اجرای آرماتور بندی تیر و سقف بتنی را اصولی یاد بگیرید!

آیا می‌دانستید اجرای آرماتوربندی سقف و تیر به صورت هم‌زمان انجام می‌شود؟! تا به حال اسم آرماتور گونه را شنیده‌اید؟! چقدر با نکات اجرای آرماتور بندی سقف و تیر آشنا هستید؟! ما در این مقاله به شرح نکات فراتر از کاربردی مراحل آرماتوربندی تیر و سقف بتنی می‌پردازیم.

همچنین برای درک بهتر شما فیلمی از آرماتور بندی تیر بتنی قرار دادیم. پس تا انتهای این مقاله با آکادمی عمران همراه باشید تا به جواب تمام سوال‌های خود در مورد اصول آرماتور بندی سقف برسید.

فیلم آرماتوربندی سقف و تیر بتنی

فیلم زیر را مشاهده کرده تا با نحوه آرماتوربندی تیر بتنی آشنا شوید و این مقاله را با دید بهتری بخوانید.

انواع آرماتور در تیر و سقف

پیش از اینکه در مورد نکات و اصول آرماتوربندی سقف و تیر صحبت کنیم، ابتدا با انواع آرماتور به کار برده شده در تیر و سقف و کاربرد آن آشنا شوید:

1) آرماتورهای طولی

آرماتورهای طولی یا همان آرماتورهای اصلی جهت تحمل خمش در تیر به کار برده می‌شوند. جهت اجرای آرماتورهای طولی معمولا از میلگرد A3 استفاده می‌شود.

2) آرماتورهای عرضی

آرماتورهای عرضی یا همان آرماتورهای فرعی جهت تحمل برش و پیچش و جلوگیری از گسترش ترک در تیر به کار برده می‌شوند.

به آرماتورهای عرضی در تیر خاموت گفته می‌شود. برای اینکه در مورد خاموت‌ها و انواع آن بیشتر بدانید به مقاله ” خاموت “ مراجعه کنید.

3) آرماتورهای اتکا در سقف تیرچه بلوک

آرماتورهای اتکا یا ادکا آرماتورهایی هستند که جهت اتصال مناسب تیر به تیرچه و جلوگیری از لغزیدن تیرچه از روی تیر استفاده می‌شوند.

4) آرماتور ممان منفی در سقف تیرچه بلوک

چون بتن‌ریزی سقف درجا انجام می‌شود، اتصالات تا حدودی گیردار می‌شوند. به همین دلیل دربالای تیرها لنگر منفی ایجاد می‌شود. برای تحمل این لنگر منفی از آرماتور ممان منفی استفاده می‌شود. برای مطالعه بیشتر در مورد آرماتور ممان منفی به مقاله ” میلگرد  ممان منفی ” مراجعه کنید.

5) آرماتور حرارتی در سقف تیرچه بلوک

آرماتورهای حرارتی جهت کنترل ترک‌های ناشی از تنش‌های حرارتی و جمع شدگی در دو جهت عمود بر هم روی سقف قرار داده می‌شوند.

برای اینکه در مورد آرماتورهای حرارتی بیشتر مطالعه کنید به مقاله ” میلگرد حرارتی “ سر بزنید.

6) آرماتور دال راه‌پله

آرماتوربندی راه‌پله بتنی شامل آرماتور بندی تیر نیم‌طبقه، رمپ و پاگرد راه‌پله می شود که در مقاله ” اجرای پله بتنی ” به طور کامل درمورد آن صحبت می‌کنیم.

آرماتورهایی که به‌عنوان قلاب سقف، اتصال بالابر،وال‌پست و جان‌پناه استفاده می‌شوند.

طوفان تخفیفی آکادمی عمران تو راهه

مشاهده جزئیات

نحوه‌ی اجرای آرماتور بندی سقف و تیر بتنی

مراحل اجرای آرماتوربندی تیر و سقف بتنی به شرح زیر است:

1) اجرای آرماتورهای طولی و عرضی تیر

آرماتورهای طولی تیرها، برای تحمل کشش در راستای تیر در نزدیکی سطح بتن قرار داده می‌شوند.

جهت اجرای آرماتورهای طولی و عرضی تیر، ابتدا دسته خاموت‌ها را در آرماتورهای طولی قرار داده، سپس آرماتورهای طولی تیر به آرماتورهای انتظار ستون توسط سیم آرماتور بندی بسته می‌شوند.

برای اینکه اجرای آرماتور بندی سقف و تیرها به راحتی انجام شود، آرماتورهای تیر در فاصله مناسبی از کف قالب قرار می‌گیرند تا آرماتوربند به راحتی بتواند بستن خاموت‌ها به آرماتورهای طولی را انجام دهد.

این کار همچنین از روغنی شدن آرماتورهای تیر جلوگیری می‌کند. چرا که قالب کف تیر از قبل روغن کاری شده و در صورت قرار دادن ارماتورهای تیر روی آن درگیری بتن و آرماتور از بین می‌رود.

اگر طول آرماتورهای طولی زیاد باشد، برای جلوگیری از شکم دادن آن‌ها از چوب‌های چهارتراش زیر آرماتورهای طولی در وسط استفاده می‌شود.

در صورت روغنی شدن آرماتورها به وسیله یک پارچه و بنزین یا انژکتورشور ماشین آن‌ها را پاک می‌کنیم. در صورتی که آرماتورها روغنی باشند، اتصال و پیوستگی بین آرماتور و بتن وجود ندارد و باعث ضعف عملکرد المان بتنی می‌شود.

محل وصله آرماتورهای طولی در آرماتور بندی سقف و تیر بتنی

معمولا وصله قوی‌تر از آرماتور است و در صورت درست اجرا شدن آرماتور، در محل وصله دچار مشکل نمی‌شود.

اما در جهت اطمینان همیشه وصله در نقطه‌ای که کمترین احتمال آسیب را دارد اجرا می‌شود؛ که اگر وصله درست اجرا نشده بود، سازه دچار خرابی نشود.

دقت کنیم محل وصله آرماتورهای طولی و محل قلاب آرماتورهای عرضی در فشار باشد.

پس در آرماتورهای تحتانی تیر، وصله در یک ‌سوم کناری نزدیک به لبه‌ی تکیه‌گاه خارج از ناحیه بحرانی اجرا می‌شود.

در آرماتورهای فوقانی تیر، وصله در یک ‌سوم میانی تیر انجام می‌شود.

همچنین توجه داشته باشیم که هیچ نوع وصله‌ای در محل چشمه اتصال مجاز نیست.

2) قرار دادن خاموت‌ها در فواصل معین در آرماتور بندی تیر

در مرحله بعد خاموت‌ها را طبق نقشه در فواصل معین، قرار می‌دهیم و با سیم آرماتور بندی به آرماتورهای طولی در جای تعیین شده طبق نقشه می‌بندیم.

نکته مهم در اجرای خاموت‌ها، جهت قلاب‌ها است. قلاب‌ها باید به صورت یک در میان در جهت راست و چپ تیر اجرا شوند.

در تیرهای پیوسته در وسط دهانه آرماتورهای فوقانی به فشار و آرماتورهای تحتانی به کشش می‌افتند و در نزدیکی تکیه‌گاه‌ها جای فشار و کشش عوض می‌شود.

به همین دلیل در نزدیکی تکیه‌گاه‌ها قسمت فوقانی تیر به کشش و قسمت تحتانی به فشار می‌افتد. از آن جایی که قلاب در فشار کار می‌کند، بهتر است جهت قلاب‌ها در وسط دهانه به سمت بالا و در بر تکیه‌گاه‌ها به سمت پایین باشد.

اما معمولا در جهت سهولت کار و اینکه جهت زلزله مشخص نیست، همه قلاب‌ها در سمت بالا اجرا می‌شوند. به خاطر داشته باشید همه قلاب‌ها باید یکی در میان چپ و راست شوند.

اغلب در ناحیه بحرانی فاصله‌ی خاموت‌ها کمتر از ناحیه وسط تیر است، چرا که وظیفه خاموت تحمل برش است و برش در بر تکیه‌گاه بسیار بیشتر از وسط آن است.

ناحیه بحرانی به طول دو برابر ارتفاع مقطع از بر تکیه‌گاه به سمت وسط دهانه گفته می‌شود.

3) جایگذاری اسپیسر برای آرماتورهای تحتانی تیر

اسپیسر جهت تامین کاور بتن استفاده می‌شود.

برای جایگذاری اسپیسرها ابتدا کف کار به تعداد کافی اسپیسر قرار داده می‌شود.

اسپیسرها معمولا به شکل بتنی یا پلاستیکی استفاده می‌شوند. چون در اسپیسرهای بتنی سیم مفتول وجود دارد به خوبی به آرماتورها بسته می‌شوند و در اثر بتن‌ریزی حرکت نمی‌کنند.

همچنین اسپیسرهای پلاستیکی به آرماتورها چفت شده و حرکت نمی‌کنند. به همین دلیل توصیه می‌شود از این دو نوع اسپیسر استفاده شود.

البته گاهی برخی از سازندگان از موارد زیر استفاده می‌کنند:

• آجر: به دلیل اینکه آجرها تحت فشار خرد می‌شوند و شیره بتن را جذب می‌کنند، اسپیسر مناسبی محسوب نمی‌شوند.
• سنگ: به علت وجود آهک در سنگ‌ها، آرماتور دچار زنگ‌ زدگی شده و افزایش حجم می‌دهد که این امر باعث ایجاد ترک در بتن می‌شود.
• چوب: بعد از مدتی چوب‌ها دچار پوسیدگی می‌شوند و در بتن حفره ایجاد می‌کنند.
• موزاییک و خورده بتن تیرچه: اگرچه مشکلات موارد قبل را ندارد اما به آرماتور بسته نشده و احتمال حرکت آن‌ها وجود دارد و استفاده از آن‌ها توصیه نمی‌شود.

حداقل تعداد مورد نیاز اسپیسر برای المان‌های مختلف برابر است با:

• برای هر یک متر طول تیر: حداقل  3 عدد اسپیسر
• برای هر یک متر طول ستون: 16عدد اسپیسر
• برای  هر یک متر مربع کف: 4 عدد اسپیسر

جهت تامین کاور بتنی تیر فاصله آرماتورهای طولی از قالب‌های کناری یا یونولیت‌ها در سقف تیرچه و بلوک از اسپیسر استفاده شود.

4) امتداد آرماتورهای طولی تیر داخل ستون

آرماتور طولی تیر باید حتما در هسته بتن مهار شود. بسته به نظر طراح، اغلب انتهای تیر 30 سانتی‌متر خم 90 درجه می‌شود.

4 روش مهار آرماتور در بتن به شرح زیر است:

• ادامه دادن میلگرد و مهار توسط ایجاد اصطکاک بین بتن و میلگرد
• کوپلر انتهایی

• استفاده از قلاب‌های استاندارد: خم 90، 135 یا 180 درجه و ادامه دادن میلگرد به اندازه‌ی طول گیرایی محاسبه شده طبق آیین‌نامه که جهت سهولت اجرا اغلب خم 90 درجه اجرا می‌شود.

برای مطالعه و آشنایی بیشتر با نکات این بخش به مقاله ” طول خم میلگرد ” سر بزنید.

• استفاده از میلگردهای سردار

به عنوان یک توصیه مهم اجرای آرماتورهای عرضی در ضخامت سقف و فونداسیون فراموش نشود. در صورتی که این آرماتورها اجرا نشده بود، می‌توان دو آرماتور رکابی را مقابل هم قرار داده و با سیم آرماتوربندی بست. معمولا حداقل سه آرماتور عرضی در ضخامت سقف و فونداسیون قرار داده می‌شود.

برای مطالعه بیشتر در مورد میلگرد رکابی به مقاله ” میلگرد رکابی ” مراجعه کنید.

آرماتور گونه (جلدی) در آرماتوربندی سقف و تیر بتنی

آرماتور جلدی همان آرماتور گونه تیر است که برای تحمل پیچش و یا تحمل کشش در دو سر تیر، در وسط ضخامت وجه جانبی عضو استفاده می‌شود.

معمولا آرماتور گونه در تیرهایی که تحت پیچش‌ قرار دارند یا تیرهای عمیق، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این آرماتور در وسط وجه جانبی تیر قرار می‌گیرد.

برای مطالعه بیشتر در مورد آرماتور گونه و تیر عمیق به مقاله” آرماتور گونه “مراجعه کنید.

5) آرماتوربندی سقف بتنی

در سقف تیرچه بلوک بعد از آرماتور بندی تیر ، نوبت به جاگذاری تیرچه‌ها و یونولیت‌ها می‌رسد و پس از آن آرماتورهای حرارتی قرار داده می‌شوند. در انتها به اندازه پنج سانتی‌متر روی یونولیت‌ها بتن‌ریزی می‌شود.

در مقاله ” سقف تیرچه بلوک “ به طور کامل در مورد اجرای سقف تیرچه بلوک صحبت می‌کنیم.

اما در سقف‌های دیگر آرماتورها به شکل دو شبکه مش فوقانی و تحتانی اجرا می‌شوند. انواع دال‌های بتنی به شرح زیر است:

• سقف دال بتنی
• سقف یوبوت
• سقف کوبیاکس
• سقف بابل دک
• سقف وافل (برای آشنایی با سقف وافل به مقاله ” اجرای سقف وافل ” سر بزنید.)
• سقف پیش تنیده

برای اینکه با نحوه آرماتور بندی سقف ها بیشتر آشنا شوید، روی اسم آن کلیک کنید. همچنین درصورتی که مایل به آشنایی کامل با تمام نکات اجرای ساختمان هستید توصیه می‌کنیم حتما به دوره اجرای ساختمان سر بزنید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری