فرمول تعدیل معکوس چیست؟ همراه با فیلم و مثال در یک مقاله

احتمالا تا به حال اسم تعدیل معکوس را شنیده‌اید! چه قدر با مفهوم آن آشنا هستید؟! فرمول تعدیل معکوس چیست؟! ما در این مقاله به شرح نکات و مفهوم آن همراه با ذکر مثال می‌پردازیم. همچنین یک نمونه فایل اکسل تعدیل معکوس در اختیار شما قرار داده‌ایم. تا انتهای این مقاله با ما در آکادمی عمران همراه باشید.

تعدیل معکوس چیست

تاکنون با انواع مختلف تعدیل مثل تعدیل فهرست بهای تجمیعی راه و باند یا تعدیل قرارداد سرجمع آشنا شدیم. همچنین در مقاله تعدیل یعنی چه به طور کامل این مفهوم را بررسی کرده و فهمیدیم تعدیل در عرف پروژه‌های عمرانی به معنای متناسب کردن قیمت‌های قرارداد با شرایط روز است.

اما تعدیل معکوس قیمت روز را به قیمت قرارداد بر می‌گرداند. این کار به دلیل اضافه شدن کار جدیدی است که در برآورد اولیه قرارداد دیده نشده و مبلغ انجام آن مشخص نیست. لذا مبلغ انجام کار جدید با هزینه های روز محاسبه شده و با تعدیل معکوس به مبلغ زمان قرارداد برمی‌گردد. سپس مانند سایر آیتم‌ها با توجه به شاخص دوره کارکرد و شاخص دوره مبنا پیمان تعدیل می‌گردد.

برای توضیح بیشتر ابتدا کار جدید را تعریف می‌کنیم سپس به روش محاسبه تعدیل معکوس می پردازیم.

با مشاهده فیلم زیر که بخشی از آموزش تعدیل است، با تعدیل معکوس آشنا شوید.

تعدیل معکوس قیمت جدید

اگر پس از بستن قرارداد و در حین اجرای پروژه، کاری در چارچوب موضوع پیمان به پیمانکار ابلاغ شود که در برآورد اولیه، قیمت یا مقداری برای آن در فهرست بهای منضم به پیمان دیده نشده باشد کار جدید نام دارد. کار جدید را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:

کار جدید در فهرست بهای منضم به پیمان وجود داشته باشد و مبلغ آن طبق فهرست بها مشخص باشد.

به طور مثال در برآورد اولیه پیمان، برای پروژه میلگردهایی با قطر 20 میلی متر یا بیشتر در نظر گرفته شده است. اما در حین اجرای پروژه، نقشه تغییر کرده و به میلگردهایی با قطر کمتر از 10 میلی متر هم نیاز شده است. آیتم میلگردهای با قطر 10 میلی متر و کمتر متفاوت از آیتم میلگردهای با قطر 20 میلی متر و بیشتر است.

در واقع تهیه، بریدن، خم کردن و کار گذاشتن میلگرد آجدار از نوع A3 به قطر تا ١٠ میلی متر، برای بتن مسلح با سیم پیچی لازم یک کار جدید است که در فهرست بها منضم به پیمان آمده و قیمت هم دارد.

این نوع کار جدید تا سال 95 در پیوست پنجم فهرست بها با عنوان کارهای جدید، در حوزه تغییر مقادیر تلقی می‌شد اما از سال 96 به بعد هر نوع کار جدید ابلاغی در حین کار حتی اگر در فهرست‌بهای منضم به پیمان باشد قیمت جدید است و نیاز به آنالیز قیمت دارد.

دقت کنید اضافه شدن کار جدید و تغییر مبلغ پیمان سقفی دارد که در مقاله ” تغییر مقادیر پیمان “ به آن پرداخته شده است.

کار جدید در فهرست بهای منضم به پیمان وجود ندارد و پیمانکار با توجه به چهار عامل دستمزد نیروی انسانی، حمل و نقل، ابزار و ماشین آلات و مواد و مصالح، قیمتی را طبق شرایط روز برآورد می کند و به کارفرما پیشنهاد می دهد.

به طور مثال در فهرست بهای منضم به پیمان، کاشت آرماتور در بتن شامل سوراخ کاری بتن، تمیزکردن سوراخ، استفاده از چسب مخصوص و قراردادن میلگرد در سوراخ وجود ندارد. پیمانکار قیمت انجام این کار را برای هر عدد کاشت میلگرد در بتن آنالیز کرده و به کارفرما پیشنهاد می دهد.

نحوه محاسبه تعدیل معکوس

قیمت دسته اول کارهای جدید در فهرست بهای سال 1395 و به قبل، یعنی کارهای جدیدی که از فهرست بهای واحد پایه منضم به پیمان انتخاب شده است با در نظر گرفتن موارد زیر تعدیل می‌شود :

شاخص دوره کارکرد : شاخص گروهی فصل مربوط برای دوره انجام کار

شاخص مبنای تعدیل : همان شاخص مبنای پیمان 

در مثال میلگرد با قطر کمتر از 10 میلی متر، مبلغ این کار جدید مشابه سایر آیتم‌های فصل کارهای فولادی با میلگرد با شاخص گروهی فصل مربوط به دوره انجام کار و شاخص مبنا پیمان تعدیل می شود و تفاوتی بین تعدیل این آیتم کار جدید و آیتم‌های دیگر فصل مربوط به کارهای فولادی نیست.

برای این دسته نیاز به انجام تعدیل معکوس و برگرداندن قیمت به روز قرارداد نیست، چون قیمت از فهرست بها منضم به پیمان زمان قرارداد گرفته شده است.

قیمت دسته دوم کارهای جدید و دسته اول در فهرست بها 96 به بعد با در نظر گرفتن موارد زیر تعدیل می‌شود :

شاخص دوره کارکرد : شاخص گروهی فصل مربوطه مربوط برای دوره انجام کار

شاخص مبنای تعدیل : شاخص دوره سه ماهه‌ای است که بر اساس قیمت‌های آن دوره، قیمت کار جدید تعیین و تصویب شده است.

می‌دانید که تعدیل قیمت بر اساس دو شاخص دوره انجام کار و شاخص مبنای پیمان انجام می‌شود. شاخص دوره کارکرد کار جدید مشابه سایر آیتم‌ها، مربوط به دوره انجام کار است اما شاخص مبنا کار جدید و سایر آیتم‌ها (شاخص مبنا پیمان) متفاوت است.

اگر بخواهیم شاخص مبنای پیمان را برای کار جدید استفاده کنیم منطقی نیست. چون قیمتی که برای آن کار جدید محاسبه شده بر اساس قیمت‌های روز زمان آنالیز بوده و بخشی از افزایش یا کاهش هزینه‌ها در آن دیده شده است.

پس باید قیمت انجام کار را به قیمت زمان قرار داد برگردانیم. برای این کار از ضریب تعدیل معکوس استفاده می‌کنیم.

ابتدا قیمت کار جدید به ضریب تعدیل معکوس تقسیم می‌شود تا به قیمت‌های دوره سه ماهه مربوط به مبنای پیمان تبدیل شود. با این کار در واقع تعدیل معکوس می‌گردد. سپس مانند سایر ردیف‌های قیمت منضم به پیمان، قیمت زمان قرارداد تعدیل می‌گردد.

فرمول تعدیل معکوس

برای محاسبه این مقدار از فرمول ضریب تعدیل معکوس که به صورت زیر هست استفاده می‌کنیم، در ادامه با ما همراه باشید تا با ریزه‌ کاری‌های نحوه محاسبه تعدیل معکوس آشنا شوید.

مثال نحوه محاسبه تعدیل معکوس

برای مثال کاشت آرماتور در بتن، فرضیات زیر را در نظر گرفته و ضریب آن را محاسبه می‌کنیم:

فهرست بهای منضم به پیمان : رشته ابنیه – سال 91

شاخص مبنای پیمان : دوره سه ماهه اول 91 که برای فصل هفتم رشته ابنیه برابر 406.3 است.

شاخص مبنای کار جدید یعنی دوره آنالیز کردن قیمت کار جدید (کاشت آرماتور در بتن) : سه ماهه سوم 97 که برای فصل هفتم رشته ابنیه برابر 1267.2 است.

دوره انجام کار : سه ماهه دوم 98 که برای فصل هفتم رشته ابنیه برابر 1295.6 است.

قیمت کار جدید با توجه به هزینه های سه ماهه سوم 97 = 200000 ریال برای هر عدد کاشت آرماتور

محاسبات به صورت زیر انجام می‌شود :

ضریب تعدیل معکوس = (1267.2/406.3) 0.95 + 0.05 = 3.013

با تقسیم قیمت کار جدید بر ضریب تعدیل معکوس، قیمت کار جدید در زمان قرارداد = 66379 ریال برای هر عدد کاشت آرماتور

حالا برای تعدیل، مبلغ آیتم کاشت میلگرد را به جای 200000 ریال 66379 ریال در نظر گرفته و با توجه به مقدار کار انجام شده، شاخص دوره کارکرد و شاخص مبنا پیمان، مشابه سایر آیتم‌ها تعدیل انجام می‌شود.

فایل اکسل تعدیل معکوس

با استفاده از فایل اکسل زیر، ضریب تعدیل معکوس و قیمت انجام کار در زمان قرارداد را محاسبه کنید.

دانلود فایل اکسل تعدیل معکوس

در آموزش تعدیل نوشتن صورت وضعیت تعدیل کارکرد، تعدیل تجمیعی، تعدیل ارزی، مابه التفاوت قیر و مابه التفاوت مصالح به همراه نمونه‌های کاربردی که برای شروع کارکردن و یا رشد کردن در بخش دفترفنی به آن‌ها نیاز دارید بررسی شده است.