ضمانت نامه حسن انجام کار و تضمن انجام تعهدات + آزادسازی تضمین ها

در قراردادهای پیمانکاری، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کارفرما، اطمینان از اجرای صحیح و به موقع پروژه است. لذا برای دستیابی به این هدف، سازوکارهای مختلفی از جمله تضمین‌های قرارداد پیمانکاری به کار گرفته می‌شود. شاید تاکنون نام ضمانت نامه حسن انجام کار را شنیده باشید. آیا می‌دانید سپرده حسن انجام کار چه زمانی آزاد می‌شود؟ آزاد سازی 5 درصد حسن انجام کار در چه مرحله‌ای باید انجام شود؟ یا چه تضمینی وجود دارد که پیمانکار به تعهدات خود عمل کند؟! ما در این مقاله به تمامی این پرسش‌ها پاسخ داده و جزئیات تضمین انجام تعهدات و تضمین حسن انجام کار در قراردادهای پیمانکاری را شرح خواهیم داد؛ پس تا انتها همراه آکادمی عمران باشید.

پیش از خواندن این مقاله، فیلم زیر را مشاهده کرده تا با انواع تضمین‌های پیمانکاری آشنا شوید. این فیلم بخش کوتاهی از آموزش پیش نیاز دفترفنی است که در آن به جزئیات تضمین‌های قراردادی در شرایط عمومی پیمان پرداخته‌ایم.

تضامین قراردادهای پیمانکاری

تضمین قرارداد پیمانکاری به مجموعه‌ای از ضمانت‌ها اشاره دارد که کارفرما از پیمانکار برای اطمینان از پایبندی به تعهدات خود در پروژه دریافت می‌کند. به‌طور کلی، تضمین قرارداد پیمانکاری به 4 دسته زیر تقسیم‌بندی می‌شود:

1. تضمین شرکت در فرآیند ارجاع کار: این نوع ضمانت‌نامه برای اطمینان از این است که پیمانکار در صورت برنده شدن در مناقصه، از انعقاد قرارداد امتناع نخواهد کرد. در غیر این صورت، مبلغ ضمانت توسط کارفرما ضبط می‌شود. توجه داشته باشید که پس از تعیین برندگان اول و دوم، تضمین شرکت در فرآیند ارجاع کار سایر شرکت کنندگان باید حداکثر ظرف 7 روز کاری آزاد شود.
2. ضمانت نامه حسن انجام تعهدات: تضمین انجام تعهدات با هدف انجام تعهد‌هایی که پیمانکار قبل از شروع کار در عملیات ذکر می‌کند، از سوی کارفرما دریافت خواهد شد.
3. ضمانت نامه حسن انجام کار: این ضمانت‌نامه با هدف تضمین انجام کار به درستی و در زمان مقرر دریافت می‌شود.
4. ضمانت نامه پیش پرداخت: اگر برای شروع پروژه به پیمانکار پیش پرداختی داده شود، کارفرما می‌تواند ضمانتی در قالب تضمین پیش پرداخت درخواست کند تا در صورت عدم استفاده از پیش پرداخت در پروژه، مبلغ آن جبران شود.

دلایل دریافت تضامین قراردادهای پیمانکاری به شرح زیر است:

• سر باز زدن پیمانکار برنده در مناقصه از عقد قرارداد
• عدم اجرای کار توسط پیمانکار
• اجرای نادرست کار و عدم تامین کیفیت کار مورد نظر کارفرما
• عدم صرف هزینه پیش پرداخت توسط پیمانکار در پروژه

در مجموع، ضمانت نامه‌های پیمانکاری به کارفرما این امکان را می‌دهند که در صورت بروز هر یک از این موارد، هزینه‌های مربوطه را جبران کند.

بیش از ۳۰ ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفترفنی و ساختمان سازی

دریافت

ضمانت نامه انجام تعهدات

ضمانت‌نامه انجام تعهدات نوعی تضمین مالی است که پیمانکار باید هنگام امضای پیمان به کارفرما ارائه دهد. مطابق با ماده 34 شرایط عمومی پیمان، این ضمانت‌نامه به ارزش 5 درصد از مبلغ اولیه پیمان، به منظور اطمینان از انجام تعهدات پیمانکار به‌طور صحیح و کامل صادر می‌شود. این وثیقه معمولاً توسط بانک مورد تأیید کارفرما ارائه شده و شامل شرایط خاصی است که در اسناد مناقصه مشخص شده‌اند. هدف اصلی این ضمانت‌نامه حفاظت از منافع کارفرما در برابر عدم انجام تعهدات پیمانکار است.

ضمانت نامه انجام تعهدات باید تا یک ماه پس از تاریخ تحویل موقت موضوع پیمان معتبر باشد. زمانی که تحویل موقت انجام نشده است، پیمانکار موظف است که ضمانت نامه انجام تعهدات را تمدید کند.

اگر پیمانکار تا 15 روز پیش از انقضای مدت اعتبار ضمانت نامه انجام تعهدات، موجبات تمدید آن را فراهم نکرده و ضمانت نامه تمدید نشود، کارفرما حق دارد که مبلغ ضمانت نامه را از بانک ضامن دریافت کرده و وجه آن را به جای ضمانت نامه به رسم وثیقه نزد خود نگه دارد.

زمان آزاد سازی ضمانت نامه انجام تعهدات

با توجه به تبصره 1 ماده 34 شرایط عمومی پیمان، آزاد سازی ضمانتنامه انجام تعهدات پس از تصویب صورت مجلس تحویل موقت انجام خواهد شد.

تا یک ماه بعد از تحویل موقت پروژه، صورت وضعیت مالی نهایی پیمانکار تنظیم می‌شود. اگر پیمانکار بدهکار نباشد یا بدهی او کمتر از نیمی از مبلغ تضمین حسن انجام کار باشد، این ضمانت‌نامه انجام تعهدات به سرعت آزاد می‌شود. اما اگر بدهی او بیشتر از نیمی از مبلغ تضمین حسن انجام کار باشد، شرایط آزادسازی طبق قوانین خاصی که در ماده 40 (صورت وضعیت قطعی) یا ماده 52 (تسویه حساب) آمده، اعمال خواهد شد.

در واقع باید گفت اگر پیمانکار در آخرین صورت وضعیت موقت بدهکار شود و بدهی‌اش بیشتر از نصف مجموع مبالغی باشد که از هر صورت وضعیت به منظور تضمین حسن انجام کار کسر شده است، تا تعیین و تکلیف صورت وضعیت قطعی و تسویه حساب نمی‌تواند ضمانت نامه انجام تعهدات را آزاد کند.

تبصره 2 ماده 34 شرایط عمومی پیمان به شرایطی اشاره دارد که در آن اگر تمام یا قسمتی از تضمین انجام تعهدات به صورت نقد نزد کارفرما باشد. در چنین شرایطی می‌توان به جای استفاده از ضمانت‌نامه بانکی از انواع دیگر اوراق بهادار بهره برد، مشروط بر اینکه مقررات مربوطه رعایت شود.

همچنین، چگونگی دریافت و بازپس‌گیری این تضمین‌ها باید طبق شرایطی انجام شود که در قرارداد برای ضمانت‌نامه بانکی تعیین شده است. این موضوع به طرفین این امکان را می‌دهد که از روش‌های جایگزین برای تضمین استفاده کنند که ممکن است انعطاف‌پذیری و راحتی بیشتری به همراه داشته باشد.

نمونه ضمانت نامه حسن انجام تعهدات

جهت دریافت نمونه نامه آزادسازی ضمانت نامه حسن انجام تعهدات روی لینک زیر کلیک کنید.

سپرده حسن انجام کار چیست؟

سپرده حسن انجام کار به مبلغی اطلاق می‌شود که کارفرما از هر پرداختی که به طرف قرارداد (مثل پیمانکار یا تامین‌کننده) انجام می‌دهد، به عنوان ضمانت حسن اجرای کار کسر می‌کند. این مبلغ در حسابی نزد کارفرما نگهداری می‌شود و معمولاً هدف آن تضمین این است که طرف قرارداد، وظایف خود را به طور کامل و با کیفیت مناسب انجام دهد.

مطابق با تبصره ماده 35 شرایط عمومی پیمان:

پیمانکار می‌تواند وجوه سپرده تضمین حسن انجام کار را طبق دستورالعمل نافذ در زمان ارجاع کار که شماره و تاریخ آن در اسناد و مدارک پیمان درج شده است، دریافت کند.
به عبارت دیگر، سپرده حسن انجام کار یک نوع وثیقه است که امنیت و کیفیت کار را تضمین می‌کند. اگر پیمانکار کار را به درستی انجام ندهد، کارفرما می‌تواند از این سپرده برای جبران خسارت‌ها یا نواقص استفاده کند.

مطابق با ماده 3 آیین‌نامه تضمین برای معاملات دولتی، به تعهدی که اشخاص در قبال آزادسازی سپرده حسن اجرای کار به کارفرما می‌سپارند، تضمین حسن انجام کار گفته می‌شود. بر اساس ماده 35 شرایط عمومی پیمان، از مبلغ هر پرداخت به پیمانکار، معادل 10 درصد به عنوان تضمین حسن انجام کار کسر و در حساب سپرده نزد کارفرما نگهداری می‌شود.

در واقع، پیمانکار با ارائه صورت وضعیت کارکرد هر هزینه‌ای که در طول پروژه انجام می‌دهد را از کارفرما دریافت می‌کند. جدا از نکات صورت وضعیت نویسی، هر مبلغی که در نهایت به عنوان مبلغ کارکرد آن صورت وضعیت از سوی کارفرما تایید می‌شود، پس از کسر بیمه، مالیات و دیگر کسور قرارداد به پیمانکار پرداخت می‌شود.

شرایط آزادسازی سپرده حسن انجام کار

با توجه به ماده 35 شرایط عمومی پیمان، زمان آزاد سازی حسن انجام کار به شرح زیر است:

نصف مبلغ کسر شده به‌عنوان تضمین حسن انجام کار پس از تصویب صورت وضعیت قطعی طبق ماده 40 شرایط عمومی پیمان آزاد می‌شود. نیمه دیگر این مبلغ نیز پس از تحویل قطعی و با رعایت موارد ذکر شده در ماده 42 و 52 این شرایط آزاد خواهد شد. لازم به ذکر است که ماده 42 به مسئولیت‌های دوره تضمین و ماده 52 به تسویه‌حساب مربوط می‌شود.

به‌عنوان مثال، اگر مبلغ نهایی سه صورت وضعیت پیمانکار به‌صورت غیر تجمعی به ترتیب برابر با 100، 300 و 200 میلیون تومان باشد، مبالغ 10، 30 و 20 میلیون تومان که جمعاً 60 میلیون تومان می‌شود، از هر پرداخت کسر شده و نزد کارفرما به‌عنوان تضمین حسن انجام کار نگهداری می‌شود.

زمانی که پروژه به تحویل موقت رسید، پیمانکار فرآیند نوشتن صورت وضعیت قطعی را آغاز می‌کند. از این مبلغ، 30 میلیون تومان پس از تصویب صورت وضعیت قطعی به پیمانکار پرداخت خواهد شد. در واقع در این مرحله آزاد سازی 5 درصد حسن انجام کار صورت خواهد گرفت.

اگر دوره تضمین پروژه 2 سال باشد، پس از پایان دوره تضمین از تاریخ تحویل موقت (به شرط آنکه نقصی در صورتجلسه تحویل موقت وجود نداشته باشد یا نقص‌ها در مهلت مقرر از سوی پیمانکار برطرف شوند)، هیاتی متشکل از نمایندگان کارفرما، مشاور و پیمانکار برای انجام تحویل قطعی به پروژه مراجعه خواهند کرد.

در صورتی که نقصی که به اجرای پیمانکار مربوط است در دوره تضمین اتفاق نیفتاده باشد، صورت‌جلسه تحویل قطعی تصویب می‌شود. پس از بررسی سایر پرداخت‌های کارفرما به پیمانکار، 30 میلیون تومان باقی‌مانده آزاد خواهد شد.

بیش از ۳۰ ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفترفنی و ساختمان سازی

دریافت

نامه آزادسازی حسن انجام کار

به‌طور کلی، یک نامه از سوی پیمانکار برای آزادسازی حسن انجام کار تنظیم می‌شود. متن نامه آزادسازی حسن انجام کار معمولا شامل مشخصات پروژه (نام پروژه، شماره قرارداد، تاریخ) و متن تقاضای استرداد تضامین همراه امضا است.

جهت دریافت نمونه نامه درخواست آزادسازی حسن انجام کار روی لینک زیر کلیک کنید.

علاوه بر نامه آزاد سازی سپرده حسن انجام کار، نامه‌ای دیگری مبنی بر گواهی حسن انجام کار از سمت کارفرما به امور مالی پروژه برای پرداخت ضمانت سپرده حسن انجام کار پیمانکار تنظیم می‌شود. در ادامه می‌توانید متن نمونه گواهی حسن انجام عملیات ساختمانی را مشاهده کنید.

بسمه تعالی

بدینوسیله گواهی می‌شود:

شرکت …………..…… مجری پروژه این شرکت در زمینه …………..…… فعالیت کرده و در اجرای پروژه‌های مذکور به نحو مطلوب عمل نموده است. کارفرما از عملکرد این شرکت در حوزه‌های زیر کاملاً رضایت دارد.

کیفیت اجرای کار پیمان: غیرقابل قبول / عالی

کفایت کادر فنی: غیرقابل قبول / عالی

زمان بندی پروژه : با تاخیر …… درصدی نسبت به برنامه اولیه / به‌موقع

شما می‌توانید برای دریافت نمونه‌های دیگر گواهی حسن انجام کار از طریق لینک زیر اقدام کنید.

بخشنامه آزادسازی حسن انجام کار (پیش از موعد)

ضوابط و شرایط آزادسازی حسن انجام کار در ماده 35 شرایط عمومی پیمان نشریه 4311 و همچنین، آیین‌نامه تضمین برای معاملات دولتی شرح داده شده است.

بر اساس آیین‌نامه تضمین برای معاملات دولتی، برای اینکه تضمین ارائه شده به عنوان وثیقه پیش از موعد آزادسازی آزاد شود، باید تمامی اقداماتی که در اختیار دستگاه مناقصه‌گذار (مضمون‌له) قرار دارد، انجام شود. این اقدامات باید به گونه‌ای باشند که تضمین از دسترس این دستگاه خارج شود و در نتیجه مناقصه‌گر (مضمون‌عنه) بتواند تضمین خود را پس بگیرد. لازم به ذکر است که اقدامات خارج از اختیار مضمون‌له جزء این موارد محسوب نمی‌شوند.

برای مشاهده کامل بخشنامه آیین نامه تضمین برای معاملات دولتی روی لینک زیر کلیک کنید.

تضمین حسن انجام کار

طبق ماده 4 آیین‌نامه تضمین برای معاملات دولتی، ضمانت نامه‌های زیر می‌توانند توسط پیمانکار به عنوان تضمین حسن انجام کار در اختیار کارفرما قرار گیرند تا پیش از موعد آزاد شوند.

• ضمانت نامه بانکی یا ضمانت نامه‌های صادره از سوی موسسات اعتباری غیر بانکی که دارای مجوز فعالیت از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران هستند.
• اصل فیش واریز وجه نقد به حساب سپرده بانکی مجاز
• ضمانت نامه صادره توسط موسسات بیمه گر دارای مجوز لازم برای فعالیت و صدور ضمانت نامه از سوی بیمه مرکزی ایران
• سفته با امضای صاحبان امضای مجاز همراه با مهر برای اشخاص حقوقی معادل هشتاد درصد ارزش اسمی آن
• گواهی خالص مطالبات قطعی تایید شده قراردادها از سوی دستگاه‌های اجرایی و ذی حسابان مربوط برای همان دستگاه اجرایی مطابق کاربرگ‌های پیوست که تایید شده به مهر دفتر هیئت دولت است.
• اوراق مشارکت بی نام تضمین شده بانک‌ها و دولت با قابلیت بازخرید قبل از سر رسید
• وثیقه ملکی معادل 85 درصد ارزش کارشناسی رسمی آن
• ضمانت نامه‌های صادره توسط صندوق‌های ضمانت دولتی که به موجب قانون تاسیس شده و طبق اساسنامه فعالیت می‌کنند.

تفاوت حسن انجام کار و انجام تعهدات

اصلی‌ترین تفاوت ضمانت نامه حسن انجام کار و انجام تعهدات در اهداف، نوع تضمین و مدت اعتبار است. به‌طور کلی، ضمانت انجام تعهدات برای تضمین این است که پیمانکار تمام تعهدات خود را طبق قرارداد انجام دهد. در حالی که ضمانت حسن انجام کار با هدف درستی انجام عملیات و عدم نقص از طرف پیمانکار از سوی مالک پروژه (کارفرما) دریافت می‌شود.

در واقع، ضمانت انجام تعهدات بیشتر بر انجام پروژه تمرکز دارد، در حالی که ضمانت حسن انجام کار بر کیفیت و سلامت کار در خلال مدت ضمانت تأکید دارد.

ضمانت‌نامه حسن انجام کار به میزان مشخصی از صورت وضعیت کسر می‌شود، در حالی که ضمانت‌نامه انجام تعهدات معمولاً به عنوان وثیقه یا ضمانت‌نامه بانکی در هنگام امضای قرارداد به کارفرما ارائه می‌شود.

تضمین انجام تعهدات پس از تحویل موقت پروژه و تایید انجام کار پیمانکار، آزاد می‌شود و دیگر نیازی به ارائه این تضمین نیست. در حالی که ضمانت حسن انجام کار معمولا برای مدت زمان خاصی پس از اتمام پروژه که دوره تضمین نامیده می‌شود، معتبر است و پیمانکار موظف است در این مدت کار را مطابق با استانداردهای قرارداد نگه دارد.

در صورت عدم تحقق هر یک از این موارد، کارفرما می‌تواند مبلغ تضمین را از بانک دریافت کند و خسارت‌های ناشی از انجام ندادن تعهدات یا عدم اجرای صحیح پیمانکار را جبران کند.

در جدول زیر می‌توانید به طور خلاصه تفاوت ضمانت‌نامه حسن انجام کار و انجام تعهدات را مشاهده کنید.

جمع بندی

در مجموع، تضمین‌های قرارداد پیمانکاری به عنوان یک مکانیزم موثر در مدیریت ریسک‌های اجرای پروژه، از اهمیت بالایی برخوردار هستند. این تضمین‌ها با پوشش طیف وسیعی از تعهدات پیمانکار، به کارفرما اطمینان می‌دهند که پروژه مطابق با استانداردهای تعیین شده اجرا خواهد شد. در میان انواع مختلف تضمین‌ها، ضمانت انجام تعهدات و ضمانت نامه حسن انجام کار از مهم‌ترین و رایج‌ترین آن‌ها به‌شمار می‌روند که نقش کلیدی در تضمین پایبندی به تعهدات و اجرای صحیح پروژه ایفا می‌کنند. داشتن تسلط به تضامین قراردادهای پیمانکاری در کنار متره و برآورد و صورت وضعیت نویسی اهمیت دارد؛ لذا توصیه می‌کنیم برای تبدیل شدن به یک مهندس دفتر فنی حرفه‌ای به پکیج آموزش دفتر فنی مراجعه کنید.

در انتهای این مقاله امیدواریم اطلاعات خوبی درباره تضمین‌های انجام تعهدات و حسن انجام کار در پروژه‌های عمرانی کسب کرده باشید. در صورتی که در این مورد سوالی دارید می‌توانید آن را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری