سقف وافل چیست؟ نکات اجرای سقف وافل یکطرفه و دوطرفه + فیلم آموزشی رایگان

آیا میدانید سقف وافل چیست و چرا در پروژههای ساختمانی امروزی مورد توجه قرار گرفته است؟ چرا این نوع سقف بهویژه در پروژههایی با دهانههای بزرگ و بدون ستون مورد استفاده قرار میگیرد؟ آیا استفاده از سقف وافل از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است؟ ما در این مقاله به معرفی انواع سقف وافل یکطرفه و دوطرفه، ویژگیهای آنها، قالبهای مورد استفاده، جزئیات مراحل اجرا و بررسی مزایا و معایب این سیستم سازهای میپردازیم. تا انتها همراه آکادمی عمران باشید تا با جزئیات سقف وافل بیشتر آشنا شوید.
قبل از ادامه مطالعه مقاله، پیشنهاد میکنیم، فیلم زیر را درباره جزئیات اجرای سقف وافل تماشا کنید. این فیلم بخشی از دوره جامع آموزش ساختمان سازی است که نه تنها نکات اجرایی انواع سقفها را پوشش میدهد، بلکه به صورت کامل و گامبهگام فرآیند ساخت ساختمان را شرح میدهد.
سقف وافل چیست؟
سقف وافل یا دال وافل (به انگلیسی Waffle Slab)، یکی از انواع سقف بتنی مدرن (دال بتنی) با ظاهری مشبک و منظم است که به دلیل شباهت فرم قالببندی آن به نان وافل، به این نام شناخته میشود. این نوع سقف از دیرباز به خاطر ظاهر جذاب و خاص خود مورد توجه معماران و هنرمندان قرار گرفته است. نمونهای از این طرح در نقاشی مشهور شام آخر اثر لئوناردو داوینچی نیز قابل مشاهده است.

در منابع بینالمللی از آن با عنوان سقف وافل اسلب یاد میشود و امروزه به دلیل ظاهر خاص و امکان پوشش دهانههای بزرگ، مورد توجه بسیاری از معماران و طراحان قرار گرفته است. این نوع سقف بیشتر در فضاهای بزرگ و بدون ستون مانند ایستگاهها، فرودگاهها و سالنهای همایش کاربرد دارد و ترکیبی از زیبایی معماری و ساختار منظم مهندسی را به نمایش میگذارد.
مشخصات سقف وافل
بعد از توضیحاتی که در مورد این سقف ارائه شد، اکنون نوبت به بررسی مشخصات فنی وافل سقف میرسد. در جدول زیر ویژگیهای مختلف سقف وافل از جمله حداکثر دهانه، ضخامت، ابعاد ستونها و سایر مشخصات مهم ذکر شده است.
مشخصات فنی سقف وافل | |
ویژگی | مقدار تقریبی / توضیح |
ارتفاع سقف وافل | بسته به طراحی و نوع قالب بین ۲۵ تا ۵۰ سانتیمتر |
ضخامت سقف وافل | معمولا بین ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلیمتر (بسته به دهانه و بار طراحیشده) |
ابعاد ستون در سقف وافل | بسته به طراحی سازهای (معمولا از ۴۰×۴۰ سانتیمتر به بالا) |
وزن هر متر مربع سقف وافل | بین ۳۵۰ تا ۴۵۰ کیلوگرم بر مترمربع |
حداکثر فاصله ستون ها در سقف وافل | معمولا بین ۶ تا ۱۲ متر (در طراحی خاص حتی تا 18 متر) |
عملکرد سقف وافل
نحوه عملکرد دال وافل به گونهای است که با حذف بتن کششی زیر تار خنثی و ایجاد مقطع مشبک وزن سقف کاهش یافته و در عین حال ظرفیت خمشی آن حفظ میشود. از آنجایی که در این سیستم، بتن در ناحیه کششی کاربردی ندارد، قالبهای وافل باعث حذف آن بخش شده و تنها آرماتورها وظیفه تحمل کشش را بر عهده دارند. این طراحی هوشمندانه، علاوه بر کاهش بار مرده سازه، مصرف میلگرد و بتن را نیز به حداقل رسانده و عملکرد مناسبی در دهانههای بلند از خود نشان میدهد.

بیش از ۵۰ ساعت آموزش حرفهای ولی رایگان دفترفنی و ساختمان سازی
انواع سقف بتنی وافل
سقف های وافل بر اساس جهت انتقال بار به دو نوع اصلی یک طرفه و دو طرفه تقسیم میشوند. هر یک از این دو نوع، با توجه به شرایط پروژه و طول دهانه، کاربردهای خاص خود را دارند.
سقف وافل یک طرفه
این نوع وافل سقف عملکردی مشابه سقف تیرچهبلوک دارد و بارهای وارد شده تنها در یک جهت منتقل میشوند؛ با این تفاوت که تیرچهها در دال وافل یک طرفه بهصورت درجا بتنریزی شده و قالبها پس از اجرا از سقف جدا میشوند. برای آشنایی بیشتر با تفاوتهای سقف وافل بتنی با تیرچه بلوک و همچنین بررسی هزینهها به مقاله تفاوت سقف وافل و تیرچه بلوک مراجعه کنید.

بهطور کلی وافل یکطرفه به دلیل استفاده از قالبهای مستطیلی شکل، مناسب دهانههای کوتاهتر (حداکثر تا حدود ۸ الی ۹ متر) است. جهت آشنایی بیشتر با حداکثر دهانه قابل اجرا در این نوع سقفها به مقاله حداکثر دهانه سقف وافل مراجعه کنید.
در اجرای سقف وافل یک طرفه، تیرچهها در یک جهت چیده شده و آرماتورگذاری نیز در همان راستا صورت میگیرد. این موضوع باعث کاهش مصرف میلگرد نسبت به سقف دوطرفه شده و هزینه اجرای آن را نیز کاهش میدهد. همچنین، اتصال تیرچهها به تیرهای کناری و ستونها پیش از بتنریزی انجام شده که منجر به انسجام و عملکرد مناسب سقف میشود.
سقف وافل دو طرفه
در این سقف بارهای وارده در دو جهت عمود بر هم منتقل میشوند. قالبهای استفاده شده در این سیستم، عمدتا مربعی شکل هستند و تیرچهها بهصورت متقاطع قرار میگیرند. این نوع سقف به دلیل توزیع بهتر نیرو، عملکرد بهتری در پوشش دهانههای بلند (حتی تا ۱8 متر) دارد و مقاومت خمشی آن در مرکز دهانه بالاتر است.

آرماتورگذاری در سقف وافل دو طرفه در دو جهت انجام میشود که موجب افزایش مصرف میلگرد و در نتیجه هزینه بیشتر اجرای آن نسبت به نوع یکطرفه میشود. با این حال، این سقف از نظر لرزهای عملکرد بهتری داشته و برای فضاهای پرجمعیت با حساسیت بالا نسبت به لرزش، گزینهای مناسبتر محسوب میشود. ضخامت این نوع دال معمولا بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیمتر و بسته به دهانه و قالب قابل تغییر است.
در ادامه، تفاوتهای سقف وافل یک طرفه و دو طرفه را در قالب یک جدول مقایسهای مشاهده میکنید.
جدول مقایسه سقف وافل یکطرفه و دوطرفه | ||
ویژگیها | سقف وافل یک طرفه | سقف وافل دوطرفه |
جهت انتقال نیرو | یک جهته | دو جهته |
شکل قالبها | مستطیلی | مربعی |
میزان مصرف میلگرد | کمتر | بیشتر |
حداکثر دهانه قابل پوشش | حدود ۸ تا ۹ متر | تا ۱۷ متر |
مقاومت خمشی وسط دهانه | کمتر از نوع دوطرفه | بالا و مناسب برای دهانههای بزرگ |
کاربرد | دهانههای کوتاه و پروژههای اقتصادی | دهانههای بلند و فضاهای پرتردد یا حساس به لرزش |
مصرف بتن و هزینه اجرا | کمتر و اقتصادیتر | بیشتر، اما با عملکرد بهتر |
نحوه آرماتور گذاری | در یک جهت | در دو جهت (متقاطع) |
مقاومت در برابر لرزش | متوسط | بالا، بهویژه در فضاهای پرجمعیت |
اجرای سقف وافل
در هنگام طراحی و اجرا سقف وافل باید دقت کنید که ستونگذاری منظم و با رعایت اصول معماری انجام شود، تا علاوه بر استحکام سازه، فضای مفید داخلی نیز بهینه باقی بماند. روش اجرای سقف وافل دو طرفه با نوع یک طرفه در نحوه قرارگیری قالبها، آرماتور بندی و طراحی تفاوتهایی دارد. اما بهطور کلی، مراحل اجرای سقف وافل به شرح زیر است:
- زیرسازی سقف وافل
- قالببندی و چیدن قالب وافل
- آرماتوربندی تیر و سقف به صورت درجا
- بتنریزی
- برداشتن قالبها و پایهها
زیرسازی سقف وافل
برای زیرسازی این نوع سقف، مطابق با نشریه 94 و همانند اجرای سقف تیرچه بلوک عمل میشود. ابتدا لولههای داربست روی جکها و سپس قوطیها روی لوله داربست قرار میگیرند تا یک شبکه ایجاد کنند. این لولهها و قوطیها با سیم آرماتوربندی به یکدیگر متصل میشوند.

نوع پایههای زیرسازی بسته به ارتفاع سقف تعیین میشوند. برای سقفهای با ارتفاع کمتر از 3.5 متر از جک صلیبی و برای سقفهای با ارتفاع بیشتر از 3.5 متر باید از اسکافلد استفاده کرد. در این مرحله فاصله جکها با ضخامت و ارتفاع دال بتنی ارتباط معکوس دارد. در نهایت، باید توجه داشته باشیم که این شبکه باید به گونهای اجرا شود که از نشست شمعها جلوگیری شود.
نکات اجرایی که در حین زیرسازی سقف وافل باید رعایت شود، عبارتاند از:
- برای زیرسازی این سقف بهتر است که از مقاطع مربعی و یا مستطیلی شکل مانند قوطی استفاده شود، زیرا در مقاطع دایرهای مانند لوله داربست، نشیمنگاه وافل بر روی پایهها کم است.
- توصیه میشود برای زیرسازی سقف وافل از چهار تراش، جک صلیبی یا اسکافلد استفاده شود.
- در مرحله زیرسازی، لازم است دو شبکه متعامد اجرا شود. دقت کنید که پاشنه قالبهای وافل فقط بر روی یک ردیف قرار گیرد.
- در اجرای وافل سقف، زیر ردیف رویی که عمدتا چهارتراش است، باید یک ردیف دیگر از پروفیلها (مانند لوله داربست) در جهت عمود قرار گیرد که نقش انتقال بار به جک صلیبی را برعهده دارد.
- اگر شمعها روی زمین تکیه دارند، باید توجه کنید که دستی بودن یا افزایش فشار خاک موجب نشست نشود. در زمینهای سست، افزایش سطح تکیهگاه شمعها و جلوگیری از نمناک شدن زمین میتواند از نشست جلوگیری کند.
- اگر تکیهگاه شمعها، سقف طبقه زیرین باشد باید وزن شمعبندی و سقف جدید به عنوان سربار سقف زیرین محاسبه شود. همچنین، با توجه به زمان گذشته از بتنریزی دال زیرین، باید تقویت مناسب پیشبینی شود؛ در غیر این صورت، دال زیرین ممکن است دچار آسیب شود.
- در جمعآوری تکیهگاههای موقت، باید اطمینان حاصل شود که دال مورد نظر به اندازه کافی مقاوم است تا وزن خود و سربارهای وارده، از جمله شمعهای دال بالاتر را تحمل کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره جزئیات اجرای جمعآوری تکیهگاههای موقت، میتوانید نشریه شماره 55 دفتر تحقیقات و معیارهای فنی سازمان برنامه و بودجه با عنوان مشخصات فنی عمومی کارهای ساختمانی را از بخش زیر دانلود کنید.
دانلود نشریه شماره 55قالب بندی سقف وافل
پس از تکمیل مرحله زیرسازی، قالبهای وافل مطابق با نقشههای اجرایی در محل کنار یکدیگر چیده میشوند. در مناطقی که تنش زیاد وجود دارد، مانند محل برش پانچ ستون یا تیرهای مخفی، از قالبهای توپر به جای قالب وافل استفاده میشود.
تفاوتهایی بین سقف وافل یک طرفه و دو طرفه در نحوه چیدمان قالبها وجود دارد:
- در سقف وافل یک طرفه، قالبها به صورت مستطیلی یا کشیده در یک جهت قرار میگیرند تا بارها را در یک جهت منتقل کنند.
- در سقف وافل دو طرفه، قالبها به صورت مربعی یا متعامد در دو جهت عمود بر هم قرار میگیرند تا سقف بتواند بارهای بیشتری را تحمل کند و برای دهانههای بلندتر مناسبتر باشد.
اتصال قالب سقف وافل برای جلوگیری از جابهجایی در حین بتنریزی معمولا به دو روش انجام میشود:
- استفاده از قالبهای قفلدار: این روش به تسهیل و تسریع روند اجرا کمک میکند و باعث ثابت ماندن قالبها در کنار یکدیگر میشود.
- استفاده از میلگردهای U شکل: این میلگردها به اتصال قالبهای سقف وافل کمک میکنند و از حرکت قالبها در حین بتنریزی جلوگیری میکنند.
نکات قالب بندی وافل
در صورتی که بعد از نصب آخرین ردیف قالب، فاصلهای بین قالب و تیر ایجاد شود، این فضا نباید با بتن پر شود. چنانچه این فضا با بتن پر شود، مقطع تیر بهصورت ناخواسته بزرگتر و قویتر خواهدشد. در نتیجه مشکلی بهنام تیر قوی – ستون ضعیف رخ میدهد؛ بدین معنا که تیر مقاومت بیشتری از ستون پیدا میکند.
این وضعیت در برابر زلزله خطرناک است، چون اگر ستونها زودتر از تیرها آسیب ببینند، احتمال فرو ریختن کل سازه وجود دارد. اما اگر تیرها زودتر خراب شوند، فقط قسمتی از سقف آسیب میبیند و میتوان از فروپاشی کلی ساختمان جلوگیری کرد.

برای جلوگیری از این مشکل، راهکارهای زیر توصیه میشود:
- اگر قالبها پیچ و مهرهای هستند، میتوان بخشی از قالب را در آن فضا جای داد.
- اگر قالب یکتکه است، میتوان قالب را برش داد و به اندازهی فضای باقیمانده در محل نصب کرد.
- همچنین میتوان با نظر طراح، کمی فاصله بین قالبها ایجاد کرد تا جمع کل قالبها به طول تیر برسد. در این حالت، فضای خالی بین قالبها باید با قوطی فلزی و کارتن پلاست پر شود تا بتن از آن نشت نکند.
- معمولا از پلی استایرن (یونولیت) برای پر کردن فاصله بین تیر و آخرین ردیف قالب وافل استفاده میشود.
برای آشنایی بیشتر با ضوابط و نحوه اجرای قالب بندی انواع دالهای بتنی به مقاله قالب بندی سقف بتنی مراجعه کنید.

بیش از ۵۰ ساعت آموزش حرفهای ولی رایگان دفترفنی و ساختمان سازی
آرماتور بندی سقف وافل
آرماتوربندی سقف وافل در یک مرحله و به صورت درجا انجام میشود؛ که این موضوع، یکی از مزایای اصلی این سقف نسبت به سقفهای دال مجوف مانند یوبوت و کوبیاکس به شمار میرود. در سقفهای یوبوت و کوبیاکس، آرماتوربندی دوبار، یعنی قبل و بعد از نصب المانهای پرکننده انجام میگیرد؛ اما در سقف وافل این فرآیند یکباره طبق مراحل زیر انجام میشود:
1- ترتیب اجرای آرماتورها
نخست، آرماتورهای تحتانی در پایین تیرچهها اجرا و سپس، شبکه آرماتورهای فوقانی طبق نقشههای اجرایی نصب میشوند.
2- نحوه چینش آرماتورها بر اساس نوع سقف
در سقف وافل یکطرفه (مشابه تیرچه بلوک)، آرماتورها فقط در یک جهت اجرا میشوند. در سقف وافل دوطرفه، آرماتورها در دو جهت متعامد (عمود بر هم) قرار میگیرند.
در نوع یکطرفه، میلگردهای فوقانی و تحتانی تیرچهها با استفاده از قلابهایی به یکدیگر بسته میشوند که عملکردی مشابه میلگردهای زیگزاگ در سقف تیرچه بلوک دارند.

3- اجرای کلاف میانی (تای بیم)
بین قالبها، کلاف میانی یا تایبیم اجرا میشود تا عملکرد تیرچهها را یکپارچه کند. مانند کلافهای میانی در سقف تیرچه بلوک، یک میلگرد در بالا و یک میلگرد در پایین تعبیه میشود. در دال وافل یکطرفه، کلافهای میانی در یک راستا و عمود بر جهت تیرچهها هستند، درحالیکه در سقف وافل دوطرفه، کلافها مانند تیرچهها اجرا شده و بهصورت متقاطع و عمود بر هم قرار میگیرند.
4- جزئیات اجرای آرماتورهای فوقانی
آرماتورهای فوقانی تیرچهها باید کمی بالاتر از قالبها قرار بگیرند تا علاوه بر نقش اصلی، نقش آرماتور حرارتی را نیز ایفا کنند. آرماتورهای حرارتی دیگری نیز بهصورت عمود بر آرماتورهای تیرچه تعبیه میشوند تا از ایجاد تنشهای حرارتی در سقف جلوگیری شود.
این آرماتورها باید حدود ۲ سانتیمتر از قالب فاصله داشته باشند. برای ایجاد این فاصله، قطعاتی مانند آرماتور کوچک (نمایش دادهشده در تصویر زیر) در زیر میلگردهای فوقانی قرار داده میشوند.

توجه داشته باشید که آرماتور فوقانی کلاف میانی باید از زیر آرماتور فوقانی تیرچه عبور کند تا اتصال مناسب برقرار شده و کاور بتن کم نشود.
در نهایت، آرماتوربندی تیرها در سقف وافل مشابه سایر دالهای بتنی است که توضیحات تکمیلی آن را میتوانید در مقاله آرماتوربندی سقف مطالعه کنید.

بتن ریزی سقف وافل
بتن ریزی وافل سقف باید در یک مرحله و به دقت انجام شود. برای بهبود کیفیت و تراکم بتن، از ویبراتور برای لرزاندن بتن استفاده میشود تا از ایجاد حباب و ترک جلوگیری شود.
توجه داشته باشید که پیش از بتنریزی باید از محکم بودن قالبها اطمینان حاصل کرد. بتنریزی باید به دقت کنترل شده و هیچگونه مواد افزودنی مانند روانکنندهها به بتن اضافه نشود، زیرا فضای مناسب برای ویبرهزدن وجود دارد. جهت آشنایی بیشتر با جزئیات بتن ریزی دالها به مقالعه بتن ریزی سقف مراجعه کنید.

برداشتن قالب ها و پایه ها
پس از گذشت مدت زمان لازم برای سفت شدن بتن، قالبها و پایههای موقت برداشته میشوند. مطابق با مبحث مقررات ملی ساختمان، ضوابط قالببرداری دال بتنی مشابه با قالببرداری دالهای دیگر است. در ابتدا، جکها، لولهها و قالبها برداشته میشوند، اما پایههای اطمینان باید تا زمانی که سقف به اندازه کافی مقاوم نشده باشد، در محل خود باقی بمانند. پس از اطمینان از استحکام کافی دال بتنی، پایههای اطمینان میتوانند برداشته شوند.
ضوابط و آیین نامه سقف وافل
برای طراحی و اجرای اصولی سقف وافل، باید به آییننامهها و ضوابط مشخصی پایبند بود. سه مرجع اصلی که ضوابط اجرای سقف وافل را پوشش میدهند، عبارتاند از:
1- مبحث نهم مقررات ملی ساختمان
این مبحث تحت عنوان طراحی و اجرای ساختمانهای بتنآرمه، ضوابط عمومی طراحی دالهای بتنی از جمله دال وافل را بیان میکند. مواردی مانند بارگذاری، آرماتورگذاری، ضخامت دال، الزامات اجرایی و کنترل ترکها در این آییننامه ذکر شده است.
دانلود مبحث نهم مقررات ملی ساختمان2- نشریه 543
نشریه 543 با عنوان دستورالعمل طراحی و اجرای سقفهای تیرچه و بلوک توسط دفتر نظام فنی اجرایی تهیه شده است. هرچند این نشریه به صورت مستقیم درباره سقف وافل نیست، اما بسیاری از ضوابط اجرایی سقفهای دال یکطرفه و سیستمهای مشابه (مثل تیرچه بلوک و وافل یکطرفه) در آن ذکر شده و میتواند به عنوان راهنمای اجرایی مفید مورد استفاده قرار گیرد.
دانلود نشریه ۵۳۴3- نشریه 120
نشریه 120 یا آییننامه بتن ایران (آبا) یکی از منابع مرجع در طراحی و اجرای سازههای بتنی در ایران است و ضوابط کلی مربوط به دالهای بتنی، مشخصات بتن، میلگردها، الزامات اجرایی، دوام، کنترل کیفیت و غیره را شامل میشود. از آنجایی که سقف وافل نیز نوعی دال بتن آرمه محسوب میشود، میتوان از ضوابط آییننامه آبا در طراحی و اجرای این سقف استفاده کرد.
دانلود آیین نامه بتن ایران (آبا)برای جزئیات اجرایی سقف وافل میتوانید به منابع بالا مراجعه کرده و نسخه PDF هر یک از آییننامهها را دریافت کنید. همچنین بخشی از این ضوابط در نشریه 55 سازمان مدیریت با عنوان مشخصات فنی عمومی کارهای ساختمانی نیز آورده شده است که نکات ارزشمندی درباره زیرسازی و جمعآوری تکیهگاههای موقت ارائه میدهد.
مزایا و معایب سقف وافل
در این بخش، به بررسی جامع مزایا و معایب سقف وافل میپردازیم تا درک بهتری از ویژگیهای این نوع سقف دال بتنی داشته باشید.
مزایای سقف وافل
سقف های وافل مزیتهای بیشماری دارند که مهمترین آنها عبارتاند از:
- از نظر اقتصادی و مدت زمان اجرا، نسبت به سقفهای یوبوت و کوبیاکس مقرون به صرفهتر است و زمان اجرای کمتری دارد.
- وزن آن نسبت به سقف عرشه فولادی و همچنین تیرچه بلوک کمتر است.
- قابلیت اجرا در سازههایی با دهانههای بلند را دارد.
- رفتار مناسبی در برابر خزش (Deformation over time) نسبت به دالهای معمولی نشان میدهد.
- به دلیل طراحی مشبک، نمای زیرین سقف ظاهری زیبا و خاص دارد.
- قالبهای سقف وافل سبک هستند، بتن به راحتی از آنها جدا میشود و میتوان تا ۵۰ بار از آنها استفاده مجدد کرد.
- فضای کافی برای اجرای عایقهای صوتی و حرارتی در این نوع سقف فراهم است.
- به دلیل وزن کمتر، مقاومت بهتری در برابر زلزله نسبت به سقفهای سنگینتر دارد.
- جنس قالبها از پلاستیک کامپوزیت است؛ بنابراین پس از پایان عمر مفید، قابل بازیافت بوده و به حفظ محیط زیست کمک میکند.

معایب سقف وافل
با وجود مزایای زیاد این سقف، محدودیتهایی هم وجود دارد که باید در حین انتخاب به آنها توجه شود. اصلیترین معایب سقف وافل به شرح زیر است:
- هزینه اولیه تهیه قالبهای وافل نسبت به سایر قالبها بیشتر است.
- برای اجرا در سقفهای شیبدار مناسب نیست.
- به تنهایی عایق صوتی مناسبی ندارد؛ بنابراین معمولا نیاز به اجرای سقف کاذب یا کناف دارد که باعث افزایش هزینه نهایی میشود.
- عملکرد آن در برابر آتشسوزی نسبت به دالهای ضخیمتر ضعیفتر است و ممکن است زمان مقاومت کمتری در برابر حریق داشته باشد.
قالب سقف وافل
در اجرای سقف وافل، قالبهای غیرماندگار با شکل مربعی یا مستطیلی به کار میروند. این قالبها معمولا از جنس پلاستیکهای کامپوزیتی مقاوم ساخته شدهاند و پس از بتنریزی جمعآوری میشوند.
قالب وافل در ابعاد مختلفی تولید میشود. قالبهای دوطرفه معمولا در اندازههای ۶۰×۶۰، ۸۰×۸۰، ۹۰×۹۰ سانتیمتر با ارتفاعهای ۱۸ تا ۴۰ سانتیمتر و قالبهای یکطرفه در طولهای ۶۰ تا ۲۴۰ سانتیمتر و ارتفاعهای ۲۵ یا ۳۰ سانتیمتر عرضه میشوند.

این قالبها ویژگیهایی مانند وزن سبک، امکان استفاده مجدد تا حدود ۵۰ بار، سهولت در جدا شدن از بتن و بازیافتپذیری دارند. همچنین به دلیل طراحی مناسب، مقاومت بالایی در برابر ضربه و وزن دارند و کارگران میتوانند روی آنها حرکت کنند.
قالبهای وافل در مقایسه با سقفهای مجوف دیگر مانند یوبوت و کوبیاکس پس از اجرا از دال خارج شده و باعث ایجاد نمای مشبک و اکسپوز زیبایی در زیر سقف میشوند.
جمع بندی
سقف وافل، به عنوان یکی از سیستمهای مدرن دالهای بتنی، به دلیل تلفیق زیبایی معماری با عملکرد مهندسی ممتاز، جایگاه ویژهای در پروژههای بزرگ و با تعداد ستون کمتر به دست آورده است. این نوع سقف با طراحی هوشمندانه خود، ضمن کاهش بار مرده و بهینهسازی مصرف مصالح، امکان ایجاد فضاهایی وسیع، مقاوم و چشمنواز را فراهم میکند. موفقیت در اجرای پروژههایی که به دنبال ترکیب استحکام سازهای و کیفیت معماری هستند، مستلزم آشنایی دقیق با انواع سقف وافل، مراحل اجرا و رعایت نکات فنی در هر مرحله از کار است که ما در این مطلب به آن پرداختیم.
در انتهای این مقاله امیدواریم اطلاعات خوبی درباره نحوه اجرای سقف وافل کسب کرده باشید. در صورتی که در این مورد سوالی دارید میتوانید آن را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران
سوالات متداول
سقف وافل نوعی دال بتنی مشبک است که برای پوشش دهانههای بزرگ بدون نیاز به ستون میانی، با کاهش وزن مرده و مصرف مصالح طراحی شده است.
بله. اجرای سقف وافل سازه فلزی امکان پذیر است؛ به شرطی که طراحی سازه و نحوه اتصالها متناسب با ویژگیهای این نوع سقف انجام شود. البته طبق اعلام مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی بعد از حادثه متروپل اجرای سقف وافل در سازه فلزی تا انتشار دستورالعمل مناسب، ممنوع اعلام شده است.
اجرای سقف وافل شامل زیرسازی، چیدن قالبها، آرماتوربندی درجا، بتنریزی و در نهایت برداشتن قالبها و پایهها است.
خیز منفی یا خیز معکوس در سقف وافل به معنی بلندشدگی دال در وسط دهانه در اثر تغییرات حرارتی، خطاهای اجرایی یا تغییرات رطوبتی بتن است. در بعضی موارد، به صورت عمدی در قالببندی اولیه، خیز منفی (پیشخیز) اعمال میشود تا بعد از بارگذاری بهرهبرداری یا جمعشدگی بتن، سطح سقف صاف شود و خیز مثبت نهایی کنترل گردد.
تعیین فاصله ستونها در سقف وافل به عواملی مثل ضخامت دال، عرض و عمق تیرچه بستگی دارد. نکات اصلی که در طراحی ستونها باید رعایت شود عبارتاند از:
- عمق تیرچه که با دهانه نسبت حدودی 1 به 25 دارد.
- فاصله تیرچهها حداقل ۶۰ سانتیمتر و حداکثر ۹۰ سانتیمتر بسته به ابعاد قالب انتخاب میشود.
- طراحی دقیق توسط نرمافزارهایی مثل ETABS و SAP انجام میشود.
برای محاسبه حجم بتن سقف وافل، باید حجم کلی سقف توپر را حساب کرده و سپس حجم حفرههای خالیشده توسط قالبها را از آن کم کرد. فرمول کلی به صورت زیر است:
حجم بتن = (مساحت سقف × ضخامت کل سقف) – (حجم قالبهای خالیشده)
در عمل، سقف وافل نسبت به دال تخت حدود ۳۰٪ تا ۴۰٪ کاهش مصرف بتن دارد.
بله. اجرای سقف کاذب بر روی سقف وافل بهویژه در فضاهایی که نیاز به پوششهای ظاهری و یا نصب تأسیسات دارند، بسیار رایج است. در این حالت، سقف کاذب به راحتی بر روی دال وافل نصب میشود و به هیچوجه تاثیری بر استحکام یا عملکرد سازهای سقف وافل نخواهد داشت.
نوعی سقف وافل دو طرفه است که جهت اجرای آن از قالبهایی با شکل خاص استفاده میشود.
چرا در سقف وافل بتن در نواحی کششی حذف میشه؟
سلام وقت بخیر
در سقف وافل، بتن کششی حذف میشود چون آرماتورها وظیفه مقاومسازی در ناحیه کششی را بر عهده دارند، که وزن سازه و مصرف مصالح را کاهش میدهد.
تفاوت سقف وافل با سایر سقف ها مثل کوبیاکس چیه؟
سلام
وقت بخیر
سقف وافل با دال بتنی مشبک، طراحی دوطرفه و قالبهای ثابت شناخته میشود، در حالی که یوبوت و کوبیاکس از قالبهای توخالی پلاستیکی با ساختار متفاوت به صورت دال مجوف (میان تهی) برای کاهش وزن و مصرف بتن استفاده میکنند.
ممنون از مقاله خوبتون فقط یه سوال داشتم. سقف گرین وافل چیست؟
سلام
وقت بخیر
در اغلب موارد، سقف گرین وافل همان سقف وافل است و تفاوت خاصی ندارند، فقط ممکن است در برخی منابع یا مناطق از نامهای متفاوت برای تأکید بر ویژگیهای خاص این نوع سقف ها استفاده شود.
مطلب مفیدی بود
سلام وقت بخیر
ممنون از حسن نظر شما.
سپاس از شما.
سلام وقت بخیر
ممنون از حسن نظر شما.
مطلب عالی بود.
سلام وقت بخیر. خوشحالیم که براتون مفید بوده.
خیلی خوب بود.
با سلام.
خوشحالیم که براتون مفید بوده.
ممنون از زحماتتون نکات خوب و ارزنده ای بود
ممنون، خوش حالیم که مطالب براتون مفید بوده.
مثل همیشه عالی
ممنون
خوش حالیم که مطالب براتون مفید بوده
با تشکر از سایت و تولید محتوای خوبتون
موفق و موید باشید.
واقعا ممنون از وقتی که میزارین
خیلی مفید بود???
باسلام
ممنون از لطف و نظر شما
موفق باشید.
مطالب بسیار آموزنده و جالب بود متشکرم از تولید محتوای خوبتون
ممنون از لطف و همراهی شما