. البته تعیین نوع ستون و ضریب لاغری آن طبق مبحق نهم مقررات ملی ساختمان و آیین نامه بتن ایران (آبا) انجام می‌شود.

مراحل اجرای ستون بتنی

اجرای ستون بتنی معمولا طی 5 مرحله زیر اجرا می‌شود:

1. جانمایی محل ستون
2. آرماتوربندی
3. قالب‌بندی
4. بتن‌ریزی (جانمایی، پرداخت اولیه، عمل آوری)
5. باز کردن قالب

بیش از 30 ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفتر‌فنی و ساختمان‌سازی

مشاهده مینی دوره

جانمایی محل ستون

جانمایی محل ستون، اولین و کلیدی‌ترین مرحله در اجرای ستون بتنی است که دو حالت اصلی دارد:

1. پیاده کردن محل قرارگیری ستون بتنی بر روی فونداسیون
2. پیاده کردن محل قرارگیری ستون بتنی بر روی ستون پایینی، که در هنگام بتن‌ریزی طبقات بالایی با استفاده از میلگردهای انتظار و پایه ستون، موقعیت دقیق ستون‌ها را مشخص می‌کند تا راستا و سطح مقطع آن‌ها به درستی مطابقت داشته باشد.

آرماتوربندی ستون بتنی

آرماتوربندی در اجرای ستون‌های بتنی یک مرحله کلیدی است که به منظور افزایش مقاومت کششی و کلی ستون‌ها انجام می‌شود. به‌طور کلی میلگرد گذاری ستون بتنی به شکل طولی و عرضی قابل اجرا است که در ادامه به جزئیات آن خواهیم پرداخت.

مراحل آرماتور بندی ستون بتنی عبارت‌اند از:

• اجرای آرماتور انتظار ستون
• برش آرماتورهای طولی
• وصله آرماتور طولی ستون
• برش و خم کردن آرماتورهای عرضی
• جایگذاری آرماتورهای عرضی

اجرای آرماتور انتظار ستون

اولین مرحله در آرماتور بندی ستون بتنی، اجرای آرماتورهای انتظار است که باید از قبل در هنگام اجرای فونداسیون یا اجرای سقف تعبیه شده باشند. آرماتورهای انتظار، آرماتورهایی هستند که در سقف یا فونداسیون کار گذاشته شده تا آرماتورهای طولی ستون بعدی به آن‌ها وصله شوند. معمولا طول آرماتورهای انتظار ستون بین 1 تا 1.4 متر در نظر گرفته می‌شود. در حالت کلی، طول آرماتور انتظار باید حداقل طول مورد نیاز جهت وصله آرماتور را تامین کند.

برش آرماتورهای طولی

آرماتورهای طولی ستون با اندازه مناسب برش داده شده و به شکل عمودی به یکدیگر وصله می‌شوند. طول میلگرد ستون با توجه به مجموع اندازه المان‌های زیر انتخاب می‌شود:

1. ارتفاع ستون
2. ضخامت سقف یا تیر
3. طول ریشه انتظار برای سقف بعدی

وصله آرماتور طولی ستون

پس از برش آرماتورهای طولی، مرحله وصله کردن این آرماتورها آغاز می‌شود. وصله آرماتورهای طولی ستون معمولا به یکی از سه روش زیر انجام می‌شود:

• وصله پوششی یا اورلپ
• وصله مکانیکی یا کوپلینگ
• وصله جوشی یا فورجینگ

در جدول زیر می‌توانید طول هم‌پوشانی مورد نیاز برای قطرهای مختلف آرماتور را مشاهده کنید.

نکته‌ای که در اورلپ کردن آرماتورها باید به آن توجه کنیم، هم راستا قرار گرفتن آن‌ها است. جهت هم راستا کردن آن‌ها آرماتورها باید با شیب 1 به 6 خم شوند.

برش و خم کردن آرماتورهای عرضی

قبل از هر چیز بهتر است بدانید که به آرماتورهای عرضی تیر که وظیفه تحمل برش و پیچش دارند، خاموت و به آرماتورهای عرضی ستون که عمدتا وظیفه محصورکنندگی آرماتورهای طولی را دارند، تنگ گفته می‌شود.

اگر چه شکل ظاهری خاموت و تنگ یکسان است، اما تنگ برای اعضای فشاری مانند ستون‌ها ودیوارها و خاموت برای تیرها و دال‌ها استفاده می‌شود. با این حال، به تمام آرماتورهای عرضی از جمله ستون‌ها نیز بر حسب عادت خاموت گفته می‌شود.

نکته‌ای که در اورلپ کردن آرماتورها باید به آن توجه کنیم، هم راستا قرار گرفتن آن‌ها است. جهت هم راستا کردن آن‌ها آرماتورها باید با شیب 1 به 6 خم شوند.

در این مرحله تنگ‌ها و سنجاقی‌ها باید برش زده و خم شوند. برش آرماتورها به وسیله قیچی و خم آن به وسیله صفحه خم کن میلگرد انجام می‌شود. با مشاهده فیلم زیر می‌توانید با جزئیات خم میلگرد آشنا شوید.

توجه داشته باشید که اندازه تنگ یا خاموت ستون بتنی باید با دقت انتخاب شود. به طور مثال جهت اجرای یک ستون 40×50 سانتی‌متر اندازه تنگ مورد نیاز به این شکل محاسبه می‌شود:

• برای ایجاد کاور بتن 5 سانتی‌متر از هر طرف ستون کم شده که در این حالت طول و عرض خاموت برابر 30 در 40 می‌شود.
• طول قلاب را 7.5 سانتی‌متر در نظر می‌گیرند که چون 2 قلاب وجود دارد، برابر با 15 سانتی‌متر می‌شود.
• پس مجموع طول آرماتور مورد نیاز برای تنگ ستون 155 سانتی‌متر (30+40+30+40+15) می‌شود.

جایگذاری آرماتورهای عرضی

اگر چه به تمام آرماتورهای عرضی خاموت می‌گویند، اما طبق مبحث نهم مقرارت ملی ساختمان در اعضای فشاری مانند ستون‌ها، بهتر است از اصطلاح تنگ استفاده می‌شود. هدف از اجرای آرماتورهای عرضی ستون، محصور کردن آرماتورهای طولی است.

پس از نصب آرماتورهای طولی، این نوع میلگردها به ترتیب در فواصل تعیین شده نصب می‌شوند. به عنوان یک توصیه کارگاهی به این نکته توجه داشته باشید که جهت اجرای آسان‌تر تنگ‌ها می‌توانید آن‌ها را به صورت دسته‌ای دور آرماتورهای انتظار قرار داده و پس از اجرای آرماتورهای طولی، آن‌ها را در فواصل مشخص شده به آرماتورهای طولی ببندید.

پس از قرار دادن تنگ‌ها در فواصل مناسب، آرماتورهای طولی که توسط تنگ محصور نشده‌اند را یکی در میان به کمک سنجاقی محصور کنید. سنجاقی ستون میلگردی است که دو سر آن قلاب 135 درجه دارد، اما به دلیل تراکم زیاد آرماتورهای ستون و جهت سهولت اجرا، یک سر آن را خم 135 و یک سر دیگر خم 90 درجه اجرا می‌کنند.

بیش از 30 ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفتر‌فنی و ساختمان‌سازی

مشاهده مینی دوره

نکات اجرایی آرماتورهای عرضی (تنگ و خاموت)

اصلی‌ترین نکاتی که برای قرارگیری آرماتورهای عرضی باید رعایت شود، عبارت‌اند از:

• فاصله اولین و آخرین تنگ از محل قطع بتن باید 5 سانتی‌متر باشد.
• آرماتورهای طولی گوشه ستون باید به خوبی در کنج تنگ قرار بگیرند.
• تنگ‌ها باید طوری بسته شوند که همه آرماتورهای طولی را کاملا محصور کرده و هیچ فاصله‌ای بین تنگ‌ها و آرماتورهای طولی وجود نداشته باشد.
• از آنجایی که جهت وارد شدن نیروی زلزله نامشخص و رفتار آن نامنظم است، قلاب‌های تنگ نیز باید به صورت نامنظم قرار بگیرند. به این معنا که در سنجاقی‌ها یکی در میان جای قلاب می‌چرخد تا با وارد شدن نیروی زلزله از هر طرف، نصف سنجاقی‌ها قلاب 135 درجه داشته باشند.

• توجه داشته باشید که به هنگام اجرای سنجا‌قی‌ها، تا جای ممکن در یک امتداد قرار گیرند، در غیر این صورت در زمان بتن ریزی ستون، سنجاقی‌ها مانند رنده عمل کرده و باعث جداشدگی اجزا بتن می‌شوند.
• حتما تنگ‌ها یا همان خاموت ستون و سنجاقی‌ها در فونداسیون به عمق 30 سانتی‌متر یا عددی که طراح بر اساس مبحث نهم مقررات ملی ساختمان تعیین می‌کند و همچنین سقف نیز اجرا شود، زیرا آرماتورهای طولی ستون در این ضخامت‌ها نیز باید محصور شوند.
• توجه داشته باشید در محل ضخامت سقف باید حداقل 3 عدد تنگ اجرا شود.
• عدم اجرای تنگ‌ها در سقف به دلیل سختی یا بی دقتی در قرارگیری تنگ‌ها توسط پیمانکاران می‌تواند اثرات جبران ناپذیر و مخربی را به هنگام زلزله ایجاد کند.

قالب‌بندی

در این مرحله قالب بندی ستون برای ریتخن بتن آغاز می‌شود، البته پیش از اجرای آن باید مراحل زیر را انجام دهید.

مراحل قبل از قالب بندی

به‌طور کلی، 4 مرحله باید پیش از اجرای قالب‌های ستون رعایت شود که عبارت‌اند از:

اجرای کاور بتن

به حداقل فاصله بین آرماتورهای عرضی و نزدیک‌ترین سطح آزاد بتن، کاور بتن گفته می‌شود. کاور بتن معمولا حداقل 5 سانتی‌متر در نظر گرفته می‌شود. اگر این فاصله بیش از حد (مثلاً 10 سانتی‌متر) باشد، المان بتنی به عنوان یک سازه غیرمسلح در نظر گرفته می‌شود، که به دلیل فاصله زیاد از خواص مکانیکی آرماتورها، در برابر تنش‌های حرارتی، کششی و فشاری آسیب‌پذیر خواهد بود.

ترک خوردن بتن می‌تواند منجر به نفوذ رطوبت به آرماتورهای اصلی و زنگ‌زدن آن‌ها شود. زنگ زدن آرماتورها نه تنها حجم آن‌ها را افزایش می‌دهد، بلکه موجب گسترش ترک‌ها و نفوذ بیشتر رطوبت نیز می‌شود. در صورت وجود فرورفتگی و بیرون‌زدگی در سطح بتن، معیار اندازه‌گیری کاور بتن، فرورفتگی‌ها خواهد بود.

برای ایجاد کاور بتن، از اسپیسرهای پلاستیکی یا بتنی استفاده می‌شود، اما برخی سازندگان به دلایل اقتصادی از مصالح نامناسب مانند آجر خرد شده استفاده می‌کنند که می‌تواند خطرات نفوذ رطوبت به آرماتورها را افزایش دهد.
طبق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان، میزان کاور بتن طبق جدول زیر است:

اجرای رامکا فلزی

رامکا فلزی یک عنصر مهم در فرآیند قالب‌بندی ستون‌های بتنی است که برای جلوگیری از دزآکسه شدن ستون‌ها و تنظیم ابعاد قالب استفاده می‌شود. این رامکا به میزان کاور بتن از هر سمت نسبت به آرماتورهای اصلی بیرون زدگی دارد.

نکاتی که در اجرای رامکا فلزی باید رعایت شود، به شرح زیر است:

• رامکا فلزی نباید به آرماتورهای طولی و عرضی جوش داده شود، زیرا این کار موجب کوچک شدن مقطع آرماتورها می‌شود. با این حال، رامکاهای عمود بر هم می‌توانند به یکدیگر جوش شوند.

• رامکاها باید با استفاده از سیم آرماتوربندی به آرماتورهای طولی و عرضی محکم شوند تا از تنظیم صحیح و ثابت ماندن آن‌ها در حین عملیات بتن‌ریزی اطمینان حاصل شود.
• برای جلوگیری از زنگ‌زدگی، قبل از قالب‌بندی، سر رامکاها باید با درپوش‌های پلاستیکی پوشانده شود. در غیر این صورت، پس از اتمام بتن‌ریزی باید ضدزنگ زده شوند.

لازم به‌ذکر است که می‌توان از رامکاهای بتنی نیز به جای رامکاهای فلزی استفاده کرد.

همباد کردن ستون ها با ریسمان کشی

جهت همباد کردن ستون‌ها از یک ریسمان استفاده می‌شود. برای این امر باید رامکاها در هر دو جهت مشخص شده و با استفاده از ریسمان کار، همباد شوند.

اجرای پلیت ها

پلیت‌ها با ضخامت حداقل 8 میلی‌متر و در ابعاد مختلف، برای اتصال نمای بیرونی و اتصال نبشی کشی آسانسور به صورت چسبیده به قالب بتن اجرا شوند. توصیه می‌شود پلیت‌هایی که در ستون قرار می‌گیرند 3 شاخک داشته باشند.

گاهی شیره بتن روی این پلیت‌ها را می‌گیرد و جای آن‌ها غیر قابل تشخیص می‌شود. به همین دلیل مکان‌هایی که پلیت‌گذاری شده روی قالب را علامت گذاری کرده تا در صورت وجود شیره بتن، جای آن‌ها به راحتی قابل تشخیص باشد.

توجه داشته باشید که سیم‌های آرماتوربندی باید حتما به داخل ستون خم شوند و همچنین اضافات سیم‌های بریده شده که داخل ستون افتاده‌اند، حتما خارج شوند.

مراحل قالب بندی

پس از اجرای موارد فوق و رعایت نکات ذکر شده، نوبت به قالب بندی ستون می‌رسد. قالب بندی ستون‌های بتنی از 4 مرحله تشکیل شده است:

• روغن کاری قالب‌ها
• بستن قالب‌ها با پین و گوه
• اجرای پشت بند و شاقول کردن ستون
• مسدود کردن پای قالب ها با ملات گچ

قالب‌ها باید تمیز و روغن‌کاری شده، سپس با پین و گوه محکم شوند تا از جابجایی جلوگیری شود. قالب‌ها شاقولی اجرا و از جک‌های مایل و پشت‌بندها استفاده می‌شود. همچنین، درزهای قالب با ملات گچ مسدود می‌شوند تا شیره بتن خارج نشود.

بتن ریزی

پس از اتمام قالب‌بندی نوبت به بتن ریزی ستون‌ می‌رسد که شامل مراحل زیر است:

1. جانمایی
2. تراکم بتن (ویبره بتن)
3. پرداخت
4. عمل آوری بتن

توصیه می‌شود به هنگام بتن ریزی ستون‌ها نکات زیر را رعایت کنید:

• برای تسهیل در قطع و کنترل بتن‌ریزی و جلوگیری از جداشدگی اجزای بتن بهتر است از پمپ دکل استفاده شود.
• قبل از بتن ریزی ستون باید کدهای ارتفاعی، ابعاد ستون‌ها و ضخامت دیوارها کاملا کنترل شده و از عدم بروز اعوجاج در قالب بندی اطمینان حاصل شود.
• علاوه برهم راستایی و ریسمانی بودن ستون‌های هر طبقه، ستون‌ها باید کاملا با آکس ستون طبقه تحتانی نیز منطبق باشند.
• ریسمان کشی و شاقول دستی به جلوگیری از دو آکسه شدن ستون‌ها و عدم انتقال نامناسب بار کمک می‌کند.
• قبل از بتن ریزی ستون مقاومت 7 روزه بتن فونداسیون چک شود.

• استفاده از چکش لاستیکی و ضربه زدن به قالب‌ها علاوه بر ویبره بتن، موجب جلوگیری از کرمو شدن آن می‌شود.
• جهت ریختن بتن توصیه می‌شود از پمپ، باکت (قیف) یا ستون ریز به جای بیل استفاده شود.
• قالب ستون‌ها در پایان بتن ریزی به دلیل ضربه‌ها و فشارهای وارد باید دوباره شاقول شوند.

باز کردن قالب

طبق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان ویرایش 92 زمان قالب‌برداری قالب‌های قائم، طبق جدول زیر است:

مطابق با استاندارهای آیین نامه بتن ایران (آبا) ویرایش 1400 زمان برداشتن قالب بتنی به شرح زیر است:

به این نکته توجه داشته باشید که بازکردن زودهنگام قالب‌ها مخصوصا در هوای سرد، باعث شکم دادن بتن می‌شود. شما می‌توانید آیین نامه بتن ایران (آبا) از طریق لینک زیر دریافت کنید.

حداقل تعداد میلگرد در ستون بتنی

حداقل تعداد میلگردهای طولی ستون به شرح زیر است:

• میلگردهای داخل تنگ‌های مثلثی: 3 عدد
• میلگردهای داخل تنگ‌های مستطیلی و دایروی: 4 عدد
• میلگردهای داخل دورپیچ یا ستون‌های قاب خمشی ویژه محصور شده با دورگیر دایروی: 6 عدد

ابعاد ستون بتنی

ابعاد ستون بتنی به صورت متعارف 40 در 40 ، 50 در 50 ، 40 در 60 ، 50 در 70 و غیره هستند. اما ابعاد ستون بر اساس الزامات طراحی به دست می‌آید.

کاهش ابعاد ستون

یکی دیگر از کاربردهای خم 1 به 6، کاهش ابعاد ستون بتنی در طبقات بالاتر است. در صورتی که کاهش ابعاد ستون از هر طرف ماکزیمم به اندازه 7.5 سانتی‌متر باشد از خم 1 به 6 استفاده می‌شود.

اگر کاهش یا افزایش ابعاد بیشتر از 7.5 سانتی‌متر باشد، آرماتورهای طولی امتداد یافته نباید خم شوند. در این حالت آرماتورهای سقف پیشین در سقف مهار شده و باید آرماتورهای انتظار جدیدی هنگام بتن ریزی ستون طبقه پایین در نظر گرفته شود.

این حالت بیشتر در ستون‌های نما یا کناری اتفاق می‌افتد. زیرا جهت اجرای نما نمی‌توانیم ستون‌ها را عقب ببریم و کاهش بعد فقط از طرفی اتفاق می‌افتد که در سمت نما نیست.

اگر کاهش بعد در ستون میانی طبقات باشد، کاهش بعد از هر دو سمت مجاز بوده و معمولا این حالت پیش نمی‌آید.

حداقل ارتفاع ستون بتنی

حداقل و حداکثر ارتفاع ستون بر اساس الزامات طراحی و ضوابط شهرداری تعیین می‌شود. اما از نظر طراحی بحث لاغری و ستون کوتاه نیز باید مورد بررسی قرار گیرد.

در صورتی که ابعاد ستون نسبت به ارتفاع آن خیلی کم باشند، پدیده لاغری و کمانش رخ می‌دهد. در ستون کوتاه ارتفاع نسبت به بعد کم است و این امر باعث افزایش سختی ستون و جذب انرژی بالا در برابر نیروی زلزله می‌شود. به همین دلیل حداقل و حداکثر ارتفاع ستون بتنی بی معناست و بر اساس ارتفاع لازم طراحی می‌شود.

به‌طور کلی، محدودیتی در ارتفاع بتن ریزی ستون وجود ندارد، اما اگر بتن از ارتفاع زیادی ریخته شود، به ویژه در مواردی که کیفیت آن پایین است، این می‌تواند منجر به جدا شدن بتن شود. بنابراین، برای حفظ کیفیت و ظاهر مناسب سازه، باید به این نکته توجه داشته باشید که ارتفاع ریختن بتن نباید زیاد باشد. دقت کنید ارتفاع مناسب بتن ریزی برای بتن بدون افزودنی طبق مبحث نهم ویرایش 1392 میزان 120 سانتی‌متر و طبق آیین نامه بتن ایران (آبا) ویرایش 1400 میزان 150 سانتی‌متر توصیه شده است.

افزایش ارتفاع ستون بتنی

برای افزایش ارتفاع ستون بتنی باید آرماتورها وصله شوند. همانطور که گفتیم آرماتورهای انتظار ستون باید از قبل تعبیه شده باشند. اگر پس از بتن ریزی نیاز به افزایش ارتفاع ستون بتنی بود، حتما از گروت یا بتن با عیار سیمان بالا استفاده کنید تا چسبندگی و درگیری بهتری با بتن قبلی داشته و از بروز درز سرد جلوگیری شود. قبل از بتن ریزی حتما سطح بتن قبلی با فشار زیاد آب تمیز و مضرس شود.

ستون بتنی پیش ساخته

ستون بتنی پیش ساخته انتخابی مناسب برای سازه‌های متوسط و بلند مرتبه است که به دلیل مزایای متنوع در صنایع ساختمانی مورد توجه قرار می‌گیرد. این ستون‌ها در کارگاه‌های تخصصی ساخته شده و در ارتفاع‌های مختلف مانند یک و نیم طبقه یا دو و نیم طبقه، تولید می‌شوند.

این ابزار ساختمانی به صورت پیش ساخته و آماده در دسترس است و اتصال آن‌ها به یکدیگر به کمک کلاف کردن و بتن‌ریزی انجام می‌شود. از جمله مزایای استفاده از ستون بتنی پیش ساخته می‌توان به افزایش سرعت اجرا و کاهش هزینه‌های اجرایی اشاره کرد. همچنین، به دلیل نظارت دقیق بر فرآیند ساخت این ستون‌ها، کیفیت آن‌ها معمولاً بالاتر است.

با این حال، به دلیل اینکه روش پیش ساخته در ایران کمتر انجام شده و برخی از پیمانکاران ممکن است با ریزه‌کاری‌های اجرایی آن آشنا نباشند، ممکن است برای ساختمان‌های متعارف توصیه نشود. در نهایت، استفاده از ستون بتنی پیش ساخته می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای پروژه‌های خاص و بزرگ باشد، در حالی که نیاز به دانش و تجربه کافی در زمینه اجرایی دارد.

جمع بندی

ستون بتنی یک عضو قائم در اسکلت‌های بتنی است که وظیفه انتقال بارهای تیر و سقف به فونداسیون را بر عهده دارد. این المان تحت تأثیر بارهای فشاری و خمشی قرار می‌گیرد و به دلیل ضعف بتن در برابر کشش، از آرماتور (میلگرد) برای تقویت آن استفاده می‌شود. ما در این مقاله به بررسی ستون‌های بتنی و همچنین مراحل اجرای ستون بتنی جانمایی، آرماتوربندی، قالب‌بندی، بتن‌ریزی و در نهایت باز کردن قالب پرداخته‌ایم.

در انتهای این مقاله امیدواریم اطلاعات خوبی درباره ستون بتنی و مراحل اجرای آن کسب کرده باشید. در صورتی که در این مورد سوالی دارید می‌توانید آن را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری