دیوار برشی چیست | اجرای دیوار برشی را اصولی یاد بگیرید!

آیا می‌دانید دیوار برشی چیست و در کجا کاربرد دارد؟ دیوار برشی و دیوار حائل جزء المان‌های اساسی سازه هستند که نقش مهمی جهت مقاومت سازه در برابر نیروهای زلزله، باد و فشار خاک دارند. هرگونه بی‌دقتی و کوتاهی در اجرای دیوار برشی بتنی و دیوار حائل موجب بروز مشکلات و خسارات زیادی می‌شود، لذا آگاهی از نکات و ضوابط اجرای دیوار حائل و دیوار برشی امری ضروری است. ما در این مقاله جزئیات نحوه اجرا آرماتور بندی و نحوه قالب بندی دیوار برشی به همراه نکات آن‌ها را زیر برده‌ایم. تا انتها با آکادمی عمران همراه باشید.

فیلم نکات اجرای دیوار برشی بتنی

قبل از مطالعه این مقاله پیشنهاد می‌کنیم فیلم زیر را که بخش کوتاهی از آموزش اجرای ساختمان آکادمی عمران هست مشاهده کنید تا با نکات فرارتر از کاربردی اجرای دیوار برشی بتنی به خوبی آشنا شوید.

اگر می‌خواهید به یک مهندس عمران خبره تبدیل شده و جایگاه شغلیتان را ارتقا دهید، حتما به آموزش اجرای ساختمان مجموعه آکادمی عمران سر بزنید.

دیوار برشی چیست؟

دیوار برشی دیواری است که به طور عمده تحت اثر بارهای جانبی واقع در صفحه خود قرار می‌گیرد و نقش عمده آن مشارکت در تحمل و انتقال این نیروها است.

برخلاف دیوار حائل که عمدتا بار عمود بر صفحه خود را تحمل می‌کند، دیوار برشی بارهای درون صفحه‌ای را که عمدتا نیروی جانبی زلزله هستند، هم متحمل می‌شود.

برای مقابله با نیروهای جانبی موثر (نیروی باد و زلزله) بر سازه، از این نوع دیوار استفاده می‌شود. دیوارهای برشی که نوعی سیستم باربر جانبی هستند را با ملاحظه ملزومات معماری طرح کرده و در قسمت‌های مختلف پلان ساختمان می‌توان قرار داد، اما باید دقت کافی به عمل آید که قرار گرفتن آن در پلان تا حد امکان متقارن باشد.

چرا که اجرای غیر متقارن دیوارهای برشی سبب فاصله گرفتن مرکز سختی از مرکز جرم شده و هنگام زلزله، نیروی برشی وارد به مرکز جرم، سازه را تحت پیچش قرار می‌دهد.

انواع دیوار برشی از نظر ظاهری، شامل موارد زیر است:

• دیوار برشی بدون ستون انتهایی و به صورت یکسان
• دیوار برشی با یک ستون در ابتدا یا انتها
• دیوار برشی با دو ستون ابتدایی و انتهایی
• دیوار برشی به صورت U شکل یا L شکل که از اتصال دو یا سه دیوار برشی در راستای عمود برهم تشکیل می‌شود.
• دیوار برشی با یک یا دو ستون ضخیم‌تر از عرض دیوار در ابتدا و انتها

در ادامه به شرح جزئیات روش اجرای دیوار برشی و دیوار حائل می‌پردازیم.

اگر تفاوت دیوار حائل و برشی را نمی‌دانید مقاله ” تفاوت دیوار برشی و دیوار حائل ” را بخوانید.

بیش از ۳۰ ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفترفنی و ساختمان سازی

دریافت

اجرای دیوار برشی بتنی و دیوار حائل

دیوار برشی بتنی به عنوان یک سیستم جانبی شکل‌پذیر با سختی بسیار بالا، همواره مورد توجه بوده است. اجرای این سیستم در هر دو نوع اسکلت فولادی و اسکلت بتنی قابل انجام است.

کلیات اجرای دیوار حائل و دیوار برشی در سازه های بتنی و فولادی مشابه است ولی در مورد جزئیات تفاوت‌هایی وجود دارد که در ادامه مطلب به شرح آن‌ها می‌پردازیم.

روش اجرای دیوار حائل و دیوار برشی در اسکلت بتنی

تا اینجا متوجه شدیم دیوار برشی چیست. در این بخش به روش اجرای دیوار حائل و برشی در اسکلت بتی می‌پردازیم.

در سازه‌های بتنی مراحل اجرای آرماتوربندی ستون‌ها و دیوارها به صورت هم‌زمان انجام می‌شود. ابتدا کلیه آرماتورهای قائم دیوارها و ستون‌های دو طرف آن در طول مناسب برش خورده و با آرماتورهای انتظار فونداسیون اورلپ می‌شوند.

سپس خاموت و سنجاقی ستون‌ها در جای خود نصب می‌شوند. پس از تکمیل آرماتوربندی ستون‌ها، آرماتورهای افقی دیوارها (کمرکش دیوار برشی) برش و خم خورده (با خم 90 درجه در دو انتها) و روی آرماتورهای قائم نصب می‌شود.

نحوه ی آرماتور بندی دیوار برشی بتنی

در دیوارهای با ضخامت بیشتر از 25 سانتی‌متر (به جز دیوارهای زیرزمین و دیوارهای حائل) هر یک از آرماتورهای قائم و افقی باید در دو سفره به موازات سطوح دیوار مطابق مطالب پایین پیش‌بینی شوند.

1) در دیوارهایی که یک رویه آن‌ها در تماس با خاک یا هوای بیرون قرار دارد:

یک شبکه آرماتور شامل حداقل نصف و حداکثر دو سوم کل آرماتور لازم برای هر امتداد باید در فاصله‌ای بیشتر از 50 میلی‌متر و کمتر از یک سوم ضخامت دیوار از رویه در تماس با خاک یا محیط خارجی قرار داده شود.

یک شبکه آرماتور، شامل باقی‌مانده آرماتور لازم برای هر امتداد باید در فاصله‌ای بیشتر از ۲۰ میلی‌متر و کمتر از یک سوم ضخامت دیوار روی یکدیگر قرار داده شود.

در نظر داشته باشید که حداقل پوشش بتن ۳ سانتی‌متر است.

2) در سایر دیوارها

هر شبکه آرماتور شامل نصف آرماتور لازم در هر امتداد باید در فاصله‌ای بیشتر از ۲۰ میلی‌متر و کمتر از یک سوم ضخامت دیوار از هر رویه قرار داده شود.

نکات آرماتوربندی دیوار برشی بتنی

• فاصله میلگردهای قائم و میلگردهای افقی مجاور در هر شبکه نباید بیشتر از ۳ برابر ضخامت دیوار و ۳۵۰ میلی‌متر باشد.
• دور تا دور بازشوها باید حداقل دو میلگرد با قطر ۱۶ میلی‌متر یا معادل آن قرار داده شود. این میلگردها باید از گوشه باز شو به داخل دیوار ادامه یافته و به نحوی مناسب مهار شوند.
• در دیوارهای برشی در صورتی که میلگردهای خمشی در دو لبه دیوار متمرکز شوند، قابلیت استهلاک انرژی زلزله در دیوار بیشتر می‌شود. بهتر است که میلگردهای کششی به وسیله تنگ یا خاموت دورپیچ شوند.
• در ساختمان‌های کوتاه و متوسط لزومی ندارد که دو لبه دیوار به صورت برجسته دربیاید. لذا میزان ضخامت دیوار برای ستون های اطراف کفایت می‌کند.

• همچنین مرکز ثقل هر طبقه تا حد امکان نزدیک به مرکز سختی دیوارهای برشی قرار گیرد. دیوار برشی باید در مقابل نیروهای خمشی و برشی محاسبه و مسلح شود. فاصله بین میلگردهای برشی نباید از 1.5h یا ۲۵ سانتی‌متر بیشتر باشد (منظور از h ارتفاع مقطع است).
• در دیوارهای برشی آمارتورهای مختلفی وجود دارند.

آرماتورهای انتظار عمودی که در فونداسیون و یا سقف قبلی تعبیه می‌شود. آرماتورهای افقی معروف به کمرکش دیوار برشی که با فاصله ۱۰ الی ۳۰ سانتی‌متر تمامی میلگردهای عمودی را به صورت یکی در جلو و یکی در پشت دیوار برشی در بر می‌گیرند.

خاموت‌های ستون‌ های ابتدایی و انتهایی (در صورت وجود) را در بر می‌گیرند. سنجاقی در دیوار برشی به طور معمول در راستای افقی به صورت یک در میان و در راستای عمودی روی هر کمرکش دیوار برشی قرار می‌گیرد. در صورت وجود میلگردهای تقویتی، به صورت افقی و در مرکز دیوار برشی تعبیه می‌شوند.

جهت افزایش سرعت و کاهش پرت، معمولا طول آرماتورهای قائم به ارتفاع دو طبقه با لحاظ میزان طول مهاری ترازهای فوقانی بریده می‌شود.

• قطر و فواصل آرماتورهای برشی و خمشی مطابق با نقشه‌ انجام شده و از کم و زیاد کردن آن‌ها اجتناب شود. نامنظمی و افزایش فواصل‌‌، موجب گسترش ترک‌ها در فضای خالی بین دو آرماتور می‌شود.

انحراف فاصله جانبی میلگردها از یکدیگر تا ۳ سانتی‌متر کمتر یا بیشتر قابل قبول است و بیش از آن در صورت تعدد باید اصلاح شود.

برای اینکه در مورد میلگردهای خمشی و برشی بیشتر بدانید پیشنهاد می‌کنیم به مقاله ” آرماتور خمشی و برشی “ مراجعه کنید.

• کلیه آرماتورهای افقی در دو انتها و نیز آرماتورهای قائم در تراز نهایی باید با خم ۹۰ درجه به طول 12d (دوازده برابر قطر آرماتور) مهار شوند.

• با نصب آرماتورهای U شکل (رکابی)، از تغییر فاصله شبکه مش دو طرف جلوگیری شود.
• میلگردهای سقف باید با خم ۹۰ درجه انتهایی کاملاً در دیوار مهار شوند. در صورت کوتاه بودن این میلگردها باید از آرماتورهای تقویتی L شکل با طول مهاری کافی استفاده شود.
• از معادل کردن مقطع آرماتور در دیوارهای برشی و ستون ها اجتناب شود. معادل کردن مقطع آرماتور در فونداسیون، تیر و دال با مجوز دستگاه نظارت بلامانع است.
• استفاده از کوپلر و جوش سر به سر (فورجینگ) به جای اورلپ کردن آرماتورها جهت کاهش تراکم مقطع بسیار مفید است.

در یک راستا قرار گرفتن آرماتورها بدون نیاز به ایجاد خم S شکل، افزایش کیفیت و سهولت بتن ریزی به دلیل کاهش تراکم مقطع، شکل پذیری رفتار پس از وقوع ترک‌های زیاد در بتن و امکان استفاده از حداکثر میزان مجاز نسبت آرماتور در مقطع از محاسن این وصله ها به شمار می‌رود.

همچنین وصله های نام برده، برای میلگردهای با قطر ۲۵ میلی‌متر و بیشتر نیز مقرون به صرفه  است.

مزیت فورجینگ به کوپلر آن است که کلیه مراحل در کارگاه انجام می‌شود. ولی جهت استفاده از کوپلر معمولاً باید از قبل آرماتورها برش خورده و جهت رزوه کردن به کارخانه فرستاده شود (البته در صورت وجود تعداد میلگرد زیاد، امکان تهیه دستگاه و رزوه کاری داخل کارگاه نیز میسر است).

مزیت کوپلر نیز در اطمینان بیشتر از صحت عملکرد اتصال است. زیرا پس از اجرا هیچ تست کارگاهی غیرمخرب روی فورجینگ میسر نیست.

با مطالعه مقاله ” وصله اتکایی “ آگاهی بیشتری نسبت به انواع وصله آرماتور مانند اورلپ، کوپلینگ و فورجینگ پیدا کنید.

• در صورت استفاده از کوپلر و جوش سر به سر در سازه های با شکل پذیری زیاد، باید تراز وصله ها به صورت یکی در میان حداقل ۶۰ سانتی‌متر با هم فاصله داشته باشند.
• نکته حائز اهمیت در جوش سر به سر، کنترل درجه حرارت و فشار مناسب جک، جهت به هم آمیختن کامل مقطع است.

در بعضی موارد به دلیل صرفه‌جویی در مصرف گاز، قبل از ذوب و سرخ شدن کامل محله وصله، فشار جک اعمال شده موجب امتزاج ناقص (به هم نپیوستن) می‌شود.

• قرار دادن آرماتورهای دوخت در محل تراز طبقه جهت جبران کاهش مقاومت برشی بتن و حصول عملکرد شکل‌پذیری مقطع بسیار مفید است. نصف طول آرماتور در دیوار طبقه پایینی و نصف دیگر در دیوار طبقه بالایی قرار می‌گیرد.

نحوه قالب بندی دیوار برشی

پس از تکمیل آرماتوربندی و کنترل مضاعف طول، قطر، فواصل، خم میلگردها و تمیزکاری پای کار، نوبت اجرای قالب بندی است.

قالب بندی دیوار عمدتا با استفاده از قالب فلزی و گاهی با قالب چوبی انجام می‌شود. قالب‌های فلزی دیوار در عرض‌های 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40، 45، 50 سانتی‌متر در طول 100 سانتی‌متر در بازار موجود است.

قالب بندی دیوار برشی دو طرفه

سوالی که در اینجا پیش می‌آید این است که قالب بندی دیوار برشی چگونه اجرا می‌شود؟

در مرحله اول، قالب‌ها توسط پین و گوه فلزی روی هم سوار می‌شوند. پین و گوه از ورق فلزی به ضخامت 5 میلی‌متر به صورت نری و مادگی ساخته شده و مناسب‌ترین وسیله جهت اتصال آسان قالب‌ها به یکدیگر است.

به طور متوسط برای هر قالب متناسب با نحوه قرارگیری در کنار سایر قالب‌ها و نوع چیدمان، شش جفت پین و گوه استفاده می‌شود.

برای قالب بندی دیوارها دو روش متداول وجود دارد. در روش اول قالب‌های هر ردیف قائم به صورت یک در میان جهت عبور بولت‌ها از نوع سوراخ‌دار انتخاب می‌شوند.

در روش دوم قالب‌های با عرض 50 سانتی‌متر همگی بدون سوراخ بوده و بین هر ردیف، یک ردیف قالب سوراخ‌دار به عرض 10 سانتی‌متر اضافه می‌شود.

هر دو روش متداول است و انتخاب آن بستگی به تجهیزات و قالب‌های موجود پیمانکار دارد. این سوراخ ها برای عبور بولت از دیوار است.

بعد از چیدن و اتصال قالب های یک سمت دیوار در قالب‌های دو طرفه، نوبت نصب بولت‌ها است. در ابتدا لوله پولیکا متناسب با ضخامت دیوار بریده شده و بولت‌ها درون آن‌ها قرار می‌گیرند.

دلیل این کار آن است که پس از خشک شدن بتن امکان درآوردن بولت‌ها از میان دیوار میسر باشد (لوله‌های پلاستیکی در دیوار باقی می‌مانند).

به تجهیزاتی که مانع از نزدیک شدن قالب‌ها به هم در هنگام بتن ریزی شده و بولت نیز در پایان از بتن خارج می شود، میان بولت می‌گویند. میان بولت‌ها انواع چدنی، پلاستیکی و فلزی دارند.

هم‌چنین در سازه‌های خاص باید از میان بولت آب‌بند جهت جلوگیری از نشت آب از جای بولت‌ها استفاده شود.

بولت فلزی یک پیچ تمام رزوه یا دو سر رزوه از جنس فولاد ضد زنگ یا با روکش گالوانیزه است که به کمک دو مهره برای اتصال قالب‌ها و پشت‌بندهای قائم (سولجر) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با استفاده از این وسیله، دو وجه قالب فلزی که روبروی هم قرار دارند به یکدیگر متصل شده و امکان فاصله گرفتن آن‌ها از هم در اثر فشار جانبی بتن وجود نخواهد داشت. پس از نصب بولت‌ها، قالب بندی وجه متقابل نیز به همان ترتیب انجام می‌شود.

در مرحله بعد جهت یکپارچگی قالب‌ها، پشت بندهای افقی معمولا متشکل از زوج لوله داربستی به قطر 5 سانتی‌متر و بعضا قوطی و ناودانی به فاصله محور تا محور 50 سانتی‌متر با استفاده از گیره در پشت قالب‌ها متصل می‌شوند.

قلاب گیره در سوراخ‌های لبه قالب قرار گرفته و با سفت کردن پیچ تعبیه شده روی آن، به لوله متصل می‌شود.

پس از نصب بولت‌ها و پشت بندهای افقی، نصب سولجر ها یا پشت بندهای قائم انجام می‌شود. سولجرها معمولا از زوج پروفیل قوطی و یا لوله تشکیل شده که بار جانبی قالب‌ها ناشی از فشار بتن را تحمل می کنند.

با توجه به زیاد شدن فشار جانبی قالب‌ها با افزایش ارتفاع دیوار مخصوصاً در نواحی تحتانی‌، باید از پروفیل‌های مقاوم و مناسب استفاده شود.

بولت‌ها از میان سولجرها عبور کرده و با کمک واشرها و مهره بولت (مهره خروسکی) از دو طرف کاملا محکم می‌شوند.

واشرها با ایجاد سطح اتکای زیاد، نیرو را توزیع و از لهیدگی موضعی جلوگیری می‌کنند. در صورت استفاده از سولجر قوطی یا ناودانی از واشر کاس و در صورت استفاده از پروفیل لوله (در دیوارهای کوتاه‌تر از سه متر) از واشر دو لوله استفاده می‌شود.

برای تحمل فشار زیاد بتن روی قالب، مهره خروسکی و واشر باید از کیفیت بالایی برخوردار باشند. مهره خروسکی از آلیاژ چدن نشکن و یا فولاد ساخته شده که نوع چدنی به دلیل مقاومت بالاتر و دوام بیشتر در برابر زنگ‌زدگی مناسب‌تر است.

سپس در صورت نیاز (قالب‌های با ارتفاع زیاد) مهارهای مایل هر دو سه متر نصب شده و پس از شاقولکاری نهایی قالب‌ها، عملیات بتن ریزی انجام می‌شود.

برای مطالعه بیشتر در مورد نحوه قالب بندی و انواع آن به مقاله ” قالب بتن “ سر بزنید.

پس از بتن ریزی قالب‌ها باز شده و نسبت به ترمیم نواقص احتمالی و خلل و فرج سطح بتن اقدام می‌شود. مراحل گفته شده به صورت طبقه به طبقه تا تراز نهایی تکرار می‌شود.

همچنین جهت اجرای کار در ترازهای بالاتر، از داربست یا براکت جهت ایجاد سکوی کار استفاده می‌شود. جهت اجرای براکت، بولت‌های فلزی از سوراخ‌های دیوار عبور داده شده و براکت روی آن نصب می‌شود.

در دیوارهای کوتاه با طول زیاد مثل دیوار حائل، می‌توان جهت صرفه جویی و عدم اجرای داربست از روش قلاب گذاری استفاده کرد.

در این روش پس از بتن ریزی طبقه پایین، لوله‌های پولیکا به قطر ۵ سانتی‌متر و عرض دیوار بریده شده و پس از پر کردن داخل آن با یونولیت (جهت عدم نفوذ بتن)، داخل بتن سخت کار گذاشته می‌شود.

پس از باز کردن قالب‌ها، با قرار دادن لوله داربستی داخل غلاف‌ها و گذاشتن تخته بنایی می‌توان از آن به عنوان سکوی کار استفاده کرد.

در مقاله ” دیوار برشی فولادی “ به بررسی جزئیات نحوه اجرای دیوار برشی فولادی و مزایا و معایب آن پرداخیتم برای مطالعه روی لینک آبی کلیک کنید.

قالب بندی دیوار برشی یک طرفه

زمانی که دسترسی به یک سمت دیوار جهت اجرای قالب بندی میسر نباشد مانند اجرای دیوار برشی زمانی که یک سمت آن دیوار همسایه باشد،  یک سمت آن خاک باشد و غیره قالب بندی یک طرفه است.

در اجرای قالب بندی دیوار برشی یک طرفه ، در سمتی که دسترسی جهت جایگیری قالب وجود ندارد، یونولیت یا پلی استایرن قرار می‌دهند.

در سمت دیگر پانل ها به وسیله پین و گوه تثبیت شده و سپس به وسیله پشت بندهای افقی جهت مقابله با فشار جانبی بتن، در یک راستا قرار می‌گیرند.

برای در یک راستا قرار دادن پانل‌ها در جهت عمودی، می‌توان از سولجر یا لوله داربستی استفاده کرد.

• در قالب‌های یک طرفه از پشت بندهای مورب در فواصل مناسب استفاده شده و پای دیوارها کاملا مهار شود.
• در رفتن قالب‌ها مخصوصاً در قالب‌های یک طرفه یکی از مشکلات متداول در هنگام بتن ریزی است. لذا جهت جلوگیری از هدر رفتن احتمالی قالب ها ناشی از ضربات وارده و فشار بتن، باید مرتبا پشت بندها و جک‌ها کنترل شده و در صورت شل شدن مجددا سفت شود.

نکات اجرای قالب بندی دیوار برشی بتنی

• قالب بندی دیوارها پس از کنترل مجدد آرماتوربندی و اطمینان از صحت فواصل، خم ها و نصب اسپیسرها اجرا شود.
• قبل از قالب بندی دیوارهای طبقات بالاتر، مرز بین بتن قدیم کاملاً تمیز شده و سنگدانه های سست جدا شود.
• قالب بندی دیوار برشی به صورت منظم و بدون درز اجرا شده و حداکثر یک متر از بولت و پشت بند قائم استفاده شود.
• مقطع سولجرها با مقاومت خمشی مناسب و متناسب با ارتفاع دیوارها انتخاب شود.

• تا حد امکان قالب بندی دیوارهای پیوسته در هر طبقه به صورت یکپارچه انجام شده و از ایجاد درزهای اجرایی پرهیز شود. در صورت ضرورت باید محل درزها با استفاده از رابیتس به صورت قائم اجرا شود.
• در دیوارهای آب بند جهت جلوگیری از نشت آب باید از میان بولت آب‌بند استفاده شود.

نکات استفاده از واتر استاپ و تسمه

• در قسمت‌ درزهای اجرایی دیوارهای آب‌بند، باید قبل از بتن ریزی نسبت به نصب واتر استاپ در محل درزها اقدام شود. جهت جلوگیری از جابه‌جایی هنگام بتن ریزی، باید واتر استاپ ها به صورت محکم با سیم آرماتوربندی به میلگردها متصل شوند.
• در موقع خرید باید به آجدار بودن و رنگ روشن واتر استاپ دقت شود، زیرا رنگ‌های تیره از مواد کهنه و نامرغوب تهیه می‌شوند.

• از چرب شدن واتر استاپ‌ها در برخورد با قالب‌های بتن جلوگیری شود. چرب شدن واتراستاپ موجب عدم آب‌بندی کامل آن می‌شود.
• واتر استاپ‌های P.V.C نباید به مدت طولانی در مقابل اشعه ماوراء بنفش خورشید قرار گیرند، زیرا اشعه‌های خورشید موجب خشک و شکننده شدن آن‌ها می‌شود.
• در درزهای حرکتی یا انبساطی به جای واتر استاپ تخت باید از نوع حفره‌دار استفاده شود. حفره وسط موجب افزایش توان حرکتی در اثر انبساط و انقباض و پیشگیری از پاره شدن واتر استاپ می‌شود.
• در صورت استفاده از نوع تخت، نصف واتر استاپ در مقطع قبلی و نصف دیگر در مقطع بعدی قرار گیرد. همچنین در صورت استفاده از نوع حفره‌دار، حتما باید حفره در مرکز درز قرار گیرد.
• در صورت نیاز به وصله واتر استاپ، استفاده از روش اورلپ (حتی با طول زیاد) به دلیل وجود آج‌ها مناسب نبوده و باید از جوش سربه سر به وسیله گرمایش توسط اتو یا شعله استفاده شود. در این مرحله باید واتر استاپ کاملا ذوب شده ولی از سوختن آن جلوگیری شود.
• تسمه همان نقش میان بولت را در قالب بندی ایفا می‌کند. طریقه استفاده از آن بدین صورت است که بین دو پانل یک تسمه قرار می‌دهند و به وسیله پین و گوه، بین دو پانل تثبیت می‌شود.

همان طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، تسمه‌ها پس از بتن ریزی در جای خود باقی می‌مانند. باید سر تمسمه‌ها را با فرز برید و مقداری ضد زنگ زد تا زنگ زدگی به آرماتورهای اصلی دیوارها منتقل نشود.

اجرای دیوار برشی بتنی در اسکلت فلزی

دیوار برشی در سازه فولادی ، اولین قدم تکمیل جوش ستون‌ها، اتصالات مربوطه و نصب برشگیرهای اتصال ستون به دیوارها طبق دیتیل اجرایی مندرج در نقشه‌های سازه است.

برشگیرها عمدتا از پروفیل ناودانی تهیه شده و نقش بسیار مهمی در رفتار یکپارچه و مرکب دیوار با ستون‌های طرفین ایفا می‌کند.

در مقاله اجرای اسکلت فلزی ریز به ریز نکات اجرایی اسکلت فلزی را آورده‌ایم. برای مطالعه آن روی لینک آبی کلیک کنید.

در صورتی که فقط سختی داخل صفحه دیوار مد نظر طراح باشد (membrane)، دیتیل اتصال سبک‌تر و ناودانی‌ها کوچک‌تر در نظر گرفته می‌شود. ولی اگر سختی در هر دو جهت داخل و خارج از صفحه دیوار مورد نظر باشد (shell)، معمولا از دیتیل‌های سنگین‌تر با طول و تعداد بیشتر استفاده می‌شود.

پس از تکمیل برشگیرها و کنترل جوش آن، آرماتورهای قائم و سپس کمرکش‌ها برش و خم خورده و در جای خود نصب می‌شوند.

نکات اجرای دیوار برشی بتنی در اسکلت فلزی

• جهت اجرای دیوار برشی بتنی در اسکلت فلزی، قبل از آرماتوربندی باید کلیه برشگیرهای ستون ها نصب شده و جوش آن‌ها مورد بازرسی قرار گیرد.
• در سازه‌‌های فلزی ترجیحا از رنگ کردن اعضای فلزی مدفون در بتن به دلیل تاثیر نامطلوب بر مقاومت آن اجتناب شود. منظورمان معمولا بعد داخل ستون‌هایی است که بتن دیوار برشی در مجاورت آن قرار می‌گیرد.

البته در صورت وجود فاصله زمانی زیاد بین نصب اسکلت و اجرای دیوارها، بهتر است یک لایه ضد زنگ نازک جهت محافظت از خوردگی روی اعضا اجرا شود.

• قبل از بتن ریزی دیوارهای برشی اطراف راه پله باید نسبت به تکمیل کلیه اتصالات و نصب تیرهای فرعی و شمشیری‌ های راه پله اقدام شود. تخریب بتن دیوار جهت تکمیل اتصالات موجب بروز ضعف در عملکرد دیوار می‌شود.

برای مطالعه بیشتر در مورد اجرای شمشیری راه پله به مقاله ” راه پله بتنی “ مراجعه کنید.

• کنار شمشیری پله و لبه ستون‌ها مخصوصاً در صورت وجود برشگیرهای بزرگ در ستون‌های فلزی، به دلیل عدم امکان رد کردن بولت‌ها، از محل‌های مستعد در رفتن احتمالی قالب حین بتن ریزی محسوب می‌شود. لذا باید دقت لازم برای این قسمت‌ها به کار رفته و با پشت بند کافی مهار شوند
• در اسکلت فلزی نیز آرماتورهای طولی دیواربرشی بتنی باید با آرماتورهای انتظار فونداسیون وصله شوند.

اما به دلیل عرض زیاد صفحه ستون‌ها در سازه‌‌های فولادی، این کار در اطراف ستون ممکن نیست. لذا قبل از بتن ریزی فونداسیون، باید تعدادی آرماتور انتظار اضافه با شیب خم 1 به 6  و در کنار هم، در محل ستون‌ها جانمایی شود تا جهت وصله آرماتورهای طولی دیوارها استفاده شود.

پس از نصب ستون‌ها، این آرماتورها کنار ستون قرار گرفته و با آرماتورهای طولی دیوارها اورلپ می‌شوند. نواحی اطراف ستون‌‌ها محل حداکثر تنش‌ها است و خالی ماندن این قسمت‌ها از آرماتور موجب خرد شدن بتن و عدم شکل پذیری رفتار مقطع می‌شود.

• در سازه‌های فلزی آرماتورهای عرضی دیوارها باید با خم ۹۰ درجه در نزدیکی ستون‌ها قرار گیرند. ولی در سازه‌های بتنی لازم است کلیه آرماتورهای عرضی کاملا در داخل ستون مهار شوند.

ضوابط و نکات اجرای دیوار برشی بتنی و اجرای دیوار حائل

اجرای دیوار برشی بتنی و اجرای دیوار حائل باید کاملا اصولی باشد تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود. در ادامه به شرح نکات و دیتیل اجرای دیوار برشی و دیوار حائل می‌پردازیم.

• جهت حفظ پوشش میلگردها از اسپیسرهای حلقوی با قطر مناسب استفاده شود. این اسپیسرها باید روی کمرکش‌ها نصب شوند (نه روی آرماتورهای قائم).
• از جوش دادن رامکای پای دیوار با آرماتورهای قائم اجتناب شود. جوشکاری موجب تردی و کاهش سطح مقطع آرماتورها می‌شود.
• عرض دیوارها کاملا مطابق با نقشه اجرا شده و از هرگونه کم و زیاد کردن آن اجتناب شود. تغییر عرض دیوارها موجب تغییر محسوس در سختی طبقه و نامنظمی سازه می‌شود.

در بعضی موارد به دلیل سهولت در کار قالب بندی، عرض دیوار برشی (برخلاف نقشه) هم عرض ستون اجرا می‌شود که موجب افزایش سختی دیوار و بالطبع افزایش نیروهای وارد به ستون می‌شود.

• دیوارها کاملا شاقول و منطبق بر آکس طبقه تحتانی اجرا شود. حداکثر میزان ناشاقولی مجاز در هر طبقه (هر سه متر ارتفاع) ۶ میلی‌متر و حداکثر 2.5 سانتی متر در کل ارتفاع مورد قبول است.
• دیوارهای برشی باید در آکس ستون‌ها اجرا شود. در بسیاری از سازه‌ها به دلیل سهولت در نماسازی، دیوارهای برشی ضلع خارجی ساختمان خارج از آکس اجرا می‌شود که موجب بروز پیچش زیاد در ستون‌ها هنگام زلزله خواهد بود.

در این موارد باید دیوارها در آکس ستون اجرا شده و نماسازی با استفاده از پرچ ورق رابیتس روی دیوار با هیلتی گان یا خشکه چینی تکمیل شود.

• پس از شاقولکاری نهایی دیوارها و قبل از بتن ریزی نسبت به پر کردن درزهای کناری و پای قالب‌ها با ملات گچ جهت جلوگیری از خروج شیره بتن اقدام شود.
• در دیوارهای بلند یا فاقد سقف در طرفین، نسبت به ایجاد سکوی مناسب و ایمن جهت استقرار عوامل اجرایی اقدام شود.
• در دیوارهای با تراکم آرماتور بالا از افزودنی‌های فوق روان کننده جهت افزایش روانی و اسلامپ بتن استفاده شود.

برای مطالعه بیشتر در مورد افزودنی های بتن به مقاله ” مواد افزودنی بتن “ سر بزنید.

• نحوه بتن ریزی دیوار برشی و حائل به صورت یکپارچه انجام شده و از ایجاد درز سرد به دلیل رفتار لرزه‌ای نامطلوب جلوگیری شود.
• کل سطح دیوار مخصوصا نواحی اطراف ستون‌ها و واتر استاپ (در صورت وجود) به صورت مناسب ویبره شود. همچنین ضربه زدن به دیواره قالب‌ها نیز در جلوگیری از کرمو شدن بتن کاملا موثر است.

برای مطالعه بیشتر در مورد ویبره زدن بتن به مقاله ” ویبراتور بتن “ سر بزنید.

• بتن ریزی دیوار برشی از ارتفاع زیاد به دلیل جداشدگی دانه‌ها و ناهمگن شدن بافت بتن مجاز نیست. در این صورت دانه‌های درشت در ته قالب، سیمان و سنگدانه‌های ریز در بالای قالب قرار می‌گیرند (ویبره زیاد نیز موجب جداشدگی سنگدانه‌ها می‌شود).
• در صورت کرمو شدن بتن، بلافاصله پس از قالب برداری نسبت به ترمیم نواحی معیوب اقدام شود. استفاده از گروت پایه سیمانی جهت ترمیم نواحی شن زده به دلیل چسبندگی و مقاومت بالا بسیار مناسب است.
• در انتها اجرای دیوار حائل و پس از تکمیل مراحل اجرایی و ایزولاسیون دیوارها، لازم است پشت دیوارهای حائل با مصالح درشت دانه و ایجاد زهکش مناسب پر شود که به آن درناژ گویند.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری