صورت وضعیت موقت چیست + نحوه تنظیم همراه با فایل نمونه

آیا تا به حال فکر کرده‌اید که پیشرفت یک پروژه عمرانی چگونه از نظر مالی ارزیابی می‌شود یا چگونه پیمانکاران هزینه‌های پروژه را مطالبه می‌کنند؟ پاسخ این پرسش‌ها در صورت وضعیت موقت نهفته است. این سند مهم به عنوان پل ارتباطی بین کارفرما و پیمانکار عمل کرده و نقش کلیدی در مدیریت مالی پروژه‌ها دارد. اما دقیقا صورت وضعیت موقت چیست؟ ما در این مقاله، به بررسی این مفهوم و روش‌های تهیه و بررسی آن پرداخته‌ایم. همچنین، یک فیلم آموزشی رایگان به همراه نمونه‌ای از صورت وضعیت موقت را ارائه کرده‌ایم تا به طور عملی با این موضوع آشنا شوید؛ پس تا انتها همراه آکادمی عمران باشید.

پیشنهاد می‌کنیم ابتدا فیلم زیر را مشاهده کنید تا با یک نمونه صورت وضعیت موقت آشنا شوید. این فیلم بخشی از آموزش صورت وضعیت نویسی است که در آن جزئیات تهیه صورت وضعیت‌ها را با نمونه‌های مختلف شرح داده‌ایم.

صورت وضعیت موقت چیست؟

صورت وضعیت موقت سندی است که پیمانکار در طول اجرای پروژه‌های عمرانی به‌صورت دوره‌ای و معمولاً ماهانه تهیه می‌کند و به کارفرما یا مهندس ناظر ارائه می‌دهد. این سند شامل گزارشی از پیشرفت کار، میزان مصالح مصرف‌شده و هزینه‌های مرتبط تا تاریخ مشخص است. به‌عبارتی دیگر، این نوع صورت وضعیت به‌عنوان یک صورتحساب برای کارهایی که پیمانکار تا آن زمان انجام داده، عمل می‌کند.

ویژگی مهم صورت وضعیت موقت علی‌الحساب بودن مقادیر است، به‌این‌معنا که مقادیر نهایی در صورتحساب نهایی یا قطعی مشخص شده و چنانچه اشتباهی در اندازه‌گیری یا محاسبات وجود داشته باشد، می‌توان آن را در صورت وضعیت‌های بعدی یا قطعی اصلاح کرد.

دقت داشته باشید اگر چه مقدار گفته شده در صورت وضعیت موقت، جنبه علی الحساب داشته و مقدار واقعی آن در صورت وضعیت قطعی مشخص می‌شود، اما نوع ردیف گفته شده با توجه به مستندات، دستور کارها و صورتجلسات می‌تواند جنبه قطعی داشته باشد.

برای مثال:

فرض کنید کارفرما مقدار 150 متر مکعب بتن ریزی فونداسیون ساختمانی را از آیتم 080107 فهرست بها ابنیه سال 1403 با شرح تهیه و اجرای بتن با شن و ماسه شسته طبیعی یا شکسته، با مقاومت فشاری مشخصه ٣٠ مگاپاسکال که پیمانکار در صورت وضعیت موقت خود آورده است، تایید کرده باشد.

در صورت وضعیت قطعی، ممکن است بنا بر استناد به صورتجلسات و نقشه‌ها، مقادیر مربوط به اقلام مختلف کاهش یا افزایش یابد. با این حال، نوع آیتم مربوط به مقاومت بتن تغییر پذیر نخواهد بود. به عبارت دیگر، در صورت وضعیت موقت نمی‌توان برای مقاومت ۳۰ مگاپاسکال تأییدیه صادر کرد و سپس در صورت وضعیت قطعی، آن را به ۲۵ یا ۳۵ مگاپاسکال تغییر داد، مگر اینکه نتایج آزمایش 30 مگاپاسگال را تایید نکند.

طوفان تخفیفی آکادمی عمران تو راهه

مشاهده جزئیات

تهیه صورت وضعیت موقت پروژه

تهیه و تنظیم صورت وضعیت موقت از لحظه‌ای که پیمانکار شروع به انجام پروژه می‌کند، آغاز شده و هزینه تمام کارهای انجام شده توسط پیمانکار در قالب ارائه کارکردهای موقت از کارفرما گرفته می‌شود.

در صورت وضعیت موقت، دو نوع هزینه اصلی توسط پیمانکار محاسبه شده و به مهندس ناظر یا کارفرما برای وصول آن ارائه می‌شود.

1. هزینه کلیه کارهای انجام شده از آغاز پروژه تا آخر آن تاریخ: این هزینه مربوط به کارهایی است که پیمانکار از شروع پروژه تا انتهای ماه جاری انجام داده است. محاسبه این هزینه بر اساس فهرست بها منضم به پیمان یا نرخ توافق شده بین کارفرما و پیمانکار خواهد بود.
2. هزینه مصالح و تدارکات تهیه شده تا آخر آن تاریخ: منظور از هزینه مصالح و تجهیزات همان مصالح پای کار است که پیمانکار از آغاز تا انتهای دوره کارکرد موقت آن را تهیه کرده است. در واقع مصالح پای کار در صورت وضعیت موقت به مصالحی اطلاق می‌شود که پیمانکار خریداری و به کارگاه منتقل کرده، اما هنوز در پروژه مصرف یا نصب نشده‌اند.

در صورت وضعیت موقت، کارفرما به منظور تقویت بنیه مالی پیمانکار، 70 درصد از هزینه‌های مربوط به مصالح پای کار را پرداخت می‌کند. به عنوان مثال، اگر پیمانکاری 20 تن شن، 20 تن ماسه و 10 تن سیمان خریداری کند و پس از استفاده از بخشی از این مصالح، تعدادی باقی بماند، هزینه مصالح مصرف‌شده (مانند بتن‌ریزی) بر اساس بندهای قرارداد پرداخت می‌شود. اما برای مصالح باقی‌مانده، 70 درصد هزینه آن‌ها به پیمانکار پرداخت خواهد شد.

توجه داشته باشید که در صورت وضعیت قطعی، هزینه مصالح پای کار به پیمانکار پرداخت نمی‌شود، زیرا پس از اتمام پروژه، نیازی به مصالح باقیمانده نیست و پیمانکار می‌تواند آن‌ها را برای خود نگه دارد.

مراحل تهیه صورت وضعیت موقت

به‌طور کلی، مراحل تهیه صورت وضعیت موقت عبارت‌اند از:

1. جمع‌آوری اطلاعات: از جمله واحدهای متره کردن، جمع‌آوری اسناد و بررسی فهرست بها (یا مبنای محاسبه هزینه‌ها)
2. محاسبات: شامل محاسبه ریز متره، مالی، خلاصه مالی و غیره
3. تنظیم صورت وضعیت موقت: شامل نوشتن اطلاعات کلی پروژه، درج جدول ریز متره، خلاصه متره، اطلاعات مربوط به دوره کارکرد، ارائه جدول ریز مالی و صورتجلسات و دستور کارها
4. بررسی و تایید صورت وضعیت موقت: بررسی توسط مهندس ناظر و سپس کارفرما انجام شده و پس از تایید کارفرما، دستور پرداخت داده می‌شود.

نکات مهم در نوشتن صورت وضعیت موقت

بدون شک نوشتن صورت وضعیت نیاز به دقت و تجربه بالایی دارد، لذا رعایت برخی نکات می‌تواند به تهیه و تنظیم آن کمک کند. مهمترین نکاتی که باید حین تهیه این صورت وضعیت موقت رعایت کنید، عبارت‌اند از:

• دقت در محاسبات: محاسبات باید با دقت بسیار بالا انجام شود تا از بروز خطا جلوگیری شود.
• درج اطلاعات عمومی: در تمام صورت وضعیت‌های موقت باید نام پروژه، شماره صورت وضعیت، نام کارفرما، نام مشاور و پیمانکار، تاریخ و زمان کارکرد موقت ذکر شود.
• استفاده از فرمت استاندارد: بهتر است از فرمت استاندارد و کلمات فارسی برای تهیه صورت وضعیت‌ها استفاده شود.
• تفکیک همه بخش‌ها: همه بخش‌های صورت وضعیت موقت را تکمیل شده و برای هر بخش (مانند متره و برآورد پروژه، خلاصه متره و خلاصه مالی) از کاغذ‌های رنگی یا نوشته دار به عنوان جدا کننده استفاده شود.
• ضمیمه کردن اسناد: اسناد مرتبط مانند صورتجلسات، دستورکارها و فاکتورهای خرید باید به صورت پیوست به صورت وضعیت موقت ضمیمه شود.
• به‌روز بودن اطلاعات: اطلاعات درج شده در صورت وضعیت باید با آخرین تغییرات پروژه مطابقت داشته باشد.
• رعایت قوانین و مقررات: قوانین و مقررات مربوط به قرارداد و فهرست بها باید به دقت رعایت شود.
• شفافیت و دقت: صورت وضعیت باید به صورت شفاف و دقیق تهیه شود تا امکان بررسی و کنترل آن توسط کارفرما و ناظر فراهم باشد.

دانلود نمونه صورت وضعیت موقت

برای آشنایی بیشتر با ساختار و نحوه تنظیم صورت وضعیت موقت، می‌توانید نمونه‌های کامل و قابل ویرایش را از لینک زیر دانلود کنید. این نمونه صورت وضعیت موقت شامل برگه‌های مالی کارکرد، خلاصه متره و فرم‌های استاندارد به همراه نامه‌های صورت وضعیت موقت هستند که به شما کمک می‌کنند تا به راحتی کارکرد موقت پیمانکاری خود را تهیه کنید. جهت دریافت نمونه‌های بیشتر به مقاله نمونه صورت وضعیت پیمانکاری مراجعه کنید.

تاریخ صورت وضعیت موقت

معمولا در آخر هر ماه شمسی، پیمانکار وضعیت کلیه کارهایی که از شروع پروژه تا آخر آن تاریخ انجام داده را در قالب صورت وضعیت موقت به مهندس مشاور و کارفرما ارائه می‌دهد.

توجه داشته باشید که نوشتن مقادیر در کارکردها به صورت تجمعی است. یعنی کارهای انجام شده از شروع پروژه تا آن تاریخی که ارائه می‌شود. پس صورت وضعیت شماره 5 شامل مجموع مقادیر صورت وضعیت‌های 1،2،3،4،5 است.

در تبصره 3 ماده 37 شرایط عمومی پیمان ذکر شده اگر پیمانکار در موعد مقرر صورت وضعیت موقت را تهیه و تسلیم مهندس ناظر نکند، مهندس مشاور با تایید کارفرما و به هزینه پیمانکار اقدام به تهیه آن می‌کند. اما در عمل چنین اتفاقی خیلی کم رخ می‌دهد، زیرا کارفرما عجله‌ای برای پرداخت هزینه‌های پیمانکار ندارد.

پیمانکار گاهی با توجه به مبلغ کارکرد خود در ماه، شرایط و دوره سه ماهه‌ای که صورت وضعیت را ارائه کرده و در محاسبه تعدیل تاثیر گذاشته، ممکن است چند ماه یکبار کارکرد صورت وضعیت موقت را تحویل کارفرما بدهد.

لازم به ذکر است طبق ماده 18 شرایط عمومی پیمان، پیمانکار باید به منظور اجرای کار و دریافت دستور کارها و نقشه‌ها از مهندس مشاور و همچنین برای تنظیم صورت وضعیت‌های موقت، اختیارات کافی به رئیس کارگاه بدهد. لذا رییس کارگاه نماینده پیمانکار در کارگاه است و می‌تواند به جای مدیر عامل پیمانکار، صورت وضعیت‌ها را امضا کند.

کسور قانونی صورت وضعیت موقت

کسور قانونی بخشی از مبلغ صورت وضعیت موقت است که توسط کارفرما کسر و نگهداری می‌شود. این کسور با اهداف مختلفی از جمله تضمین حسن انجام کار، تأمین مالیات و سایر تعهدات قانونی پیمانکار اعمال می‌شوند.

معمولا کسور قانونی کارکرد موقت عبارت‌اند از:

• جمع وجوهی که بابت صورت وضعیت‌های موقت ماهانه قبلی پرداخت شده است.
• ده درصد بابت کسور تضمین حسن انجام کار که ماده 35 شرایط عمومی پیمان مبنای قانونی این کسر است.
• اقساط پیش پرداخت
• علی‌الحساب بیمه، مالیات، عوارض شهرداری و غیره
• اقساط بهاء مصالح و لوازم تجهیزات تحویلی، از طرف کارفرما به پیمانکار
• هرگونه جرایم احتمالی، طبق مفاد شرایط عمومی پیمان
• کسور متفرقه دیگر که بر اساس مفاد شرایط عمومی پیمان، بر عهده پیمانکار است.

بررسی صورت وضعیت موقت

پیمانکار باید صورت وضعیت را به مهندس ناظر مقیم تحویل دهد. مهندس مشاور (ناظر مقیم و عالی) حداکثر 10 روز برای بررسی و ارسال نظرات خود وقت دارند. کارفرما نیز 10 روز برای اعلام نظرات و پرداخت حداقل 70 درصد مبلغ تایید شده فرصت خواهد داشت. جهت آشنایی بیشتر با نحوه و مدت زمان بررسی صورت وضعیت‌ها، مقاله نحوه رسیدگی به صورت وضعیت پیمانکاران را مطالعه کنید.

تفاوت صورت وضعیت موقت و قطعی

صورت وضعیت موقت و قطعی هر دو از انواع صورت وضعیت‌های پیمانکاری هستند، با این تفاوت که صورت وضعیت موقت در فواصل زمانی مشخص (معمولاً ماهیانه) از سوی پیمانکار به کارفرما ارائه می‌شود و شامل مقدار کار انجام شده و هزینه‌های مربوطه تا آن زمان است. در حالی که تنها یک صورت وضعیت قطعی پس از اتمام کامل پروژه تهیه می‌شود که شامل مجموع همه هزینه‌ها و کارهای انجام شده در طول پروژه است.

از دیگر تفاوت‌های این دو صورت وضعیت می‌توان به ضرایب تعدیل در آن‌ها اشاره کرد. اگر چه تعدیل صورت وضعیت موقت و قطعی در هر دو مشابه هستند، اما ضریب تعدیل در آن‌ها متفاوت است. به‌طور کلی، ضریب تعدیل در صورت وضعیت‌های موقت 0.95 است، در حالی که در قطعی با توجه به شرایط ممکن است سه عدد 0.95، 0.975 یا 1 باشد.

صورت وضعیت موقت به‌صورت علی‌الححساب بوده و صورت وضعیت قطعی بر اساس مقادیر درج شده در صورتجلسات، دستورکارها و نقشه‌های ازبیلت قابل پرداخت است.

جمع بندی

صورت وضعیت موقت نه‌تنها ابزاری برای گزارش‌دهی است، بلکه سازوکاری برای مدیریت مالی و نقدینگی پیمانکار در طول پروژه نیز محسوب می‌شود. این سند شامل جزئیات کارهای انجام شده، مصالح مصرف شده و هزینه‌های مرتبط است. با استفاده از این صورت وضعیت، می‌توان پیشرفت پروژه را ارزیابی کرد و پرداخت‌ها را به صورت مرحله‌ای انجام داد. ما در این مطلب به‌طور مفصل به این مبحث پرداخته و جزئیات آن شامل نحوه ارائه، رسیدگی، کسور قانونی و دیگر موارد را بررسی کردیم. همچنین یک نمونه صورت وضعیت موقت را در اختیار شما قرار داده‌ایم تا به سرعت و سهولت صورت وضعیت پروژه‌های خود را تنظیم کرده و در اختیار کارفرما قرار دهید.

در انتهای این مقاله امیدواریم اطلاعات خوبی درباره صورت وضعیت موقت کسب کرده باشید. در صورتی که در این مورد سوالی دارید می‌توانید آن را در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری