صورت وضعیت موقت از صفر تا صد زیر ذره بین آکادمی عمران

آیا می‌دانید نحوه رسیدگی به صورت وضعیت پیمانکاران چگونه است؟ همانطور که حتما می‌دانید یکی از کارهای مهم دفتر فنی پیمانکار آشنا بودن با نمونه صورت وضعیت موقت و قطعی است تا به واسطه آن‌ها پیمانکار بتواند هزینه کارهای انجام شده را از کارفرما بگیرد. در نوشتن صورت وضعیت‌های موقت نکات زیر پوستی زیادی وجود دارد که در این مقاله به طور کامل آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

همچنین یک نمونه صورت وضعیت موقت در انتهای این مقاله قرار داده‌ایم.اگر تجربه کار در قسمت دفتر فنی پروژه‌ها را دارید و یا علاقه مند به کار در این حوزه هستید، مطالعه این مقاله از آکادمی عمران را از دست نداده و با ما همراه باشید.

صورت وضعیت موقت

پیشنهاد می‌کنیم ابتدا فیلم زیر را مشاهده کنید تا با یک نمونه صورت وضعیت موقت آشنا شده و با دید بهتری به مطالعه ادامه ریزه کاری‌های نوشتن صورت وضعیت موقت در این مقاله بپردازید.

نوشتن صورت وضعیت موقت

حتما برایتان پیش آمده است که از خود بپرسید یک نمونه صورت وضعیت موقت به چه شکل تهیه و نوشته می‌شود؟ برای رسیدن به پاسخ خود باید بگوییم کار نوشتن صورت وضعیت از لحظه‌ای که پیمانکار شروع به انجام پروژه می‌کند آغاز می‌شود. هزینه تمام کارهای انجام شده توسط پیمانکار در قالب ارائه کارکردهای موقت از کارفرما گرفته می‌شود.

دقت داشته باشید که مقادیر گفته شده در صورت وضعیت موقت، جنبه علی الحساب داشته و مقدار واقعی آن، در صورت وضعیت قطعی مشخص می‌شود، اما نوع ردیف گفته شده، جنبه قطعی دارد.

یک مثال:

فرض کنید کارفرما مقدار 150 متر مکعب بتن ریزی فونداسیون ساختمانی را از آیتم 080107 فهرست بها ابنیه سال 98 با شرح تهیه و اجرای بتن با شن و ماسه شسته طبیعی یا شکسته، با مقاومت فشاری مشخصه ٣٠ مگاپاسکال را که پیمانکار در صورت وضعیت موقت خود آورده است، تایید کرده باشد.

ممکن است در صورت وضعیت قطعی، با استناد به صورت جلسات و نقشه‌ها، مقدار آن را کم یا زیاد کند اما نوع آیتم که مربوط به مقاومت بتن است قابل تغییر نیست. نمی‌شود در صورت وضعیت موقت، مقاومت ۳۰ مگا پاسکال را تایید کند ولی در صورت وضعیت قطعی، مقاومت بتن را مثلاٌ به ۲۵ یا ۳۵ مگاپاسکال تغییر دهد.

بخش اصلی کارکردهای موقتی که پیمانکار به کارفرما ارائه می‌کند، هزینه کارهای انجام شده تا آن تاریخ، طبق فهرست بهای منضم به پیمان یا هر نرخی است که در موافقت نامه بین کارفرما و پیمانکار توافق شده است.

پیمانکار علاوه بر هزینه کارهای انجام شده، وضعیت مصالح و تدارکات لازم برای اجرای پروژه که در پای کار موجود است و به اصطلاح مصالح پای کار نامیده می‌شود را در کارکرد موقت درج می‌کند.

پس با توجه به توضیحات بالا، پیمانکار با نوشتن صورت وضعیت موقت دو هزینه را طلب می‌کند:

• هزینه کارهای انجام شده
• هزینه مصالح پای کار

مصالح پای کار در صورت وضعیت موقت

کارفرما برای تقویت بنیه مالی پیمانکار 70 درصد از هزینه‌های صورت گرفته به عنوان مصالح پای کار را به پیمانکار پرداخت می‌کند.

در واقع این هزینه‌ای است که پیمانکار پرداخت کرده اما چون هنوز در پروژه مصرف نشده است نمی‌تواند هزینه آن را به عنوان فعالیت انجام شده در صورت وضعیت‌های موقت بگیرد.

دقت کنید که مصالح خریداری شده زمانی پای کار حساب می‌شوند که وارد کارگاه شده باشند.

به طور مثال پیمانکاری 20 تن شن، 20 تن ماسه و 10 تن سیمان خریداری کرده است.

بخشی از این مصالح خریداری شده را صرف درست کردن بتن کرده و 10 متر مکعب بتن ریزی داشته است. میزان 10 تن شن، 10 تن ماسه و 6 تن سیمان باقی مانده است.

هزینه مربوط به 10 متر مکعب بتن ریزی با توجه به آیتم بتن ریزی منضم به پیمان که در قرارداد قید شده پرداخت می‌گردد.

هزینه مصالح پای کار باقی مانده شامل 10 تن شن، 10 تن ماسه و 6 تن سیمان نیز مطابق فهرست بها منضم به پیمان حساب شده و کارفرما 70 درصد این مبلغ را به پیمانکار پردداخت می‌کند.

لازم به ذکر است در صورت وضعیت قطعی هزینه مصالح پای کار به پیمانکار پرداخت نمی‌شود. چون که پروژه تمام شده و نیازی به مصالح پای کار برای ادامه پروژه نیست و پیمانکار می‌تواند مصالح باقی مانده را برای خود بردارد.

بیش از 30 ساعت آموزش حرفه‌ای ولی رایگان دفتر‌فنی و ساختمان‌سازی

مشاهده مینی دوره

نکات تهیه و نوشتن صورت وضعیت

1. مجلد باشد و سعی شود در هر پروژه از یک رنگ رویه و شیرازه و طلق استفاده شود.
2. نام پروژه، شماره صورت وضعیت، نام کارفرما، مشاور و پیمانکار، تاریخ و زمان کارکرد صورت وضعیت ذکر شود.
3. رویه هر قسمت مجزا باشد (مانند متره و برآورد پروژه ، خلاصه متره، ریزمالی و خلاصه مالی) و از کاغذ‌های رنگی به عنوان جدا کننده استفاده شود.
4. خوانا و یا کامپیوتری باشد.
5. درحد امکان از کلمات و حروف فارسی استفاده شود.
6. در هر صفحه، شماره صفحه، تاریخ، نام پیمانکار، کارفرما و مشاور، نام پروژه، شماره صورت وضعیت و نام آن بخش ذکر شود .
7. محل امضاء پیمانکار، ناظر، مشاور و کارفرما موجود باشد.
8. از جداول استاندارد استفاده گردد.
9. صورت مجالس و دستور کارها در انتهای صورت وضعیت به ترتیب و مجلد آورده شود.

برای آشنایی بیشتر با نوشتن صورت وضعیت حتما روی لینک آبی رنگ کلیک کرده و مقاله مربوط به آن را مطالعه کنید.

تاریخ صورت وضعیت موقت

معمولاً در آخر هر ماه شمسی، پیمانکار وضعیت کلیه کارهایی که از شروع پروژه تا آخر آن تاریخ انجام داده را در قالب صورت وضعیت موقت به مهندس مشاور و کارفرما ارائه می‌دهد.

توجه داشته باشید که نوشتن مقادیر در کارکردها به صورت تجمعی است. یعنی کارهای انجام شده از شروع پروژه تا آن تاریخی که ارائه می‌شود. پس صورت وضعیت شماره 5 شامل مجموع مقادیر صورت وضعیت‌های 1،2،3،4،5 است.

در تبصره 3 ماده 37 شرایط عمومی پیمان ذکر شده اگر پیمانکار در موعد مقرر صورت وضعیت موقت را تهیه و تسلیم مهندس ناظر نکند، مهندس مشاور با تایید کارفرما و به هزینه پیمانکار اقدام به تهیه آن می‌کند.

اما در عمل چنین اتفاقی خیلی کم رخ می‌دهد چرا که کارفرما عجله‌ای برای پرداخت هزینه‌های پیمانکار ندارد.

پیمانکار گاهی با توجه به مبلغ کارکرد خود در ماه، شرایط و دوره سه ماهه‌ای که صورت وضعیت را ارائه کرده و در محاسبه تعدیل تاثیر گذاشته، ممکن است چند ماه یکبار کارکرد بدهد.

کسورات قانونی صورت وضعیت موقت

معمولاً این کسورات قانونی عبارتند از:

• جمع وجوهی که بابت صورت وضعیت‌های موقت ماهانه قبلی پرداخت شده است.
• ده درصد بابت کسور تضمین حسن انجام کار
• اقساط پیش پرداخت
• علی الحساب بیمه، مالیات، عوارض شهرداری و غیره
• اقساط بهاء مصالح و لوازم تجهیزات تحویلی، از طرف کارفرما به پیمانکار
• هرگونه جرایم احتمالی، طبق مفاد شرایط عمومی پیمان
• کسور متفرقه دیگر که بر اساس مفاد شرایط عمومی پیمان، بر عهده پیمانکار است.

برای مطالعه بیشتر درباره پیش پرداخت به مقاله ” بخشنامه پیش پرداخت پروژه های عمرانی “ سر بزنید.

نحوه رسیدگی به صورت وضعیت پیمانکاران چگونه است؟

همانطور که گفتیم، پیمانکار در آخر هر ماه، وضعیت کارهای انجام شده از شروع کار تا آن تاریخ را که طبق نقشه‌های اجرایی، دستور کارها و صورت مجلس‌ها است اندازه گیری کرده و مقدار مصالح و تجهیزات پای کار را تعیین می‌کند.

سپس براساس فهرست بهای منضم به پیمان، مبلغ صورت وضعیت موقت را محاسبه و آن را در آخر همان ماه به مهندس ناظر تحویل می‌دهد.

نظارت و کنترل بر اجرای صحیح پروژه طبق نقشه‌ها و دستورکارها و همچنین رسیدگی به صورت وضعیت‌های پیمانکار توسط یک شخص حقیقی یا حقوقی انجام می‌گیرد که از طرف کارفرما یا مشاور انتخاب شده است.

معمولا کارفرما مشاور پروژه را انتخاب می‌کند و مشاور، از بین مهندسین خود افرادی را به عنوان ناظر مقیم و ناظر عالی تعیین می‌کند.

اما پروژه‌هایی هم وجود دارد که مشاور پروژه کارهای طراحی و برآورد اولیه آن را انجام داده و مسئولیت نظارت بر عهده یک مشاور مستقل دیگر باشد.

ناظر مقیم در کارگاه حضور داشته و بر اجرای صحیح کارها توسط پیمانکار نظارت می‌کند اما ناظر عالی معمولا در دفتر فنی مشاور بوده و برقراری ارتباط بین پیمانکار و کارفرما را برای پرداخت‌ها، تمدید مدت پیمان، تغییر مبلغ پیمان، ابلاغ دستورکارها و غیره به عهده دارد.

در سیستم اداری کارفرما و مشاور واحدی تحت عنوان امور پیمان و رسیدگی وجود دارد. یکی از وظایف این قسمت رسیدگی به صورت وضعیت‌ها است. معمولا ناظر عالی نیز جزء بخش امور پیمان و رسیدگی مشاور است.

پس از بررسی امور پیمان و رسیدگی مشاور، صورت وضعیت‌ها که دارای امضاء نماینده پیمانکار و مشاور است برای کارفرما ارسال می‌شود.

کارفرما نیز پس از رسیدگی مجدد و کسر کلیه کسورات قانونی پیمان، باقی مانده را به پیمانکار پرداخت می‌کند.

برای این که با نحوه رسیدگی به صورت وضعیت پیمانکاران بیشتر آشنا شوید حتما روی لینک آبی رنگ کلیک کرده و مقاله مربوط به آن را مطالعه کنید.

صورت وضعیت تایید شده چیست؟

صورت وضعیت تایید شده همان کارکردی است که رسیدگی آن توسط مشاور و کارفرما به اتمام رسیده و مبلغ آن نهایی شده است. به طور خلاصه صورت وضعیتی تایید شده است که مراحل تصویب زیر را طی کرده باشد.

مراحل تصویب صورت وضعیت

• پیمانکار صورت وضعیت را به تایید ناظر مقیم در کارگاه می‌رساند.
• سپس پیمانکار آن صورت وضعیت را به امور پیمان و رسیدگی مشاور می‌سپارد تا بررسی شود.
• مشاور صورت وضعیت رسیدگی شده را برای امور پیمان و رسیدگی کارفرما ارسال کرده و به پیمانکار نیز اطلاع می‌دهد.
• کارفرما پس از بررسی مجدد و کسر کلیه کسورات قانونی، مبلغ باقی مانده را به پیمانکار پرداخت می‌کند.

پس از طی مراحل تصویب، اگر چه صورت وضعیت موقت تایید شده است اما مقادیر درج شده در آن و پرداخت‌هایی که بابت آن‌ها شده، جنبه موقت و علی الحساب دارد.

هر نوع اشتباه اندازه گیری و محاسباتی در صورت وضعیت‌های بعدی یا در صورت وضعیت قطعی اصلاح و رفع می‌شود.

با پرداخت صورت وضعیت موقت، تمام کارها و مصالح و تجهیزاتی که در صورت وضعیت آمده است متعلق به کارفرما است و برای اجرای بقیه کارهای موضوع پیمان، به رسم امانت، تا موقع تحویل موقت، در اختیار پیمانکار قرار می‌گیرد.

نحوه محاسبه صورت وضعیت پیمانکار

مشاور و کارفرما هر دو صورت وضعیت پیمانکار را بررسی و اصلاح کرده و اگر مشکلات زیادی داشته باشد آن را به پیمانکار عودت می‌دهند.

این عودت صورت وضعیت پیمانکار معمولا به دلیل نداشتن صورت جلسه برای برخی آیتم‌ها، تصحیح مقادیر و فعالیت‌هایی که پیمانکار به عنوان علی الحساب در نظر گرفته، آوردن آیتمی که هنوز به طور کامل انجام نشده و سایر موارد دیگر است.

اگر صورت وضعیت پیمانکار مورد تایید مشاور قرار نگیرد آن را اصلاح کرده و برای کارفرما ارسال می‌کند. اگر مقدار اصلاحات خیلی زیاد باشد کارکرد را به پیمانکار عودت داده تا از نو بنویسد.

اما گاهی صورت وضعیت ارسالی از طرف مهندس مشاور نیز مورد تأیید کارفرما قرار نمی‌گیرد و کارفرما پس از کسر کسورات قانونی پیمان، تا 70 درصد مبلغ صورت وضعیتی را که مهندس مشاور ارسال کرده به عنوان علی الحساب به پیمانکار پرداخت می‌کند.

در این حالت کارفرما صورت وضعیت را همراه با دلایل رد آن، برای تصحیح به مهندس مشاور بر می‌گرداند، تا پس از اعمال اصلاحات لازم در مدت حداکثر 5 روز، دوباره برای کارفرما ارسال کند.

در این صورت، مهلت پرداخت مبلغ صورت وضعیت از تاریخی شروع می‌شود که صورت وضعیت تصحیح شده تسلیم کارفرما شود. در مورد مدت زمان رسیدگی به صورت وضعیت‌های موقت و مهلت پرداخت کارفرما در بخش بعدی صحبت می‌کنیم.

اگر پیمانکار نسبت به صورت وضعیت اصلاح شده معترض باشد، اعتراض خود را با ذکر دلیل، حداکثر ظرف مدت یک ماه، به کارفرما اعلام می‌کند تا مورد رسیدگی قرار بگیرد.

مدت زمان رسیدگی به صورت وضعیت موقت

مهندس مشاور، صورت وضعیت پیمانکار را با اسناد و مدارک پیمان مطابقت داده و محاسبات، صورت جلسات و دستورکارها را بررسی می‌کند.

اگر صورت وضعیت نیاز به اصلاح داشت با مشخص کردن دلیل، آن را اصلاح کرده و در مدت حداکثر 10 روز از تاریخ دریافت صورت وضعیت از سوی مهندس ناظر، آن را برای کارفرما ارسال کرده و به پیمانکار اطلاع می‌دهد.

کارفرما صورت وضعیت بررسی شده مهندس مشاور را رسیدگی کرده و پس از کسر وجوهی که بابت صورت وضعیت‌های موقت قبلی پرداخت شده و سایر کسورات قانونی طبق پیمان، باقی مانده مبلغ قابل پرداخت به پیمانکار را حداکثر ظرف مدت 10 روز از تاریخ وصول صورت وضعیت، با صدور چک به نام پیمانکار، پرداخت می‌کند.

این روزها متاسفانه به دلیل کسری بودجه‌های عمرانی معمولا مبلغ کارکرد طبق مدت گفته شده پرداخت نمی‌شود. در این شرایط پیمانکار می‌تواند به ازای این تاخیر در پرداخت، مدت پیمان را به دلیل مشکلات اعتباری و تخصیصی تمدید کند. برای آشنایی با لایحه تاخیرات و نحوه تمدید مدت پیمان می‌توانید مقاله ” بخشنامه ۵۰۹۰ ” را مطالعه کنید.

هم چنین در آموزش لایحه تاخیرات به طور مفصل در این مورد صحبت کردیم و مثال زدیم. برای دیدن این آموزش روی نام قرمز رنگ آموزش کلیک کنید.

نکات زیر پوستی در بررسی صورت وضعیت موقت

• تهیه صورت مجالس (صورت جلسات)

طبق ماده 19 شرایط عمومی پیمان (کنترل نقاط نشانه، پیاده کردن نقشه‌ها، اندازه گیری‌ها) :

تراز کف پی بناها و زیر سازی راه ها و تمام عملیاتی که پس از انجام کار پوشیده می‌شوند و بعداً قابل مشاهده نیستند، باید صورت مجلس شود.

هم چنین اگر کنترل و اندازه گیری کامل آن‌ها بعد از مدتی از شروع کار میسر نباشد، باید پیش از پوشیده شدن یا از بین رفتن آثار آنها، صورت مجلس شود.

صورت جلسات تهیه شده، ملاک اندازه گیری‌ها در تنظیم صورت وضعیت است. اگر فعالیتی که بعد از انجام آن قابل اندازه گیری نیست، صورت جلسه نشود، کارفرما می‌تواند در صورت وضعیت قطعی آن را حذف کند.

• اختیار رئیس کارگاه در امضا صورت وضعیت

طبق ماده 18 شرایط عمومی پیمان (مسئولیت حسن اجرای کار، برنامه کار، گزارش پیشرفت کار، هماهنگی با پیمانکاران دیگر، رئیس کارگاه) :

پیمانکار باید به منظور اجرای کار و دریافت دستور کارها و نقشه‌ها از مهندس مشاور و همچنین برای تنظیم صورت وضعیت‌های موقت، اختیارات کافی به رئیس کارگاه بدهد.

رییس کارگاه نماینده پیمانکار در کارگاه است و می‌تواند به جای مدیر عامل پیمانکار، صورت وضعیت‌ها را امضا کند.

• کسر تضمین حسن انجام کار از هر صورت وضعیت

طبق ماده 35 شرایط عمومی پیمان (تضمین حسن انجام کار)، کارفرما از مبلغ هر پرداخت به پیمانکار، معادل 10 درصد به عنوان تضمین حسن انجام کار کسر و در حساب سپرده نزد خود نگهداری می کند. نصف این مبلغ پس از تصویب صورت وضعیت قطعی طبق ماده 40 و نصف دیگر آن پس از تحویل قطعی، با رعایت مواد 42 و 52 مسترد می گردد.

با مطالعه مقاله ” سپرده حسن انجام کار ” بیشتر با تضمین حسن انجام کار و نکات آن آشنا شوید.

• کسر دستمزد کارگران و پیمانکاران جز

طبق ماده 17 و 24 شرایط عمومی پیمان (کارکنان – پیمانکاران جزء)، پیمانکار باید دستمزد کارگران و پیمانکاران جزء خود را طبق قانون کار پرداخت کند. در صورتی که در پرداخت دستمزد کارگران و پیمانکاران جزء تأخیری پیش آید، مهندس مشاور به پیمانکار اخطار می‌دهد که طلب آن‌ها را پرداخت کند.

در صورتی که پیمانکار دستمزد آن‌ها را پرداخت نکرد، کارفرما می‌تواند دستمزد کارگران و پیمانکاران جزء را برای ماه یا ماه‌هایی که صورت وضعیت آن به پیمانکار پرداخت شده است، از محل مطالبات پیمانکار پرداخت کند.

زمانی کارفرما می‌تواند دستمزد کارگران را از محل مطالبات پیمانکار پرداخت کند که صورت وضعیت کارکرد مربوط به کار آن ماه کارگران و پیمانکاران جزء را به پیمانکار پرداخت کرده باشد.

•  ارسال صورت وضعیت تعدیل

طبق ماده 37 شرایط عمومی پیمان (پرداخت ها)، در پیمان‌هایی که مشمول تعدیل آحاد بها هستند، پس از تایید هر صورت وضعیت موقت از سوی کارفرما، پیمانکار صورت وضعیت تعدیل آحاد بهای آن صورت وضعیت را بر اساس آخرین شاخص‌های اعلام شده محاسبه کرده و به منظور بررسی و پرداخت برای مهندس مشاور ارسال می‌کند.

پیشنهاد می‌کنیم با مطالعه مقاله ” تعدیل چیست ” از نحوه محاسبه و نگارش تعدیل بیشتر بدانید.

فایل اکسل نمونه صورت وضعیت موقت

در انتهای این مقاله اگر به دنبال مشاهده یک نمونه فایل اکسل صورت وضعیت موقت هستید روی لینک زیر کلیک کنید.

مسیر پیشنهادی مطالعه مقالات آکادمی عمران

مشاهده مسیر یادگیری