مدت زمان عمل آوری بتن و نکات حرفه‌ای آن در یک مقاله

یکی از موضوعاتی که در بحث بتن‌ریزی مطرح می‌شود، مدت زمان عمل آوری است. اگر برایتان سوالاتی مانند عمل آوری بتن چند روز است؟ زمان لازم برای عمل آوری بتن چقدر است؟ بهترین زمان عمل آوری بتن چه زمانی است؟ ایجاد شده باشد؛ در این مقاله از آکادمی عمران به تمام سوالاتتان جوابی کامل خواهیم داد.

عمل آوری بتن یعنی چه؟

در فیلم زیر نکات حرفه‌ای مدت زمان عمل آوری بتن را برایتان شرح داده‌ایم تا با دید بهتری این مقاله را تا انتها بخوانید.

پیش از پرداختن به زمان لازم برای عمل آوری بتن، بهتر است در مورد عمل‌ آوری و روش‌های آن اطلاعاتی داشته باشید.

در تعریف عمل آوری می‌توان گفت، روندی است که سبب حفظ رطوبت و دمای بتن می‌شود تا بتن به خواص مدنظر برسد.

زمان شروع عمل آوری بتن نیز پس از تراکم و پرداخت بتن است.

برای مطالعه بیشتر در مورد کیورینگ مقاله پیشنهاد می‌کنم ” عمل‌ آوری بتن ” را مطالعه کنید.

کیورینگ روش‌های مختلفی دارد که به‌طور کلی عبارتند از:

• کیورینگ با آب
• کیورینگ عایقی

مدت زمان عمل آوری بتن به چه مواردی بستگی دارد؟

مدت زمان مراقبت به عوامل مختلفی بستگی دارد. برخی از این عوامل عبارتند از:

• نوع سیمان
• مقاومت موردنظر
• نسبت سطوح نمایان به حجم
• شرایط آب‌ و هوایی در زمان ساخت و ریختن بتن
• شرایط رویاروئی
• نوع سازه

بیش از 30 ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفتر‌فنی و ساختمان‌سازی

مشاهده مینی دوره

مدت زمان عمل آوری بتن در هوای سرد

مدت زمان عمل آوری بتن در هوای سرد بستگی دارد که از بتن معمولی استفاده شده است یا از بتن حاوی مواد افزودنی.

اما به طور کلی مدت زمان عمل آوری بتن در هوای سرد بین 10 تا 14 روز در نظر گرفته می‌شود که در ادامه به توضیحات مفصل‌تر درباره آن خواهیم پرداخت.

حداقل زمان عمل آوری بتن چقدر است؟

در صورتی که زمان خاصی برای کیورینگ پیش‌بینی نشده باشد، حداقل زمان عمل آوردن بتن طبق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان محاسبه می‌شود.

اگر بررسی آزمایشگاهی نشان‌دهنده آن باشد که برای بتن و شرایط محیطی مدنظر، مدت بیشتری از جدول بالا جهت کیورینگ نیاز است، باید آن مدت اعمال شود.

برای بتن‌های ویژه اگر دوام بتن‌ها مدنظر باشد، باید مدت عمل آوری طبق یکی از موارد زیر انتخاب شود:

• مستندات تاریخی وجود داشته باشد.
• ارزیابی آزمایشگاهی انجام شود.
• مدت‌های درج شده در جدول، تا 2 برابر افزایش یابد.

با توجه به شرایطی که ممکن است در کارگاه‌های کوچک وجود داشته باشد و کیورینگ طبق روش‌های گفته شده، کاملا درست و اصولی انجام نگیرد، یا در برخی از مناطقی که مسائل دوام و خوردگی میلگردها دارای اهمیت زیاد است پیشنهاد می‌شود، زمان عمل آوری بیشتر از حداقل ارقام موجود در جدول کیورینگ بتن در بخش قبل اختیار گردد.

با این حال دستورالعمل ساخت و اجرای بتن در کارگاه (نشریه شماره 327) حداقل زمان عمل‌ آوری بتن را کمتر در نظر گرفته و زمان عمل آوری بتن را طبق جدول زیر ذکر کرده است.

بدیهی است که هرچه مدت عمل آوری بیشتر باشد امکان کسب مقاومت و دوام بیشتر و بهتر برای مخلوط بتنی فراهم‌تر است.خوب: محیط مرطوب و محافظت شده (رطوبت نسبی بیشتر از 80% و محافظت شده در برابر تشعشع خورشید و باد)

ضعیف: محیط خشک و محافظت نشده (رطوبت نسبی کمتر از 50% و محافظت نشده در برابر تشعشع خورشید و باد)

متوسط: شرایطی ما بین خوب و بد.

در قسمت روند افزایش مقاومت بتن، منظور از سریع و متوسط و کند به شرح زیر است:

سریع: بتن دارای سیمان‌های زودگیر (مانند پرتلند نوع 3) افزدونی‌های زودگیر کننده، نسبت آب به سیمان بسیار کم و عیار سیمان زیاد است.

متوسط: نوع 1،2 و پرتلند پوزولانی

کند: نوع 4 و پوزولانی ویژه

زمان لازم برای عمل آوری بتن در سازه‌های مختلف چقدر است؟

شاید شما هم عبارت نگهداری معمولی را شنیده باشید اما ندانید به چه معنا است!

نگهداری معمولی به زبان ساده به نگهداری بتن در محیطی که باران نبارد، درجه حرارت کم باشد، رطوبت زیادی وجود نداشته باشد و بتن در تماس با خاک مرطوب نباشد گویند.

در این شرایط و همچنین زمانی که دمای محیط کمتر از 10 درجه سلسیوس است، برای رسیدن به مقاومت موردنظر و دوام مطلوب باید با توجه به نوع سیمان مصرف شده، زمان عمل آوری بتن ( زمان کیورینگ بتن )حداقل برابر با جدول زیر باشد:

همان طور که گفتیم نوع سازه نیز در تعیین مدت زمان لازم عمل آوری بتن مؤثر است. ارقام زیر برای راهنمای اجرا، پیشنهاد می‌شوند:

• زمان آبدهی بتن سقف

در دال‌های بتنی چون نسبت سطح به حجم بتن زیاد است، تبخیر سطحی در زمان گیرش اولیه بسیار زیاد است.

در صورتی که اصول صحیح نگهداری رعایت نشود، ترک‌هایی در اثر جمع‌شدگی پلاستیک در سطح بتن ایجاد می‌شود.

زمانی که بتن روی بستری خاکی ریخته شود، برای جلوگیری از جذب آب بتن باید چه کار کرد؟

‌می‌توان سطح زیر دال را قبلا کاملا کوبیده، آماده و آبپاشی کرد.

زمان آبدهی بتن سقف چقدر است؟

اگر متوسط دمای روزانه از 5 درجه سانتی‌گراد بیشتر باشد، دو احتمال برای عمل آوری بتن سقف (کیورینگ بتن سقف) وجود دارد:

• هفت روز
• زمان لازم برای کسب 70% مقاومت فشاری یا خمشی مورد نظر

زمانی که متوسط دمای روزانه از 5 درجه سلسیوس کمتر باشد، طبق مندرجات “بتن‌ریزی در هوای سرد” باید تدابیر لازم را پیش گرفت.

این تدابیر در مقاله ” بتن‌ ریزی در هوای سرد ” به طور کامل توضیح داده شده است.

• اعضا و قطعات سازه‌ای

مراقبت و کیورینگ قطعات سازه‌ای که به روش درجا ریخته می‌شوند باید با توجه به روش‌های درج شده در این بخش و همچنین زیر نظر دستگاه نظارت انجام گیرد.

منظور از قطعات سازه‌ای که به روش درجا ریخته می‌شوند، کدام است؟

• دیوارها
• ستون‌ها
• تیرها و دال‌ها (به جز دال‌هایی که روی زمین ریخته می‌شوند و در قسمت قبلی به آن‌ها اشاره شد.)

برای سطوحی که قائم با باقی سطوح قالب بندی شده هستند، با تأیید قبلی از دستگاه نظارت در صورت نیاز می‌توان پس از شل کردن بست‌های قالب و پیش از باز کردن آن‌ها می‌توان سطوح مخلوط بتنی را خیس کرد.

در صورتی که متوسط دمای محیط از 5 درجه سلسیوس بیشتر باشد، حداقل زمان لازم برای عمل آوری بتن ، کمترین در مقدار زیر است:

• هفت روز
• زمان لازم برای کسب 70% مقاومت فشاری یا خمش تعیین شده

چنانچه می‌خواهید اطلاعات بیشتری در مورد خمش و فشار کسب کنید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله ” لنگر خمشی ” را مطالعه کنید.

در صورتی که دمای محیط از 5 درجه سلسیوس کمتر باشد، باید نکات درج شده در قسمت بتن‌ریزی در هوای سرد ملاک عمل قرار بگیرد.

برای برخی از سازه‌های بتنی مثل ستون‌ها که مقاومت 40 مگاپاسکال یا بیشتر مدنظر است، باید مراقبت را تا 28 روز یا حتی بیشتر ادامه داد. اما حداقل زمان عمل آوری 7 روز است.

• بتن‌های پیش ساخته

شاید برایتان سوال باشد که منظور از قطعات یا بتن‌های پیش ساخته چیست؟

قطعاتی مانند لوله، آجر، بلوک، تیر با مقاطع TT,T,U، ستون، پانل، دیوار و نظیر آن‌ها را که در کارگاه ساخته و به محل اجرا حمل می شوند قطعات بتنی پیش ساخته گویند.

فرق قطعات پیش ساخته و درجا این است که آرماتور بندی، قالب بندی و بتن‌ریزی قطعات درجا در محل اجرای پروژه است مانند ستون، تیر و دال متعارف ساختمان های بتنی، ولی قطعات پیش ساخته در کارگاه ساخته شده و برای نصب به محل پروژه حمل می شوند.

در عمل آوردن این قطعات برای باز کردن سریع قالب‌ها و همچنین تخلیه از کارگاه ساخت، اغلب از روش‌های کیورینگ سریع شده استفاده می‌شود.

برخی از قطعات پیش ساخته همانند بلوک‌ها و آجرهای سیمانی و لوله‌ها بلافاصله پس از ریختن، از قالب جدا می‌شوند.

عمل آوردن آن‌ها نیز در هوا یا استخرهای آب، وابسته به شرایط ادامه پیدا می‌کند.

در برخی از موارد برای قطعات پیش ساخته همانند لوله‌ها یا پانل‌ها، قالب برداری 12 تا 24 ساعت پس از بتن‌ریزی انجام می‌شود.

مدت زمان کیورینگ اعضای پیش ساخته با بخار تحت فشار جو در دمای 50 تا 85 درجه سلسیوس و در مدت زمانی حدودا بین 12 تا 72 ساعت انجام می‌پذیرد.

اگر عمل آوردن با بخار و تحت فشار انجام پذیرد، درجه حرارت 165 تا 190 درجه سلسیوس و مدت مراقبت حدود 5 تا 26 ساعت خواهد بود.

• قالب‌های لغزنده قائم

سازه‌هایی همانند بونکرها، سیلوها، منابع و مخازن آب و چاه‌های آسانسور با قالب‌های لغزنده قائم ساخته می‌شوند.

کیورینگ این سازه‌ها همانند عضوهای قائم ساختمانی و طبق مندرجات این بخش انجام می‌پذیرد.

برای مراقبت از بتن جوان در بیرون سیلو، برزنت‌هایی که به طور مرتب آب‌پاشی می‌شود و همراه با سکوی کار حرکت می‌کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اگر این تدابیر برای مراقبت از بتن کافی نباشد، می‌توان از چتایی نیز استفاده کرد.

استفاده از ترکیبات عمل آورنده با تأیید قبلی دستگاه نظارت، پس از کیورینگ توسط برزنت، به شرطی که در رنگ سیلو تغییری ایجاد نشود، بدون مانع است.

با توجه به مسائلی همانند سمی بودن گازها، آتش‌سوزی و غیره استفاده از ترکیبات عمل آورنده در داخل سیلو مجاز نیست.

دمای عمل آوری بتن داخل سیلو نیز در هوای سرد باید همواره بیشتر از 15 درجه سلسیوس باشد. با توجه به روش‌های ساخت سیلو پیمانکار وظیفه دارد جهت جلوگیری از افزایش دما، نسبت به تهویه داخل سیلو اقدام کند.

• سقف‌های پوسته‌ای

سقف‌های پوسته‌ای نازک باید با دقت کامل کیورینگ شوند.

به دلیل شرایط خاص این نوع از سازه‌ها و همچنین به دلیل عدم رعایت دستورالعمل‌های فنی مراقبت از بتن در مرحله‌های اولیه گیرش، امکان به‌روز ترک‌های سطحی در اثر جمع‌شدگی بسیار زیاد است.

در آب‌وهوای گرم برای مراقبت و کیورینگ، روش آبیاری بارانی و بعد از آن پوشاندن سازه با گونی یا کرباس خیس و همچنین آبیاری مداوم آن پیشنهاد می‌شود.

برای مطالعه نکات مهم بتن‌ریزی در هوای گرم، خواندن مقاله ” بتن‌ ریزی در هوای گرم ” را به شما پیشنهاد می‌کنم.

در هوای سرد برای جلوگیری از یخ‌زدگی، دستگاه نظارت دستورالعمل‌های موردنیاز برای مراقبت از بتن را صادر خواهد کرد.

در شرایط آب‌وهوایی معمولی که هوا بین 50 تا 20 درجه سلسیوس است، کیورینگ بتن به طور معمول بر اساس مندرجات این دستورالعمل‌ها انجام می‌گیرد.برای اینکه در مبحث اجرای ساختمان به جمع حرفه‌ای‌ها بپیوندید توصیه می‌کنیم حتما به دوره اجرای ساختمان سر بزنید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری