یکی از خصوصیات مهم هر سقفی ماکزیمم طول دهانهای است که می‌توان با آن، سیستم سقف را اجرا کرد. در این مقاله به شرح حداکثر دهانه سقف دال بتنی مانند دال‌های مجوف، وافل و همچنین حداکثر دهانه سقف عرشه فولادی می‌پردازیم.
تا انتهای این مقاله با همراه باشید تا مقایسه تمامی این سیستم‌ها را در قالب یک جدول مشاهده کنید.
آنچه در این مقاله می آموزید:
حداکثر دهانه سقف دال بتنی
حداکثر دهانه سقف تیرچه بلوک
حداکثر دهانه سقف پیش تنیده
حداکثر دهانه سقف کوبیاکس
حداکثر دهانه سقف یوبوت
حداکثر دهانه سقف وافل
انواع دال‌های اسکلت فولادی
حداکثر دهانه سقف طاق ضربی
حداکثر دهانه سقف عرشه فولادی یا متال دک
حداکثر دهانه سقف کرومیت
جمع بندی و جدول دهانه دال‌ها
حداکثر دهانه سقف دال بتنی
انواع دال‌ها جهت طراحی و اجرای سقف در اسکلت‌های بتنی و فولادی وجود دارند. اما باید متناسب با نوع سازه، میزان بار وارده و نیازهای معماری، نوع سقف را تعیین کرد. یکی از ملاحظات معماری، حداکثر دهانه سقف است.
حداکثر دهانه سقف دال بتنی بر اساس میزان ضخامت و ارتفاع دال تعیین و طراحی می‌شود که معمولاً نظام مهندسی هر منطقه به منظور یکسان سازی طراحی سازه‌ها با توجه به ضخامت سقف‌ها این طول را تعیین می‌کند.
در این مقاله حداکثر دهانه انواع دال‌ها را به طور کلی شرح می‌دهیم اما پیشنهاد می‌کنیم قبل از مطالعه آن ابتدا فیلم زیر را که نحوه اجرای دال بتنی است مشاهده کنید.
حداکثر دهانه سقف تیرچه بلوک
سقف تیرچه بلوک یک سیستم تیر-دال یک طرفه است و در ایران رایج‌ترین سیستم سقفی است که برای سازه‌های بتنی اجرا می‌شود. این نوع دال بتنی از تیرچه‌ها و بلوک‌ها تشکیل شده است.
بلوک‌ها در انواع مختلفی مانند بلوک سیمانی، سفالی، یونولیتی و غیره تولید می‌شوند.
اما در حال حاضر به دلیل سبک بودن بلوک‌های پلی استایرن (یونولیتی) بیشتر از این نوع بلوک استفاده می‌شود. به همین دلیل به تیرچه و بلوک، تیرچه یونولیت نیز می‌گویند.
در مقاله ” سقف تیرچه بلوک “ به طور کامل در مورد این دال بتنی صحبت می‌کنیم همچنین اگر مایل هستید که در مورد مزایا و معایب سقف تیرچه یونولیت یا تیرچه بلوک بیشتر بدانید روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.
حداکثر دهانه سقف تیرچه یونولیت 7 تا 8 متر است. به این نکته توجه داشته باشید که برای اجرای این نوع دال بتنی در دهانه 7 تا 8 متری باید از تیرچه دوبل استفاده کرد.
اگرچه برای دهانه بیش از این مقدار نیز می‌توان از تیرچه پیش تنیده استفاده کرد.
تیرچه پیش تنیده در طول‌های 8 تا 12 متر تولید می‌شود. پس حداکثر دهانه سقف تیرچه بلوک در صورتی که از تیرچه پیش تنیده استفاده شده باشد، 12 متر است.
برای مطالعه بیشتر در مورد تیرچه پیش تنیده و نکات آن به مقاله ” تیرچه پیش تنیده “ سر بزنید.
حداکثر دهانه سقف پیش تنیده
به طور معمول در دال بتنی پیش تنیده ابتدا کابل‌ها کشیده می‌شوند. در مرحله بعد بتن ریزی انجام شده و زمانی که بتن به مقاومت مطلوبی رسید، کابل‌ها رها می‌شوند. در این صورت المان بتنی تحت فشار قرار می‌گیرد.
با تحت فشار بودن سقف پیش تنیده، ظرفیت کششی آن افزایش می‌یابد به همین دلیل امکان پوشاندن دهانه با ضخامت کمتر نسبت به سایر سیستم‌های دال وجود دارد.
ضخامت کم دال بتنی پیش تنیده باعث کاهش بار مرده آن شده و این امکان را می‌دهد که در دهانه‌ها و کنسول‌های بلندتر، از این دال استفاده شود.
فاصله ستون ها در سقف پیش تنیده محدودیتی ندارد و این دال بتنی برای هر دهانهای قابل اجرا است. اگرچه اجرای آن در دهانه‌های بیش از 30 متر مشکل است.
این خصوصیت دال بتنی پیش تنیده باعث شده معماران در طراحی‌های خود محدودیتی نداشته باشند و از فضا استفاده بهتری شود.
همچنین در این دال بتنی امکان ستون‌گذاری به صورت نامنظم وجود داشته که در طرح‌های معماری بسیار کاربردی است.
یرای اینکه در مورد نحوه اجرای دال بتنی پیش تنیده بیشتر بدانید به مقاله ” سقف پیش تنیده “ مراجعه کنید.
حداکثر دهانه سقف کوبیاکس
دال بتنی کوبیاکس نوعی دال مجوف است. در این دال بتنی به کمک المان پرکننده بیضی یا کروی شکل، داخل دال خالی از بتن شده و یک مقطع I شکل به وجود می‌آورد.
با توخالی شدن دال، بار مرده آن کاهش پیدا می‌کند. با کاهش بار مرده می‌توان دهانه سقف کوبیاکس را در طول‌های بلندتری اجرا کرد.
حداکثر دهانه سقف کوبیاکس در صورتی که دال تخت باشد، تا ۶٫۵ متر قابلیت اجرا دارد. اما اگر دال بتنی کوبیاکس با سیستم قاب خمشی بتن مسلح که شامل تیر و ستون‌های مجزا است، ترکیب شود در این حالت طول دهانه در سقف کوبیاکس به 18 متر نیز می‌رسد.
در مقاله ” سقف کوبیاکس “ به طور کامل در مورد نکات اجرایی کوبیاکس صحبت می‌کنیم.
حداکثر دهانه سقف یوبوت
سقف یوبوت یک نوع دال مجوف است که توسط المان‌های پرکننده مکعب مستطیل شکل تو خالی شده است. تو خالی شدن دال بتنی یوبوت امکان اجرای آن را در دهانه‌های بلند فراهم می‌کند.
المان پرکننده یوبوت در چهار نوع تک، دوبل، یوبوت اصلاح شده و یوبوت از جنس پلی استایرن تولید می‌شود. در جدول زیر حداکثر دهانه سقف یوبوت برای دو نوع قالب تک و دوبل را مشاهده می‌کنید.
(اگر با گوشی همراه خود این مقاله را می‌خوانید، جهت مطالعه بهتر جدول، گوشی خود را بچرخانید.)
| دهانه سقف یوبوت | ضخامت | نوع المان پرکننده | ارتفاع المان پرکننده |
| 9/5 متر | 31 سانتی‌متر | تک | 16 سانتی‌متر |
| 11/5 متر | 35 سانتی‌متر | تک | 20 سانتی‌متر |
| 13/5 متر | 39 سانتی‌متر | تک | 24 سانتی‌متر |
| 15 متر | 47 سانتی‌متر | دوبل | 32 سانتی‌متر |
| 17/5 متر | 55 سانتی‌متر | دوبل | 40 سانتی‌متر |
| 20 متر | 63 سانتی‌متر | دوبل | 48 سانتی‌متر |
در مقاله ” سقف یوبوت “ به طور کامل در مورد یوبوت صحبت می‌کنیم.
حداکثر دهانه سقف وافل
دال بتنی وافل نوعی دال مشبک است. دال بتنی وافل با توجه به نحوه انتقال بار در دو نوع وافل یک طرفه و دو طرفه اجرا می‌شود. در دال بتنی وافل یک طرفه از قالب‌های مستطیلی شکل استفاده شده که تقریبا عملکردی مانند تیرچه بلوک دارد.
برای مطالعه بیشتر درباره سقف وافل و ریزه کاری‌های آن مقاله ” اجرای سقف وافل “ را از دست ندهید!
یکی از سوالات متداول این است که حداکثر دهانه سقف وافل چقدر است؟
حداکثر دهانه سقف وافل یک طرفه 8 تا 9 متر است.
برای آشنایی کامل با تمام مراحل اجرای ساختمان به شما توصیه می‌کنیم ” آموزش اجرای ساختمان “ را از دست ندهید!
در دال بتنی وافل دو طرفه از قالب‌های مربعی شکل استفاده می‌شود. به دلیل عملکرد دو طرفه آن می‌توان وافل دو طرفه را تا 18 متر نیز اجرا کرد.
این نوع دال بتنی برای سالن‌های بزرگ مانند فرودگاه‌ها و سینماها بسیار مناسب است.
دهانه انواع سقف‌های اسکلت فولادی
حداکثر دهانه سقف طاق ضربی
سقف طاق ضربی از دیرباز در ایران مورد توجه معماران بوده و در بسیاری از ساختمان‌ها اجرا شده است.
سقف طاق ضربی به دلیل وجود قوسی که به آن طاق می‌گوییم، توانایی تحمل بارهای قائم وارد بر خود را دارد اما در تحمل بارهای جانبی خیلی کارآمد نیست.
طاق ضربی اجرا شده در سازه‌های فولادی برای پوشاندن تراز کف طبقات و در بناهای تاریخی و فرهنگی بیشتر جنبه زیبایی و معماری دارد. اما عملکرد آن در هر دو یکسان است.
در اجرای بناهای تاریخی معمولا طاق بیشتری داشته و فاصله دهانه‌ها بیشتر است اما در سازه‌های فولادی رایج، معمولا بین تیرچه‌هایی با فاصله ۷۰ سانتی‌متر تا یک متر در دهانهای تا 6 متر اجرا می‌شود.
اگرچه در یزد ما بناهایی مشاهده می‌کنیم که در دهانه‌هایی بیش از 6 متر نیز اجرا شده است.
برای مطالعه بیشتر در مورد نکات و نحوه اجرای سقف طاق ضربی به مقاله ” طاق ضربی “ سر بزنید.
حداکثر دهانه سقف عرشه فولادی یا متال دک
سقف عرشه فولادی یک نوع دال کامپوزیت یا مرکب است که در سازه‌های فولادی اجرا می‌شود. در سقف متال دک یا عرشه فولادی از ورق‌های گالوانیزه برای پوشش دال استفاده می‌کنند.
همچنین جهت درگیری و عملکرد یکپارچه ورق و بتن پوششی دال، گل میخ ها را در ورق قرار می‌دهند.
حال این سوال پیش می‌آید که حداکثر دهانه سقف عرشه فولادی چقدر است؟
به طور معمول عرض ورق‌های گالوانیزه حدود 91 تا 93 سانتی‌متر و طول 12 متر است. البته به این نکته توجه داشته باشید که این ورق‌ها بسته به سفارش مشتری در طول‌های کمتر از 12 متر نیز قابل سفارش است.
حداکثر دهانه سقف عرشه فولادی یا متال دک نیز 12 متر است.
به طور کلی ماکزیمم دهانه در سقف کامپوزیت بسته به در نظر گرفتن خیز و نوع تکیه‌گاه، 20 تا 32 برابر ضخامت دال است.
در مقاله سقف عرشه فولادی به طور کامل در مورد نحوه اجرای این دال کامپوزیت صحبت می‌کنیم.
سقف کرومیت
سقف کرومیت همان تیرچه و بلوک است با این تفاوت که تیرچه‌ها از نوع فلزی با جان باز یا همان تیرچه کرومیت هستند. به طور کلی اجرای آن هم شباهت زیادی به تیرچه بلوک دارد.
به دلیل بار مرده کمتر، امکان اجرای دال بتنی کرومیت در دهانه‌های بلندتر نسبت به تیرچه بلوک وجود دارد. حداکثر دهانه سقف کرومیت 12.5 متر است.
برای اینکه در مورد دال بتنی کرومیت بیشتر بدانید به مقاله ” تیرچه کرومیت “ سر بزنید.
جمع بندی ماکزیمم دهانه انواع دال
ماکزیمم دهانه انواع دال‌ها را در جدول زیر برای شما قرار دادیم.
| نوع دال | حداکثر دهانه |
| تیرچه و بلوک | 7 متر |
| تیرچه و بلوک با تیرچه دوبل | 8 متر |
| تیرچه و بلوک با تیرچه پیش تنیده | 12 متر |
| پیش تنیده | نامحدود |
| کوبیاکس | 18 متر |
| یوبوت | 20 متر |
| وافل | 18 متر |
| طاق ضربی | به دلیل عملکرد لرزه‌ای پایین مناسب نیست. |
| عرشه فولادی یا متال دک | 12 متر |
| کامپوزیت | 20 تا 32 برابر ضخامت دال |
| کرومیت | 12.5 متر |
امیدواریم در پایان این مقاله به جواب سوال‌های خود رسیده باشید و از اینکه تا پایان مقاله با ما همراه بودید، تشکر می‌کنیم. نظرات خود را در مورد این مقاله با ما به اشتراک بگذارید.
بتن پر مقاومت یا مقاومت بالا چیست؟ + طرح اختلاط
بهترین سنگ سفید برای نمای ساختمان از صفر تا صد
مقایسه تیرچه پیش تنیده با تیرچه معمولی از صفر تا صد
ممنون،عالی بود?
ممنون،بسیار عالی
سلام وقتتون بخیر
ممنون از حسن نظر و لطف شما
درود برشما. در مورد تیرهای لانه زنبوری مطلبی در سایت هست؟
سلام وقتتون بخیر
در آموزش اسکلت فولادی کامل در مورد این مبحث توضیح داده شده است, میتونید به لینک زیر مراجعه کنید .
اسکلت فولادی
سلام
اعداد داخل جدول ماکزیمم دهانه انواع دال از کدام کتاب یا آیین نامه گرفته شده؟
سلام وقت بخیر
به صورت تجربی از طراحی ها و پروژه های اجرا شده است. در هیچ کتابی این اطلاعات را پیدا نخواهید کرد. موفق باشید