صورت وضعیت قطعی شرایط عمومی پیمان از صفر تا صد را بشناسید!

صورت وضعیت قطعی چیست ؟ تاکنون با نمونه صورت وضعیت قطعی برخورد داشتید؟ در تفسیر ماده 40 شرایط عمومی پیمان به ذکر چه مواردی پرداخته می‌شود ؟

آیا می‌دانید هر آن چه که پیمانکار در اجرای پروژه هزینه کرده و از طریق صورت وضعیت موقت به تایید مهندس مشاور و کارفرما رسانده، علی الحساب بوده و کارفرما می‌تواند مقدار آن را در صورت وضعیت قطعی کم یا حتی حذف کند؟

آیا می‌دانید با تصویب صورت وضعیت قطعی کدام یک از ضمانت‌نامه‌های پیمانکار آزاد می‌شود؟ این مقاله از آکادمی عمران را تا انتها بخوانید تا بر تمام جزئیات نوشتن صورت وضعیت قطعی مسلط شوید.

صورت وضعیت قطعی چیست؟

پیمانکار هزینه کارهای انجام داده خود در طول پروژه را از طریق ارائه صورت وضعیت موقت به مشاور و کارفرما دریافت می‌کند.

گاهی یک سری از فعالیت‌ها در صورت وضعیت موقت از قلم افتاده یا به دلیل آماده نبودن صورت جلسه درج نشده است که تمامی این موارد در صورت وضعیت قطعی آورده شده و همچنین اشتباهات محاسباتی صورت وضعیت‌های موقت نیز در قطعی جبران می‌شود.

صورت وضعیت قطعی شرایط عمومی پیمان

همانطور که می‌دانید در نشریه 4311 شرایط عمومی پیمان، به تفسیر صورت وضعیت قطعی و شرایط آن پرداخته شده است که در ادامه به توضیحات آن می‌پردازیم.

ماده 40 شرایط عمومی پیمان

شاید برایتان سوال پیش آمده باشد که در ماده 40 شرایط عمومی پیمان چه مواردی ذکر شده است؟

در پاسخ باید بگوییم  همان طور که از اسم صورت وضعیت موقت پیداست مقادیر آن به صورت موقت و علی الحساب است اما تمامی مقادیر درج شده در صورت وضعیت قطعی باید از روی محاسبات و صورت جلسات تایید شده مشاور و کارفرما و طبق نقشه‌های اجرا شده باشد.

چرا که طبق ماده 40 شرایط عمومی پیمان مقادیر کارها که در صورت وضعیت قطعی منظور شده، به تنهایی قاطع بوده و مأخذ تسویه حساب قرار می‌گیرد.

هر چند که بین آن‌ها و مقادیری که در صورت وضعیت‌های موقت منظور گردیده است اختلاف باشد.

تا به حال در مورد صورت وضعیت ماقبل قطعی شنیده‌اید؟! آیا می‌دانید صورت وضعیت ماقبل قطعی با قطعی چه تفاوتی با هم دارند؟! پیشنهاد می‌کنیم پیش از خواندن ادامه مطلب، فیلم زیر را مشاهده کرده تا با تفاوت این دو آشنا شوید.

پیمانکار طبق ماده 40 شرایط عمومی پیمان باید حداکثر تا یک ماه پس از تاریخ تحویل موقت، صورت وضعیت قطعی کارهای انجام شده را تنظیم کند.

این کارکرد بدون منظور کردن مصالح پای کار و بر اساس صورت جلسات، نقشه‌ها و سایر اسناد و مدارک پیمان برای رسیدگی به مهندس مشاور تسلیم می‌شود.

در مواردی که طبق مواد 47 یا 48 شرایط عمومی پیمان، پس از فسخ یا خاتمه پیمان اقدام به تهیه صورت وضعیت قطعی شود، مهلت تهیه صورت وضعیت قطعی به ترتیب از تاریخ صورت برداری یا تاریخ تحویل کارهای انجام شده است.

با توجه به این که کارکرد قطعی، آخرین فرصت پیمانکار برای دریافت هزینه‌های خود است، دفتر فنی پیمانکار تمام تلاش خود را برای تهیه تمام صورت جلسات و نقشه‌های چون ساخت می‌کند تا کارفرما مقداری را کم یا حذف نکند.

لذا در بسیاری از موارد این مدت بیشتر از یک ماه طول می‌کشد. بدیهی است که این مورد از نظر کارفرما مشکلی ندارد و پیمانکار است که دوست دارد سریع‌تر پول خود را بگیرد.

بیش از ۳۰ ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفترفنی و ساختمان سازی

مشاهده

همان طور که گفتیم، اگر پیمانکار ظرف مهلت تعیین شده یعنی یک ماه پس از تاریخ تحویل موقت، برای تهیه کارکرد قطعی اقدام نکند، معمولا کارفرما نیز پیگیر آن نمی‌شود، اما می‌تواند به هزینه پیمانکار برای تهیه آن اقدام کند.

طبق ماده 40 شرایط عمومی پیمان، با تایید کارفرما، مهندس مشاور به هزینه پیمانکار، اقدام به تهیه صورت وضعیت قطعی می‌کند و پس از امضای پیمانکار برای تصویب، به کارفرما ارسال می‌کند.

در صورتی که پیمانکار از امضای کارکرد خودداری کرد مهندس مشاور صورت وضعیت قطعی را بدون امضای پیمانکار برای کارفرما می‌فرستد.

اگر  پیمانکار نسبت به نظر کارفرما اعتراضی داشته باشد در هر دو حالتی که صورت وضعیت قطعی را امضا کرده باشد یا نکرده باشد، اعتراض خود را حداکثر ظرف مدت یک ماه از تاریخ وصول صورت وضعیت قطعی با ارائه دلیل و مدرک، به اطلاع کارفرما می‌رساند.

کارفرما حداکثر ظرف مدت یک ماه از تاریخ وصول نظر پیمانکار، به موارد اعتراض رسیدگی می‌کند و قبول یا رد اعتراض‌ها را به پیمانکار اعلام می‌کند.

پیمانکار می‌تواند برای تعیین تکلیف آن قسمت از اعتراض خود که مورد قبول کارفرما واقع نشده طبق ماده 53 شرایط عمومی پیمان (حل اختلاف)  اقدام کند.

در صورتی که پیمانکار ظرف مدت تعیین شده به صورت وضعیت اعتراض نکند صورت وضعیت قطعی از طرف پیمانکار قبول شده تلقی می‌شود.

برای مطالعه بیشتر می توانید به آموزش متره و برآورد  آکادمی عمران را تهیه کرده و صفر تا صد صورت وضعیت نویسی و متره را به طور حرفه‌ای یاد بگیرید.

ماده 37 شرایط عمومی پیمان (پرداخت‌ها) 

مقادیر درج شده در صورت وضعیت‌های موقت و پرداخت‌هایی که بابت آن‌ها به عمل می‌آید جنبه موقت و علی الحساب دارد.

هر نوع اشتباه اندازه گیری، محاسباتی و جز این‌ها، در صورت وضعیت‌های بعدی یا در صورت وضعیت قطعی، اصلاح و رفع می‌شود.

به منظور ایجاد امکان برای تهیه، رسیدگی و تصویب صورت وضعیت قطعی در مهلت‌های تعیین شده در ماده 40 پیمانکار باید ضمن اجرای کار و پس از اتمام هر یک از اجزای آن نسبت به تهیه متره‌های قطعی و ارائه آن‌ها به مهندس مشاور برای رسیدگی همراه با صورت مجلس‌ها و مدارک مربوط اقدام نماید. این اسناد باید در صورت وضعیت‎‌های موقت نیز مورد استفاده قرار گیرد.

طبق ماده 51 شرایط عمومی پیمان (صورت حساب نهایی) 

در صورتی که به علت تاخیر در رسیدگی آخرین صورت وضعیت موقت یا قطعی هزینه های اضافی بابت تمدید ضمانت‌نامه‌های پیمانکار ایجاد شود کارفرما این هزینه های اضافی را که از سوی پیمانکار تامین شده به او پرداخت می‌کند.

اگر مدت تاخیر در آزاد کردن هر یک از تضمین ها از سه ماه بیشتر شود، کارفرما تضمین مربوطه را آزاد می‌کند.

منظور از آخرین صورت وضعیت موقت، صورت وضعیت ماقبل قطعی است.

نمونه صورت وضعیت قطعی

پس از این که پیمانکار کارهای انجام شده موضوع پیمان را انجام داد و به تایید مهندس مشاور پروژه رسید، پروژه را تحویل کارفرما می‌دهد و صورت جلسه تحویل موقت توسط اعضا هیأت تحویل موقت تنظیم و ابلاغ می‌شود.

برای آشنایی بیشتر با تحویل موقت و ریزه‌کاری‌های آن مقاله ” صورتجلسه تحویل موقت ” را مطالعه کنید.

برای مشاهده نمونه فایل صورت وضعیت پیمانکاری به صورت اکسل یا پی دی اف، روی لینک‌های زیر کلیک کنید.

دوره کارکرد صورت وضعیت قطعی

همان طور که گفتیم صورت وضعیت قطعی آخرین تلاش پیمانکار برای گرفتن هزینه کارهای انجام داده است و تمام کارهایی که از روز اول تا روز تحویل انجام شده است را شامل می‌شود.

لذا دوره کارکرد قطعی از تحویل زمین تا تحویل موقت است.

مدت زمان رسیدگی به صورت وضعیت قطعی

مهندس مشاور سه ماه فرصت دارد تا کارکرد قطعی پیمانکار را بررسی کند و نتیجه را به کارفرما ارسال کند.

کارفرما نیز دو ماه پس از تاریخ وصول کارکرد رسیدگی شده توسط مشاور، نظر نهایی خود را همراه با یک نسخه رسیدگی شده به پیمانکار اعلام می‌کند.

تعدیل صورت وضعیت قطعی

تعدیل صورت وضعیت قطعی مشابه سایر تعدیل کارکردهای موقت انجام می‌شود. با این تفاوت که ضریب تعدیل آن متفاوت است. برای نوشتن این تعدیل باید تمام کارکردهای موقت از ابتدا در تعدیل آورده شوند.

همانطور که در مقاله ” تعدیل چیست ” اشاره کردیم برای محاسبه ضریب تعدیل از سه عدد 0.95، 0.975 و 1 استفاده می‌شود.

این عدد در تعدیل کارکردهای موقت 0.95 است. اگر پیمان در مدت اولیه خود به پایان برسد، این عدد در تعدیل قطعی برای تمامی کارکردها به یک تبیدل شده و محاسبه تعدیل قطعی از ابتدا انجام می‌شود.

اگر پیمان در مدت اولیه به علاوه تاخیرات مجاز به پایان برسد، این عدد در تعدیل قطعی برای تمامی کارکردها به 0.975 تبدیل شده و محاسبه تعدیل قطعی از ابتدا انجام می‌شود.

اگر پیمان در مدت اولیه به علاوه تاخیرات غیرمجار به پایان برسد، این عدد در تعدیل قطعی همان 0.95 باقی می‌ماند.

فرق دیگری که در نحوه محاسبه تعدیل صورت وضعیت قطعی نسبت به تعدیل کارکردهای موقت قبل خود وجود دارد، اضافه شدن صورت وضعیت قطعی است.

دوره انجام کار در کارکرد قطعی باید متناسب با آن چه که انجام شده باشد. اگر دوره انجام کار مربوط به صورت وضعیت قطعی مشخص نباشد با متوسط شاخص‌های دوره‌های قبلی تعدیل می‌شود.

نکات مهم در بررسی صورت وضعیت

مقادیر صورت وضعیت

مقادیر صورت وضعیت‌های موقت علی الحساب بوده ولی آیتم‌های فعالیت‌های آن قطعی است. این جمله به این معنا نیست که پیمانکار نمی‌تواند آیتمی را که در صورت وضعیت موقت نگرفته در قطعی بگیرد بلکه به این معناست که آیتم یک فعالیت را نمی‌تواند تغییر دهد.

فرض کنید کارفرما برای بتن ریزی فونداسیون یک ساختمان مقدار 200 مترمکعب بتن از آیتم 080107 فهرست بها ابنیه سال 98 با شرح تهیه و اجرای بتن با شن و ماسه شسته طبیعی یا شکسته با مقاومت فشاری مشخصه ٣٠ مگاپاسکال را که پیمانکار در کارکرد خود آورده، تایید کرده است.

ممکن است در کارکرد قطعی با استناد به صورت جلسات و نقشه‌ها مقدار آن را کم یا زیاد کند اما نوع آیتم که مربوط به مقاومت بتن است قابل تغییر نیست. نمی‌شود در صورت وضعیت موقت مقاومت 30 مگاپاسکال را تایید کند ولی در قطعی مقاومت بتن را مثلاٌ به 25 یا 35 مگاپاسکال تغییر دهد.

آزادسازی تضمین حسن انجام کار

پس از تصویب صورت وضعیت قطعی توسط کارفرما اگر پیمانکار با توجه به سایر حساب‌های خود بدهکار نباشد، نصف مبالغ کسر شده بابت تضمین حسن انجام کار پیمانکار آزاد می‌شود.

برای اطلاع بیشتر از جزئیات تضمین حسن انجام کار و آزاد سازی آن به مقاله ” سپرده حسن انجام کار “ سر بزنید.

کاهش بیش از 25 درصد مبلغ اولیه پیمان

در صورتی که پس از تکمیل کار و تصویب صورت وضعیت قطعی، مشخص شود مقادیر کار بدون آن که از سوی کارفرما کم شده باشد، نسبت به مقادیر منضم به پیمان کاهشی بیش از 25 درصد مبلغ اولیه پیمان دارد، نرخ پیمان ملاک عمل است.

(نرخ پیمان یعنی مبلغ مندرج در فهرست بها منضم به پیمان و ضرایبی که در قرارداد برای آن فعالیت در نظر گرفته شده است.)

برای آشنایی بیشتر با موضوع تغییر مبلغ پیمان مقاله ” تغییر مقادیر پیمان “ را مطالعه کنید.

فسخ پیمان

پس از ابلاغ فسخ پیمان کارفرما تضمین انجام تعهدات و تضمین حسن انجام کار کسر شده را ضبط و به حساب خزانه واریز می‌کند.

همچنین بی درنگ کارگاه، تاسیسات و ساختمان‌های موقت، مصالح و تجهیزات، ماشین آلات و ابزار و تمام تدارکات موجود در آن را در اختیار گرفته و برای حفاظت آن اقدام لازم را انجام می‌دهد.

سپس بی درنگ از پیمانکار دعوت می‌کند که ظرف یک هفته نماینده‌ای برای صورت برداری و تهیه صورت مجلس کارهای انجام شده و تمام مصالح، تجهیزات، ماشین آلات و ابزار و تدارکات دیگر که در کارگاه موجود است، معرفی نماید.

پس از صورت برداری، پیمانکار طبق ماده 40 اقدام به تهیه صورت وضعیت قطعی از کارهای انجام شده می‌کند.

به مقاله ” ماده ۴۶ شرایط عمومی پیمان “ سر بزنید تا بیشتر در مورد شرایط فسخ پیمان و اقدامات پس از آن بدانید.

خاتمه پیمان

در صورت خاتمه پیمان مصالح و تجهیزات موجود در کارگاه که طبق مشخصات فنی بوده و برای اجرای موضوع پیمان تهیه شده است اندازه گیری و بهای آن‌ها بر اساس نرخ متعارف روز در تاریخ خرید، که مورد توافق دو طرف باشد، درصورت وضعیت قطعی منظور  می‌شود.

مقاله ” ماده ۴۸ شرایط عمومی پیمان ” در مورد خاتمه پیمان بیشتر توضیح می دهد.

صورت حساب نهایی

صورت حساب نهایی پیمان که ظرف مدت سه روز از تاریخ تصویب صورت وضعیت قطعی توسط کارفرما تهیه می‌شود عبارت است از مبلغ صورت وضعیت قطعی که طبق ماده 40 تهیه و تصویب شده و مبلغی که بر اساس اسناد و مدارک پیمان به آن اضافه یا از آن کسر می‌گردد.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری