صورت وضعیت ماقبل قطعی چیست؟ + بررسی کامل تفاوت آن با قطعی

آیا با مفهوم صورت وضعیت ماقبل قطعی و مزایای آن برای مهندسان دفتر فنی آشنا هستید؟ این نوع صورت وضعیت می‌تواند به تسریع در دریافت مطالبات، آزادسازی سریع‌تر ضمانت‌نامه‌ها و کاهش زمان رسیدگی به پرونده‌ها کمک کند. ما در این مقاله به بررسی تفاوت صورت وضعیت ماقبل قطعی و قطعی، روش تهیه و ارسال صورت وضعیت ماقبل قطعی در شرایط عمومی پیمان پرداخته‌ایم. اگر می‌خواهید همانند یک حرفه‌ای عمل کرده و با این صورت وضعیت بیشتر آشنا شوید، این مقاله از آکادمی عمران را از دست ندهید.

صورت وضعیت ماقبل قطعی چیست؟

صورت وضعیت ماقبل قطعی یکی از انواع صورت وضعیت پیمانکاری در پروژه‌های عمرانی است که به عنوان آخرین صورت وضعیت موقت و پیش از صورت وضعیت قطعی، تهیه و تنظیم می‌شود. این صورت وضعیت نمایانگر میزان پیشرفت کارها و هزینه‌های انجام شده در پروژه است و معمولا برای آزادسازی ضمانت‌نامه انجام تعهدات پیمانکار مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورت وضعیت ماقبل قطعی، مقادیر به صورت علی الحساب درج می‌شوند، اما ممکن است در صورت وضعیت قطعی تغییر کند.

توصیه می‌کنیم پیش از مطالعه ادامه مقاله فیلم زیر در خصوص تفاوت صورت وضعیت ماقبل قطعی و قطعی را مشاهده کنید. این فیلم تنها بخش کوتاهی از دوره صورت وضعیت نویسی است که در آن جزئیات نوشتن صورت وضعیت شرح داده شده است.

تفاوت صورت وضعیت ماقبل قطعی و قطعی

اگر چه صورت وضعیت قطعی و ماقبل قطعی هر دو یک سند مالی در پروژه‌ها محسوب می‌شوند، اما تفاوت‌هایی در ماهیت، زمان‌بندی و اعتبار آن‌ها وجود دارد. به‌طور کلی، صورت وضعیت ماقبل قطعی به عنوان مرحله‌ای مهم پیش از ورود به فرآیند نهایی تایید و پرداخت هزینه‌ها در پروژه‌های عمرانی به شمار می‌آید. اصلی‌ترین تفاوت صورت وضعیت ماقبل قطعی و قطعی بر اساس معیارهای مختلف به شرح زیر است:

1- ویژگی

صورت وضعیت ماقبل قطعی، به نوعی یک صورت وضعیت موقت است که به عنوان یک برآورد تقریبی از هزینه‌ها و پیشرفت‌ها در اواخر پروژه ارائه می‌شود. در حالی که صورت وضعیت قطعی، یک صورت وضعیت نهایی است که پس از بررسی دقیق تمامی اسناد و مدارک، به‌ویژه صورتجلسات کارگاهی و نقشه‌ها، تهیه و ارائه می‌شود.

بیش از ۳۰ ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفترفنی و ساختمان سازی

دریافت

2- عملکرد مالی

صورت وضعیت ماقبل قطعی یک ارزیابی موقت و علی الحساب محسوب می‌شود که کارفرما می‌تواند مقادیر آن را در صورت وضعیت قطعی تغییر یا حتی حذف کند. در حالی که مقادیر تایید شده در صورت وضعیت قطعی، معتبر و غیرقابل تغییر است و بر اساس آن صورتحساب نهایی محاسبه می‌شود.

3- مهلت تهیه و رسیدگی

صورت وضعیت ماقبل قطعی معمولا طی مدت کوتاهی پس از تحویل موقت، تهیه و تقدیم می‌شود و زمان زیادی صرف بررسی آن نمی‌شود. در حالی که صورت وضعیت قطعی باید حداکثر تا یک ماه پس از تاریخ تحویل موقت تهیه شود، اما تهیه، بررسی و تایید آن می‌تواند زمان‌بر باشد و ممکن است به ماه‌ها یا سال‌ها نیز کشیده شود.

4- آزادسازی ضمانت‌نامه

صورت وضعیت ماقبل قطعی می‌تواند به عنوان مبنایی برای آزادسازی ضمانت‌نامه پیمانکار مورد استفاده قرار گیرد. در حالی که آزادسازی ضمانت‌نامه معمولا پس از تایید صورت وضعیت قطعی انجام شده و به استفاده از آن بستگی دارد.

صورت وضعیت ماقبل قطعی در شرایط عمومی پیمان

در شرایط عمومی پیمان نشریه 4311 در ماده 34 و 37 جزئیات آخرین صورت وضعیت موقت یا همان ماقبل قطعی ذکر شده است. مطابق با مفاد این ماده قوانین، ارسال صورت وضعیت ماقبل قطعی به کاهش مدت رسیدگی و آزادسازی سریع‌تر ضمانت‌ها اشاره دارد.

ماده 34 شرایط عمومی پیمان تبصره 1. حداکثر تا یک ماه بعد از تحویل موقت، آخرین صورت وضعیت موقت طبق ماده 37، بدون منظور داشتن مصالح پای کار تنظیم می‌شود. هرگاه بر اساس این صورت وضعیت، پیمانکار بدهکار نباشد یا جمع بدهی او نصف کسور تضمین حسن انجام کار کمتر باشد ضمانت‌نامه انجام تعهدات بی‌درنگ آزاد می‌شود. ولی هرگاه میزان بدهی پیمانکار، از نصف کسور تضمین حسن انجام کار بیشتر باشد، ضمانت‌نامه انجام تعهدات بر حسب مورد طبق شرایط تعیین شده در ماده 40 یا 52 آزاد می‌شود.

کاهش مدت زمان رسیدگی

مطابق تبصره یک ماده ۳۴ شرایط عمومی پیمان صورت وضعیت ماقبل قطعی طبق فرجه های قانونی ماده ۳۷ رسیدگی و تایید می شود. در حالی که رسیدگی به صورت وضعیت قطعی طبق روند اعلام شده در ماده ۴۰ خواهد بود که ممکن است ماه ها و در پروژه های خیلی بزرگ حتی بیش از سال ها به درازا بیانجامد.

طبق ماده 37 شرایط عمومی پیمان مهندس مشاور 10 روز و کارفرما نیز 10 روز فرصت رسیدگی صورت وضعیت موقت ماقبل قطعی را دارد.

مهندس مشاور، صورت وضعیت پیمانکار را از نظر تطبیق با اسناد و مدارک پیمان کنترل کرده و در صورت لزوم با تعیین دلیل اصلاح می‌نماید و آن را در مدت حداکثر 10 روز از تاریخ دریافت از سوی مهندس ناظر برای کارفرما ارسال می‌نماید و مراتب را نیز به اطلاع پیمانکار می‌رساند.

کارفرما صورت وضعیت کنترل شده از سوی مهندس مشاور را رسیدگی کرده و پس ازکسر وجوهی که بابت صورت وضعیت‌های موقت قبلی پرداخت شده است و همچنین اعمال کسور قانونی و کسور متعلقه طبق پیمان، باقی مانده مبلغ قابل پرداخت به پیمانکار را حداکثر ظرف مدت 10 روز از تاریخ وصول صورت وضعیت، با صدور چک به نام پیمانکار پرداخت می‌کند.

این در حالی است که طبق ماده 40 شرایط عمومی پیمان مهندس مشاور 3 ماه و کارفرما نیز 2 ماه فرصت رسیدگی صورت وضعیت قطعی را دارند. جهت آشنایی بیشتر با مدت زمان و روند بررسی صورت وضعیت‌ها مقاله نحوه رسیدگی به صورت وضعیت پیمانکاران را مطالعه کنید.

در نتیجه، صورت وضعیت ماقبل قطعی به پیمانکار این امکان را می‌دهد تا بخشی از هزینه‌های خود را سریع‌تر دریافت کند. دیگر نیازی نیست که منتظر تهیه تمامی صورتجلسات باشد و مشاور و کارفرما نیز زمان کمتری را صرف بررسی و تأیید این صورت وضعیت می‌کنند و سخت‌گیری کمتری دارند. زیرا صورت وضعیت ماقبل قطعی، موقت و علی الحساب است.

آزادسازی سریع تر ضمانت نامه ها

آخرین کارکردی که طبق تبصره یک ماده ۳۴ تهیه می شود همان کارکرد موقت ماقبل قطعی است. یکی از بهترین کاربردهای آن آزاد سازی ضمانت نامه انجام تعهدات است که در صورت رعایت تبصره مذکور نیازی نیست که تا پایان رسیدگی به صورت وضعیت قطعی نزد کارفرما بماند. پیمانکار می تواند با ارائه صورت وضعیت ماقبل قطعی و داشتن شرایط لازم، ضمانتنامه انجام تعهداتش را سریعا آزاد کند.

مزایای تهیه و ارسال صورت وضعیت ماقبل قطعی

بر اساس ماده 34 و 37 شرایط عمومی پیمان، مزایای اصلی تهیه و ارسال صورت وضعیت ماقبل قطعی به شرح زیر است:

• تسریع در دریافت مطالبات پیمانکار: مهمترین مزیت صورت وضعیت ماقبل قطعی، امکان دریافت سریع‌تر بخشی از مطالبات پیمانکار است. با توجه به اینکه فرآیند رسیدگی به این نوع صورت وضعیت کوتاه‌تر از صورت وضعیت قطعی است، پیمانکار می‌تواند زودتر به نقدینگی مورد نیاز خود دست یابد.
• آزادسازی سریع‌تر ضمانت‌نامه: یکی دیگر از مزایای مهم این نوع صورت وضعیت، امکان آزادسازی سریع‌تر ضمانت‌نامه انجام تعهدات پیمانکار است. طبق شرایط عمومی پیمان، اگر بر اساس آخرین صورت وضعیت موقت (ماقبل قطعی) پیمانکار بدهکار نباشد، ضمانت‌نامه وی آزاد می‌شود.

به طور خلاصه، صورت وضعیت ماقبل قطعی ابزاری است که به پیمانکار کمک می‌کند تا به صورت موثرتری منابع مالی پروژه را مدیریت کرده و از نظر مالی در وضعیت بهتری قرار گیرد.

نکته مهم: اگرچه صورت وضعیت ماقبل قطعی مزایای زیادی دارد، اما باید دقت داشت که این صورت وضعیت موقت بوده و ممکن است در صورت وضعیت قطعی تغییراتی در آن ایجاد شود. بنابراین، پیمانکار باید در تهیه این نوع صورت وضعیت دقت لازم را داشته باشد.

جمع بندی

صورت وضعیت ماقبل قطعی، آخرین صورت وضعیت موقت پیش از قطعی است که به پیمانکار امکان می‌دهد تا پیش از نهایی شدن پروژه و طی مراحل طولانی رسیدگی به صورت وضعیت قطعی، بخشی از مطالبات خود را دریافت کند. این امر به پیمانکار کمک می‌کند تا زودتر به منابع مالی مورد نیاز دست یابد و روند اجرای پروژه را تسهیل کند. همچنین با ارسال این صورت وضعیت، پیمانکار می‌تواند بخشی از ضمانت نامه انجام تعهدات خود را آزاد کند. از طرف دیگر، رسیدگی به صورت وضعیت ماقبل قطعی نسبت به صورت وضعیت قطعی سریع‌تر انجام می‌شود و فشار کمتری بر مشاور و کارفرما وارد می‌کند.

در انتهای این مقاله امیدواریم اطلاعات خوبی درباره صورت وضعیت ماقبل قطعی کسب کرده باشید. در صورتی که در این مورد سوالی دارید می‌توانید آن را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری