وظایف دفتر فنی مهندسی عمران از صفر تا صد همراه با فیلم و نمونه

حتما تا به حال با یک مهندس دفتر فنی در دفتر مهندسی برخورد داشته‌اید. آیا می‌دانید دفتر فنی مهندسی چیست ؟ با وظایف دفتر فنی عمران آشنایی دارید؟ یکی از کارها و شغل‌هایی که در هر پروژه به آن نیاز داریم، کارشناس و سرپرست دفترفنی است.

همانطور که می‌دانید در پروژه‌های مهم کشور، دفترفنی اهمیت بیشتری دارد اما با توجه به این که خیلی از مهندسان به خوبی شرح وظایف دفترفنی عمران را نمی‌دانند، باعث می‌شود یا در این حوزه کار نکنند یا با شناخت کافی وارد این حوزه نشوند.

این مسئله باعث شد که در این مقاله به صورت کامل شرح وظایف دفاتر مهندسی و تخصص‌هایی که یک مهندس عمران در این حوزه نیاز دارد را توضیح دهیم. تا انتهای این مقاله با آکادمی عمران همراه باشید تا به جواب تمام سوال‌های خود برسید.

دفتر فنی مهندسی چیست ؟

همانطور که می‌دانید، برای هر پروژه عمرانی مثل ساخت ساختمان، پل، تونل یا راه به یک سری عوامل فنی نیاز داریم. این عوامل فنی می‌تواند در فاز اجرای کار، طراحی و محاسبات یا دفتر فنی ایفای نقش کنند.

برای مثال سرپرست کارگاه، معاون کارگاه و سرپرست اکیپ‌های اجرایی، وظیفه تهیه مصالح و ابزار لازم و دادن راهکار اجرایی برای هر فعالیت را دارند تا در نهایت آن فعالیت با کمک کارگران و مهندسان اجرا شود.

مهندسین طراح وظیفه محاسبه و طراحی المان‌های سازه‌ای تحت بارهای وارد بر آن سازه را دارند.

در کنار این دو، دفتر فنی و مهندسی برای تهیه و تایید نقشه‌های اجرایی در فازهای سازه‌ای، معماری، تاسیسات مکانیکی و برقی ساختمان‌های شهری که نیاز به تایید شهرداری دارند، نقش بسزایی دارد.

وظایف دفتر فنی عمران

سوالی که در اینجا ممکن است برایتان پیش بیاید این است که وظایف دفتر فنی چیست؟ در پاسخ باید بگوییم که برای هر پروژه و در تمامی مراحل، از بستن قرارداد تا تحویل پروژه، مهندس دفترفنی وظایف خاص و مهمی را در پروژه بر عهده دارد.

تقسیم بندی وظایف دفتر فنی عمران در این مقاله بر اساس زمان پروژه انجام شده است و مشخص می‌کند دفتر فنی در هر بخش از کار یعنی شروع کار، در حین اجرا و تحویل کار، از طرف هر کدام از عوامل پیمانکار ، مشاور و کارفرما چه وظایفی برعهده دارد.

در ابتدا کارفرما عملیات اجرایی پروژه را تعیین کرده و هزینه اجرای پروژه را به پیمانکاری که برای اجرای پروژه انتخاب شده است پرداخت می‌کند سپس مهندس مشاوری از طرف کارفرما انتخاب می‌شود تا بر نحوه اجرا پروژه توسط پیمانکار نظارت کند.

بررسی مراحل وظایف دفتر فنی مهندسی عمران 

با مشاهده فیلم زیر در ابتدا از جایگاه دفتر فنی در مهندسی عمران آگاه شوید سپس تا انتها مقاله با ما همراه باشید تا مهارت‌های مورد نیاز یک مهندس دفترفنی موفق را بدانید.

دفتر فنی در شروع کار پروژه

کار دفترفنی در بخش کارفرما، مشاور و پیمانکار از همان اول کار آغاز می‌شود.

دفترفنی بخش کارفرما ابتدا باید برآوردی از هزینه انجام کار، مقدار هر فعالیت در کار و مدت اجرای کار ارائه دهد. کارفرما می‌تواند بخشی از این وظایف یا کل آن را به یک مشاور بسپارد.

اکثر پروژه‌های در حال اجرا سه عاملی (کارفرما، مشاور، پیمانکار)، پروژه‌های کوچک‌تر و کم اهمیت‌تر دو عاملی (کارفرما و پیمانکار) و پروژه‌های بزرگ‌تر و با اهمیت‌تر چهار عاملی (کارفرما، مدیر طرح، مشاور، پیمانکار) هستند. 

معمولا این مرحله بعد از این که کلیات اجرای عملیات مشخص شد و طراحی‌های اولیه انجام شد آغاز می‌شود. برآوردهای ریالی بر اساس طراحی‌های انجام شده، مراحل کار، حجم کار و مدت اجرا انجام می‌شود.

بعد از این که کارفرما یا مشاور برآورد را انجام دادند از پیمانکاران برای حضور در مناقصه دعوت می‌کنند. دفتر فنی پیمانکار باید برآوردی که دفترفنی مشاور یا کارفرما انجام داده را بررسی کند.

این مرحله یکی از مهم‌ترین مراحل برای شرکت‌های پیمانکاری است زیرا اشتباهات کوچک در این مرحله می‌تواند خسارت‌های جبران ناپذیری را به شرکت وارد کند.

دفتر فنی پیمانکار با توجه به آنالیز اطلاعات مناقصه از جمله قیمت، زمان و حجم کار و با تکیه بر توان اجرایی، مالی و ماشین آلاتی که در اختیار دارد نظر خود را برای شرکت در این مناقصه اعلام کرده و قیمت پیشنهادی خود را ارائه می‌دهد.

البته توجه داشته باشید که در شرایطی خاص که انجام مناقصه بر اساس گزارش توجیهی دستگاه مناقصه گزار میسر نباشد، کارفرما بدون گذراندن مراحل فرایند مناقصه محدود یا عمومی، اقدام به عقد قراداد با پیمانکار می‌کند. برای این که بیشتر با فرایند ترک تشریفات مناقصه پیشنهاد می‌کنیم روی لینک آبی رنگ کلیک کنید.

همچنین برای آشنایی بیشتر با فرایند مناقصات حتما ” آموزش مناقصات ” را ببینید.

مهارت‌های مورد نیاز یک مهندس دفتر فنی در مرحله شروع کار پروژه

در این مرحله مهم‌ترین مهارت‌هایی که باید یک دفترفنی داشته باشد، توانایی نقشه خوانی، آنالیز قیمت، تسلط کامل روی فهارس بها، آشنایی با طریقه شرکت در مناقصات، متره و برآورد، آشنایی کامل با موافقت نامه، شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمان است.

در آموزش متره و برآورد در مورد تمام اصول آن از صفر تا صد صحبت می‌کنیم.

البته قطعا داشتن تجربه اجرایی برای این که متوجه شوید نقشه‌ها یا زمان بندی‌های اجرایی واقعا عملی هست یا نه، بسیار با اهمیت است. با داشتن این مهارت‌ها و البته تجربه کسب کردن در این کار، یک مهندس دفترفنی می‌تواند به یک فرد مهم در شرکت تبدیل شود.

دفترفنی در حین اجرای کار

بعد از این که پیمانکار توانست مناقصه را برنده شود دفترفنی پیمانکار وارد مرحله عملی انجام پروژه شده و در این بخش کارهای متعددی را انجام می‌دهد.

یکی از مهم‌ترین کارها در این مرحله، مستندسازی پروژه و تهیه‌ی گزارش‌ها در بخش پیمانکار و بررسی آن‌ها در بخش مشاور و کارفرما است. این مرحله نیاز به دقت و نظم بالایی دارد.

در شرح وظایف سرپرست و کارشناس دفترفنی عمران در بخش مستند سازی پروژه، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که  باید تهیه، تنظیم و بایگانی شود:

مستند سازی صورت جلسات کارهای انجام شده

صورت جلسه کردن کارکردها

مستند سازی تاخیرهای به وجود آمده و دلیل آن

مستند کردن کارهای انجام شده روزانه

صورت جلسه کردن تعارضات به وجود آمده 

مستند سازی نقشه‌های ازبیلت یا همان نقشه‌های چون ساخت

مدارک آزمایش‌ها و کیفیت‌های مورد تایید برای فعالیت‌های انجام شده

در بخش تهیه‌ی گزارشات:

گزارش‌هایی مربوط به پیشرفت پروژه و زمان بندی آن

گزارش کارهای روزانه، هفتگی و ماهانه

گزارش تعارضات به وجود آمده

گزارش تاخیرات به وجود آمده

گزارش مصالح استفاده شده و مورد نیاز

گزارش عملکرد پیمانکاران جزء

کار اصلی دفتر فنی کارفرما و مشاور پروژه در حین اجرای کار، بررسی این موارد است. مشاور باید نحوه اجرای صحیح کار، مدت اجرای کار و هزینه‌هایی که پیمانکار در قالب صورت وضعیت‌ها ادعا می‌کند را بررسی و برای تایید نهایی به کارفرما ارسال کند.

مهارت‌های مورد نیاز یک مهندس دفتر فنی در حین اجرای کار

برای این مرحله توانایی‌های بالایی نیاز هست از جمله گزارش نویسی، تسلط به بحث تعارضات و دعاوی، آشنایی کامل با موافقت نامه، شرایط عمومی و خصوصی پیمان، متره و برآورد، نقشه خوانی و حتی نقشه کشی تا شما به یک مهندس دفترفنی خوب تبدیل شوید.

قطعا تجربه در این کار به شما کمک زیادی می‌کند ولی مهارت‌های بالا لازمه‌ی حضور در این بخش از پروژه‌ها است.

دفتر فنی در مرحله تحویل پروژه

در این مرحله هم، دفتر فنی عمران شرح وظایف خاصی دارد و باید کارهای مهمی را انجام دهد. برای مثال دفترفنی پیمانکار باید صورت وضعیت‌های قطعی را تهیه و تنظیم کرده و تحویل مشاور یا کارفرما دهد.

دقت داشته باشید که در بخش پیمانکاری، مهندس دفتر فنی باید در زمان تحویل پروژه، مدارک تحویل موقت و قطعی را تهیه و تنظیم کرده و در اختیار مهندس مشاور و کارفرما قرار دهد.

در بخش مشاور و کارفرما هم بررسی این موارد کار اصلی دفترفنی است و باید با دقت تمام این اطلاعات را بررسی کنند تا کارفرما بدون نقص، پروژه انجام شده را تحویل بگیرد.

در این مرحله هم مانند مراحل قبلی مهارت‌هایی از جمله گزارش نویسی، تسلط به موافقت نامه، شرایط عمومی و خصوصی پیمان، تسلط به بحث تعارضات و دعاوی، متره و برآورد می‌تواند به شما کمک شایانی کند.

چارت دفتر فنی (نمودار سازمانی)

افراد شاغل در بخش دفتر فنی در دو بخش دفترفنی مرکزی یا پروژه کار می‌کنند.

در بخش دفترفنی مرکزی شما با تمام پروژه‌ها سر و کار دارید و باید تمام کارهای دفترفنی‌های پروژه‌ها را بررسی کنید، در مناقصه‌ها شرکت کنید و پیشنهاد قیمت بدهید.

در دفتر فنی پروژه شما فقط کارهای دفتر فنی آن پروژه را انجام می‌دهید. کارهایی از جمله صورت وضعیت نویسی، صورت جلسه کردن کارکردها، مستند سازی ازبیلت‌ها با دفترفنی پروژه هست.

چارت‌های شرکت‌های مختلف (نمودار سازمانی هر شرکت) با هم تفاوت‌هایی دارند و دفتر فنی در چارت کارگاه جایگاه‌های متفاوتی را می‌تواند به خودش اختصاص بدهد.

می‌توانید نمونه چارت یک شرکت ساختمانی که در آن جایگاه دفترفنی مرکزی و دفترفنی پروژه در کارگاه مشخص شده است را با دانلود لینک زیر ببینید.

نمونه چارت سازمانی شرکت

تفاوت مهندس دفتر فنی و مترور

در فیلم زیر به شرح تفاوت وظایف دفترفنی عمران و مترور می‌پردازیم.

همان طور که بررسی کردیم عوامل مهمی هست که می‌تواند از شما یک مهندس دفترفنی عمران ایده آل بسازد. در شرح وظایف دفتر فنی عمران در تمامی مراحل نکات زیادی هست که باید یاد بگیرید. 

این یادگیری‌ها فقط و فقط با تلاش مستمر به دست خواهد آمد و خیلی از این آموزش‌ها باید در تجربه و در عمل به کار بیاید. اما آموزش خوب در حوزه دفترفنی می‌تواند در وقت و هزینه شما صرفه جویی کند و شما را چندین سال به جلو پرتاب کند. پیشنهاد می‌کنیم از این فرصت پیش آمده استفاده کنید و حتما به آموزش دفتر فنی آکادمی عمران سر بزنید.

شما می‌توانید آموزش‌های دفترفنی و امور پیمان را با کلیک بر روی تصویر زیر مشاهده کنید.