درز ژوئن در ساختمان چیست؟ | بررسی نحوه اجرای ژوئن در سقف تیرچه بلوک
تا به حال در مورد کلاف میانی یا تای بیم ( tie beam ) شنیده‌اید؟! آیا می‌دانید کلاف میانی در کجا استفاده میشود ؟ به کلاف میانی، کلاف عرضی یا درز ژوئن در ساختمان نیز گفته میشود. ما در این مقاله به شرح نکات و اجرای تای بیم یا همان کلاف میانی می‌پردازیم. تا انتها با ما در آکادمی عمران همراه باشید تا به جواب سوال خود در مورد” تای بیم چیست ؟” برسید.
درز ژوئن در ساختمان چیست؟
سقف تیرچه و بلوک یک دال بتنی یک طرفه است که به دلیل وجود بلوک‌ها و تو خالی بودن سقف، صلبیت پایینی دارند. این امر باعث میشود در دهانه‌های بلند، ارتعاشاتی در زمان بارگذاری داشته باشد.
پیشنهاد می‌کنیم ابتدا فیلم زیر که قسمت کوتاهی از آموزش اجرای ساختمان آکادمی عمران هست مشاهده کنید تا با این مفهوم بیشتر آشنا شده و با دید بهتری به مطالعه ادامه مقاله بپردازید. همچنین اگر مایل هستید که فیلم‌های کارگاهی بیشتری در این حوزه مشاهده کنید حتما به این آموزش سر بزنید.
سقف به عنوان یک دیافراگم عمل می‌کند. زمانی که سقف تحت نیروهای جانبی قرار بگیرد، ممکن است تیرچه‌ها دچار پیچش شوند.
جهت کاهش ارتعاشات سقف تیرچه بلوک، یکپارچه کردن عملکرد تیرچه‌ها، جلوگیری از پیچش آن‌ها و در قسمت‌هایی که بار منفرد وجود دارد، از کلاف میانی استفاده میشود.
به کلاف میانی، کلاف عرضی، تای بیم ( tie Beam ) یا ژوئن نیز گفته میشود.
حال سوالی که پیش می‌آید این است که ژوئن در سقف تیرچه بلوک چیست ؟
کلاف میانی در سقف تیرچه بلوک یک درز ایجاد می‌کند. به این درز، ژوئن نیز گفته میشود و در فواصل معین، عمود بر تیرچه‌ها اجرا میشود.
برای مطالعه بیشتر در مورد جزئیات اجرای سقف تیرچه بلوک به ” آموزش سقف تیرچه و بلوک “ سر بزنید.
این آموزش رایگان است اما برای نمایش بهتر فیلم‌های آموزش، از بستر اسپات پلیر استفاده شده است که تنها با پرداخت هزینه لایسنس به میزان 70 هزار تومان به این آموزش جامع دسترسی خواهید داشت.
بیش از ۵۰ ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفترفنی و ساختمان سازی
جزئیات نحوه اجرای ژوئن در سقف تیرچه بلوک
عرض ژوئن باید حداقل به اندازه عرض پاشنه تیرچه باشد و ارتفاع آن به اندازه ضخامت سقف است.
به این نکته توجه داشته باشید که اگر از تیرچه دوبل استفاده شود، این حداقل عرض دو برابر میشود. یعنی حداقل به اندازه 20 سانتی‌متر عرض، ژوئن باید اجرا گردد.
قالب بندی کلاف عرضی به اندازه حداقل 12 سانتی‌متر (بیشتر از عرض تای بیم) انجام میشود. تخته‌های چهار تراش به وسیله سیم آرماتوربندی به جک‌های صلیبی بسته می‌شوند و همچنین سطح زیرین آن‌ها به وسیله جک‌های صلیبی مهار میشود.
پس از آرماتوربندی و قالب بندی زیر کلاف عرضی، بتن ریزی سقف صورت گرفته و در نهایت کلاف‌ها و تیرچه‌ها به صورت یک سیستم یکپارچه عمل می‌کنند.
تعداد ژوئن در سقف
طبق دستورالعمل طراحی و اجرای سقفهای تیرچه و بلوک (نشریه شماره 543) تعداد کلاف عرضی وابسته به میزان بار زنده و طول دهانه است.
تعداد تای بیم‌ها ( فاصله کلاف عرضی ) طبق جدول زیر تعیین میشود.
| طول دهانه | بار زنده | تعداد کلاف میانی تیرچه |
| کمتر از 4 متر | کمتر از 350 کیلوگرم بر مترمربع | 0 |
| کمتر از 4 متر | بیش از 350 کیلوگرم بر مترمربع | 1 |
| بین 4 تا 7 متر | کمتر از 350 کیلوگرم بر مترمربع | 1 |
| بین 4 تا 7 متر | بیش از 350 کیلوگرم بر مترمربع | 2 |
| بیشتر از 7 تا 8 متر | بیش از 350 کیلوگرم بر مترمربع | 3 |
- در حالت دوم و سوم که یک تای بیم نیاز داریم، حداقل سطح مقطع آرماتورهای طولی تای بیم برابر نصف سطح مقطع آرماتورهای کششی وسط دهانه تیرچه‌ها است.
- در حالت چهارم و پنجم که دو و سه تای بیم داریم، حداقل سطح مقطع آرماتورهای طولی تایم بیم برابر با سطح مقطع آرماتورهای کششی وسط دهانه تیرچه‌ها است.
- به این نکته توجه داشته باشید که سقف تیرچه بلوک برای دهانه‌های ماکزیمم تا 8 متر اجرا میشود. برای دهانه‌های بیش از 7 تا 8 متر باید از تیرچه دوبل استفاده کرد.
ضوابط کلاف عرضی در سقف تیرچه بلوک
بتن داخل کلاف عرضی، بتن مسلح است که باید دو آرماتور به قطر حداقل 6 میلی‌متر در بالا و پایین آن قرار بگیرند.
میلگرد تای بیم به وسیله سنجاقی‌ها در فواصل حدود 50 سانتی‌متری به یکدیگر بسته می‌شوند.
برای مطالعه بیشتر در مورد میلگرد سنجاقی به مقاله ” سنجاقی ستون “ سر بزنید.
به این نکته توجه داشته باشید که آرماتور فوقانی کلاف عرضی باید از زیر آرماتور فوقانی تیرچه رد شود.
همچنین بهتر است آرماتور فوقانی تای بیم از زیر آرماتورهای فوقانی تیر رد شوند اما معمولا به دلیل تراکم آرماتور در تیر این امر صورت نمی‌گیرد.
نکات طلایی کلاف میانی یا درز ژوئن در ساختمان
- حداقل تعداد آرماتور تای بیم دو عدد است.
- آرماتورهای سنجاقی به قطر حداقل 8 یا 10 میلی‌متر د فواصل حداکثر 50 سانتی‌متری باید اجرا شود.
- بر اساس مبحث نهم مقررات ملی ساختمان (ویرایش ۱۳۹۹) که ملاک ما برای ساختمان‌های بتنی است حداقل قطر آرماتور حرارتی ۸ میلی‌متر و آج دار تعیین شده است.
- در اجرای سقف طره یا کنسول به این نکته توجه کنید که کلاف باید در لبه انتهایی سقف اجرا شود. به دلیل اینکه در اجرای سقف تیرچه و بلوک، کلاف میانی به تیر ختم میشود، نیازی به اجرای کلاف لبه نیست.
- برای سازههای بنایی که تیر ندارند، باید روی دیوار باربر از تای بیم ( tie beam ) اسفاده شود. در این موارد آرماتوربندی ژوئن باید قبل از نصب تیرچه‌ها انجام شود. عرض ژوئن در قسمت‌های تکیه‌گاه کناری 15 سانتی‌متر و تکیه‌گاه میانی حداقل 20 سانتی‌متر است.
- میلگرد فوقانی تای بیم می‌تواند در پشت تیر انتهایی خم و مهار شود اما بهتر است تای بیم در هسته مرکزی تیر انتهایی خم شده و مهار گردد.
کلاف میانی در تیرچه پیش تنیده
همانطور که گفتیم کلاف میانی با جان تیرچه و پوشش سقف همزمان بتن ریزی شده و این امر باعث عملکرد یکپارچه آن‌ها میشود.
حال سوالی که پیش می‌آید این است که تای بیم در تیرچه پیش تنیده استفاده میشود؟!
در تیرچه پیش تنیده به دلیل اینکه جان آن از قبل بتن ریزی شده، این یکپارچگی دیگر به وجود نخواهد آمد. کلا در سقفهای تیرچه بلوک که از تیرچه پیش تنیده استفاده میشود، معمولا کلاف عرضی اجرا نمی‌شود.
در صورتی که طراح تشخیص دهد که باید کلاف میانی اجرا شود، در زمان ساخت تیرچه پیش تنیده باید المان‌هایی در تیرچه تعبیه کنند تا پس از جایگذاری تیرچه و بتن ریزی سقف، عملکرد یکپارچه‌ای با کلاف پیدا کنند.
برای مطالعه بیشتر در مورد تیرچه پیش تنیده و معایب آن به مقاله ” تیرچه پیش تنیده “ سر بزنید.
مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران
با عرض سلام
طبق این مقاله در سقفهای با دهانه ۸ متر که تیرچه دوبل هم استفاده شده باید عرض ژوئن ۲۰ سانت باشه . حالا اگر در زمان بهره برداری ساختمان ایراد بگیرن و عرض ژوئن کمتر از ۱۰ سانت باشه راه اصلاحش چه چیزی هست ؟
سلام خسته نباشید جابه جایی در تای بیم تا چه حد مجاز است
سلام منظورتون از جابه جایی محل اجرای تای بیم هست؟
عالی
در جای از مقاله به میلگرد ساده جهت آرماتور کششی اشاره شده در صورتی که در مبحث ۹ اشاره شده در هیچ جای ساختمان ما اجازه نداریم از میلگرد ساده استفاده کنیم مگر به عنوان دورگیر‌های ستون دایره‌ای (اسپیرال)
بله کاملا درست میفرمایید. آرماتور حرارتی نیز باید آج دار باشد.
سپاس از مقاله خوبتون . خیلی سایت خوبی دارید همه چیز کامله
با سلام ممنون از حسن نظر شما. خوشحالیم که از محتوای سایت راضی بودید.
سلام
آرماتور ژوئن رو اگه تو تیر خم کنیم مثل دال دو طرف عمل میکنه اگر هم بخوان خم کنند باید تو طراحی لحاظ شده باشه
سلام
خم ارماتور صرفا برای تامین طول گیرایی آن است و تاثیری در عملکرد سازه ای ندارد
سلام و تشکر بابت اطلاعات مفیدتون، یه سوال داشتم اینکه،آرماتور های ژوئن باید داخل تیر اصلی قفل بشن یا سر آرماتورها قبل از تیر اصلی آزاد باشه؟
سلام ممنون از حسن نظر شما.
باید در تیر مهار شوند
با سلام و درود
برای ابعاد تیر عرضی یا تایم بیم که گفته شده به اندازه پاشنه یا دوبل…عرض تیر هم دوبرابر می شود لطفا بند نشریه یا صفحه بفرمایید.
ممنون از راهنماییتون
سلام، وقت بخیر
نشریه ۵۴۳ رو مطالعه بفرمایید
در نشریه ۵۴۳ اشاره نکرده که تیرچه دوبل شود عرض تایم بیم دوبرابر می شود
این مورد رو باید با طراح خود مشورت کنید
سلام وقت شما هم بخیر
پیرو متن این صفحه که نوشته با دوبل شدن تیرچه عرض تایم بیم هم دوبرابر می شود
منبع این متن میخواستم
وقتی آیین نامه و نشریه نداشته باشیم برای این موضوع چطور میشه به طراح گفت که در تیرچه های دوبل عرض تایم بیم دوبرابر می شود
سلام وقت بخیر
طراح برای افزایش صلبیت سقف و کنترل ارتعاش در بهره برداری میزان کلاف میانی لازم را تعیین می کند.
سلام وقت شما بخیر! ممنون بابت مطالب مفید سایت!
یک دهانه آکس تا آکس ستون ها ۴.۴۵ هست اما اگر از بر تیر ها انداز بزنیم ۳.۹ می باشد ؟ ملاک آکس تا آکس ستون ها می باشد یا از بر تیر ؟
اگر از بر تیر حساب کنیم چون دهانه کمنتر از ۴ هست ژوئن بکار گرفته نمی شود
سلام وقت بخیر
طول دهانه، فاصله آزاد بین ستون ها است.
سلام وقت بخیر. یه سقف تیرچه یونولیت سه تا ژوئن فاصله دیوارها ازداخل ۷/۱۵هس باخیزمنفی کارکردیم. این سقف مقاومت کافی داره?
سلام وقت بخیر از نظر تعداد کلاف میانی مورد قبول است. دهانه نیز تقریبا مورد تایید است. اما بار وارد نیز باید بررسی شود. برای طبقات مشکلی به نظر نمی رسد اما برای پارکینگ تیرچه دوبل استفاده شود.
خیلی ممنونم
خواهش می کنم. موفق باشید.
سلام
ناظر ساختمان هستم.. به مجری میگم تای بیم رو تا داخل تیر ادامه بده و تقویت بالا رو با هم زدن مهار کن ولی زیر بار نمیره
آیا اشتباه میگم؟؟
سلام، وقت بخیر
می تونید اجازه بتن ریزی ندید یا ثبت تخلف کنید.
ممنون،بر چه اساسی طراحی میشه ژوئن؟ نشریه ۵۴۳ در این مورد و طراحی ژوئن مطلبی گفته؟ نمیشه برای کم کردن طول ژوئن وسط دیوارها یه شناژ افقی استفاده کرد تا ژوئن ها روی اون بشینن؟
خیلی ممنون، پس طول تای بیم محدودیتی مشخصی ندارند و می‌تونه بیشتر از ۸,۹متر باشه،فقط دو عدد میلگرد بطول ۹ متر با سایز ۱۶ و مثلا عرض ۲۰ سانتی می‌تونه سختی و مقاومت در برابر پیچش تیرچه ها رو تامین کنه و نقش تای بیم رو کامل ایفا بکنه؟
خیر، وقتی طول تای بیم در این ابعاد میشود باید طراح محاسبه کنید. ارماتور و ابعاد حداقل برای تای بیم ۵، ۶ متری است.
خیلی ممنون از پاسختون،ساختمان شناژ قائم هستش و طول تیرچه ها ۶ متر ولی طولی تای بیم ۹ متر هستش،یعنی فاصله دو دیوار که تای بیم روی اون قرار می گیره ۹ متره، نیاز نیست عرض تای بیم رو بیشتر در نظر بگیریم با میلگرد های با سایز بزرگتر؟
سلام وقت بخیر
نیاز هست اما تشخیصش و ارائه جزئیات با طراحتون است.
سلام.ببخشید برای طول تای بیم محدودیتی داریم؟ یعنی می‌تونه مثلاً طولش ۸ متر هم باشه
سلام وقت بخیر
به تای بیم کلاف میانی و خیلی جاها کلاف عرضی گویند چرا که در عرض دهانه اجرا میشه اگر قرار باشه دهانه تون ۸ متر طول و ۸ متر عرض داشته باشه تیرچه بلوک خیلی توصیه نمیشه مگر با تایید طراح
ولی کلا محدودیتی نداره فقط برای ۸ متر حتما تیرچه دوبل و حتما عرض کلاف میانی دو برابر متداول
در مورد تعداد میلگردها در ژوئن تیرچه های دوبل هیچ اشاره ای نکردید که تعداد میلگردها از دو به چهار اضافه میشه و با اتصال خاموت
سلام، وقت بخیر
در سقف هایی با تیرچه‌های دوبل عرض کلاف میانی دو برابر شده و این نکته اشاره شده است. اما لزوما تعداد ارماتور بیشتر نمی شود. تشخیص این امر به عهده طراح است. می تواند تغییر ندهد، قطر ارماتور را افزایش دهد یا تعداد آن را. هم چنین خاموتی که میفرمایید همان سنجاقی است که وقتی تعداد بیشتر شود بدیهی است می توان به جای دو تا سنجاقی خاموت اجرا کرد. اما در همه پروژه ها این چنین نیست. ممنون از نظرتون. موفق باشید